Ер нь бол Засгийн газрыг гадаад дах зээл дээр бонд гаргасныг баатарлаг явдал гэж эндүүрч болохгүй. Тэр дундаа монгол шиг эрчимтэй хөгжиж байгаа, эрдэс баялгийн нөөцөөрөө дэлхий ниитийн анхаарлын төвд байгаа орны хувьд. Учир нь Засгийн газар гэсэн нэр нь өөрөө асар том баталгаа болдог, олон улсын дүрэм журмын дагуу татвараас хөнгөлөгдөх гэх мэт давуу байдал бий гэх мэт юм билээ. Монголд мөнгө хэрэгтэй. Тэгэхээр бондоор мөнгө босгосон нь буруу биш. Тэгээд ч УИХ-аараа хэлэлцэж дэмжсэн тогтоол гарсан.

УИХ-ын 2012 оны 52 дугаар тогтоолын дагуу 1,5 тэрбум ам.долларын Засгийн газрын үнэт цаасыг 2012 оны арваннэгдүгээр сарын 29-ний өдөр арилжиж, үнэт цаас борлуулсны орлого нь ердөө долоо хоногийн дараа буюу 2012 оны арванхоёрдугаар сарын 5-ны өдөр Монголбанкин дахь Засгийн газрын дансанд орж ирсэн байдаг. Эндээс нэг зүйл анзаарагдаж байгаа. Тэр нь цаг хугацааны асуудал. Өвөл эхэлж, бүх бүтээн байгуулалт "ичих" цагаар том хүүтэй баахан мөнгө орж ирж хүү хөхсөн "унтаа" хөрөнгө бий болсон. Мөнгө хөдөлж байж л үр ашгаа өгдөг. Бүтээн байгуулалтын ажлынхаа үе шат, хэрэгцээ шаардлагад тохируулан хэрэгцээниийхээ хэрээр цаг цагт нь тохируулж бонд гаргаагүйгээс "унтаа" бондын хүүгийн төлбөрт 50 тэрбум орчим төгрөг төлсөн гэсэн баримтыг сөрөг хүчнийхэн гаргажээ. Ийнхүү мөнөөх бонд маань бүтээн байгуулалт болохоосоо өмнө өөрөө өөрийгөө идэж үргүй зардал "үйлдвэрлэж" эхэлсэн байна. 50 тэрбум гэдэг тийм ялихгүй мөнгө гэж үү. Дундуур тунгаасан нэг шийдвэр, дутуу гишгэсзн нэг алхмын балаг энэ.

Өнгөрөгч баасан гаригт Шинэчлэлийн Засгийн газрын тэргүүн бондын хөрөнгөө юу юунд зарцуулах гэж байгаагаа УИХ-д мэдээлсэн. Тэнд харин сөрөг хүчнийхэн хэлэх үгтэй, хийсэн судалгаатай очсон байна билээ. Хамгийн гол нь Засгийн газрын тэргүүний хувьд үүнийг эх орны эрх ашгийн төлөөх сануулга хэлэлцүүлэг гэж хүлээж авах учиртай болохоос намын хаягаар нь харж болмооргүй мэт анзаарагдаж байсан. Асуултыг асуултаар хариулж, эзэн нь юмаа мэднэ гэсэн шиг ихэрхэл үе үехэн шуураад байна билээ. Энэ мөнгөний өрийн дарамт эцсийн эцэст Монголын найман настай балчраас наян настай буурал хүртэлх нийт иргэдийн нуруундээр буух учраас эхнээсээ долоо хэмжиж нэг огтлох учиртай.

Мөнгөтэй болчихлоо. Хүсэхэд хясна гэгчээр цаг дулаарч цас ханзарч өгөхгүй байна. Урин дулаан болбол бүтээн байгуулалтыг ёстой нэг бужигнуулаад өгмөөр байна хэмээн өглөө оройгүй ярьж, өвөлжин хаваржин хавчигнасан хүмүүс маань харин зуны эхэн сар гарчихаад байхад эхэлсэн ажилгүй, ирээдүй цаг дээр ярьсан хэвээр сууж байх юм.

Шинэчлэлийн Засгийн газрын тэргүүн бондын хөрөнгөөр босгох гэж байгаа бүтээн байгуулалтаа ийн танилцуулжээ. Энэ шийдвэрийг гаргахдаа Засгийн газар болон "Чингис" бондын Бодлогын зөвлөлөөр хэлэлцэж шийдвэрлэсэн гэнэ. Үүнд:

-Тавантолгойн нүүрсний ордыг түшиглэн 450 МВт хүчин чадалтай цахилгаан станц барихад 50 сая амдоллар зарцуулна. Энэ цахилгаан станцыг 2017 онд ашиглалтад оруулахаар төлөвлөж байгаа аж.

-Улаанбаатар хотод хэрэгжүүлэх "Гудамж"төсөлд бондын хөрөнгөөс 200 сая ам.доллар зарцуулахаар шийдвэрлэжээ. Төсөл дотроо "Хотын төв", "Гэр хорооллын дахин төлөвлөлт", "Хурдны зам" гэсэн гурван дэд төсөлтэй юм байна. Улаанбаатарын гэр хорооллын гудамж, автозамын сүлжээг сайжруулахад нийт 500 гаруй км авто болон явган хүний зам барьж байгуулна гэсэн тооцоог гаргажээ. Хотын төвийн 33 уулзварыг шинэчлэх, шинээр гудамж бий болгох ажлыг хийж гүйцэтгэнэ. Ерөнхий төлөвлөгөөнд тусгасны дагуу Туул, Сэлбэ голын далангийн дагуу 65 км хурдны зам барьж байгуулна. Ингэснээр нийслэлийн авто замын түгжрэл 25-30 хувь буурах тооцоог хийжээ.

