 |
|
 |
|
Төр, шашин хоёр бол алганы ар, өвөр хоёр гэсэн үг... |
|
|
 |
|
 |
Төр, шашин хоёр бол алганы ар, өвөр хоёр гэсэн үг...
2013-05-25Баатад овогт Гончигийн Ням-Очир.  Орчин цагийн Монголын оюуны ертөнцөд өөрийн тод мөртэй энэ эрхэмтэй Монголын Төвд судлалын өнөө хийгээд ирээдүй, Монголын Бурханы шашны өчигдөр хийгээд өнөөдрийн тухай ярилцлаа.
ТӨВД СУДЛАЛ СТРАТЕГИЙН АЧ ХОЛБОГДОЛТОЙ -Бидний ярилцлага Монголын Төвд судлал болон Буддизмын өв соёлын талаар байх юм. Тиймээс, яагаад Төвд судлалыг сонгож, эрдэм шинжилгээний ажилтан болсон талаар тань эхлээд ярилцъя? -Гэр бүлийн хүмүүжил нөлөөлсөн л дөө. Би эмээ дээрээ өссөн хүүхэд. Эмээ маань Булган аймгийн Сайхан сумын харьяат, бурханы шашинд чин сүсэглэдэг, ялангуяа VIII Богдод сүсэгтэй хүн байсан.
Өвөө аав маань халхын алдарт Лувсанжамба, Намхай аваргын гал голомтыг сахисан ганц хүү нь байсан болохоор VIII Богдоос даншигт түрүүлсэн аваргад өгсөн авдарнаас эхлээд үе уламжлан ирсэн нандин шүтээнүүд байсан. Тэр бүхний дэргэд өссөн болохоор өөрийн эрхгүй дур сонирхолтой болсон. Уг нь би математикч болно гэж боддог хүүхэд байлаа.
Эмээ минь “Нас нөгчвөл диваажинд төрнө” гэж ярьдаг хүн байсан. Тэгээд эмээгээ насан зүг болсон хойно нь үнэхээр тийм орон байдаг юм уу, тэр орондоо саадалгүй хүрсэн болов уу гэж эргэцүүлэх болсон. Аравдугаар ангиа төгсөөд нэг жил сул байх үедээ Л.Хүрэлбаатар багшдаа очиж судлаач болох зорилгоо хэлж шавь ороод, таалал болтол нь арван найман жил үндсэндээ номын мөр хөөлөө.
-Энэ хугацаандаа дан Төвд судлалаар дагнаж ажиллав уу? -Энэ хугацаанд Гандантэгчилэн хийдэд орчуулагч, телевизийн редактор гээд өөр ажил төрөл эрхэлж байсан ч багштайгаа үргэлж холбоотой байж судалгааны ажилд өөрийгөө бэлтгэж байсан л даа. Ингээд Төв номын санд хэдэн жил ажилласныхаа дараагаар Шинжлэх Ухааны Академийн Хэл Зохиолын Хүрээлэнгийн Төвд судлалын тасагт эрдэм шинжилгээний ажилтнаар ирсэн. Хүрээлэнд ажилласнаас хойших гурван жилийн хугацаанд “Диваажингийн орны тухай зохиолууд” сэдвээр докторын ажил бичсэн. Ажлаа бичээд хамгаалахыг өмнөхөн 2010 онд Огторгуйн цагаан гарьд Л.Хүрэлбаатар багш маань тэнгэрт хальж, удирдагчгүй ажлаа хойш нь тавиад Төвдийн судлал дээрээ төвлөрөн сууж эхлээд байна.
-Төвд судлалын тасгийнхаа ойрын үед хийж бүтээж буй зүйлээс манай уншигчидтай хуваацвал...? -Ер нь Монголын төвд судлал гэдэг маань төвд хэлээр бичсэн буддын шашны сонгодог хөлгөн судруудыг орчуулан судлаж буй явдалыг ерөнхийд нь хэлж байгаа юм. Дэлхийд ч төвд судлал гэдгийг ингэж ойлгодог. Ганжуур, Данжуураас эхлээд бурхны шашны чиглэлээр бүтээгдсэн судар ном, өв соёлоороо Монгол улс маань дэлхийд тэргүүнд хэлцэгддэг. Чухам энэ уран зохиол, түүх, гүн ухаан, дэг жаяг тэргүүтнийг өгүүлсэн төвд судар, түүний монгол орчуулга, судлалаар дэлхийд тэргүүлж буй байр сууриа хүлээн зөвшөөрүүлэх нь бидний судлаачдын гол зорилго болж байна. Манай салбарын явуулдаг үндсэн судалгаа гэвэл Монгол, Төвдийн утга соёлын хэлхээ холбооны асуудал байна. Тасаг маань дөрвөн эрдэм шинжилгээний ажилтантай. Миний хувьд хамгийн сүүлд Өндөр гэгээний урд дүр “Жонон Дарнатын Намтар” гэж номон дээр ажилласнаа саяхан хэвлэлд шилжүүлээд байна. Энэ номын уламжлалт орчуулгыг багш маань өгч, орчин цагийн хэлнээ буулгахыг захисан юм л даа. Ер нь энэ “Жонон Дарнатын Намтар” юугаараа их ач холбогдолтой юм гэвэл, “Өмнөх дүрийнх нь талаар уншсанаар Өндөр гэгээнийг ойлгоно, Өндөр гэгээнээ ойлгосноор 8 богдыг ойлгоно, 8 богдоо ойлгосноор өнөөдрийн IX Богдыг ойлгоно” гэсэн үг. Хэдийгээр 400 гаран жилийн өмнөх төвдийн шашны зүтгэлтний намтар боловч өнөөдрийн шашин хэрхэн оршин тогтнож, төлөвших ёстой юм бэ? гэдэг талаар дууриал болохуйц асар их түүхэн баримт, мэдээлэл агуулсан ном. Тэр үед Монголын Гүш хаан дотоод хэрэгт нь хөндлөнгөөс оролцон Төвдөд цэрэг оруулж, наян жил төрийг нь барьсан байдаг. Олон жил төв азийн геополитик, нэн ялангуяа төвдийн асуудал манай улсын анхаарлын төвд байсан. Тийм ч учраас яагаад Монголын цэрэг Төвдөд орох болсон юм, яагаад Жонон Дарнатын хувилгаан монголд ирж Майдар хутагт хэмээгдэн олон жилээр сууж, энд жанч халсан юм гээд асуултуудад хариулт өгөх хэрэгтэй болно. Гүш хаан Жонон Дарнатыг шүтдэг байсан болохоор монгол нутагт залж авчирсныхаа дараагаар Төвд рүү цөмөрсөн байдаг. Жонон Дарнат мэдээж дайн хийж, цус урсгахын эсрэг, сахил санваар сахисан тойн хүн. Тэрбээр ар монгол, өвөр монгол гээд манай орны газар бүхэнд залагдан очиж, амьдралынхаа сүүлийн хорь гаран жилийг манай шашин соёлын хөгжилд зориулсан хувилгаан хүн. Тийм учраас Огторгуйн цагаан гарьд багш маань “Энэ хүний намтарыг зайлшгүй монгол хэлээрээ гарга, энэ ном хэвлэгдсэнээр дундад зууны монголын түүх бичлэг тавин жилээр урагшилна” гэж хэлж үлдээсэн юм. Дон Конер гэдэг америк хүн ивээн тэтгэж байгаа уг ном маань цагаан сараас өмнө хэвлэгдэнэ. Өөр нэг гол ажил гэвэл, өнгөрсөн оны турш би Богд хааны ордон музейд шинжээч хийлээ. Энэ хугацаанд зуун жилийн ойтой холбоотой долоон үзэсгэлэн дэглэсэн. Үндсэндээ 2011 онд VIII Богд, түүний ордон музейд байгаа үнэт өвүүдийн хэдий, хаана бүтээгдсэн, хэрхэн хаана байсан, ур хийцийн онцлогийг тодорхойлох зэрэг ажлуудад анхаарлаа хандуулсан байна. -Дэлхийн бусад орнуудад танайхтай адил үйл ажиллагаа явуулдаг төвүүд мэдээж бий байх..? -Төвд судлал төвүүд барууны томоохон их сургуулиудад бий. Оксфорд, Кембриж, Иель, Сантабарбарагийн Их сургууль, Индианагийн Их сургууль гээд томоохон сургуулиудыг түшиглэсэн байгууллагууд байна. Тэдгээр төвүүд англи хэл дээрх Tөвд судлалын зүйлсийг голчлон үздэг. Гэвчиг манай монгол хэлээр бичигдсэн Төвдийн судалгаа, Л.Хүрэлбаатар багшийн маань “Огторгуйн цагаан гарьд I, II”, “Судар шаштирын билэг” мэтийн гүн гүнзгий, утга ухааныг нь тайлбарласан номууд одоо болтол гараагүй байгаа. Англи хэл дээр зөвхөн сурвалжийг орчуулах, тайлбарлах шатанд л явж байгаа юм. Гэтэл монголчууд тэдгээр сурвалжуудыг монгол хэлээрээ орчуулаад үзчихсэн, өөрсдийн соёл болгочихсон байгаа шүү дээ. Жишээлхэд, Мялын буман дуулал ч юм уу Саран хөхөөний намтар зэргийг монгол утга соёлоос салгахын аргагүй болчихсон. Иймээс бидэнд илүү дөхөм байгаа юм. -Таны ажлын нэгэн томоохон хэсэг нь Богд хааны ордон музей дээр төвлөрч байгаа талаар түрүүнд ярьсан. Нэгэнт ажиллаж байгаагийн хувьд музейн тухай зайлшгүй ярих хэрэгтэй юм байна? -Бид 1911 онд тусгаар тогтнолоо зарласан явдлаар л Богдын ордон музейг төсөөлдөг нь буруу юм. Үнэндээ бол шашны бүрхэвчин дор нуусан төрийн тусгаар тогтнолын ой санамжийг хадгалсан ордон юм шүү дээ. Үүнийг юугаар батлах вэ? гэвэл, энэ ордонд ганцхан Богд хаантай холбоотой зүйлс байгаа юм биш, тэр цагийн нийслэл хүрээнд шар бүсийн ордыг тойрон байсан 30 аймгийн бүх нандин шүтээнүүд, өндөр гэгээний хийцийн хорин нэгэн дарь эх, Эрдэнэзуу хийдийн хамаг нарийн нандин шүтээнүүдийг энд цуглуулж ирсэн байдаг. 1925 онд VIII Богдыг жанч халсны дараа музей болгосон. Өөрөөр хэлбэл Монголын анхны музей. 