Эрт цагаас эхлээд энэ дэлхий дээр оюун ухаант хүмүүнтэй хамт гахай сүүлтэй, нохой толгойтой, чонон хоншоортой

 хүн, махчин, алмас энэ тэр гээд элдэв янзын хүн амьдарсаар ирсэн ул мөр, домог яриа тоймгүй байдаг. Ялангуяа махчин хүмүүс саяхан болтол байсан болохыг хээрээр гэр хийж, хэцээр дэр хийж явсан шилийн сайн эр "Хулгар" Нацаг, "Ширмэн" Хоовон нарын домог түүхэнд тодорхой тусгагдсан байдаг. Ер нь хүний махаар хооллодог махчин дээхэн үед мэр сэр байдаг байж.

Дээхэн үед Хан Хэнтийн ян хөвчид нэг махчин эр амьдардаг байсан тухай домог яриа ч байдаг. Ямартай ч хүний махаар хооллодог махчингууд бол алмас энэ тэрээс арай л бодитойгоор оршин байсан байдаг. Жуулчид алмасын эрэлд олон жил хатсан ч нэгийг ч барьж авч чадаагүй. Харин дээхэн үед махчин эрийн эрэлд мордсон бол ганц нэгийг олох л байсан байх.

Нэг удаа "Хулгар" Нацаг ганзага нийлдэг нэгэн сайн эрийн хамт Говь мэргэн вангийн хошууны нутаг руу орж захын айлд бууж зам асуухад гэрийн эзэн "Та хоёр баруун гүвээг давсан жимээр явж огт болохгүй шүү. Маш аюултай. Тэр зүгт нэг айхтар махчин гарсан гэнэ лээ" хэмээжээ. "Хулгар" Нацаг гэрийн эзний ярьсаныг нэг их тоосонгүй. Хоёр сайн эр тэгэхээс тэгэх гэсэн юм шиг мөнөөх жимээр явахаар шийджээ. Хамт явсан нөхөр нь замдаа нэг айлаар саатаад араас нь очихоор болж. "Хулгар" Нацагийг цааш явж байтал нэг том хар гэр тааралдсан байна. Нацаг юу ч бодож саналгүй тэр гэрт ортол дөрвөн мөчөөрөө тэлж баглуулсан хижээл насны хүн хэвтэж байжээ. Тэр хүн Нацагийг хармагцаа "Би ч азтай юмаа. Яасан заяа нь дэлгэрсэн хүн бэ. Ахыг нь хэдэн хүн хүлж баглаад хамаг мал дээрэмдээд явчихлаа" гэж үглэхээр нь Нацаг мөнөөх л тусч зангаараа хүлээснээс нь ангижруулжээ. Тэгтэл мөнөөх хүн гэв гэнэт Нацаг руу шүдээ ярзайлгаад дайрчээ. Нацаг махчинтай учирсанаа сая л ойлгож дээр дороо орон ноцолдсон байна. Гэвч мөнөөх махчиныг тийм ч амар дийлсэнгүй. Хүний мах иддэг болоод ч тэр үү, хүч гэж аимаар байсан тул Нацаг дэмий л нөхрийгөө ирэхийг хүлээгээд байдаг чадлаараа дараад хэвтчихэж. Харин аз болж нөхөр нь нэг их удалгүй ирсэнээр мань хоёр мөнөөх махчиныг арай гэж хүлж номхруулжээ. Гэхдээ түүнийг тэр чигт нь орхиод явсангүй. Тэрхүү махчин гэртээ хүлүүлж баглуулсан хүний дүрд хувираад өөр хэн нэгнийг хуурч мэдэх байсан тул яаралтай хошуу тамгын газарт нь мэдэгдээд цааш хөдөлцгөөсөн гэдэг.

