Монгол Улсын шүүх засаглалын бүтцэд Таны санаачлагаар хийгдэж буй шинэчлэлтийг Монголын ард түмэн талархан дэмжиж буйг Танд уламжлахад таатай байна. Сүүлийн 12 жилийн хугацаанд МАНам Төр барихдаа шүүх засаглалыг МАНамын олигархуудын төрөл төрөгсөд, найз нөхөд, танил талын үүр уурхай болгож, өөрсдийн хууль бус үйлдлийг өмгөөлөн хамгаалах хэрэгсэл болгон ашиглаж Монгол Улсын хуулийг завхруулсаар ирсэн.

Монгол Улсын шүүх засаглалын хямралын энэ үед шүүх байгуулагуудад аль ч шалгуураараа эс тэнцэх хүмүүс олноороо шургалсан нь өнгөрсөн хугацаанд шүүхийн нэр хүндийг ард түмний дунд унагахад онцгой үүрэг гүйцэтгэсэн билээ. Шүүх засаглалыг эдгээр хүмүүсээс үтэр түргэн чөлөөлөхгүй бол Таны санаачилж буй шинэчлэлтийн ажлын үр дүн гарахгүй ч байх магадлалтай.

МАНам Төр барьж байх үеийн тогтолцоогоор хувийн ашиг сонирхолд хөтлөгдөн санаатайгаар хууль завхруулсан шүүгчдэд хариуцлага тооцох ёстой Мэргэшлийн хороо Сахилгын хороодууд нь хохирогч иргэдээс шүүгчдийн талаар гаргасан гомдлыг хүлээн авдаггүй, зөвхөн тухайн дүүргийн ерөнхий шүүгчээс хариуцлага алдсан шүүгчдийн талаарх гомдлыг хүлээн авдаг журамтай байсан ба эдгээр хороодууд нь тэдэнтэй мэргэжил нэгтэй шүүгчид, хуульчдаас бүрддэг байсан тогтлолцоо нь санаатай алдаа гаргасан ихэнхи шүүгчдийг хариуцлагаас мулталж, толгойг нь илэн өнгөрүүлдэг өршөөлийн байгууллага болж хувиргахад хүргэсэн байх бөгөөд "хуяг дуулга"-тай дээрх шүүгчид хууль завхруулахаас эс эмээж, Монгол Улсын иргэдийг гомдоож, хохироох нь түгээмэл зүйл болжээ.

Үүний нэг тод жишээ болгож Улаанбаатар хотын СБДүүргийн Шүүхийн шүүгч В.Жавхлангийн хууль илт зөрчиж гаргасан шүүхийн шийдвэрийгТанд сонордуулья. Монгол Улсын иргэний онц их хэмжээний эд хөрөнгийг хулгайлсан гэмт хэрэгтний хэрэг ХУД-ийн шүүхийн 2012.04.11-ний өдрийн 122 дугаар шийтгэх тогтоол, Нийслэлийн Давж Заалдах Шатны Шүүхийн 2012.06.21-ний өдрийн 508 дугаар магадлал,

Улсын Дээд Шүүхийн 2012.10.17-ны өдрийн 8 дугаар тогтоолуудаар тус тус эцэслэн шийдвэрлэгдэж, ХУД-ийн Шүүхийн 2012.11.06-ны өдрийн 256 дугаар шийдвэр гүйцэтгэх хуудасны дагуу шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа явагдах гэж байтал шүүгдэгчийн өмгөөлөгч, Шүүхийн Шийдвэр Гүйцэтгэх Ерөнхий Газрын харъяа эмэгтэйчүүдийн хорих ангийн даргаар насаараа ажилласан, МАНамын ууган гишүүн, өмгөөлөгч Р.Оюунбадам Нийслэлийн Шийдвэр Гүйцэтгэх Албаны үйл ажиллагааг дээрээс нь хэрхэн удирдаж, шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг зогсоох тухай шүүхийн хүчин төгөлдөр ямар нэгэн шийдвэргүйгээр, хууль бусаар зогсоож болдгийг 2012.11.27-ны өдрөөс Төр, засагт яруу тод харуулж байна.

УЕПГазрын архив дахь 21127610 дугаартай эрүүгийн хавтаст хэргийн 82 дугаар тал дахь бичмэл нотлох баримтаар эрүүгийн хуулийн 254 дүгээр зүйлийн 254.2. дэх хэсэгт заасны дагуу таван жилийн хорих ял эдлэх ёстой С.Лхамсүрэн, мөн хавтаст хэргийн 73 дугаар талд эрүүгийн хуулийн 145, 244-р зүйлүүдэд заасан үндэслэлээр эрүүгийн хэрэг үүсгэгдсэн И.Осоржамаа нартай холбоотой эрүүгийн хэргийг гурван шатны эрүүгийн шүүхээр эцэслэн шийдвэрлэсэн байхад өмгөөлөгч Р.Оюунбадам МАНамын угшил нэгт СБД-ийн шүүхийн шүүгч В.Жавхлантай үгсэн тохирч,