1937 оны хэлмэгдүүлэлт болоход нэгэнт музей болоод тогтчихсон байсан. Тэр үеийн төрийн удирдлагууд бурхны шашныхаа нарийн нандин зүйлсийг улаан цайм талан устгаж ахуй цагт манай нэрт эрдэмтэн Цэндийн Дамдинсүрэн, Хөдөөгийн Пэрлээ, Лог.Дэндэв нарын тэргүүлэгч сэхээтнүүд маш их анхаарал тавьж, асар их өвийг авч үлдэж чадсан. Хожим Богдын музейгээс Дүрслэх урлагийн музей, Үндэсний түүхийн музей, Байгалийн түүхийн музей гэсэн гурван музей салбарлаж тусдаа гарсан. Тэгээд үлдсэн зүйл нь ийм баялаг өв байна гэхээр анхаарч судлах их ажлыг үүсгэхгүй байхын аргагүй юм л даа. Ер нь бидний судлаачдын нэг айхтар том алдаа байгаа юм. Музейн ажилтан зөвхөн музейнхээ сан хөмрөгийг мэдээд номын сан, архиваа мэддэггүй, архивт ажилладаг хүн номын сан, музейдээ юу байгааг мэддэггүй. Тиймээс түүхийн судалгааг бодит зүйлс дээр хийгээд түүнийгээ архивийн баримт, сурвалжын мэдээгээр баталгаажуулаад, нэгэн цогц үр дүнд хүрэх нь л миний зорилго болж байна. Манай түүхийн судалгаа, заах аргазүй ч энэ тал руугаа явах ёстой юм. Жишээ нь Германд “Пергамоны музей” гэж эртний Ром, Вавилан, Ассирын дурсгалуудыг хадгалсан их том музей бий. Европын бүх улсын дунд сургуулийн хүүхдүүд ирдэг. Тэд тэнд эртний Грек, Ромын түүхийн хичээлээ үздэг юм байна лээ. Үүнтэй адилхан бид ч монголын түүхийн хичээлд Богд хааны ордон музейгээ ашиглаж болох шүү дээ. -Музейн үнэт ховор үзмэрүүдийн тухай мэдээ сүүлийн үед чих дэлсэх боллоо л доо. Ялангуяа “Буддагийн шүд” монголд байна гэсэн асуудал олон нийтийн анхаарлыг ихээхэн татаж байна. Ер нь энэ Буддагийн бие махбодтой холбоотой эд өлгийн зүйлс дэлхийд хэр их байдаг юм, хэрхэн ойлгож хүлээж авдаг юм бол? -Дондогдулам хатны хувцас, Богдийн нандин дурсгалууд гэх мэтээр сэдэвчлэн, хэд хэдэн үзэсгэлэн дэглэж гаргаснаар хосгүй үнэт олон үзмэрүүдийг олон нийт шинээр мэдэж авсан л даа. Бурхан багшийн шүдний тухайд авч ярьвал, ер нь дэлхий дээр бурхан багшийн шүд хэмээх зүйл зургаа долоон газар бий гэдэг. Шри Ланкт, Энэтхэгт, Сингапурт, Тайванд, Бээжингийн Бадачо цэцэрлэгт байдаг. Японд ч бас бий гэх яриа байдаг ч үгүй болов уу. Ингээд зургаадахь нь баталгаатай манай Монгол Улсад байгаа юм. Ойр дөт гээд хөрш БНХАУ дээр жишээлж ярья л даа. Бурхан багшийн ариун нандин шарил Хятадад л гэхэд гурав бий. Хятад орныг бурхны шашны хоёр дахь өлгий нутаг гэж үздэг. Төвдөд шашин дэлгэрхээс урьд Энэтхэг оронд бурханы шашин доройтож Хятадтай сайтар холбоолсны хүчээр их өвийг авч үлдсэн байдаг. Жишээлхэд, 2010 онд Наньжин хотын нэг бурхны сүмийн дороос бурхан багшийн гавлын ясыг гаргаж ирсэн. Ашока хааны хадгалж байсан энэ гавлыг манай эриний 73 онд Хятадад авчраад уг сүмийн дор нуусан байсан. Сүүлийн үед Хятадад “Будда релик археологи” буюу дундад улсад буй Бурхан багшийн нандин шүтээнийг судлах салбар шинжлэх ухаан буй болсон байна л даа. Энэ судлаачид хийдийн дор ямар нэгэн байгууламж байгааг илрүүлээд, түүхэн он дараалалын бичгийг нь уншаад үзтэл бурхан багшийн нандин шарилыг хадгалж байгаа гэсэн бичиг гарч ирсэн байдаг. Тэгээд бичгийнхээ дагуу малталт хийтэл яг тэр нь бодитоор байсан. Үүнийг Хятадын засгийн газар ихэд нууцалж байгаа. Аялал жуулчлал, сүсэг бишрэлийн томоохон төв болгох зорилготойгоор алтан суварга, алтан сүм барьж байгаа нь ирэх жилээс дэлхийд албан ёсоор зарлаж, нээлтийг нь хийнэ байх. Бээжингийн Бадачу цэцэрлэгийн Лингуан гэж сүм бий. Энэ сүмд бурхан багшийн шүд байдаг. Энэ эртний Хятадын торгоны нийслэл Си-Ань хотын нэг сүмд бурхан багшийн дунд хурууны яс байдаг. Ингээд өмнөх хөршөөр л жишээлхэд 3 нандин дурсгал байна. Ер нь энэ дурсгалууд Бурханы шашин соёлтой ард түмнүүдийн хувьд том бахархал байдаг. -Энэ шүд яагаад Монголд ирэх болсон юм, ер нь бурхан багшийн энэ “Эрдэнийн шарилууд”-ын түүхэн гарвалыг та судлаж үзэв үү? -Бурхан багш нас сүүдэр 80-тайдаа мөнх бусыг үзүүлсэн. Ертөнцийг мөнх бусыг шавь нартаа илт үзүүлэхийн тулд жанч халсан гэж үздэг. Бурхан багшийг нирваан болсны дараа “Хайлсан” байдаг. Хайлна гэдэг маань шатааж чандарлахын нэр л дээ. Ер нь эртний дорно дахины хүн хайлах, чандарлах уламжлал бий. Энэ ёсоор авч үзвэл хүнээс гурван зүйл үлддэг. Нэгт, тунарав гэж нэрлэдэг ясны үнс, хоёрт, ясны хэсгүүд буюу дунд чөмөгний толгой, гавлын ясны хэсэг гэх мэт цул яснуудын хэм, гуравт, эрдэнийн үрэл хэмээх тунгалаг эд үлддэг. Бурхан багшийг таалал болсны дараар гурван сарын турш хайлаад “Гаслангаас нөгчсөн хаан” хэмээ алдартай Ашок хаан 8000 мянган суварганд оршоож, асар том буяны ажил хийсэн байдаг. Энэ суваргууд олон зуун жил оршсоор л байсан. Гэтэл Энэтхэгт Хинди, Лалын шашнууд хүчтэй дэлгэрч, бурханы шашны дэлгэрэл төгсгөл болохын цагт өнөөх “Эрдэнийн шарилууд”-ыг Хятад, Төвдийн хоорондох торгон замаар зөөсөн юм. Нэлээдгүй хэсэг нь одоогийн Пакистан, Афганистан, Балбын нутагт үлдсэн байдаг. Гэхдээ тэр газрууд Бурханы шашингүй учраас хэрхэн хаана оршин буйг нь хэлэхийн аргагүй юм. Гагцхүү бурхан багшийн шарил мөн гэж итгэн биширч байсан хүмүүс нь үр удамдаа дамжуулсаар 2500 жил хадгалаад ирсэн байна. Хайлсаны дараа үлддэг гурван зүйлээс Пилдэн буюу арвидагч үрэл хэмээх зүйл одоо ч монголд хүмүүсийн гар дээр байдаг. Гэхдээ тэр гурван зүйлээс “Радна шариран” буюу “Эрдэнийн шарил” хэмээх галд шатаагүй, биет хэлбэрээрээ үлдсэн зүйл дөрөв байх ёстой гэж үздэг. Бурхан багш 2 метр 10 гаруй сантиметр өндөртэй биерхүү хүн байсан гэдэг. Хүн бурхан болсоны дараа шүтээн маягаар эд эрхтнийг авч үлддэг уламжлал бас бий. Энэ учраар дөрвөн соёог нь авч үлдсэн тухай домог ч бас бий. Хятадууд болохоор Бээжинд байгаа Бурханы шүдийг бүх хятадын найман их шүтээний нэгэнд оруулж үздэг. Хятадад бол маш алдартай. Лингуан сүм сардаа хоёрхон удаа онгойхдоо асар их мөргөл, тахил хийдэг газар болсон. -Манайд байгаа Бурхан багшийн шүд яагаад өдий хүртэл анхаарал татаагүй хэрэг вэ? Эсвэл анхаарлын төвд аваачсан шалтгаан байна уу? -Өнгөрсөн оны долоон сарын эхээр манай монголд Соросын сангаас нэг хурал зохион байгуулсан юм. “Пост Коммунист улсуудын шашин шүтлэгийн байдал” сэдвээр манай шашин шүтлэгийн амьдралыг задалж ярьсан хурал болсон л доо. Энэ хурал дээр Америкаас Ажа ренбүүчи ирж оролцсон. Би энэ шүдний судалгааг яаж хийвэл дээр талаар их удаан бодсон л доо. Гэтэл энэ хурлын үеэр сайхан завшаан тохиосон юм. Ажа Ренбүүчигийн “Цагийн билэгдэгч наран чөлөө” хэмээх дурдатгалын номон дээр нь бий л дээ. 1993 онд Бирмд нийгмийн тогтворгүй байдал бий болох үед БНХАУ-ын бурханы шашны нийгэмлэгийн тэргүүлэгч гишүүн байсан Ажа гэгээн Бадачу цэцэрлэгийн Лингуан сүмээс бурхан багшийн шүдийг аваачиж мөргөл тавиулсан байдаг. Манай сая таван зуун мянган хавтгай дөрвөлжин километр газар нутагт амьдарч байгаа хоёр сая долоон зуун мянган монгол хүний дотор Бурхан багшийн шүдийг Ажа Ренбүүчи шиг сайн мэдэх, ойр байсан хүн байгаагүй учраас би гэгээнтэнд айлтгасан. Гэгээнтэн хурлаасаа шууд гарч ирж хараад, шууд л мөргөсөн. “За, энэ бол Бурхан багшийн ариун шарил мөн байна аа, би эрдэнийн шарилд гурав дахь удаагаа мөргөлөө” гэж айлдсан. Энэ үйл явдлыг Богдын нандин өвийн үзэсгэлэнг сурвалжлахаар ирээд байсан хэвлэл, мэдээлэлийнхэн олон нийтэд дэлгэрэнгүй хүргэсэн. Ажа ренбүүчий “Агуу их гүрэн тогтсон газар ийм ариун нандин шүтээн байх нь ойлгомжтой. Үүнийгээ сайтар хадгалаарай. Ганцхан ар монгол төдийгүй дэлхийн бүх монголчуудын нандин шүтээн нь байх ёстой юм шүү” гэж захисан. Гэгээнтэн цааш нь Далай багшид айлтгасан бололтой юм билээ. Далай багш 11 сард ирэхдээ энэ “Эрдэнийн шарил”-д мөргөсөн. Зөвхөн дээрх гэгээнтнүүдээр зогсохгүй Япон, Энэтхэг, Америкийн бурханы шашинтнууд зорин ирж өв тэгш хүндэтгэл үзүүлсэн. -Олзуурхан баярлахгүй байхын аргагүй чөлөө учрал тохиожээ. Одоо энэ үнэт өвийг хэрхэн олсон тухай ярьвал сонирхолтой байх? -Энэ зөвхөн дангаараа хадгалагдаж буйгаа зүйл биш л дээ. Бас нэг дагавар бичиг байгаа юм. Энэ бол 1935 оны 8 дугаар сарын 2-нд тэр үеийн Сайд Нарын Зөвлөлийн дарга байсан Өлзий-Очир гэдэг хүний хийсэн бичиг байна л даа. “Ерөнхий сайд П.