Улсын хэмжээнд 0-18 насны хүүхдүүдийг үзэж, оношлодог, хэвтүүлэн эмчилдэг цорын ганц эмнэлэг бол Эх

хүүхдийн эрүүл мэндийн үндэсний төв. Энэ эмнэлэг ойрын өдрүүдэд ч бас ачаалал ихтэй байна. Хүүхдүүд амьсгалын замын өвчлөл, вирусын гаралтай ханиадаар өвчлөх нь их байгаа аж. Мөн төрөлхийн гажигтай нярай төрөх нь элбэгшжээ. Энэ талаар ЭХЭМҮТ-ийн Эмнэлгийн тусламжийн чанарын менежер, тэргүүлэх зэргийн эмч, клиникийн профессор Б.Надмидтай ярилцлаа.

-Хавар болохоор хүний биеийн дархлаа суларч өвчин тусах магадлал өндөр болдог. Хүүхдүүдийн дунд өвчлөл хэр байна?

-Хүүхдийн өвчлөлд нас нэлээд хамаатай. Хэвийн төрсөн нярай хөхөөрөө хооллоод, эмчийн зөвлөгөөг дагаад байхад хэр барагтай өвддөггүй. Гэтэл хаврын улиралд манай орны уур амьсгал, хөрс агаарын бохирдол зэрэг нь хүүхдэд маш их нөлөөлдөг. Мөн тоосжилт ихтэй энэ үед бага насны хүүхдийн дунд амьсгалын замын өвчин, томуу төст өвчин нэмэгддэг. Манай төвийн “Яаралтай тусламжийн тасаг” болон “Хүүхдийн зөвлөх поликлиник”-т үзүүлж байгаа нийт үйлчлүүлэгчийн мэдээнээс харахад ханиалга, халууралт, цээж шуугих хам шинж бүхий амьсгалын эрхтэн тогтолцооны эмгэгээр өвдөх нь элбэг байна.

Томуугийн үндэсний төвийн сүүлийн долоо хоногийн мэдээгээр өвчлөл бага зэрэг буурсан мэдээ байна. Гэсэн ч энэ өвчлөл зонхилон тохиолдох өвчний тоонд орсоор байна. Мөн дулаарч байгаатай холбоотой цэцэрлэг, сургуулийн бага ангийн хүүхдүүд гадаа тоглож болгоомжгүй байдлаас гэмтэж бэртэх нь элбэг байна.

-Сүүлийн үед вирусын гаралтай ханиад гэж ярих болж. Үүний гол шалтгаан нь юу байна вэ. Зарим хүн үүнийг энгийн нэг ханиад гээд ойшоодоггүй шүү дээ?

-Амьсгалын эрхтэн өвчлөлд өртөхийг ханиад гэдэг. Харин хамар, хоолой, уушгийг амьсгалын эрхтэн гэнэ. Эдгээрийг вирусын гаралтай өвчлөлд өртөхийг ханиад хүрлээ гэдэг. Гэтэл вирус нь дотроо олон төрөл. Тухайлбал, 2009 онд A хүрээний H1N1-ийн халдвар дэлхий нийтээр тархад бид ч бас энэ өвчлөлд өртсөн.Тэгвэл одоо A хүрээний H7N9-ийн халдвар урд хөршид тархсан мэдээг бид бүгд мэдэж байгаа. Тиймээс ханиадыг вирус үүсгэдэг нөхцөл, вирусын өвөрмөц шинж чанараас өвчин хамаардаг. Тиймээс хүүхдийн дархлаа нь хэвийн, суурь эмгэггүй бол хүндрээд байдаггүй. Ер нь вирусын гаралтай өвчлөл аливаа өвчний суурийг өдөөх хандлага ажиглагддаг.

-Ханиад томуугийн өвчлөл хүйтэн сэрүүний улиралд их байдаг. Гэтэл урин дулаан орсон ч хүүхдүүд ханиадаас салахгүй байна. Энэ өвчний үед хүүхдэд ямар шинж тэмдэг илрэх вэ?

-Ханиадны үед илрэх аюултай хэд хэдэн шинж бий. Тухайлбал, нярай буюу бага насны хүүхэд өндөр халуурах, ханиах, бөгшүүлж ханиалгах зэрэг шинж илэрдэг. Мөн нүүр, уруул орчим хөхрөх, амьсгал өнгөц, богино болж амьсгалахад саадтай болох, цээж хонхолзох шуугих зэрэг шинж аюултайд тооцогддог. Тиймээс ийм шинж илэрсэн тохиолдолд нэн даруй эмнэлгийн байгууллагад хандах хэрэгтэй. Ер нь хүүхэд өвдөх үед эцэг эхийн мэдрэмж, халамж эрүүл үеэс хэд дахин өндөр байх нь чухал. Манай төвийн хувьд томуу томуу төст өвчний идэвхтэй дэгдэлтийн үед орон нутаг болон хот, дүүргийн эмнэлгүүдэд эмчилгээний менежмент болон арга зүйн зөвлөгөө тусламжийг байнга явуулж байна.

- Тэгвэл энэ өвчний үед эмчид хандахаасаа өмнө ямар эмчилгээг гэрийн нөхцөлд хийж болох вэ. Мөн хүүхдээ өвчлөлөөс хэрхэн хамгаалах вэ?