С.Лхамсүрэн, И.Осоржамаа нараар НШГАлба гуравдагч этгээдийн эрхийг зөрчиж байна гэх үндэслэлээр иргэний нэхэмжлэлийг СБД-ийн Шүүхэд гаргуулж, улмаар шүүгч В.Жавхлан эрх ашиг нь хөндөгдөж байгаа хохирогчид мэдэгдэлгүйгээр шүүх хурлыг даргалан ганцаар хуралдаж, 2013.02.21-ний өдөр НДЗШШүүхийн эрүүгийн тэнхимийн 2012.06.21 -ний өдрийн 508 дугаар магадлалыг хүчингүй болгосон СБД-ийн шүүхийн 313-р шийдвэрийг гаргасан нь шүүгч В.Жавхлан асуудалд ашиг сонирхлын үүднээс ханджээ гэсэн дүгнэлтэнд өөрийн эрхгүй хүргэж байна.

Шүүгч В.Жавхлан санаатайгаар мэргэшлийн алдаа гаргасан нь дээрх 313 дугаар шийдвэрийн "Үндэслэх нь:" хэсэгт "... Тэрчлэн төлбөр төлөгч буюу ялтны эхнэр, гомдол гаргагч И.Осоржамаа төлбөрийн 80 хувь төлөгдсөн гэж тайлбарлаж буйг хариуцагч буюу НШГАлбаны төлөөлөгч үгүйсгэхгүй байна... хэдийгээр хохирогчийн хохиролд тооцуулахаар орон сууцыг тус албанд шилжүүлсэн шийтгэх тогтоол, магадлалын заалт байгаа боловч... гуравдагч этгээдийн хуулиар хамгаалагдсан эрх ашиг сонирхолыг хөндөхгүй байх ёстой..." гэж бичигдсэн түүний дүгнэлтүүдээр нотлогдож байна. Энэхүү дүгнэлтүүдийн тухайд:

-Хуулийн хүчин төгөлдөр шийтгэх тогтоол, магадлалын дагуу гүйцэтгэх хуудсанд заасан хохирлоос нэг ч төгрөгийн эд хөрөнгийг хохирогчид төлбөр төлөгч барагдуулаагүй байхад шүүх хуралд оролцсон НШГАлбаны төлөөлөгч хохирлын 80%-ийг төлснийг үгүйсгэхгүй байна гэж шүүгч В.Жавхлан огт ор үндэслэлгүй дүгнэлт хийсэн нь өөрийн хууль бус ажиллагаагаа өнгөлөн далдлах гэсэн башир арга байв.

-ИХШХШТХуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.4. дэх хэсэг /Шүүхийн хүчин төгөлдөр шийдвэрээр нэгэнт тогтоогдсон... үйл баримт хэрэг хянан шийдвэрлэхэд холбогдолтой байвал түүнийг дахин нотлохгүй/, Эрүүгийн Байцаан шийтгэх хуулийн 65 дугаар зүйлийн 65.1.6. дахь хэсэг /Нэхэмжлэлд дурьдсан үйл баримт... талаар хуулийн хүчин төгөлдөр шүүхийн... шийдвэр... байгаа бол шүүгч захирамж гарган нэхэмжлэлийг хүлээн авахаас татгалзана. /-үүдэд заасан хуулийн заалтуудыг шүүгч В.Жавхлан ноцтойгоор зөрчиж, дээрх хууль бус 313 дугаар шийдвэрийг гаргасан нь нотлогдож байна.

-Шүүгч В.Жавхлан ШШГТХуулийн 34 дүгээр зүйлийн 34.4. дэх хэсэгт заасан гуравдагч этгээдийг буруу ойлгож, буруу тайлбарлаж хэрэглэсэн байх ба энэ хуульд заасан гуравдагч этгээдүүд нь 21127610 дугаартай эрүүгийн хавтаст хэргийн оролцогч И.Осоржамаа, C.Лхамсүрэн нар нь огт биш юм. НШГАлбаны 2013.01.02-ны өдрийн №2/7 тоот албан бичгийн хариу болох Нийслэлийн Шүүхийн 201 3.02.25-ны №444 тоот албан бичигт Нийслэлийн давж заалдах шүүхийн 2012.06.21-ний 508 дугаар магадлал эцсийн шийдвэр болсон тухай дурьдаад ХУД-ийн шүүхийн 2012.11,06-ны өдрийн 256 дугаар шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх хуудасын дагуу шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг явуулахыг НШГАлбанд мэдэгдсэн байна. Хуулийн хүчин төгөлдөр шийтгэх тогтоол, магадлалтай хэргийг хэн хүний гомдлоор шүүхийн аль ч шатанд дахин хэлэлцэж, өнөөдөр эцсийн шийдвэр болсон Нийслэлийн Давж Заалдах Шатны Шүүхийн магадлалд өөрчлөлт оруулах боломжгүй тухай өмгөөлөгч Р.Оюунбадамын НДЗШШүүхэд гаргасан гомдлын хариуд ирүүлсэн Нийслэлийн Шүүхийн 2013.02.22-ны №3/432 тоот албан бичигт тодорхой дурджээ.