Гэндэнгийн зааварласнаар эл бурхан багшийн шүдийг шинжлэх ухааны хүрээлэн судал, хадгал” гэсэн утгатай” Шинжлэх Ухааны Хүрээлэнгийн захирал Дэндэвт хаягласан албан бичиг юм. Бид эл бичгээс эхлэн судлахад, 1935 онд Ерөнхий сайд П.Гэндэн Орос улсаас баримтат киноны баг авчираад, тэр жилээ Эрдэнэзууд хоёр удаа цам гарсан байдаг. Эхлээд зуны сүүл сард гардаг ёсоороо гарсан. Дараа нь баримтат кинонд зориулж нэг гарсаныг нь Оросын кино зураглаачид бүрэн бичиж авсан. П.Гэндэн сайд их хэлмэгдүүлэлт болж, сүм хийдийг нураана гэдгийг мэдсэн учраас Ерөнхий сайд хүний хувиар зарим үйл ажиллагааг явуулсан бололтой байдаг. Өөрөө ч бас тэр нутгийн хүн. Ерөөс Эрдэнэзуугийн түүхийг өгүүлсэн номонд гардгаар Автай сан хан, III Далай лам Содномжамцтай уулзаж монголд бурханы шашин дэлгэрүүлэх тухай айлтгахад, эрхийн хурууны чинээ эндүү үгүй Бурхны шарилыг өгсөн байдаг. Энэ шарилыг санскритаар “Ратна Шариран” буюу монголоор “Эрдэнийн шарил” гэдэг юм. Энэ “Ратна” нь “Эрдэнэ” болоод Эрдэнэзуу нэрээр байгуулагдаж л дээ. Өөрөөр хэлбэл эрдэнэ агуулсан номын орон гэсэн үг болж байна. Тэрхүү эрдэнэ нь юу вэ гэвэл энэ “Эрдэнийн шарил” юм аа гэсэн тайлал гарч ирж байна. Ийнхүү шүтээн болгож үе улируулан хадгалсан гэдгийг нь түүхч А.Очир гуай батлаж ярихдаа, “Хөдөөгийн Пэрлээ гуай, Б.Ширэндэв гуай нар Богдын музейд Бурхан багшийн шүд байдаг юм. Түүнийг хэнд ч гаргаж үзүүлж болохгүй. Тэгвэл Оросууд аваад явчихна” гэцгээдэг байсныг нь хэлдэг юм. Иймээс энэ шүдний талаар судалгааг урагшлуулан хийж байна л даа. Судалгааны явцад Монгол Улсын нутагт дэвсгэр дээр байгаа Эрдэнэзуу, Автай сан хан, Өндөр гэгээний түүхтэй холбоотой, Монголын бурхны шашинтай холбоотой ихэнх гар бичмэлүүүдийг үзээд сурвалжийнх нь хэмжээнд тогтоочихсон. Дээрээс нь бид саяхан БСШУ-ны сайдын удирдамжаар БНХАУ-ын ӨМӨЗО-ны Хөх хот болон Бээжинд хадгалагдаж буй эртний монгол гар бичмэл, судруудад энэ “Эрдэнийн шарил”-ын тухай түүх бичигдэж үлдсэн эсэхийг судлаад ирсэн. Мөн Петрбургийн Дорно дахин судлалын хүрээлэнд судалгаа хийсэн. Монгол ном судар халдгалагдаж байгаа гурван гол газар бол дээрх юм шүү дээ. Энэ бүхний үр дүнг нэгтгэсэн тусгай ном гарна. Энэ ажил ийм урагштай, далайцтай болж, олон нийтийн анхаарлыг татахад нөлөөлсөн нэг гол шалтгаан бол гарвал соёлдоо элэгтэй соёлын сайдтай болсон явдал. Ялангуяа энэ асуудлыг манай өмнөх сайдууд төдийлөн сонирхож, ач холбогдол өгдөггүй байсан. Би ер нь Ё.Отгонбаяр сайдыг урьд болоод хожмын салбарын сайдууд дундаас онцгой хүн гэж бодож байгаа. Энэ хүний хандлага, шашин, түүхийн мэдлэг, боловсролтой хүний ноён нуруу нь ингэж хэлэхэд хүргэж буй юм. Урьд нь музейн дарга нар энэ үзмэрийг мэдэж байсан уу гэвэл мэдэж л байсан. Сэтгэл гаргаад судлах, тийм боломжийг нь гаргаж өгөх гэдэг талархууштай хэрэг юм. -Буддагийн шүдийг олон нийтэд дэлгэн үзүүлэх боломж бий юу? -Өдийг хүртэл олон нийтэд дэлгээгүй байгаа. Энэ бол дан ганц миний мэтийн судлаачийн хэрэг бус Гандантэгчилэн хийд, Соёлын сайдын шийдэх ёстой асуудал болов уу гэж бодож байна. “Эрдэнийн шарил” бол нэгдүгээрт монголын бурхан шашинтнуудын өмч, хоёрдугаарт, музей маань өөрөө БСШУЯ-ны харьяа байгууллага. Энд харин өөрийн зүгээс хэлэх ганц зүйл бол, манай оронд зөвхөн эдийн засгийн үсрэлт биш оюун санааны томоохон дэвшил болж байна гэж үзэж байна. Эдийн засаг маань нэмэгдэхийн хирээр манай нийгмийн гишүүдийн оюуны соёл, өв дурсгал руу анхаарал тавих нь ихсэж буй нь сайшаалтай хэрэг юм. Туулай жил өнгөрч луу жил гарч байна. Энэ жил Нийслэл хүрээний 100 жилийн ойг тэмдэглэж олон арга хэмжээ зохиох нь мэдээж. Яг үнэндээ нийслэл хүрээний түүхийг хүндэтгэж үзье л гэж бодож байгаа юм бол, итгэл бишрэлийн сэтгэлээр хандаж Богдын ногоон ордон, Музей, Хайстын лавиран гэсэн цөөхөн хэдэн барилгаа яаралттай сэргээн засварлах шаардлагатай байна. Богдын музейг өөд нь татаад, нийслэл хүрээний түүх гэдэг зүйлийг бодитоор нь авч үзэхгүй юм бол энэ хүн чулууны хонхор ямар ч ой санамжгүй хүмүүсийн цуглуулга болж хувирлаа. Нийслэл хүрээ байхдаа энэ газар ямар байсан юм бэ? Ёстой зовсон хүн жаргаж, золбин нохой зоолдог үнэхээр бурханы орон байсан. Нийслэл хүрээг зорин хаа байсан Өвөрмонголын хошуудаас, Хятадын нутгийн гүнээс, Баруун монголоос, Халимагийн Элстэйгээс хүмүүс зөвхөн гороо хийх зорилгоор тэмцэж, зүтгэж ирдэг байсан оюун санааны төв байлаа шүү дээ. Гэтэл бид өнөөдөр хүнд хамгийн их хүмүүнлэгийн боловсрол өгдөг Бурханы шашнаа ойшоохгүй байна. Ойн ажлын хүрээнд нийслэл хүрээний ойтой холбоотой элдэв бусын түүхийн хурал, цайллага дайллага хийх юм гэнэ л дээ. Эцсийн эцэст энэ бүхэн төдийлөн ач холбогдолтой зүйл биш шүү дээ. Хэрэв яг одоо л энэ Богдын музейг өөд нь татахгүй юм бол гуравхан баллын газар хөдлөлтөнд л нурахаар хэмжээнд хүрчихээд байна. Үүнд хэн буруутай вэ? гэвэл өнөөдөр 100 жилийн ой зохион байгуулах гээд байгаа капиталист түрийвчтэй, социалист тархитай хотын захиргааны албатууд шүү дээ. Тиймээс, үнэхээр 100 жилйин ойг сүртэй сайхан тэмдэглэе гэж санаж байвал нийслэлийн иргэн гэж ямар үнэлэмжтэй ямар бахархалтай байх ёстой юм бэ гэдгийг тодорхой болго. Хэрэв тэгэхийг хүсэж байвал, Богдын музейг өөд нь тат. Эргэн тойрных нь тохижилт, цэцэрлэгжүүлэлтийг цогцоор шийд. Европын хотуудад ч бас ийм жишиг байдаг. Хот байгуулахдаа сүм хийдээсээ эхэлж “0” цэгээ тоолдог. Эхлээд сүм хийд байгуулагдаад, эргэн тойронд нь хүмүүс суурьшсанаар хот бий болдог. Түүнээс биш хотын захиргааны байшингийн эргэн тойронд байдаггүй юм. -Гэтэл Богдын музейг тойруулж цэцэрлэг байгуулах газар үлдсэн үү? -Уйлъя гэвэл сохроосоо, өгье гэвэл ганцаасаа гэж, тэр их төсөв хөрөнгө, боломж байгаа юм бол үүнд л анхаарлаа хандуулах ёстой ш дээ. Өгч болсон газрыг авч бас болно биз дээ. -Сүм хийдүүд сууринаасаа өөр газаргүй, өргөлөөс өөр хөрөнгөгүй болж буй нь зөвхөн гадаад шалтгаан биш байх. Энэ манай орчин үеийн буддизмын сул доройг харуулж байна гэж бодож байна...?
