гэж Нью-Йоркийн их сургуулийн судлаач Марк Галеотти Чехийн "Hospodosky" сонинд ярилцлага өгөхдөө хэлжээ. "Героин хэрэгтэй юу? Афганистаны хар татхины гурваны нэг нь Оросоор дамждаг юм, олоод өгъе өө. Мөнгө угаамаар байна уу? Бид энэ ажлыг 20 жил хийж байна, одоохон шийдчихъе. Хакерууд, хөлсний алуурчин авах уу? Юу л байна, тэд нар л байна" гэж оросууд хэлдэг. Европт тэдний үйл ажиллагаа нэг ёсны супермаркет болчихоод байна" гэхчлэн Оросын мафийн судалгаагаар мэргэжсэн М.Галеотти тус сонинд ярьсныг доор сийруулэв.

-Владимир Путин засгийн эрхэнд гарснаар Орост зохион байгуулалттай гэмт хэргийн асуудал зарчмын хувьд шийдэгдсэн гэж олон хүн хэлдэг. Гэтэл гэмт хэргийн бүлэглэлүүд хоорондоо дайтаад эхэлсэн талаар саяхнаас ярьж эхэллээ, үүнийг юу гэж ойлгох вэ?

-Оросын гэмт хэргийн ертөнцийн хамгийн нөлөө бүхий этгээд, Хасан өвөө хэмээх Аслан Усоян саяхан алагдсан юм. Нөхцөл байдал тогтворгүй болж эхэлсэн, бүлэглэлүүдийн хооронд хоёргүй нэг утгаар дайн дэгдэнэ гэдгийг энэ явдал харуулж байгаа юм. Үнэндээ бол Оросын гангстерууд өөрсдөө дайтья гэж хүсэхгүй байгаа. Гэхдээ Дэлхийн нэгдүгээр дайны өмнө байдал ямар байлаа? Талууд бүгд л дайн хийе гэж хүсээгүй, дор дороо л аятайхан байх гэж хичээж байсан, гэтэл эцсийн дүндээ юу болоод юугаар дууссаныг бид мэднэ дээ. Үүн шиг л юм.

-Оросын мафийнхан эх орондоо амар амгалан сууж болж байгааг юу гэж тайлбарлах вэ? Тэдний ихэнхийг олон улсад эрэн сурвалжилж байгаа, гэтэл ямар ч гэмгүй улсууд шиг идэж уугаад л явж байх юм.

-Мафийнхан болоод улс төрчид, бизнесмэнүүд хоорондоо туйлын нягт холбоотой учраас л ийм байгаа юм. Эрүүгийн элементүүдэд мэдээлэл их бий, энэ мэдээллээр хэнийг ч аавынд суулгаж болно. Нөгөө талаасаа бол зохион байгуулалттай гэмт хэргийн ертөнц оршин байх нь Оросын төрд өөрт нь ашигтай. Албан ёсоор зарлаад ил тод хийж болохгүй олон зүйлийг тэднээр хийлгэж болно. Тухайлбал, Кремлийг шүүмжлэгчид болон сэтгүүлчдийг дарамтлах, айлгах гэх мэт. Тусгай албад гэхэд л хилийн чанадад зарим асуудлаа шийдэхдээ гэмт хэрэгтнүүдийг ашигладаг байх жишээтэй. Тэгээд ч В.Путин өөрөө зохион байгуулалттай гэмт хэргийг ноцтой аюул гэж үзэхгүй байгаа юм. Кремльд л гай болохгүй гэж үзэж байгаа бол түүний хувьд мафийнхан тэргүүн зэргийн ач холбогдолтой асуудал биш. Энэ нь тун харалган бодлого боловч В.Путин юмыг хэрхэн эргэцүүлж тунгаадаг, яаж ажилладаг гэдгийг харуулах сайхан жишээ мөн, В.Путин бол гүнзгий эргэцүүлдэг хүн биш. Тийм учраас мафийнхныг тоглоомын дүрмээ мэдэж л байвал. энэ улсын хаан хэн бэ гэдгийг ойлгож л байвал хамаагүй , юу л хийнэ дураараа болог гэж тэр бодож байгаа юм.

-Мафийнхныг тусгай албадтай холбоотой гэж та хэллээ. Яаж ажилладаг гэж?

-Буруу гарын нөхдүүдтэй хаанахын ч тусгай албад хэрэгтэй үедээ хамтардаг. Гэхдээ Орост бол энэ харилцаа нэлээд зохион байгуулалттай шинжиндээ орчихсон юм. Хүнд даалгавар өгч гадаадад явуулах, бусдыг мөрдөх, улыг нь шагайж мэдээлэл цуглуулахдаа Оросын тусгай албад мафийнхандаа ханддаг. Эсрэгээрээ ч байх нь бий. Саяхан Канадад Оросын цэргийн тагнуулын албаны туршуулаар олон жил ажилласан нэг хүнийг шүүв ээ. Тэгтэл уг хүний дээрээс авсан нэг даалгавар нь, Канадад сууж буй Оросын мафийнхны үйл ажиллагааны талаар Канадын хууль хяналтын байгууллагууд хэр их мэдээлэлтэй байдгийг тодруулах явдал байв. Оросын цэргийн тагнуулынханд ийм юм хөөцөлдөж явах ямар хэрэг байв? Мееий бодлоор бол энэ нь Оросын тагнуулынхан мафийнхнаар ажил бүтээлгэчихээд хариуд нь тэдний ажлыг бүтээж өгөх гэсэн хэрэг юм.

