гишүүн байж тэр намдаа морь нохой мэт зүтгэх ёстой юм уу? Нам буруу зүйл хийж, газар нутгийг нь худалдаж, ард түмнийг нь ядууруулж байсан ч аав ээж, ах эгчийн минь нам гээд дэмжээд л байх уу? Хуучны тэр нам чинь устчихсан шүү дээ. Шуналтай хэдэн олигархиуд хаана байна вэ гэхээр Монголын улс төрийн намуудад байна. Ардын, Ардчилсан, Хувьсгалт гэсэн сайхан тодотголтой намуудын нэрний ард бузар, булай, бохир заваан нуугдаж, нударганы наймаа хийгдэж байна.

Түүнийг нь мэдсээр байж дэмжээд гүйгээд байхыг юу гэж ойлгох вэ? Ашиглуулж байна гэх үү? Амьдрах арга нь гэж ойлгох уу? Өнөөдрийн Монголд үйл ажиллагаа явуулж байгаа улс төрийн намууд Монголын ард түмнийг мөргөлчин адил болгожээ. Улаан, цэнхэр батлахаа гардуулаад намын гишүүн болгоод өөрийн хэрэгсэл мэт дураараа ашиглаж байна. Яг л эд бараа мэт. Хоорондоо идеологи буюу бидний ярьж дассанаар үзэл баримтлалын ялгаагүй болсон улс төрийн намуудаас болж Монголын парламентын төлөвшил удааширч, Монголын ард түмний төлөө жинхэнэ улс төр явагдахгүй байна.

Ерөөсөө улс төрийн намуудын амин сүнс нь намын гишүүн биш харин улс төрийн онол л баймаар. Амин сүнс гэдэг тухайн нам дээдэлдэг улс төрийн идеологи гэсэн үг. Манайд өөрсдийгөө том гэж боддог улс төрийн намууд улс төрийн онолтой юу, онолыг нь гаргаж тавьж, тайлбарладаг онолчтой юу?

Ерөөсөө эдгээр намууд хатуу барьсан, түүндээ тэмүүлсэн улс төрийн үзэл баримтлал буюу идеологитой юу гэж? Одоо тэднээс гишүүд нь асуух хэрэгтэй. Зарим нь өөрсдийгөө либерал гэдэг зарим нь социал демократ гэдэг. Социал демократ гэсэн улс төрийн онолын нэр томьёог “нийгмийн ардчилал” гэж буруу орчуулаад утгагүй болгочихоод түүнийгээ мэдэхгүй яриад л гүйгээд байх нь тэр. Нийгэм биш төр нь ардчилагдмаар юм. Хоёр жилийн өмнөөс л намууд улс төрийн үзэл баримтлалын хувьд зүүн ба баруун гэсэн жигүүрт хуваагддагийг гадарлаж эхэлсэн. Өнөөдрийн улс төрийн намуудад улс төрийн мэдлэг, улс төрийн онол дутагдаж байна. Улс төрийн онолгүй, үзэл баримтлалгүй намууд хэзээ ч улс орныг хөгжүүлж чадахгүй.

Харин гоё сайхан зүйлийг амлаж, ард түмэнд таалагдах улс төрийг л хийх нь уур хүргэж байна. Амлаж, сонгогдож, дөрвөн жил төр барьж, хулгайгаа хийж, ард түмнээ туйлдуулан дараагийн сонгуультай тулгарна. Дахиад л амлалт ...хэзээ ч хэрэгжихгүй. Асуудлыг шийдэхийн оронд гал унтрааж, ард түмнийг аргалж хулгай, гэмт хэргээ үргэлжлүүлэх нь өнөөдрийн улс төрийн намуудын зорилго болжээ. Нэгэнт өнөөдрийн улс төрийн намын зорилго нь Монгол улс, Монголын ард түмэн биш учраас тэдэнд “аргалах” “мэхлэх” л улс төрийг маш сайн хийж, түүндээ мэргэшжээ. Том гэсэн намууд нь цаагуураа бүгд хуйвалдаж, хэрхэн яаж эрх мэдэл, албан тушаалаа үргэлжлүүлэх талаар зөвлөлддөг тухай яриа байдаг. Ард түмнийг талцуулаад цаагуур болохоор өөрсдөө хуйвалдаж, жүжиг тавьдаг нь өнөөдөр тодорхой боллоо.