-Ер манай Төвд судлалын салбар бол ганцхан Төвдийг л судлаад байдаг юм биш. Монгол лам нарын төвд хэлээр бичсэн зохиол, Бурхны шашны гүн рүү нь ордог, Анх Ц.Дамдинсүрэн багш Ю.Цэдэнбал даргын үед байгуулсан тасаг. Ц.Дамдинсүрэн гуайгаас улбаалаад Д.Ёндон, Л.Хүрэлбаатар, Р.Отгонбаатар гээд уламжлал нь тасраагүй явж ирсэн байгууллага л даа. Цэрэг эрийг мянган жил тэжээж нэг өдөр хэрэглэдэг гэдэг шиг төр засаг хүсвэл Бурхны шашны тухай дүгнэлт гаргаж болохоор хэмжээнд судалгаагаа ч хийж, сургалт маань ч Гандантэгчилэн хийдтэй нягт хамтран ажилласны үндсэн дээр тэгж явж ирсэн. Орчин үеийн үеийн Буддизмын тухай сайн муу сайхан муухай олон л зүйлийг ярьж болох байна л даа. Хамгийн эмзэглэж яваа зүйл гэвэл IX Богдыг хоёронтоо залахад одоо болтол ерөөсөө баталгаажаагүй. Төв азийн бурхны шашинд нэг цонх үүссэн юм л даа. 1925 онд VIII Богд Жавзандамба хутагт, 1933 онд XIII Далай лам жанч халсны дараа ганцхан Бээжинд суугаа Банчин богд үлдсэн. Хамгийн муугаар бодоход IХ Богд, XIV Далай лам нар таалал болвол, үүний дараа энэ цонх үе дээр БНХАУ тоглож, удаах дүрүүдийг нь тодруулвал бид газрын хэвлий дэх баялагаа зөөх бүү хэл, тархин доторх итгэл үнэмшлээ хүртэл Бээжин рүү зөөх аюул тулгарч ирээд байна л даа. Энэ бол үндэсний аюулгүй байдлын асуудал шүү. Тэгэхээр бид нар Бурханы шашныхаа оюун санааны удирдагчийн залгамжлагчийг яаралттай тодруулах хэрэгтэй байгаа юм. Үүн дээр төр ч, лам хуврагууд ч, судлаачид ч ажиллах ёстой. 1999 онд IХ Богдыг ирэхэд бидэнд үндсэндээ бэлтгэл байгаагүй. Гэтэл түүнээс хойш 12 жил өнгөрөөд байна. Эрх биш тусгаар тогтносон улс юм байна. Ахин ийм зүйл тулгарвал бидэнд бэлтгэл байхгүй гэж хэлэх эрх байхгүй. -Гэхдээ IХ Богдыг шашны тэргүүнээр баталж, Гандантэгчилэн хийд хурлынхаа манлайд дүрийг нь залсан шүү дээ? -Төр баталгаажуулах ёстой. Албан ёсны баримт бичиг гарч Ерөнхийлөгч, УИХ маань соёрхох ёстой. -Үндсэн хуулиндаа тийм харилцааг зохицуулаагүй нь асуудал үүсгэж байна л даа? -Тийм байж болохгүй шүү дээ. Энэ чинь манай үндэсний шашин. Богд хаант Монгол улсын тухай “Боловсрол” сувгаар явсан том хэлэлцүүлгийн үеэр Германы эрдэмтэн Удо Баркман гэж хүн хэлсэн юм. “”Монголчуудад санаа зовох юм байхгүй. Эдийн засаг, улс төрийн хувьд танайх тогвортой боллоо. Одоо оюун санааны тусгаар тогтнол, үндэсний хэв заншилаа хамгаалахад анхаарах хэрэгтэй байна” гэсэн. Энэ тухай би ганц биеэрээ санаашраад яваа юм биш. Олон эрдэмтэд энэ тухай ярьж байгаа. Үндсэн хууль бол Монгол төрийн засаглалыг дэмжиж, иргэдийн амьдралын үнэ цэнийг хамгаалхын тулд байгаа зүйл. Хубилай хааны хос ёст төрийн уламжлал гэж байгаа. Төр шашин хоёр бол алганы ар өвөр гэсэн үг. Энэ хоёр цул болж байж хүчирхэг төр болдог. Энэ уламжлал, энэ сэтгэлгээ өнөө хүртэл алдраагүй байгаа. Угаасаа монголчууд дараагийн Далай лам, Жавзандамба хутагтыг дундаасаа төрөөсэй гэж ханцуй дотроо залбирч байгаа. -Оюун санааны тусгаар тогтнол гэдэг зүйл зөвхөн шашны асуудал биш баймаар...? -Мэдээж хэрэг. Энэ асуултаараа чи боловсролын асуудал хөндлөө гэж ойлгож байна. Бид боловсролын системээ хяналтаас алдчихаад байна. Үр хүүхдээ гадаадад сургасан, эсвэл хар багаас нь гадаад хэл сургасан хүмүүс эргээд толгойгоо барьж эхэллээ. Үнэндээ манай энэ сонин сэтгүүлүүдийг дунд сургуулиасаа хөдөө сурсан, жинхэнэ монгол хэлээрээ найруулж буй хэдхэн хүн л авч явж байгаа биз дээ. Тэр гадаад хэлтэн, гадаадад элэгтэй болсон хүмүүс энэ нийгэм, монгол төрөө цааш нь авч явж чадахгүй. Дээр нь нэмээд өөрийн нэг хөдөлбөргүй байр сууриа илэрхийлэхэд бидний бүтээх гэж байгаа Монгол улс бол арав, хорь, гучин жилийн өмнөх Монгол улс биш, 700 жилийн өмнө Хубилай хааны байгуулсантай адилхан Монгол үндэстний олон шашинт хүчирхэг итгэл үнэмшил бүхий улс. Энэ зорилгодоо хүрхийн тулд монгол хүнийг монголоор хүмүүжүүлэх, хүмүүнлэгийн боловсрол олгох тал дээр олсон хөрөнгөө зарцуулах хэрэгтэй байна. Ингэхгүй бол ядуу байхдаа мөнгө л боддог байсан монгол нүүрсээ зараад баяжихаараа хамгийн аймшигтай үр дүнд хүрнэ. Мөнгөтэй тэнэг гэдэг бол жинхэнэ аюул. Нэг бол индианчуудын замаар орно, эсхүл дотоодын иргэний дайнд автана. Оюун санааны хямрал гэдэг ямар ч эдийн засгийн боломжоор эдгээж илааршуулдаг зүйл биш. -Бид хоёр олон асуудлаар нэлээдгүй удаан ярилцлаа. Уншигчдаа чилээлгүй яриагаа зангидъя гэж бодож байна. Таньд миний асуултын гадна үлдсэн үг байвал хэлнэ үү? -Ирэх 2013 оны 7 дугаар сарын 20-25-ны өдрүүдэд манай оронд “Олон улсын Төвд судлалын хурал” зохион байгуулагдана. Төр засаг ч бай, хувь хүн ч бай, монголын Төвд судлалыг дэмжих оролцоо маш их хэрэгтэй байна. Энэ бол бидний цөөн судлаачдын хийчихдэг ажил биш юм л даа. Энэ хуралд л гэхэд 100 орны 400 гаруй эрдэмтэд ирж илтгэл тавьна. Дээрээс нь Төвд судлал сонирхдог 3000 гаруй хүн ирнэ. Тэгэхээр бидэнд сурталчилгаанаас эхлээд, орчуулагч, ном гарын авлагаа хэвлэх асар их ажил ундрах болж байгаа юм л даа. Тиймээс манай Төвд судлалын тасагт туслах хэнбугайг ч бидэнд хандахыг хүсэж байгаа юм. Энэ хурлыг манайд зохиож байгаа нь Монголын соёлыг хүндэтгэж буй хэрэг юм л даа. Тиймээс энэ хуралд оролцож Монголын бурхны шашин соёлын тухай илтгэл тавих сонирхолтой хүмүүс ч бидэнтэй холбогдож болно. Төвд судлал бол нэн ялангуяа манай монголын хувьд стратегийн ач холбогдолтой судалгааны салбар гэдэг нь миний ярианаас ойлгомжтой болсон байх гэж найдаж байна. Бид эх орондоо олон лам хуврагуудын дунд суудаг болохоор сайн анзаардаггүй байх л даа. Хэрэвзээ өрнөдөд чамайг монгол хүн гэж сонсвол буддист л гэж хүлээж авна. Хэрэв эндээс өөрийгөө хамгаалж гарч чадвал хаана ч өөрийгөө монгол гэж цээжээ дэлдэж болно.
