Хүүхдийн мөнгөөр өл залгуулагчид

2013-06-03

Манай улс нэг хэсэг хавтгайрсан халамжийн бодлогод дарлуулж, түүнээсээ болоод одоо өр ширэндээ баригдчихаад байгаа.

Бараг л бүх хүнээ гэрт нь хэвтүүлээд, улс тэжээх шахуу л юм ярьж байв. Гэвч энэ бүхэн ердөө л сэрүүн зүүд байсан. Хавтгайрсан халамж үр дүн авчирсан гэхээсээ илүү гай болсон нь их. Одоо ард түмэн “угжны хурга” болчихоод, хэзээ улсаас мөнгө өгөх нь вэ гэж харж суудаг болж. Тэр олон халамжийн цаана ямар нэг зүйлд чиглэсэн бодлого байсан уу гэвэл үгүй.

Ердөө л эрх баригчид дахиж сонгуульд ялах, зөөлөн суудалд залрах замаа л хэдэн төгрөгөөр засч байсан гэсэн үг. Уг нь манай улсад нэг томоохон зорилт байдаг нь хүн амын өсөлт. Тэр дундаа монголчууд таван саяулаа болчихвол дэлхийд ноёлох талаар олон хүн ярьдаг. Таван сая хүн амтай болчихвол дэлхийд ноёлох нь ч хаашаа юм, ядаж эдийн засгийн эргэлт хурдсах юм даа. Гэтэл энэ зорилтдоо чиглэсэн нэг ч хөтөлбөр хэрэгжүүлж байсангүй, өмнөх Засгийн газрынхан, эрх баригчид.

Уг нь хүүхдийн хүүхдийн мөнгө гээчийг санаачилж өгч байсан ч хэсэг хугацаанд болиулсан. Хүүхдийн мөнгө өгч эхэлсэн үеэс эхэлж тэнэмэл хүүхдүүд байхгүй болсон, төрөлт нэмэгдсэн энэ тэр гэж ярьдаг. Гэхдээ яг хүүхдийн мөнгөнөөс шалтгаалсан уу, үгүй юу гэдэг нь бас эргэлзээтэй. За бараг төрөлт нэмэгдэж байгаагийн шалтгаан нь нөхөн үржихүйн насныхны эзлэх хувь ихэссэнтэй холбоотой биз дээ.

Гэхдээ л хүүхдийн мөнгө өгсөн нь хүн амын өсөлтийн бодлогыг дэмжих оролдлого байсан гэж үзэхэд болохгүй юмгүй. Тиймээс ч энэ оноос дахин өгч эхэлсэн. Дээрээс нь Шинэчлэлийн Засгийн газар ирэх оноос хүн амын өсөлтийг дэмжих бодлогын хүрээнд нэлээд хэдэн арга хэмжээ авч хэрэгжүүлэх гэж байгаа юм билээ.

Гэхдээ тэр бүхэн одоогоор хуулийн төслийн хэмжээнд л яваа юм. Юу гэвээс, Хүн амын хөгжил, нийгмийн хамгааллын сайд С.Эрдэнийн хэлснээр бол хэрвээ хууль батлагдчихвал ирэх жилээс эхэлж 0-2 настай хүүхдээ хараад гэртээ сууж байгаа эхчүүдэд сар бүр 80 мянган төгрөг өгөх юм гэсэн. Харин гурав дахь хүүхдээ төрүүлбэл сар бүр 120 мянган төгрөг өгөх аж. Дээрээс нь алдарт эхийн одонгийн мөнгө өгнө.

Түүнээс гадна эмэгтэй гишүүдийн санаачилж байгаа хуулийн хүрээнд 2-5 настай хүүхэд бүрийг карттай болгож, сар бүр 116 мянган төгрөг өгнө гэж байгаа. Мөн хүүхэд харах үйлчилгээний тухай хууль ч батлагдана. Ингээд ирэхээр хүүхэд төрүүлж өсгөх, цэцэрлэгт өгөх асуудал нэлээд нааштайгаар шийдэгдэх учиртай. Энэ бүх бодлого нийлээд хүн амын өсөлтөд томоохон түлхэц өгөх болов уу гэж харж байна. Ер нь хүн амын өсөлтөд чиглэсэн иймэрхүү түлхэцүүдийг хийж өгөх хэрэгтэй байсан юм.

Ашгүй ирэх жилээс хэрэгжиж эхлэх бололтой. Гэхдээ хүүхэд төрүүлсний төлөө мөнгө өгөх хэлбэр нь сөрөг үр дагавар дагуулах нь дамжиггүй. Өнөөдөр сар бүр хүүхдийн мөнгө гэж 20 мянган төгрөг өгч байгаа. Зөвхөн энэ мөнгөөр л амьдралаа залгуулдаг айл өрх Монгол Улсын хэмжээнд хэд байгааг бүү мэд. Үндсэндээ хүүхдийн мөнгө авч, амьдралаа залгуулахын төлөө хүүхэд төрүүлдэг хүмүүс олон байна гэсэн үг. Өөрсдөө ажил хийж, амьдралаа өөд нь татахын оронд улсаас өгч байгаа хүүхдийн мөнгийг аваад, түүгээрээ сарын хүнсээ авч, амьдралаа аргацаагчид нэмэгдэж байгаа.