Улс төрийн намууд нь төлөвшиж чадсан бол парламентад баруун, зүүн жигүүртээ хуваагдаж суугаад жинхэнэ улс төрийг эхлүүлэх байлаа. МАН хуучнаа баримталдаг, уламжлал түүхээ ярьдаг тул угтаа барууны нам. Харамсалтай нь өөрсдөө зүүнийх гээд толгой нь эргэчихсэн. АН бол онолоороо бол нийгмийн халамжийг дэмжиж, өөрчлөлт шинэчлэлт хийхэд бэлэн тул зүүний нам байх ёстой. Мөн л улс төрийн онолгүй, улс төрийн онолчгүй тул өөрсдийгөө барууны намаа гээд л гүйгээд байна. Яагаад барууны гээд байдаг вэ гэхээр зүүнийх гэж өөрсдийгөө нэрлэдэг МАН-аасаа ялгарах гэсэн жижигхэн хүслээс үүдэлтэй.

Угтаа АН бол хуучны МАХН-ыг л эсэргүүцэж гарч ирсэн. Сүүлдээ МАХН-тай хуйвалдаж, хамтарч эхэлсэн түүхтэй. Өнөөдөр бараг нэр нь өөр болохоос бусдаар ялгарахаа байж дээ. АН-ын баримталдаг зарлаад бахархуулаад байдаг либерализм нь хямралд орсон гэдгийг өнөөдрийг хүртэл мэдэхгүй байгаа нь ямар их оюуны хоосролд орсныг илтгэнэ. Ном уншиж, судалгаа шинжилгээ хийдэг хүн ч алга. Харин түүний оронд хор найруулж, хоосон амбицалдаг нөхдүүд л тоо томшгүй олон болчихож. Нэг л их гоё ганган нөхдүүд даана ч толгой нь хоосон, сэтгэл нь Монголын төлөө биш. Ийм хүмүүс Монголын ирээдүй даанч биш. Учраа мэдэхгүй шалдан банди нарт улс Монголынхоо хувь заяаг даана ч зүгээр өгч чадахгүй нь дээ. Уучлаарай луйварчидаа. Нэгэнт л улс төрийн онолгүй, улс төрийн үзэл баримтлалгүй намууд хөнгөн шингэн, сонгогчиддоо таалагдах гэсэн зүйлсээр уралдана.

Түүхийг, бүтээн байгуулалтыг өмчилж мөн намын гишүүдийн тоогоороо өрсөлдөж, Монголын ард түмнийг зөвхөн хотондоо байгаа мал мэт үзэж байна. Өнгөтэй, өөдтэй, амжилтаа өмчлөхийн төлөө зүтгэж, алдаа дутагдлаа өөрсдөөсөө түлхэцгээнэ.

Орчин үед намын хатуу гишүүнлэл бараг л устаж байхад Монгол оронд ид цэцэглэж, социализмаас илүү намчирхаж байна. Барууны хөгжсөн орнуудад намын гишүүн гэхээсээ илүү намыг дэмжигчид л байдаг. Өнөөдөр Монголд зарим хүмүүс хоёр гурван намын батлах өвөртөлж, зөвхөн нам дагаж хоолоо олж, амьдардаг бүхэл бүтэн нийгмийн давхарга үүсэх нь ээ. Хүмүүсийг мянга, мянгаар нь бөөндөн намдаа элсүүлж уралдаж байна. Тухайн намынхаа юуг нь харж, юуг нь дэмжиж элсэж байгаагаа мэдэж байгаа болов уу?. Энэ намыг дагавал мөнгө олдож магадгүй, ажил олдож магадгүй албан тушаал дэвшиж магадгүй, тендер олдож магадгүй гэсэн хүслээр л ихэнхи нь намд элсэж байна.

Тэр нам нь Монгол орныг хэрхэн ухаж, Оюу Толгойн гэрээг хэрхэн ашиггүй хийснийг нь, Монгол орныг хэрхэн өрөнд оруулж, ард түмний амьдралыг баллаж байгааг нь ч үл тоон элсэж байгаа хүмүүсийг юу гэж ойлгох вэ? Ажиглаж байхад зөвхөн л амар хялбар амьдралыг хүсэгчид л намд элсэж байна даа. Залуучууд нь хүртэл нялхаараа, нам дагаж хуйларч байна. Намд л элсчихвэл эрх мэдэлд хүрч амьдрал нь баталгаатай болно хэмээн хоосон мөрөөднө. Ном уншиж, суралцаж цаашид уйгагүй хөдөлмөрлөж амжилтанд хүрэх тухай бодохын оронд аль нэг намд орж, түүндээ үнэнчээр зүтгэсээр байгаад эцэст нь төрийн нарийн бичгийн дарга, газрын дарга болчих байх л гэж найдацгаана. Зөвхөн л толгойгүй боол адил болцгоожээ.