Хөөрөлдсөн Я.Баяраа
"МОНЦАМЭ МЭДЭЭ" СОНИН |
Төр, шашин хоёр бол алганы ар, өвөр хоёр гэсэн үг... |
|
|
|
Bolod.mn |
|
Сэтгэгдэл (0) |
|
Уншигчдын оруулсан сэтгэгдлийн талаар манай сайт хариуцлага хvлээхгvй болохыг анхаарна уу. Үгийн санд шүүлтүүр хийсэн болно |
|
|
|
|

Тархины эсүүдийн ажиллагааг дуурайлган бүтээсэн хиймэл оюуныг танилцуулав 16:55 БЭЭЖИН, 2025 оны есдүгээр сарын 15 /Xinhua/. Эрчим хүчийг хэмнэх зорилгоор тархины нейронуудын үйл
|
БЭЭЖИН, 2025 оны есдүгээр сарын 15 /Xinhua/. Эрчим хүчийг хэмнэх зорилгоор тархины нейронуудын үйл »»
|
|
О.Купер - Эммигийн шагнал хүртсэн хамгийн залуу эрэгтэй жүжигчин 16:49 ЛОС-АНЖЕЛЕС, 2025 оны есдүгээр сарын 15 /CNN/. Английн жүжигчин Оуэн Купер “Adolescence” жижиг цуврал
|
ЛОС-АНЖЕЛЕС, 2025 оны есдүгээр сарын 15 /CNN/. Английн жүжигчин Оуэн Купер “Adolescence” жижиг цуврал »»
|
|
Нийслэлийн хэмжээнд 274 цэгт шахмал түлш борлуулж эхэллээ 16:48 Нийслэлийн хэмжээнд өнөөдрөөс шахмал түлшний борлуулах цэгийн үйл ажиллагааг эхлүүлж байна. Тодруулбал, эхний
|
Нийслэлийн хэмжээнд өнөөдрөөс шахмал түлшний борлуулах цэгийн үйл ажиллагааг эхлүүлж байна. Тодруулбал, эхний »»
|
|
Гадаадын тагнуулын байгууллагынхантай хамтарсан гурван хүний хэргийг Дээд шүүх хэлэлцэхээс татгалзав 15:52 Гадаадын тагнуулын байгууллага, иргэнтэй хамтран ажилласан хэмээн ял шийтгүүлсэн манай улсын иргэн Б.Ариунаа,
|
Гадаадын тагнуулын байгууллага, иргэнтэй хамтран ажилласан хэмээн ял шийтгүүлсэн манай улсын иргэн Б.Ариунаа, »»
|
|
Онц ноцтой гэмт хэргүүдийн шүүх хурал ирэх лхагда гарагт болохтой холбогдуулан шүүхээс тойм гаргажээ 18:49 Тоймыг бүрэн эхээр нь хүргэе.
|
Тоймыг бүрэн эхээр нь хүргэе. »»
|
|
Цаг агаарын аюулт үзэгдлийн мэдээллийг “e-mongolia”-аар хүргэж эхэллээ 18:46 Цаг уур, орчны шинжилгээний газар, “И-Монгол академи” хамтран аппликейшний мэдэгдэл хүргэх системээр цаг агаарын
|
Цаг уур, орчны шинжилгээний газар, “И-Монгол академи” хамтран аппликейшний мэдэгдэл хүргэх системээр цаг агаарын »»
|
|
Чарли Киркийг буудсан сэжигтнийг баривчилжээ 09:43 АНУ-ын Юта мужийн Орем хотод нэгэн арга хэмжээний үеэр консерватив идэвхтэн Чарли Киркийг хөнөөсөн хэрэгт
|
АНУ-ын Юта мужийн Орем хотод нэгэн арга хэмжээний үеэр консерватив идэвхтэн Чарли Киркийг хөнөөсөн хэрэгт »»
|
|
Цөмийн цохилт өгөх Dropshot төлөвлөгөө 09:40 АНУ-ын цөмийн дайнд бэлтгэх Dropshot ажиллагаа нь ЗХУ-ын нутаг дэвсгэрт цөмийн цохилт өгөх зорилготой АНУ-ын боловсруулсан төлөвлөгөө .
|
АНУ-ын цөмийн дайнд бэлтгэх Dropshot ажиллагаа нь ЗХУ-ын нутаг дэвсгэрт цөмийн цохилт өгөх зорилготой АНУ-ын боловсруулсан төлөвлөгөө . »»
|
|
Т.Тулга дэлхийн аваргын алтан медалийн төлөө барилдана 09:38 Монгол Улсын гавьяат тамирчин, Төмөр-Очирын Тулга “Загреб-2025” насанд хүрэгчдийн ДАШТ-ий эрэгтэйчүүдийн 70 кг-ын
|
Монгол Улсын гавьяат тамирчин, Төмөр-Очирын Тулга “Загреб-2025” насанд хүрэгчдийн ДАШТ-ий эрэгтэйчүүдийн 70 кг-ын »»
|
|
С.Ганбаатар: Дарангуйлагчийн эсрэг үг хэлсэн болохоор намайг АТГ шалгаж байна 08:53 Улсын Их хурлын гишүүн С.Ганбаатартай ярилцлаа.
|
Улсын Их хурлын гишүүн С.Ганбаатартай ярилцлаа. »»
|
|
Инчеон нисэх буудлын ажилчид ажил хаялт зарлахаар төлөвлөжээ 08:47 БНСУ-ын Инчеон болон бусад гол нисэх онгоцны буудлын ажилчид ажил хаялт зарлах талаар төлөвлөж байна.
|
БНСУ-ын Инчеон болон бусад гол нисэх онгоцны буудлын ажилчид ажил хаялт зарлах талаар төлөвлөж байна. »»
|
|
Шахмал түлшийг ирэх долоо хоногт худалдаална 08:45 Нийслэлийн долоон дүүрэгт ирэх даваа гариг буюу 2025 оны есдүгээр сарын 15-наас борлуулалтын 400 цэгээр шахмал
|
Нийслэлийн долоон дүүрэгт ирэх даваа гариг буюу 2025 оны есдүгээр сарын 15-наас борлуулалтын 400 цэгээр шахмал »»
|
|
Даваа гарагаас айл өрх, сургууль, цэцэрлэг, эмнэлгийг дулаанаар хангана 21:28 Жил бүрийн есдүгээр сарын 15-наас нийслэл хотын орон сууцны айл өрх, сургууль, цэцэрлэг, эмнэлгийн байгууллагыг халаалтын сүлжээнд залгадаг.
|
Жил бүрийн есдүгээр сарын 15-наас нийслэл хотын орон сууцны айл өрх, сургууль, цэцэрлэг, эмнэлгийн байгууллагыг халаалтын сүлжээнд залгадаг. »»
|
|
М.АНХЦЭЦЭГ: Тамирчид хоол зүй, сэтгэл зүйгээ өсвөр насны тамирчин байхаас нь бэлдэх ёстой юм билээ 20:55 Монголын бие бялдар спортын шинжлэх ухааны институтын нээлтийн Хэвлэлийн бага хурал болж байна. Хэвлэлийн бага
|
Монголын бие бялдар спортын шинжлэх ухааны институтын нээлтийн Хэвлэлийн бага хурал болж байна. Хэвлэлийн бага »»
|
|
Ливерпүүл хотноо болж буй Боксын ДАШТ-д манай хоёр тамирчин хагас шигшээ тулаанд хүч үзнэ 20:48 Их Британи улсын Ливерпүүл хотноо болж буй Боксын Дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээний хагас шигшээ тулаан
|
Их Британи улсын Ливерпүүл хотноо болж буй Боксын Дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээний хагас шигшээ тулаан »»
|
|
Ж.Чинбүрэн: Үр хүүхдүүдээ улаанбурхан болон томуугийн вакцинд нь идэвхтэй хамруулахыг гуйж байна 20:25 Томуугийн эсрэг дархлаажуулалт өнөөдрөөс албан ёсоор эхэлж байгаатай холбогдуулан Эрүүл мэндийн яамнаас өнөөдөр мэдээлэл өглөө.
|
Томуугийн эсрэг дархлаажуулалт өнөөдрөөс албан ёсоор эхэлж байгаатай холбогдуулан Эрүүл мэндийн яамнаас өнөөдөр мэдээлэл өглөө. »»
|
|
2025.09.13 өдрийн 08 цагийн байдлаар бороо орж байгаа аймаг сумд 11:10 Завхан - Тэлмэн
|
|
|
"Эрхийн сонет" яруу найргийн найдмын түрүүг яруу найрагч Дамбын Одгэрэл хүртлээ 10:20 “Эрхин сонет" Зүүн бүсийн яруу найргийн наадам өнөөдөр Чингис хотноо зохион байгуулагдлаа.
|
“Эрхин сонет" Зүүн бүсийн яруу найргийн наадам өнөөдөр Чингис хотноо зохион байгуулагдлаа. »»
|
|
Сургуулийн хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээний эрх зүйн орчныг шинэчлэхээр ажиллаж байна 09:47 2024, 2025 онд хийсэн үнэлгээ, судалгаанууд сургуулийн хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээний тогтолцоо, хүний нөөцийн бэлтгэл,
|
2024, 2025 онд хийсэн үнэлгээ, судалгаанууд сургуулийн хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээний тогтолцоо, хүний нөөцийн бэлтгэл, »»
|
|
Ж.Чинбүрэн: Үр хүүхдүүдээ улаанбурхан болон томуугийн вакцинд нь идэвхтэй хамруулахыг гуйж байна 09:39 Томуугийн эсрэг дархлаажуулалт өнөөдрөөс албан ёсоор эхэлж байгаатай холбогдуулан Эрүүл мэндийн яамнаас өнөөдөр мэдээлэл өглөө.
|
Томуугийн эсрэг дархлаажуулалт өнөөдрөөс албан ёсоор эхэлж байгаатай холбогдуулан Эрүүл мэндийн яамнаас өнөөдөр мэдээлэл өглөө. »»
|
|
Балбын Дээд шүүхийн хуучин дарга түр Засгийн газрын тэргүүн болжээ 09:31 Балбын Дээд шүүхийн дарга асан Сушила Карки тус улсын түүхэнд анх удаа эмэгтэй хүнээр Засгийн газрыг тэргүүлэхээр
|
Балбын Дээд шүүхийн дарга асан Сушила Карки тус улсын түүхэнд анх удаа эмэгтэй хүнээр Засгийн газрыг тэргүүлэхээр »»
|
|
Борлуулалтын гэрээт ажилтнуудыг шинэ аппликейшн ашиглах сургалтад хамрууллаа 15:37 Галлагааны 2025–2026 оны улирлыг угтан Тавантолгой түлш ХХК-аас “Өнөтэй-Өвөлжье” нэгдсэн сургалт, өдөрлөгийг зохион байгууллаа.
|
Галлагааны 2025–2026 оны улирлыг угтан Тавантолгой түлш ХХК-аас “Өнөтэй-Өвөлжье” нэгдсэн сургалт, өдөрлөгийг зохион байгууллаа. »»
|
|
Хагас коксон болон сайжруулсан шахмал түлш нөөцлөх агуулах түрээслэгч сонгон шалгаруулна 15:32 ✅Нийслэлийн Агаар, орчны бохирдолтой тэмцэх газраас өвөлжилтийн бэлтгэл ажлын хүрээнд 2025-2026 оны халаалтын улиралд хэрэглэх сайжруулсан шахмал түлш нөөцлөх зориулалтаар агуулах түрээслэгч сонгон шалгаруулах гэж байгаа тул оролцох сонирхолтой иргэн, аж ахуй нэгж, байгууллагыг хүсэлтээ ирүүлэхийг урьж байна.