Зөвхөн хүүхдийн мөнгө гэлтгүй жирэмсний таван сартайгаас эхлээд төрсний дараах таван сар хүртэл нэг сард 40 мянган төгрөг өгнө. Тэгээд хүүхэд гараад ирэхээр сар бүр 20 мянга. Дөрвөн хүүхэдтэй айл бол сардаа 80 мянган төгрөг аваад, түүгээрээ өлөө залгуулах жишээтэй. Эхнэр, нөхөр хоёр хоёулаа хөдөлмөрийн чадвартай, ажил хийх боломжтой байхад гэртээ хэвтээд, хэдэн хүүхдийнхээ мөнгийг авч бор ходоодоо тэжээчихээд, ноорхой гэрт амьдарч байгаа айл байна.

Тиймээс шинэ хууль батлагдаад, эхний хоёр хүүхдийг нь хоёр нас хүртэл сар бүр 80, гурав дахь хүүхдээ төрүүлэхээр сар бүр 120 мянган төгрөг өгөөд эхлэхээр энэ мөнгөний төлөө хүүхэд төрүүлэгсэд улам ихээр нэмэгдэх вий гэж айх юм. Үндсэндээ зөвхөн хүүхдийн мөнгө авахын төлөө хүүхэд төрүүлж байгаа нөхдүүдээс болж Монголд удам дамжсан ядуус бий болж байна. Өөрсдөө ядуу учраас жирэмсний үед ээж нь өөдтэй хоол идэж ууж чаддаггүй.

Дээрээс нь архи уудаг нөхөртэй бол хоног өдрийг арай гэж өнгөрөөнө биз. Тэгэхээр цоо эрүүл хүүхэд төрөх магадлал багасаад байгаа юм. Дээрээс нь төрснөөс хойш хүүхэд нь өөдтэй хоол унд идэж чадахгүй дахиад л өлөн зэлмүүн амьдрал тосч авна. Цэцэрлэг сургууль, боловсрол энэ тэрийг яриад ч хэрэггүй. Ингэсээр яваад улсын хэмжээнд 4-5 хүүхэдтэй байгаа айл нь дандаа ядуус болж таарах гээд байна. Ерөнхийдөө албаны хүмүүсийн хийсэн судалгаагаар 3-4 хүүхэдтэй айлуудын амжиргааны баталгаажих төвшин доогуур байгаа гэнэ билээ.

Энэ нь эргээд хүүхдийн наад захын хэрэгцээг хангаж чадахгүй, эрхийг нь зөрчих байдал руу оруулаад байна. Гэтэл тогтсон ажил хөдөлмөртэй, боломжийн амьдралтай залуу гэр бүл сайндаа л хоёр хүүхэдтэй байгаа юм. Ихэнх нь ганцхан хүүхэдтэй. Тэдний үндсэн зорилго нь орон байр, унах унаа. Орох оронгүй, унах унаагүй залуучууд юу гэж олон хүүхэдтэй болох гэж бодох юм бэ, мэдээж шүү дээ. Тэгэхээр сар бүр 120 мянган төгрөг өгөх байсан ч залуучууд гурван хүүхэд төрүүлэх талаар бодох уу.

Тэгсэн дор бол насны залууд хэдэн төгрөг олоод, ядаж хашаа байшинтай ч болов болъё гэж хичээх нь мэдээж. Бүр цаашилбал орон сууц, аятайхан унаа тэрэгтэй болохыг хичээнэ. Түүнийхээ дараа үр хүүхэдтэй болох гэж байтал нас нь 40 рүү дөхчихсөн байдаг. Ингээд л Монголын ихэнх залуу гэр бүл хэдхэн ам.метр орон сууц, хөл дүүжлэх унааны төлөө залуу насаа үрж, хүн амын өсөлтөд хувь нэмрээ оруулж чадахгүй байна.

Тиймээс сар бүр амь аргацаах хэдэн төгрөг өгөөд хүн амын өсөлтийг хурдасгана гэж тооцож байгаа бол эндүүрэл болох гээд байна. Харин ч эсрэгээрээ хүүхдийн мөнгөөр өл залгуулагчид нэмэгдэж, удам дамжсан ядуус л нэмэгдэх шинжтэй. Хүн амын өсөлт рүү чиглэсэн бодлого хэрэгжүүлэх, түлхэц болох арга хэмжээ авах гэж байгааг тань огт буруутгасангүй. Гагцхүү дорвитойхон бодлого боловсруулж, дундаж давхрагынхныг олон хүүхэдтэй болгоход чиглэсэн арга хэмжээ авах нь зүйтэй болов уу гэж мунхаглах юм.

Тэгэхийн тулд хөөсөрсөн үнийхээ хөөсийг хагалж, орон байрных нь асуудлыг эртхэн шийдэх хэрэгтэй байна.

Н.Пунцагболд