Намын гишүүн болж намынхаа төлөө үхсэн ч сэхсэн ч зүтгэнэ гэдэг хамгийн их доошоо орж өөрийгөө хэтэрхий үнэгүйтүүлсэн үйлдэл. Хүн эрхэм биш нам эрхэм гэдэг нь ямар их эндүүрэл вэ? Нам гэдэг чинь зүгээр л нэг улстөрийн тамга тэмдэгтэй байгууллага өөр юу ч биш шүү дээ. Яагаад Монгол хүн ингэж их намчирхана вэ?

Социализмаас илүү намчирхах ардчиллын зорилго мөн үү? Хэзээнээс Монгол хүн намын гишүүн бол намтайгаа хамт төгсөнө гэж явцуурдаг болов? Нам алдаа гаргасан ч хамаагүй намтайгаа хамт, нам дампуурвал намтайгаа хамт явна гэж улстөрийн ямар ч чиг шугамгүй явах амьдрал ямар амьдрал вэ? Намын гишүүн болох тийм ч их хувь заяа шийдсэн асуудал гэж үү? Монгол хүн яагаад намын амьдралаар амьдрах тийм гацаанд оров? Улстөр хийх гэж л намын гишүүн болдог болохоос биш намын төлөө зүтгэх гэж намын гишүүн болдоггүй биз дээ. Улстөрийн чиг шугам зөрвөл намаас гарах л хэрэгтэй шүү дээ. Ямар ч улстөрийн чиг шугамгүй намыг дагаж амьдрах гэж үү? Монгол хүн яагаад намын амьдралаар амьдрах тийм гацаанд оров? Намаасаа гарчихвал амьдралгүй гэсэн үг үү. Зөвхөн элссэн намынхаа төлөө л саналаа өгнө гэвэл нөгөө сонгох эрх чөлөөг нь боймилж байгаа хэрэг мөн биз дээ. Сонгох эрх чөлөө үгүй гэвэл улс төрийн эрх чөлөөгүй Монгол хүн бий болжээ. Мөн зөвхөн намд элсэж улс төр хийх биш зөвхөн намаас хангамж авч амьдралаа залгуулж явдаг хүмүүсийн хувьд намаасаа гарчихвал амьдралгүй болчихно шүү дээ.

Нам гэдэг чинь төр биш шүү дээ. Нам хүмүүсийг ажилтай амьдралтай болгох биш харин Монголын төр ард түмнийг ажилтай, амьдралтай болгох үүрэгтэй шүү дээ. Нам хүнийг хамгаалах биш харин төр ард түмнийг хамгаалах үүрэгтэй шүү дээ. Хэрэв төр эдгээр үүргээ биелүүлэхгүй гэвэл төрийн хэрэг байна уу? Нэгэнт л намаас хамааралтай амьдралыг бий болгочихсон учраас хүмүүс нам руу амьдрахын төлөө хошуурцгааж байна. Энэхүү нөхцөл байдлыг намууд зориуд бий болгож намууд ард түмнийг зөвхөн өөрсдийнхөө эрх мэдэлд хүрэх, эрх мэдлээ тогтоон барих хэрэгсэл болгожээ.. Намын гишүүд нь удирдах хүмүүсийн баян тансаг амьдралын золиос болж тэдний гар хөл болжээ. Тухайн намынхаа хэт тасарсан баячуудын төлөө л зөвхөн тухайн намын мянга мянган гишүүд зүтгэж байна. Намд зүтгэнэ гэдэг эх орныхоо төлөө зүтгэнэ гэсэн үг биш шүү дээ.

АН-ын гишүүн АН-аа, МАН-ых нь МАН-аа л сонгоно гэвэл сонгууль явуулах шаардлага байна уу? Нам нь дээрээс нь намдаа л өгнө шүү гээд тушаачихсан тул сонгогчийн улс төрийн эрх чөлөө зөрчигдөж байна. Хэрэв намаа сонгохгүй, намын нэр дэвшигчээ дэмжихгүй бол намаас ирдэг улс төр, эдийн засгийн дэмжлэгүүд зогсчихно. Тиймээс л өөрийн толгойгүй мэт амьдралын төлөө хүсээгүй хүнээ дэмжиж, дургүй намаа сонгож байна. Ерөөсөө ард түмнийг ядууруулчихаад улмаар эргүүлээд намаас хамааралтай амьдралаар амьдруулж байна. Амьдрал нь болж байгаа бол аль нэг намаас хамааралтай байж, тухайн намын төлөө морь нохой мэт үхэн хатан зүтгэх шаардлага байхгүй шүү дээ. Ядуу байгаа учраас, ажил олдохгүй байгаа учраас л хүмүүс юм горьдон нам руу гүйж байна. Зарим нэг бизнес хийдэг хүмүүс яагаад нам руу очиж байна вэ гэвэл тендер авахын тулд намыг дэмжиж байна.