Ийнхүү дээрх эрүүгийн хэрэг эцэслэн шийдвэрлэгдсэн байхад шүүгч В.Жавхлан хуульд захирагдах тангарагаасаа няцаж, хувийн ашиг сонирхлын үүднээс албан тушаалаа урвуулан ашиглаж, ХУД-ийн шүүхийн 2012.04.11-ний өдрийн 122 дугаар шийтгэх тогтоол, Нийслэлийн Давж Заалдах Шатны Шүүхийн 2012.06.21 -ний өдрийн 508 дугаар магадлалыг тайлбарлаад, үгүйсгээд, дахин үнэлээд хүчингүй болгож байгаа нь Үндсэн Хуулийн 49 дүгээр зүйлийн 1-дэх заалт, 50 дугаар зүйлийн 1.2/ дахь заалт,

Шүүхийн тухай хуулийн 15 дугаар зүйлийн 15.6.1. дэх хэсэг, ИХШХШТХуулийн 5 дугаар зүйлийн 5.2. дэх хэсэг, ЭБШХуулийн 32 дугаар зүйлийн 32.4. , 301 дүгээр зүйлийн 301.1.2. , 326 дугаар зүйлийн 326.1. , 327 дугаар зүйлийн 327.2. , 328 дугаар зүйлийн 328.1. , 329 дүгээр зүйлийн 329.1. дэх хэсгүүдийн заалтуудыг ноцтойгоор зөрчсөнийг гэрчилж байх ба шүүхийн хараат бус байдалд шүүгч В.Жавхлан халдаж, шүүхийн шийдвэрийг шүүх өөрөө ч заавал биелүүлэх тухай хуульд захирагдсангүй. СБД-ийн Шүүхийн шүүгч В.Жавхлангийн гаргасан дээрх хууль бус шийдвэрийг хуульд заасны дагуу НДЗШШүүх залруулах үүрэгтэй байтал П.Золзаяа шүүгчээр даргалуулсан шүүх бүрэлдэхүүн хэвээр батласан нь бүр гайхмаар...

ЭБШХуулийн дагуу дээд шатны эрүүгийн шүүхээр шийдэгдсэн 21127610 дугаартай эрүүгийн хэргийг дээрх хоёр шатны иргэний шүүх иргэний журмаар авч хэлэлцээд, дээд шатны эрүүгийн шүүхийн шийдвэрийг доод шатны иргэний шүүхийн шийдвэрээр хүчингүй болгосон хууль бус шийдвэрүүд гаргаж байгаа нь МАНам засаг барьж байх үед шүүх байгууллагад шургалсан ёс зүйгүй шүүгчид цөөнгүй байна гэдгийг гэрчилж байна.

Монгол Улсын хуульд эс захирагдан илт хууль зөрчсөн шийдвэр гаргадаг В.Жавхлан мэтийн шүүгчдийн шийдвэрүүдээс болж иргэдийн шүүх болон шүүгчид итгэх итгэл алдарч, улмаар шүүх засаглалын нэр хүнд ард түмний дунд унаж байгаа нь бодит үнэн.

Таны өмнөх МАНамын төлөөллөөр сонгогдсон ерөнхийлөгч Н.Багабанди, ерөнхийлөгч Н.Энхбаяр нар Монгол Улсын шүүхийн зарим шүүгч нарын дур зоргоороо авирлахыг таслан зогсоох, тэдэнтэй тооцох хариуцлагын тогтолцоог ард түмэнд ил тод байлгах талаар ямар нэг арга хэмжээ авч шинийг сэтгэж, санаачилж байсныг Монголын ард түмэн санахгүй байна.

Эдгээр ерөнхийлөгч нарын өөгшүүлсэн шүүгч В.Жавхлан мэтийн мэдэн будилсан дүр эсгэсэн зарим шүүгч нарыг Монгол Улсын шүүх засаглалаас үтэр түргэн зайлуулах цаг нь нэгэнт болжээ. Монгол Улсын шүүгчийн ёс зүйгүй, мэргэшлийн ур чадваргүй, ашиг хонжоо хайгч шүүгч нартай Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн зүгээс тооцож буй хариуцлагыг ард түмэнд ил тод байлгах зорилгоор "Ерөнхийлөгчийн булан"-г олон нийтийн мэдээллийн хэрэгсэлд бий болгон ажиллуулах нь Монгол Улсын шүүх засаглалыг шинэчилж, эрүүлжүүлэхэд ихээхэн ач холбогдолтой гэж үзэж байна.

СБД-ийн Шүүхийн шүүгч В.Жавхлантай хэрхэн хариуцлага тооцсон талаар олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслээр Монголын ард түмэнд ил тод мэдэгдэхийг Танаас хичээнгүйлэн хүсье.

Танд ажлын өндөр амжилт хүсч, хүндэтгэн ёсолсон:

С.Гантулга /хуульч/