-Энэ онд Дорнод Дорноговь, Дундговь, Өмнөговь, Баянхонгор, Хөвсгөл аймгийг нийслэлтэй хатуу хучилттай автозамаар холбох бөгөөд шинээр эхлүүлэх нийт 1800 км автозамын ажилд шаардлагатай 570 тэрбум төгрөгийн санхүүжилтийг "Чингис" бондын хөрөнгөөс гаргах аж.

-Шинэ төмөр замыг санхүүжүүлэхэд 200 хүртлэх сая ам.долларын санхүүжилтийг бондоос гаргахаар төлөвлөж байгаа. Энэхүү төслийн өртөг нь урьдчилсан байдлаар 1,5 , тэрбум ам.доллар бөгөөд эхний шатны санхүүжилтийг ийн шийдвэрлэнэ. ^

-Ноолуурын салбарыг дэмжихэд 68,8 сая долларзарцуулна. Ингэснээр түүхий ноолуурын экспортыг зогсоож, дотооддоо нэмүү өртөг шингэсэн экспортын чиглэлийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлнэ. Салбарын үйлдвэрлэл, борлуулалтын орлого нэмэгдэж 20 мынга орчим ажлын байр бий болж, орон нутагт сүлжмэл болон оёдлын үйлдвэр байгуулагдана.

"Монгол ноосон даавуу", "Оёмол бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэл" гэсэн төсөл хэрэгжүүлэхээр тооцоолж байна. -Улаанбаатарын ойр орчимд 15 ферм, олон улсын стандартад нийцсэн үйлдвэр байгуулж нийслэлчүүдийн сүү, сүүн бүтээгдэхүүннй хангамжийг нэмэгдүүлэхийн тулд "Чингис" бондын хөрөнгөөс 27,7 сая ам.доллар зарцуулахаар шийдвэрлээд байна. Мөн төрөл бүрийн нарийн ногоог зах зээлд тогтмол нийлүүлэх зорилгоор өвлийн хүлэмжийн аж ахуйг дэмжинэ гэж Ерөнхий сайд Н.Алтанхуяг хэлжээ. Энэ бүхний дараа бондын хөрөнгөөс 347 сая ам.доллар үлдэж байгаа аж. Олон санал байгаа, гэхдээ зөвхөн чухалд нь гэсэн зарчим баримталж байгаагаа Ерөнхий сайд онцолж байсан. Үүний дараг бямба гаригт болсон Засгийн газрын ээлжит хуралдаанаар Байшин үйлдвэрлэх комбинат буюу манайхны ярьдгаар угсармал орон сууцны үйлдвэрлэлийг дэмжиж 14 сая ам.доллар хуваарилахаар шийдвэрлэсэн байна билээ.

Бондын хөрөнгөөр босох дээрх бүтээн байгуулалтуудын хувьд өөлөх юмгүй, бүгд л Монголд хэрэгтэй. Бондын хөрөнгөө эхний ээлжинд мөнгө "үйлдвэрлэж" ашгаа түргэн өгөх бүтээн байгуулалтад зориулах ёстой гэсэн санаа бодол түлхүү цухалздаг. Дэд бүтцийн "дүлий" салбарт эхэлж мөнгө хаях нь оновчтой биш гэсэн анхааруулга хааяа сонсогдсоор байна.

Засгийн газрын тэргүүн хөрөнгө мөнгө, ер нь ажил бүхэлдээ ил тод, тунгалаг байх тухай тунхагладаг. Гэсэн ч сөрөг хүчний зүгээс "Чингис" бонд мөнгө хүүлэх үйл ажиллагааны хэрэгсэл болж байна. Монгол Улсын Засгийн газар "Засгийн газрын үнэт цаас гаргахыг зөвшөөрөх тухай" УИХ-ын 2012 оны 52 дугаар тогтоолын заалтыг зөрчиж, Монголбанктай гэрээ байгуулан гадаадад бага хүүтэй байршуулах, дотоодын арилжааны банкуудад тодорхой шалгуургүйгээр дамжуулан зээлдүүлсэн нь бондын үндсэн зорилго, зориулалт, зарцуулалттай илт зөрчилдөж байна" гэсэн шүүмжлэлийг Засгийн газарт хаяглалаа. Түүнчлэн эдүгээ Монгол улс улсын төсөв, Чингис бонд, Үнэ тогтворжуулах хөтөлбөр гэсэн гурван төсөвтэй болчихсон гэхчлэн олон шүүмжлэл дагал- даж байгаа. "Чингис" бондын задаргааг танилцуулах явц нэг иймэрхүү, сөрөг хүчин шүгэлдэж, эрх баригчид исгэрсэн байдлаар болж өнгөрөв. Мөнгө, тэр дундаа ирээдүй цагийн өмнө тавьсан өр аль ч талаараа анхаарал татаж, араасаа нэхэлтэй байх учиртай. Тэнд дур зоргын тоглолт, дутуу дулимаг тооцоо, сэтгэлийн хөдлөл эсвэл ихэрхэл, хөөрлийн аль нь ч багтах зай байхгүй.

ЭХ СУРВАЛЖ: ӨДРИЙН ШУУДАН

"Чингис" бонд бүтээн байгуулалт болохоосоо өмнө өөрөө өөрийгөө 50 тэрбумаар идэв
Tweet
Bolod.mn