Монголын амьдрал бол намаас хамааралтай болчихжээ. Хөгшчүүд нь гурил, будаа, цайныхаа төлөө намыг дэмжиж, намаас нь баярын өдрүүдээр мэндчилгээ, гурил будаа явуулдаг. Үнэгүй тоглоолт үзүүлж, үнэгүй хүлээн авалтанд оруулж, үнэгүй амралт сувилалд амрааж байна. Залуучууд нь амар хялбарханаар амьдрах гэсэн хүслээсээ болж намд элсэж байна. Мөн ажилтай болох гэж, албан тушаал дэвших гэж намын гишүүн болж өөрийнх нь намын үйл ажиллагаа бурууг мэдэвч, дээрхи амьдралын шаардлагын төлөө худлаа, хүсээгүй зүйлээ хийсээр л... Дотроо зөрчилдсөөр л... Манай намын бодлого, үйл ажиллагаа буруу байна, цөөн хэдэн бүлэглэлүүдэд нам бүхэлдээ баригдчихлаа, намын гишүүдээ үл тоож байна, мөнгөтэй хүний албан тушаалд хүрэх хэрэгсэл болчихлоо гэсэн шүүмжлэлийг явагдсаар байна.

Намд барьцаалагдсан олон олон залуус хүслийнхээ эсрэг ажилласаар, буруу зүйлийг өөртэйгөө зөрчилдөн гүйцэтгэсээр л ... Болсон болоогүй улс төрийн намууд Монгол хүний хамгийн том дайсан болж хувирлаа. Намаас гарвал хангамж, дэмжлэг үгүй болох нь тодорхой. Намд барьцаалагдсан Монгол хүмүүс дэндүү эмгэнэлтэй. Чөлөөтэй, өөрийн хүссэнээрээ амьдрах бололцоогүй болгосон нь Монгол хүнд яавч тохирохгүй. “Нам намайг мэднэ” гэдэг социализмын үеийн зарчим байсан бол ардчилсан нийгэмд “би өөрийгөө мэднэ" гэсэн зарчим үйлчлах ёстой шүү дээ. Харамсалтай нь энэ намын гишүүнд биелэгдэхгүй байна.

Эх орноос үнэтэй нам гэж байхгүй, Ард түмнээс минь үнэтэй нам гэж байхгүй. Улс төрийн нам гэдэг үнэтэй зүйл биш. Харин эх орон үнэтэй, Ард түмэн үнэтэй. Эрх баригч хоёр намын хоёр гурван зуухан толгой гэр бүлийн төлөө Монголын хоёр сая долоон зуун мянган Монголчууд хөдөлмөрлөх ёсгүй. Бас тэдний хязгааргүй шуналын золиос болох ёсгүй. Үнэхээр л ардчиллыг байгуулж байгаа бол Монголын улс төрийн намуудыг гишүүнчлэлгүй болгох ёстой. Ямар ч чадваргүй ч гэсэн намдаа үнэнч, дарга нартаа сайн бялдуучилдаг бол албан тушаалд дэвшүүлсээр. Үүний үр дүнд өнөөдөр Монголын төр дампуурч, Монголын ард түмэн туйлдаж байна. Тиймээс Монголын бүхий л намуудыг гишүүнчлэлгүй болгох хэрэгтэй. Ер нь тэгээд Монгол олон намууд байх шаардлага байгаа юм уу даа. Тэнгэрлэг, чөлөөтэй Монголчууд одоо намын гинжнээсээ салж, улс төр, эдийн засгийн эрх чөлөөгөө олж авах цаг нь иржээ.

Намын төлөө биш Монгол сайхан эх орныхоо төлөө зүтгэцгээе. Намын даргынхаа төлөө зүтгэх биш ард түмнийхээ сайн сайхны төлөө зүтгэцгээе. Монголчууд минь сайхан амьдрах ёстой.

ЦАГТӨР ОНЛАЙН СЭТГҮҮЛ

http://tsagtur.mn/index.php?option=com_content&view=article&id=4114:2013-02-08-03-27-38&catid=34:2009-07-24-14-20-49