|
✅Нийслэлийн Агаар, орчны бохирдолтой тэмцэх газраас өвөлжилтийн бэлтгэл ажлын хүрээнд 2025-2026 оны халаалтын улиралд хэрэглэх сайжруулсан шахмал түлш нөөцлөх зориулалтаар агуулах түрээслэгч сонгон шалгаруулах гэж байгаа тул оролцох сонирхолтой иргэн, аж ахуй нэгж, байгууллагыг хүсэлтээ ирүүлэхийг урьж байна. »»
|
|
Цаасанд дарагдсан бизнесийг эрх чөлөөтэй болгоно 10:25 Монгол Улсын Засгийн газар бизнесийн эрх чөлөөг хангаж, хууль давсан журам, хүнд суртлыг таслан зогсоох шинэчлэлийг эхлүүлсэн.
|
Монгол Улсын Засгийн газар бизнесийн эрх чөлөөг хангаж, хууль давсан журам, хүнд суртлыг таслан зогсоох шинэчлэлийг эхлүүлсэн. »»
|
|
Бразилын Ерөнхийлөгч асан 27 жил хоригдох ял авчээ 10:21 БРАЗИЛИА, 2025 оны есдүгээр сарын 12 /Reuters/. Бразилын Дээд шүүхээс Ерөнхийлөгч асан Жаир Болсонаруг төрийн
|
БРАЗИЛИА, 2025 оны есдүгээр сарын 12 /Reuters/. Бразилын Дээд шүүхээс Ерөнхийлөгч асан Жаир Болсонаруг төрийн »»
|
|
Автомашингүй өдөр томоохон зах, худалдааны төвүүд ажиллахгүй 09:42 Энэ жилийн автомашингүй өдөр маргааш буюу /2025.09.13/-ны бямба гарагт болно. “Автомашингүй өдөр-2025” арга
|
Энэ жилийн автомашингүй өдөр маргааш буюу /2025.09.13/-ны бямба гарагт болно. “Автомашингүй өдөр-2025” арга »»
|
|
Уул уурхайн салбарын үр өгөөжийг бүс, орон нутгийн хөгжилтэй уялдуулна 09:32 Монгол Улсын Засгийн газраас бүсчилсэн хөгжлийн үзэл баримтлалыг баталж, Хангайн, Хойд, Говийн, Төвийн, Зүүн,
|
Монгол Улсын Засгийн газраас бүсчилсэн хөгжлийн үзэл баримтлалыг баталж, Хангайн, Хойд, Говийн, Төвийн, Зүүн, »»
|
|
Цагдаагийн байгууллагаас Өмнөговь аймгийн Ханбогд сумын ИТХ-ын тэргүүлэгч Ц.Сайхандэлгэрийг баривчилжээ 09:25 Өмнөговь аймгийн Ханбогд суманд 2025 оны 09 дүгээр сарын 11-ний өдөр шалгалтын ажиллагаа явуулан тус сумын
|
Өмнөговь аймгийн Ханбогд суманд 2025 оны 09 дүгээр сарын 11-ний өдөр шалгалтын ажиллагаа явуулан тус сумын »»
|
|
Архангай аймгийн Засаг дарга Б.Цэрэннадмид АТГ-т шалгагдаж эхэллээ 09:23 2023 оны 12 дугаар сарын 1-ний өдөр Архангай аймгийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурал (ИТХ) 19 дүгээр тогтоол гарган,
|
2023 оны 12 дугаар сарын 1-ний өдөр Архангай аймгийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурал (ИТХ) 19 дүгээр тогтоол гарган, »»
|
|
Казахстан улс авлигаас хураасан мөнгөөрөө сургууль байгуулж байна 18:50 УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан 9-р сарын 4-7-ны өдрүүдэд Бүгд найрамдах Казахстан улсад албан ёсны айлчлал хийлээ.
|
УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан 9-р сарын 4-7-ны өдрүүдэд Бүгд найрамдах Казахстан улсад албан ёсны айлчлал хийлээ. »»
|
|
Уран сайхны гимнастикийн олон улсын тэмцээнээс Э.Амина мөнгөн медаль хүртлээ 18:45 Өмнөд Солонгосын Гояан хотын “Соно арена”-д зохион байгуулсан “Shine cup-2025” олон улсын тэмцээнээс манай
|
Өмнөд Солонгосын Гояан хотын “Соно арена”-д зохион байгуулсан “Shine cup-2025” олон улсын тэмцээнээс манай »»
|
|
Балбад байдал тогтворжиж эхэллээ 18:30 КАТМАНДУ, 2025 оны есдүгээр сарын 11 /Khabarhub/. Олныг хамарсан үймээн самуунд нэрвэгдсэн Катманду хот дахь
|
КАТМАНДУ, 2025 оны есдүгээр сарын 11 /Khabarhub/. Олныг хамарсан үймээн самуунд нэрвэгдсэн Катманду хот дахь »»
|
|
“Radiohead” хамтлаг долоон жил завсарласны дараа аялан тоглохоор боллоо 15:21 Альтернатив рок урсгалаар уран бүтээлээ туурьвидаг Английн алдарт “Radiohead” хамтлаг долоон жил завсарласны эцэст
|
Альтернатив рок урсгалаар уран бүтээлээ туурьвидаг Английн алдарт “Radiohead” хамтлаг долоон жил завсарласны эцэст »»
|
|
"Хачин ламын хийд"-ийг нэг ч хадаасгүйгээр, модоо углуургадаж хийсэн онцлогтой 10:08 Монгол-Төвөдийн урчуудын бүтээл "Хачин ламын хийд"-ийг нэг ч хадаасгүйгээр, модоо углуургадаж хийсэн онцлогтой.
|
Монгол-Төвөдийн урчуудын бүтээл "Хачин ламын хийд"-ийг нэг ч хадаасгүйгээр, модоо углуургадаж хийсэн онцлогтой. »»
|
|
Таксины жолоочтой эхнэрээ хардасны улмаас машинаар мөргөжээ 10:07 Хан-Уул дүүргийн 4-р хороо Вива сити-ийн орчимд энэ сарын 07-ны 04.00 цагт явган зорчигч машинд дайруулсан хэрэг гарсан.
|
Хан-Уул дүүргийн 4-р хороо Вива сити-ийн орчимд энэ сарын 07-ны 04.00 цагт явган зорчигч машинд дайруулсан хэрэг гарсан. »»
|
|
Америкийн хамгийн баян хүнээр И.Маск тодорчээ 09:43 ВАШИНГТОН, 2025 оны есдүгээр сарын 10 /Forbes/. “Tesla”, “SpaceX, компаниудыг үүсгэн байгуулагч Илон Маск
|
ВАШИНГТОН, 2025 оны есдүгээр сарын 10 /Forbes/. “Tesla”, “SpaceX, компаниудыг үүсгэн байгуулагч Илон Маск »»
|
|
ЦЕГ-ын Хар тамхитай тэмцэх газрыг бие даасан алба болгон өргөжүүллээ 09:09 Онцгой байдлын байгууллагын алба хаагчийн онцгой нөхцөлийн нэмэгдлийг 40 хувь болголоо
|
Онцгой байдлын байгууллагын алба хаагчийн онцгой нөхцөлийн нэмэгдлийг 40 хувь болголоо »»
|
|
Д.Дагвадорж олон улсын дуурийн дуучдын уралдаанд түрүүллээ 20:31 Польшийн Щецин хотын алдарт “Opera at the Castle” театрт болсон олон улсын дуурийн дуучдын уралдаанд Д.Дагвадорж түрүүллээ.
|
Польшийн Щецин хотын алдарт “Opera at the Castle” театрт болсон олон улсын дуурийн дуучдын уралдаанд Д.Дагвадорж түрүүллээ. »»
|
|
Гар утсыг нь хулгайлсан этгээд данснаас нь 10 сая төгрөгийн зарлага гаргажээ 20:27 Иргэн ... энэ оны 08 дугаар сарын 29-ний өдөр Баянгол дүүргийн нутаг дэвсгэрт явж байхдаа халааснаасаа Самсунг
|
Иргэн ... энэ оны 08 дугаар сарын 29-ний өдөр Баянгол дүүргийн нутаг дэвсгэрт явж байхдаа халааснаасаа Самсунг »»
|
|
Нөхрийнхөө хамаатнуудыг мөөгөөр хордуулж хөнөөсөн Австрали эмэгтэй 33 жилийн ял сонслоо 18:35 Харилцаа нь тасарсан нөхрийнхөө хамаатнуудыг мөөгөөр хордуулж хөнөөсөн Австрали эмэгтэй өнөөдөр /2025.09.07/
|
Харилцаа нь тасарсан нөхрийнхөө хамаатнуудыг мөөгөөр хордуулж хөнөөсөн Австрали эмэгтэй өнөөдөр /2025.09.07/ »»
|
|
Шүүхээс Р.Чингисийг Дотоодын цэргийн штабын даргын ажилд нь эгүүлэн томилох шийдвэр гаргажээ 18:34 Засгийн газрын ээлжит хуралдаанаар хэлэлцсэн асуудлыг талаар Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд Л.Мөнхбаатар танилцуулав.
|
Засгийн газрын ээлжит хуралдаанаар хэлэлцсэн асуудлыг талаар Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд Л.Мөнхбаатар танилцуулав. »»
|
|
Балбын хотуудад цэрэг оруулжээ 18:11 КАТМАНДУ, 2025 оны есдүгээр сарын 10 /RIA Novosti/. Балбын арми эмх замбараагүй байдал үүсээд байгаа хотуудад
|
КАТМАНДУ, 2025 оны есдүгээр сарын 10 /RIA Novosti/. Балбын арми эмх замбараагүй байдал үүсээд байгаа хотуудад »»
|
|
Францын Ерөнхий сайдыг томилжээ 17:01 ПАРИС, 2025 оны есдүгээр сарын 10 /BBC/. Францын Ерөнхийлөгч Эммануэл Макрон Франсуа Байругийн огцорсон
|
ПАРИС, 2025 оны есдүгээр сарын 10 /BBC/. Францын Ерөнхийлөгч Эммануэл Макрон Франсуа Байругийн огцорсон »»
|
|
“Япон-Монголын Сасакава” бүрэн тэтгэлэгт хөтөлбөрт хамрагдахаар орон нутгаас шалгарсан эхний 100 оюутан батламжаа гардаж авлаа 16:59 Монголын дөрвөн их сургуульд тэтгэлгээр суралцах батламжийг Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга А.Үйлстөгөлдөр
|
Монголын дөрвөн их сургуульд тэтгэлгээр суралцах батламжийг Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга А.Үйлстөгөлдөр »»
|
|
“Тайшир шохой” үйлдвэр ашиглалтад орлоо 16:55 Жилд 120,000 тонн шохой боловсруулах хүчин чадал бүхий “Тайшир шохой” үйлдвэр ашиглалтад орлоо.