Мөн Буриад зоны шүтээн, шилийн сайн эр Барс Бавжбаатар нэг махчин эрийг номхруулж байсан түүхтэй. Бавж нэг удаа ойд ганцаараа явж байтал газар дороос утаа олгойдож байхыг олж үзжээ. Тэгээд тэр зүг рүү явж очтол нүхэн оромжны амсар дээр нэг сохор чавганц сууж байв гэнэ. Тэр чавганц Бавжийн хөлийн чимээнээр сэртэсхийсэнээ ' "Хүү минь ээждээ элэг авчрав уу?" гэж асуухад Бавж хариу дуугаралгүйгээр шууд харваад алчихжээ. Тэгтэл нүхний мухраас нэг эмэгтэй гарч ирээд "Би махчинд баригдсан хүн байна. Миний амийг авраач. Таны алдаг энэ эмгэн махчингийн ээж. Миний нутаг Ар Монгол газарт бий" гэхэд Бавж "Махчин хайчсан бэ?" гэж асуужээ. "Хүний мах олж ирэхээр явсан. Удахгүй ирнэ. Та хурдан нуугд. Тэр хэнд ч дийлдэшгүй асар их бяр чадалтай" гэж хүүхнийг хэлэхэд Бавж "Би тэр махчинтай тулалдамаар байна. Тэгээд чамайг эндээс гаргаж нутаг руу чинь хүргэж өгнө" хэмээгээд нэгэн хадны ард нуугдаж махчин эрийг хүлээжээ. Бүрий болмогц махчин ирсэн бөгөөд Бавжбаатар түүнийг шууд харваж алсан байна. Тэгээд мөнөөх хүүхнийг Ар Монголд хүргэж өгөөд буцах үед хүүхэн "Амийг минь аварсан ачит хүн таньд энийг өгье" гээд алтан бөгжөө өгчээ. Бавж тэндээс сүрэг адуу хөөгөөд нутаг руугаа буцсан гэдэг. Үүнээс хойш тэрбээр хэдэн жилийн дараа дахин адуу хөөхөөр Ар Монголд ирсэн боловч халхчуудад баригджээ. Тэд түүнийг барьсандаа учиргүй баярлаж "Олон жил баригдаагүй хулгайчийг барилаа" хэмээн найр наадам хийсэн байна. Найр хавтгайрч үүр шөнө болох үед хасаг тэргэнд хүлэгдсэн Бавж дээр нэг эмэгтэй хүрч ирээд хүлгийг нь хутгаар огтлон суллажээ. "Чи хэн бэ?" гэж Бавжийг асуухад хүүхэн "Аяганы хариу өдөртөө, агтны хариу жилдээ гэдэг. Та тэр жил махчингаас миний амийг аварсан хүн шүү дээ. Одоо бушуухан яв" хэмээжээ. Бавж тэндээс мөн л азарга адуу хөөгөөд нутаг руугаа буцаж байсан гэдэг.

Зөвхөн Монголд ч гэлтгүй гадаад орнуудад элдэв хачин "хүн сүрэг" оршин амьдарсаар ирсэн домог түүх зөндөө байдаг билээ. Английн Лондон хотын төв музейд нэгэн мөнгөн тэвш байдгийг судпаачид андахгүй. Энэхүү тэвшинд 1700-1800 оны хооронд гахай толгойтой эмэгтэй хоол иддэг байжээ. Лондонгийн гудамжаар үе үе нүүрэндээ гивлүүр зүүсэн гоолиг хатагтай нар үзэгдэж, тэдэнтэй сээтэгнүүр залуус танилцахыг хүсэх авч бие хамгаалагч нар нь ойртуулдаггүй байж. Үүнээс үүдэн зураач Гитрадая гахайн толгойтой эмэгтэйн хөргийг зурж олон нийтэд сонирхуулж байжээ. Тэр зураг нь Лондон хотод ихээхэн шуугиан тарьж сонины сэтгүүлч нар гахай толгойтой хатагтай нарын авд мордож байсан гэдэг. Ингэсний үр дүнд лорд Баттилагийн том охин гахай толгойтой болох нь тогтоогдсон бөгөөд ' тэр мөнгөн тэвшинд хоол идэж, гахай шиг дуугарч ярьдаг тухай хэвлэлд гарчээ. Яг ийм гахай толгойтой эмэгтэйчүүд Англид эртнээс байсныг судлаачид олж илрүүлсэн байдаг. Тэдгээр эмэгтэйчүүд яагаад гахай толгойтой болсоныг тайлбарлахдаа "Нэг жирэмсэн эмэгтэйгээс гуйлгачин эр идэх юм гуйжээ. Гэтэл тэр эмэгтэй юу ч өгөлгүй хөөсөнд гомдсон гуйлгачин "Чиний гэдсэн дэх хүүхэд гахай шиг толгойтой төрөх болтугай" гэж хараасан байна. Ингээд л гахай толгойтой эмэгтэйчүүд бий болсон" гэдэг аж.

Харин иймэрхүү биеийн гажигтай омгийг Америкийн хэсэг эрдэмтэд Африкийн гүн шугуйгаас олж нээсэн байна. Тэрхүү хүмүүс нь нуруун дээрээ хирс шиг эвэртэй ажээ. Энэ омгийн тухай гадаадын хэвлэлүүд хангалттай бичиж сурвалжилсан байх аж. Мөн 1700-гаад оны үед Хятадад үл үзэгдэгч алуурчид байсан байна. Тэдгээр хүмүүс нэг нүдтэйгээс гадна маш хурдан шалмаг хөдөлгөөнтэй, яг л нөгөө нинжа нар шиг цагт 90 км/цагийн хурдтай гүйж хүн хулгайлж иддэг байж. Энэ тухай Хятадын ном зохиолд "Хорт хүмүүний хөндий" гэжтэмдэглэгдэн үлдсэн байдаг.

Харин Монголд иймэрхүү отог, овгийн тухай ховор сонирхолтой зүйлс бас байдаг юм. Нэрт түүхч Анандын Амар "Монголд охидын овог улс байсан. Тэдний эрчүүд нь дайн байлдаанд алагдсан учир эмэгтэйчүүд нь ширэнгэ ойд очиж амьдрах болжээ. Харин хэрхэн өсч үржиж байсан нь сонин" гэж өгүүлсэн байдаг.