-Гаднаас орж ирсэнийхээ дараа гараа угааж хоолойгоо зайлах, хамраа цэвэрлэж хэвших хэрэгтэй. Мөн гэртээ тогтмол чийгтэй цэвэрлэгээ хийх нь чухал. Бага насны хүүхдэд эцэг эх нь харилцааны болон үйлдлийн зөв хэвшлийг үлгэрлэх нь хамгийн үр дүнтэй байдаг. Хэрэв танай хүүхэд халуурч байгаа бол халуун бууруулах эмийг дур мэдэн уулгаж болохгүй. Тэр дундаа халуун бууруулах эмийг удаан хугацаанд дур мэдэн уулгах нь өвчнийг хүндрүүлдэг. Тиймээс өндөр эсвэл удаан хугацаагаар халуурч байгаа бол эмчид яаралтай үзүүлэх хэрэгтэй. Ер нь хүүхдийг багаас нь эрүүл ахуйн зөв хэвшилд сургах нь ханиадаас сэргийлэх гол арга болно. Мөн хавар аминдэмээр баялаг хүнсний бүтээгдэхүүн хэрэглэж, хүүхдийг чанартай хоол хүнсээр хооллох нь дархлааг бий болгоно. Түүнчлэн долоо хоногт 2-3 удаа усанд оруулах нь чийрэг байхын үндэс болно. Бас цаг агаарт тохирсон хувцас өмсүүлж, хэт халууцаж, дааруулахгүй байх хэрэгтэй.

НЯРАЙН УРУУЛ, ТАГНАЙН СЭТЭРХИЙНЭЭС ӨӨР ГАЖИГГҮЙ БОЛ ЯАРАЛТАЙ ХАГАЛГАА ХИЙХ ШААРДЛАГАГҮЙ

- Нярай хүүхдийн өвчлөлийн гол шалтгаан нь төрөлхийн гажиг гэж байсан. Та энэ талаар тодруулахгүй юу. Төрөлхийн гажигтай төрөхөд нөлөөлдөг гол хүчин зүйл нь юу байна?

-Эрүүл мэндийн салбарт төрөлхийн хөгжлийн гажгийн оношлогоо эмчилгээний асуудал тулгамдсан асуудал болоод байна. Эрүүл мэндийн статистик мэдээнээс үзвэл нярайн эндэгдэлийн шалтгаанд төрөлхийн хөгжлийн гажгийн эзлэх хувь жилээс жилд өсөх хандлагатай байна. 1997 онд нялхсын эндэгдлийн шалтгаанд хөгжлийн төрөлхийн гажиг 2,3 хувь байсан бол 2010 онд 14,4 хувь болж өссөн. Саяхан ЭХЭМҮТ Олон улсын анагаах ухааны боловсролын төвийн эмч нартай хамтран “Төрөлхийн хөгжлийн гажгийн оношлогоо эмчилгээ” сэдэвт уулзалт сургалт болсон. Энэ үеэр манай улсад 2011 онд 70328 эх амаржсанаас 405 нярайд төрөлхийн хөгжлийн гажиг оношлогдсон нь нийт төрөлтийн 0,6 хувийг эзэлж байна гэсэн судалгаа гарсан. Энэ гаж хөгжилд дараах эрхтэн тогтолцооны гажиг элбэг байна. Үүнд, зүрх судас, хоол боловсруулах болон тулгуур эрхтэн, олон эрхтэн хавсарсан гажиг илүүтэй байна. Манай төв улсын хэмжээнд төрөлжсөн мэргэжлийн лавлагаа төвийнхөө бодлого зорилтын хүрээнд төрөлхийн хөгжлийн гажгийг ураг нярай үед нь оношлох сэргийлэх, үүднээс анагаахын удамзүйн лабораторийг ашиглалтад оруулан амжилттай ажиллаж байна. Төрөлхийн хөгжилд эхийн эрүүл мэндийн байдал, ураг нярайн эрхтэн тогтолцоо бүрэлдэх явцад гадны хүчин зүйл чухал нөлөөтэй. Мөн эх ханиад хүрэх улмаар эм уух, архи тамхи, баталгаагүй хоол хүнс ихээхэн нөлөөлдөг.

-Төрөлхийн эрхтэн тогтолцооны гажигтай төрөх нь амь насанд хэр эрсдэлтэй байдаг вэ. Эмчилж болох болохгүй гэх тохиодол бий юу?

-Төрөлхийн хөгжлийн гажиг ямар эрхтэн системийг хамарсан байгаагаас эмчилгээ нь нас насанд нь өөр. Тухайлбал, уруул, тагнай сэтэрхийнээс өөр гажиггүй бол нярайд яаралтай хагалгаа хийх шаардлагагүй. Харин улаан хоолой, хошного битүү гэх мэт хоол боловсруулах эрхтэний хавсарсан гажгийн үед нярайд яаралтай мэс засал хийх заалт байдаг. Эмчилгээний үр дүн нярайн ерөнхий байдал, олон гажиг хавсарсан зэргээс шууд хамаарна. Ер нь залуу охид хөвгүүд эрүүл мэндийн боловсролтой, нөхөн үржихүйн нас хариуцлагыг ухамсарлан, сэтгэлзүй болон бие эрхтэнээ бэлдсэн үедээ эрүүл хүүхэд төрүүлэх болно.

ЭХ СУРВАЛЖ:ЗУУНЫ МЭДЭЭ

Б.Надмид: Халуун бууруулах эмийг удаан хугацаагаар уух нь өвчнийг хүндрүүлдэг
Tweet
Bolod.mn