|
Жилд 120,000 тонн шохой боловсруулах хүчин чадал бүхий “Тайшир шохой” үйлдвэр ашиглалтад орлоо. »»
|
|
iPhone 17 ухаалаг гар утасны дөрвөн шинэ хувилбараа танилцууллаа 10:19 Улаанбаатарын цагаар өнгөрсөн шөнө Америкийн технологийн аварга компани Apple энэ оны хамгийн том бүтээгдэхүүн
|
Улаанбаатарын цагаар өнгөрсөн шөнө Америкийн технологийн аварга компани Apple энэ оны хамгийн том бүтээгдэхүүн »»
|
|
Д.Мөнхбаатар: Энэ өвөл агаарын бохирдол 50 хувь буурах судалгаа гарсан 10:11 Энэ өвөл нийслэлийн хэмжээнд түүхий нүүрсийг бүрэн хориглож, мидлинг, хагас коксон түлш хэрэглэнэ.
|
Энэ өвөл нийслэлийн хэмжээнд түүхий нүүрсийг бүрэн хориглож, мидлинг, хагас коксон түлш хэрэглэнэ. »»
|
|
В.Залужныйгийн заавраар хийн хоолойнуудыг дэлбэлсэн гэж сэжиглэж байна 10:10 БЕРЛИН, 2025 оны есдүгээр сарын 9 /DW/. “Андромеда” далбаат завийг ашиглан “Умардын урсгал”,
|
БЕРЛИН, 2025 оны есдүгээр сарын 9 /DW/. “Андромеда” далбаат завийг ашиглан “Умардын урсгал”, »»
|
|
Засгийн газрын хуралдаанаар хэлэлцэж буй асуудлууд 10:09 Засгийн газрын хуралдаан 08:00 цагт эхэлжээ. Хуралдаанаар дараах асуудлыг хэлэлцэж байна
|
Засгийн газрын хуралдаан 08:00 цагт эхэлжээ. Хуралдаанаар дараах асуудлыг хэлэлцэж байна »»
|
|
Ерөнхийлөгчийн зарлигийн дагуу энэ сарын 11-нд Богдхан уулыг тахина 10:07 Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн зарлигаар Богдхан уулын тэнгэрийг тайх Төрийн тахилгын ёслолыг энэ сарын 11-нд зохион байгуулна.
|
Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн зарлигаар Богдхан уулын тэнгэрийг тайх Төрийн тахилгын ёслолыг энэ сарын 11-нд зохион байгуулна. »»
|
|
|
Чарли Киркийг буудсан сэжигтнийг баривчилжээ 09:43 АНУ-ын Юта мужийн Орем хотод нэгэн арга хэмжээний үеэр консерватив идэвхтэн Чарли Киркийг хөнөөсөн хэрэгт
|
АНУ-ын Юта мужийн Орем хотод нэгэн арга хэмжээний үеэр консерватив идэвхтэн Чарли Киркийг хөнөөсөн хэрэгт »»
|
|
Цөмийн цохилт өгөх Dropshot төлөвлөгөө 09:40 АНУ-ын цөмийн дайнд бэлтгэх Dropshot ажиллагаа нь ЗХУ-ын нутаг дэвсгэрт цөмийн цохилт өгөх зорилготой АНУ-ын боловсруулсан төлөвлөгөө .
|
АНУ-ын цөмийн дайнд бэлтгэх Dropshot ажиллагаа нь ЗХУ-ын нутаг дэвсгэрт цөмийн цохилт өгөх зорилготой АНУ-ын боловсруулсан төлөвлөгөө . »»
|
|
Инчеон нисэх буудлын ажилчид ажил хаялт зарлахаар төлөвлөжээ 08:47 БНСУ-ын Инчеон болон бусад гол нисэх онгоцны буудлын ажилчид ажил хаялт зарлах талаар төлөвлөж байна.
|
БНСУ-ын Инчеон болон бусад гол нисэх онгоцны буудлын ажилчид ажил хаялт зарлах талаар төлөвлөж байна. »»
|
|
Балбын Дээд шүүхийн хуучин дарга түр Засгийн газрын тэргүүн болжээ 09:31 Балбын Дээд шүүхийн дарга асан Сушила Карки тус улсын түүхэнд анх удаа эмэгтэй хүнээр Засгийн газрыг тэргүүлэхээр
|
Балбын Дээд шүүхийн дарга асан Сушила Карки тус улсын түүхэнд анх удаа эмэгтэй хүнээр Засгийн газрыг тэргүүлэхээр »»
|
|
9/11-ний халдлагад амь үрэгдэгсдийн дурсгалыг хүндэтгэв 13:07 ВАШИНГТОН, 2025 оны есдүгээр сарын 12 /CNN/. АНУ-д есдүгээр сарын 11-ний халдлага болсноос хойш 24 жилийн хугацаа өнгөрч байна.
|
ВАШИНГТОН, 2025 оны есдүгээр сарын 12 /CNN/. АНУ-д есдүгээр сарын 11-ний халдлага болсноос хойш 24 жилийн хугацаа өнгөрч байна. »»
|
|
Бразилын Ерөнхийлөгч асан 27 жил хоригдох ял авчээ 10:21 БРАЗИЛИА, 2025 оны есдүгээр сарын 12 /Reuters/. Бразилын Дээд шүүхээс Ерөнхийлөгч асан Жаир Болсонаруг төрийн
|
БРАЗИЛИА, 2025 оны есдүгээр сарын 12 /Reuters/. Бразилын Дээд шүүхээс Ерөнхийлөгч асан Жаир Болсонаруг төрийн »»
|
|
Балбад байдал тогтворжиж эхэллээ 18:30 КАТМАНДУ, 2025 оны есдүгээр сарын 11 /Khabarhub/. Олныг хамарсан үймээн самуунд нэрвэгдсэн Катманду хот дахь
|
КАТМАНДУ, 2025 оны есдүгээр сарын 11 /Khabarhub/. Олныг хамарсан үймээн самуунд нэрвэгдсэн Катманду хот дахь »»
|
|
Балбыг “балбаж” буй жензичүүдийн хувьсгал 15:24 Сүүлийн жилүүдэд Өмнөд Азийн орнуудад байдал тогтворгүйтэн үймээн самуунд автах болж, хамгийн сүүлд гэхэд Непал буюу Балба улсад нийгмийн сүлжээнүүдийг хаасныг эсэргүүцсэн залуучуудын жагсаалын дараа тус улсын ерөнхий сайд огцорлоо. Сүүлийн үеийн мэдээллээр, жагсагчид нийслэл Катманду хот дахь ерөнхийлөгчийн ордон, эрх баригч “Непалын конгресс” намын төв байр, парламентын ба Дээд шүүхийн байрууд, нийслэл Катманду хот дахь Хилтон зочид буудлыг галдан шатаасан байна. Эмх замбараагүй байдлыг далимдуулан 2 мянга гаруй хоригдол шоронгоос оргожээ.
|
Сүүлийн жилүүдэд Өмнөд Азийн орнуудад байдал тогтворгүйтэн үймээн самуунд автах болж, хамгийн сүүлд гэхэд Непал буюу Балба улсад нийгмийн сүлжээнүүдийг хаасныг эсэргүүцсэн залуучуудын жагсаалын дараа тус улсын ерөнхий сайд огцорлоо. Сүүлийн үеийн мэдээллээр, жагсагчид нийслэл Катманду хот дахь ерөнхийлөгчийн ордон, эрх баригч “Непалын конгресс” намын төв байр, парламентын ба Дээд шүүхийн байрууд, нийслэл Катманду хот дахь Хилтон зочид буудлыг галдан шатаасан байна. Эмх замбараагүй байдлыг далимдуулан 2 мянга гаруй хоригдол шоронгоос оргожээ. »»
|
|
Орбан: Европын холбоо Украины мөргөлдөөнийг ашиглан "Европын Нэгдсэн Улс" байгуулахыг оролдож байна 19:00 Унгарын Ерөнхий сайд Виктор Орбан Европын холбооны удирдлагууд Украины мөргөлдөөнийг ашиглан гишүүн
|
Унгарын Ерөнхий сайд Виктор Орбан Европын холбооны удирдлагууд Украины мөргөлдөөнийг ашиглан гишүүн »»
|
|
Балбын хотуудад цэрэг оруулжээ 18:11 КАТМАНДУ, 2025 оны есдүгээр сарын 10 /RIA Novosti/. Балбын арми эмх замбараагүй байдал үүсээд байгаа хотуудад
|
КАТМАНДУ, 2025 оны есдүгээр сарын 10 /RIA Novosti/. Балбын арми эмх замбараагүй байдал үүсээд байгаа хотуудад »»
|
|
Францын Ерөнхий сайдыг томилжээ 17:01 ПАРИС, 2025 оны есдүгээр сарын 10 /BBC/. Францын Ерөнхийлөгч Эммануэл Макрон Франсуа Байругийн огцорсон
|
ПАРИС, 2025 оны есдүгээр сарын 10 /BBC/. Францын Ерөнхийлөгч Эммануэл Макрон Франсуа Байругийн огцорсон »»
|
|
В.Залужныйгийн заавраар хийн хоолойнуудыг дэлбэлсэн гэж сэжиглэж байна 10:10 БЕРЛИН, 2025 оны есдүгээр сарын 9 /DW/. “Андромеда” далбаат завийг ашиглан “Умардын урсгал”,
|
БЕРЛИН, 2025 оны есдүгээр сарын 9 /DW/. “Андромеда” далбаат завийг ашиглан “Умардын урсгал”, »»
|
|
Балбад нийгмийн сүлжээнд тавьсан хоригийг цуцалжээ 07:57 КАТМАНДУ, 2025 оны есдүгээр сарын 9 /Reuters/. Балбад нийгмийн сүлжээнд тавьсан хоригийг цуцалсан гэж тус улсын
|
КАТМАНДУ, 2025 оны есдүгээр сарын 9 /Reuters/. Балбад нийгмийн сүлжээнд тавьсан хоригийг цуцалсан гэж тус улсын »»
|
|
Газа хотоос гарч явахыг оршин суугчдад уриалжээ 20:19 ЙЕРУСАЛИМ, 2025 оны есдүгээр сарын 9 /AFP/. Израилын цэргүүд Газа хот руу дайралтаа эрчимжүүлж
|
ЙЕРУСАЛИМ, 2025 оны есдүгээр сарын 9 /AFP/. Израилын цэргүүд Газа хот руу дайралтаа эрчимжүүлж »»
|
|
НҮБ-ын Ерөнхийн Ассамблейн чуулган өнөөдөр эхэлнэ 11:50 НҮБ, 2025 оны есдүгээр сарын 9 /TASS/. НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблейн /ЕА/ 80 дахь удаагийн ээлжит чуулган мягмар гарагт буюу өнөөдөр эхэлнэ.