Үүний сацуу Оросын нэрт эрдэмтэн Владимирцов "Монголд охидын омог Хэнтий нурууны хөвчид байсан" Тэж бичиж үлдээсэн байна. Эдгээр сонин баримтууд дээр эрдэмтэн Х.Пэрлээ гуай нэмэр өргөж "Хэнтийн ян хөвчид Якутаас гаралтай нохой эртэй эмэгтэйчүүд байсан" гэж тэмдэглэжээ.

Тэрбээр Хэнтий аймагт очоод энэ талаар нэлээд судалгаа шинжилгээ хийж байсан гэдэг. Эрдэмтэн Пэрлээ гуайд нэгэн сонин явдлыг нутгийн иргэд ярьж өгчээ. Тэр нутагт "Хангал" Сэрээтэр хэмээх шилийн сайн эр байсан аж. Мань эр баяд ноёдын адуу мал, эд зүйлсийг цөлмөсөн хэргээр тамгын газрын тахаруудад мөрдөгдөж явахдаа Хэнтийн нурууны ян хөвчид гарчээ. Энд гурван жилийн турш ан хийж амьдрахдаа ян хөвчийн бүхий л ой модыг самнах шиг болсон байна. харин дөрөв дэх жилийнхээ нүүрэн дээр "Хангал" Сэрээтэр битүү ойн гүнд байшинархуу модон овоохойнууд байхыг олж үзсэн байна. Тэрбээр шууд очихоос эмээж холоос ажиглавал дайдаа хар зүсмийн арваад нохой анд явахыг харжээ. Харин байшингаас нь арьсан дээлтэй хүүхнүүд гарч түлээ түлш бэлдэж байгаа үзэгджээ. Тун удалгүй мөнөөх нохойнууд бор гөрөөс, зээрийн мах хэсэглэн авчирч гэр гэртээ оруулсан байна.

Сэрээтэр ийнхүү холоос хэсэг ажигласны эцэст ноходыг анд явсны дараа нэг байшинд ороод явчихаж. Тийм ч царай муутай гэмээргүй эмэгтэй түүнийг ихэд гайхсан байртай харсан боловч мэндэлсэнгүй. Мань эрийг дөхөж очуут түүний толгойных нь үс нохойны сэрвээ шиг арзайн босч шүдээ ярзайлгасан байна. Түүний аманд нохойн шүд шиг хурц соёо гялалзаж байсан гэдэг. Сэрээтэр байшингаас гаруут дагаж гарсан эмэгтэйг цохиж унаган ухаан алдуулаад мориндоо дүүрч аваад давхиж гарчээ. Гэтэл араас нь бөөн ноход элдэн хөөсөн байна., Мань эр сайн морьтойдоо эрдээд нэг их тэвдсэн шинжгүй явж байтал нэг том хар нохой юу юугүй араас нь ороод ирсэн байна.

Тэр нохой морийг нь үе үе өсгийдөн хоёр км газар хөөсний эцэст ард нь хоцорчээ. Тэгээд Сэрээтэр урцандаа очиж нөгөө хүүхэнд хоол унд өгтөл идсэнгүй. Харин түүхий мах шороон дээр хаятал ухасхийгээд үмхчихсэн гэдэг. Тэр эмэгтэйг сар гаруй дэргэдээ байлгасан ч чанасан мах идүүлж чадсангүй. Амьхандаа ян хөвчид ганцаардаж туйлдсан Сэрээтэр хүүхнийг өөртөө хань татаж, эхнэр нөхөр болох санаатай байж л дээ. Шөнө өвөрт нь орох гэхээр хүүхэн яг л нохой шиг шүдээ ярзайлгаад архирдаг байсан гэх. Ингэж байсаар нэг өдөр мөнөөх хүүхэн Сэрээтэрийн гараас мултраад шууд зугтаж алга болсон гэх бөгөөд Сэрээтэр мөнөөх ойн гүнд байсан модон овоохойнууд руу очих гэсэн боловч хайгаад олоогүй гэдэг. Энэ нь ам дамжсан яриа хэдий ч үнэний ортой байж болох юм.

Ганц Хөдөөгийн Пэрлээ гуай ч биш нэлээд олон хүн Монголд хорхой нүдтэй хүмүүс болон "нохой эр"-тэй эмэгтэйчүүд байсан тухай хуучилсан байдаг. Эр нохой, хүүхэн хоёрын дундаас гарсан үр удмынх нь эр нь гөлөг, эм нь охин хүүхэд болж өсч торнидог гэсэн домог яриа бас байдаг. Магадгүй эрт цагт эрчүүдээ дайн тулаанд алдсан эмэгтэйчуүд амьдрахын эрхэнц Хэнтийн ян хөвчид гарч физиологийн жамаар, үйлийн эрхээр нохойтой хавьтаж, улмаар үр төл нь өсч үржсээр нохой толгойтой хүн болж төлөвших мутаци үүссэнийг үгүйргэх аргагүй юм.

Эх сурвалж: Ноцтой мэдээ