-Харилцан ашигтай ажилладаг, айн?

-Ашигтайгаар барах уу. Оросын тусгай албадад авлига байдгийг мартаж болохгүй. Албаны нууц мэдээллийг худалдана, тэр бүү хэл хүн хулгайлдаг улс шүү дээ. Хулгайлуулдаг гэвэл илүү онох юм уу. Хүчний байгууллагын мэдээлэл дээр тулгуурлаад тэд мөнгөтэй хүнийг дээрэмчдэд зааж өгдөг юм. Хэн мөнгөтэй гэдгийг дээрэмчид элэнцэг нь мэдэх вэ дээ, тусгай албаныхан л зааж өгдөг байхгүй юу. Мөн тэд бусдаас мөнгө авч хамгаалалтыг нь зохион байгууж өгөх нь бий. Заримдаа дээрэмчид өөрсдөө хүчний байгууллагад шургалчихсан байх нь бий. Хэн бэ гэдэг нь ялгагдахгүй. Сергей Магнитский л гэхэд өөрсдөө дээрэмчин болчихсон цагдаа, татварынхны бүлэглэлийг илчлээд алууллаа шүу дээ. Дүрэмт хувцастай л бол дээрэмчин биш гэж үзэж огт болохгүй тийм байдалд хүрчихсэн.

-Оросын зохион байгуулалтгай гэмт хэргийн бүлэглэл Европт хэрхэн ажилладаг талаар яриач.

-Героин хэрэгтэй юу? Афганистаны хар тамхины гурваны нэг нь Оросоор дамждаг юм, олоод өгье өө. Мөнгө угаамаар байна уу? Бид энэ ажлыг 20 жил хийж байна, одоохон шийдчихье. Хакерууд, хөлсний алуурчин авах уу ? Юу л байна, тэд нар л байна гэж тэд хэлдэг. Чадахгүй юм, байхгүй юм байхгүй. Нэг ёсны сүпермаркет юм уу даа.

-Өмнө нь зохион байгуулалтгай гэмт хэргийн бүлэглэлд багтдаг байгаад одоо Европт суурьшиж, бүрэн хууль ёсны бизнес эрхэлж буй хумүусийг хэрхэх ёстой вэ?

-Европын аюулгүйн албадын шүдний өвчин энэ. Гэмт хэрэгтэн байсан хүмүусийг гэмт хэрэг үйлдэж буй хүмүүсээс ялгах хэцүү. Урьд нь буруу замаар явж байсан хүмүүс одоо хэчнээн хууль ёсны бизнес эрхэлдэг, хэчнээн тэтгэвэртээ гарсан их мөнгө олох, гэхдээ хууль бус бололцоо гараад ирлээ гэхэд нэг гараа нөгөө гараараа бариад дэргэдүүр нь өнгөрч тэр бүр чаддаггүй юм. Героин дамждаг зам хаа нэг газраа хаагдаад борлуулах зах зээл дээр нь зай гараад ирлээ гэхэд хэн худалдаж авч чадахыг хэзээний мэдэх тул энэ ажилд ханцуй шамлаад л яваад орчихдог. Гэмт хэргийн аль ч салбарт ийм л байдаг.

-Оросын мафийнхны хувьд Чех ажиллахад хэр таатай газар вэ?

-Чехийн хувьд одоохондоо азтай байна. Оросууд буруу гарынх нь ч бай зөв гарынх нь ч бай энэ улсад дуртай ирдэг боловч уддаггүй. Гэхдээ энэ байдал яваандаа өөрчлөгдөж ч болно. Яагаад гэвэл Чех бол тодорхой хэмжээгээр өөдлөн дэвжиж байгаа улс. Эдийн засаг нь зарим орныхыг бодоход боломжийн, нийгэм нь тайван, тогтвортой. Оросуудын бодол өөрчлөгдөж магадгүй гэдгийг би Москва дахь хучний байгууллагынхны амнаас ч дуулж байсан. Мафийнхны утсан холбоог нууцаар чагнахад Чехэд төвхнөх, ингэхийн тулд чухам яавал зохих талаар ярьсан яриа сүүлийн нэг жил хагасын хугацаанд олшрох болсон гэдгийг Оросын хүчний байгуулага дахь эх сурвалж надад нэг бус удаа хэлсэн юм даа.

Эх сурвалж: Өдрийн шуудан