|
НҮБ, 2025 оны есдүгээр сарын 9 /TASS/. НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблейн /ЕА/ 80 дахь удаагийн ээлжит чуулган мягмар гарагт буюу өнөөдөр эхэлнэ. »»
|
|
Хагас сая орчим сиричүүд Туркээс эх орондоо буцжээ 11:31 АНКАРА, 2025 оны есдүгээр сарын 9 /ANADOLU/. Сүүлийн есөн сарын хугацаанд Сирийн 474 018 иргэн Туркээс
|
АНКАРА, 2025 оны есдүгээр сарын 9 /ANADOLU/. Сүүлийн есөн сарын хугацаанд Сирийн 474 018 иргэн Туркээс »»
|
|
Франц 1 жилийн дотор 2 дахь удаагаа Засгийн Газраа огцрууллаа 08:59 Францын Үндэсний Ассамблей нэг жилийн дотор хоёр дахь удаагаа Засгийн газраа огцрууллаа. Есдүгээр сарын 8-ны
|
Францын Үндэсний Ассамблей нэг жилийн дотор хоёр дахь удаагаа Засгийн газраа огцрууллаа. Есдүгээр сарын 8-ны »»
|
|
АНУ: Цагаачлалын бус виз олгох журмыг чангатгажээ 14:44 ВАШИНГТОН, 2025 оны есдүгээр сарын 8 /DW/. АНУ-ын эрх баригчид аялал жуулчлалын B1/B2 зэрэг гадаадын иргэдэд
|
ВАШИНГТОН, 2025 оны есдүгээр сарын 8 /DW/. АНУ-ын эрх баригчид аялал жуулчлалын B1/B2 зэрэг гадаадын иргэдэд »»
|
|
АНУ-д Өмнөд Солонгосын 300 иргэнийг баривчилжээ 13:52 АНУ-ын Жоржиа муж дахь “Хьюндай”, “LG” зэрэг хамтарсан автомашин үйлдвэрлэлийн цогцолборт “Цагаачлал, гаалийн
|
АНУ-ын Жоржиа муж дахь “Хьюндай”, “LG” зэрэг хамтарсан автомашин үйлдвэрлэлийн цогцолборт “Цагаачлал, гаалийн »»
|
|
“ОПЕК+”-ийн гол гишүүн улсууд олборлолтоо нэмэгдүүлэхээр тохиролцжээ 12:14 БЕРЛИН, 2025 оны есдүгээр сарын 8 /DW/. “ОПЕК+” бүлгийн бүрэлдэхүүнд багтдаг газрын тос экспортлогч гол найман
|
БЕРЛИН, 2025 оны есдүгээр сарын 8 /DW/. “ОПЕК+” бүлгийн бүрэлдэхүүнд багтдаг газрын тос экспортлогч гол найман »»
|
|
|
Парист орсон хүчтэй аадар борооны улмаас RER галт тэрэгний буудал усанд автжээ 14:12 Парист орсон хүчтэй аадар борооны улмаас RER галт тэрэгний буудал усанд автжээ. Улсын хэмжээнд хэт халалтын улмаас аадар бороо үргэлжилж, сүүлийн өдрүүдэд агаарын хэм 40°C давжээ.
|
Парист орсон хүчтэй аадар борооны улмаас RER галт тэрэгний буудал усанд автжээ. Улсын хэмжээнд хэт халалтын улмаас аадар бороо үргэлжилж, сүүлийн өдрүүдэд агаарын хэм 40°C давжээ. »»
|
|
Д.Амарбаясгалан: УИХ-ын гишүүд хэт ЭМЗЭГ байгаад хэрэггүй. Гүтгэх, доромжлуулах олон нөхцөл байдлыг улстөрч хүн туулаад явдаг 14:42 Д.Амарбаясгалан: УИХ-ын гишүүд хэт ЭМЗЭГ байгаад хэрэггүй. Гүтгэх, доромжлуулах олон нөхцөл байдлыг улстөрч хүн туулаад явдаг
|
Д.Амарбаясгалан: УИХ-ын гишүүд хэт ЭМЗЭГ байгаад хэрэггүй. Гүтгэх, доромжлуулах олон нөхцөл байдлыг улстөрч хүн туулаад явдаг »»
|
|
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ: Боловсролын чанар, хүртээмжийн асуудлыг төвлөрлийг сааруулах, нийслэл Улаанбаатар хотын түгжрэлийг бууруулах бодлоготой уялдуулж шийдвэрлэнэ 18:07 Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ: Боловсролын чанар, хүртээмжийн асуудлыг төвлөрлийг сааруулах, нийслэл
|
Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ: Боловсролын чанар, хүртээмжийн асуудлыг төвлөрлийг сааруулах, нийслэл »»
|
|
ХЗДХ-ийн сайд О.Алтангэрэл: Ухаа Худагийн ордын төрийн эзэмшлийн хувь хэмжээг тогтоох тогтоолын төслийг УИХ-д өргөн мэдүүлнэ 12:07 Монгол Улсын Засгийн газраас стратегийн ач холбогдол бүхий ашигт малтмалын орд гэж УИХ-аас тогтоосон Ухаа Худагийн
|
Монгол Улсын Засгийн газраас стратегийн ач холбогдол бүхий ашигт малтмалын орд гэж УИХ-аас тогтоосон Ухаа Худагийн »»
|
|
Батзандан яаж ажиллах ёстойг Учрал санууллаа 14:24
|
|
|
Нүүрсний үнэ унаж байгаатай холбоотойгоор төсөвт тодотгол хийх үү гэдэг асуудал үүссэн 18:27 Нүүрсний үнэ унаж байгаатай холбоотойгоор төсөвт тодотгол хийх үү гэдэг асуудал үүссэн. Харин энэ талаар Сангийн сайд
|
Нүүрсний үнэ унаж байгаатай холбоотойгоор төсөвт тодотгол хийх үү гэдэг асуудал үүссэн. Харин энэ талаар Сангийн сайд »»
|
|
Сар шинийн амралтыг 7-10 хоног болгож сунгахыг та дэмжих үү? 21:13
|
|
|
Б.Жаргалсайхан: Монголчууд юм үзээгүй зангаасаа болж дээр доороо хэрэлдэж алалцдаг учраас улс хөгжихгүй байна 11:50
|
|
|
ВИДЕО: БНСУ-ын Ерөнхийлөгч Юн Сок Ёол баривчлагдахаасаа өмнө богино хэмжээний ганцаарчилсан мэдэгдэл хийжээ 17:15 Онц байдал тогтоосонтой нь холбогдуулан БНСУ-ын Ерөнхийлөгч Юн Сок Ёолийг баривчлах тушаал гаргаж өнөөдөр өглөө
|
Онц байдал тогтоосонтой нь холбогдуулан БНСУ-ын Ерөнхийлөгч Юн Сок Ёолийг баривчлах тушаал гаргаж өнөөдөр өглөө »»
|
|
Хамтарсан Засгийн газрын 2024-2028 онд хэрэгжүүлэх 14 мега төслийг танилцуулж байна - Төсөл-8 Гангийн үйлдвэр 11:33
|
|
|
150 мВт хүчин чадалтай станц эрчим хүчээ нийлүүлж эхэллээ 18:43
|
|
|
СТАНДАРТ бидний амьд явах баталгаа 18:22
|
|
|
Эрчим хүчний салбарт хөрөнгө оруулж байгаа хувийн хэвшлийнхэндээ баярлалаа 13:48 Эрчим хүчний салбарт хөрөнгө оруулж байгаа хувийн хэвшлийнхэндээ баярлалаа. Хамтдаа зүтгэж, эрчээ алдсан ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ салбарыг сэргээцгээе!
#GoMongolia
|
Эрчим хүчний салбарт хөрөнгө оруулж байгаа хувийн хэвшлийнхэндээ баярлалаа. Хамтдаа зүтгэж, эрчээ алдсан ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ салбарыг сэргээцгээе!
#GoMongolia »»
|
|
Х.Нямбаатар: “Сэлбэ дэд төв” дээр газар чөлөөлөлт 2200 айлаас 1500 айлтай гэрээ хийгээд байна 10:57 Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч Х.Нямбаатар: “Сэлбэ дэд төв” дээр газар чөлөөлөлт 2200 айлаас
|
Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч Х.Нямбаатар: “Сэлбэ дэд төв” дээр газар чөлөөлөлт 2200 айлаас »»
|
|
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ Улаанбаатар хотын бүтээн байгуулалтын талаар сэтгүүлчдийн асуултад хариуллаа 17:57 Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ: Хамтарсан Засгийн газар Бүсчилсэн хөгжлийн бодлого бүхий үйл ажиллагааны хөтөлбөр хэрэгжүүлнэ.
|
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ: Хамтарсан Засгийн газар Бүсчилсэн хөгжлийн бодлого бүхий үйл ажиллагааны хөтөлбөр хэрэгжүүлнэ. »»
|
|
Хамтарсан Засгийн газар 2024-2028 онд 14 мега төсөл хэрэгжүүлнэ 23:25 Төсөл-1
|
|
|
Элон Маск хиймэл оюун ухаан ашиглан дэлхийн удирдагчдын загварын шоу хийжээ 22:02 Элон Маск дэлхийн улс төрийн удирдагчид болон технологийн аваргуудыг хиймэл оюун ухаанаар бүтээгдсэн виртуал
|
Элон Маск дэлхийн улс төрийн удирдагчид болон технологийн аваргуудыг хиймэл оюун ухаанаар бүтээгдсэн виртуал »»
|
|
Авлигачид ялах уу, ард түмэн ялах уу? 20:36
|
|
|
Ахмадуудад туслах робот хүүг зохион бүтээжээ 14:45 Германий “Navel Robotics” гэх гарааны компани өндөр настнуудын асрамжийн газарт ашиглах зориулалттай робот үйлдвэрлэж эхэлжээ.
|
Германий “Navel Robotics” гэх гарааны компани өндөр настнуудын асрамжийн газарт ашиглах зориулалттай робот үйлдвэрлэж эхэлжээ. »»
|
|
Газар тариалан, гурилын үйлдвэрлэл жилд 3-4% ашигтай. Харин уул уурхайн үйлдвэрлэл 40-50% ашигтай 20:57
|
|
|
|


|