Модны дээд хэсэг болох титэм болон газар доорх үндэс нь бие биеэсээ харилцан хамааралтайгаар ургадаг бөгөөд хоорондоо тэнцвэртэй харьцаанд оршдог /титмийн гадаад тойргийн хэмжээ үндэсний тойргийн хэмжээ хоёр адилхан байдаг/. Эдгээр нь бие биенээ харилцан тэжээлээр хангаж, гаднаас үйлчлэх хүчний нөлөөг тэнцвэржүүлж, бие биеэ дэмжиж байдаг. Энд илүүдэл зүйл гэж огт байхгүй.

Титмийг огцом тайрч мөчир найлзуурыг шулах үйлдлийн хамгийн ноцтой тал нь бодисын солилцоо болон энергийн солилцоог хангахад гол нөлөө үзүүлдэг жижиг болон том мөчрүүдийг бүрмөсөн авч хаяж байгаа явдал юм. Ингэснээр модны өөрийгөө хамгаалах чадвар нь сулардаг төдийгүй бүр бүрэн сүйтгэгддэг ч тохиолдол байдаг.
Үүний үр дагавар нь модны үндэс болон титэмийн хоорондын тэнцвэртэй харьцаа алдагдахын зэрэгцээ бодисын солилцоо болон энергийн солилцооны горим өөрчлөгдөн мод гэнэтийн цочролд ордог байна. Паникт орсон мод эхлээд амьд үлдэхийн тулд өөрийгөө сэргээх процесс явагдаж тухайн модны биологийн насжилт, төрөл зүйлээсээ хамаараад цитокинин хэмээх гормоныг их, бага хэмжээгээр ялгаруулдаг.

Энэ гормон нь унтаа буюу тайван байдалд байгаа нахиануудыг сэрээж цочролын удирдлагаар эмх замбараагүй Реитератион буюу мод өөрөө их биеэсээ асар хурдтайгаар нахиалах, мөчирлөх процессыг идэвхжүүлдэг. Ингэснээр мод байгалийн чадвараараа аль болох түргэн хугацаанд хуучин байсан навчны массын хэмжээнд дүйцэхүйц алдагдсан навчнуудаа нөхөж ассимиляци буюу бодисын солилцооны аппаратаа дахин бий болгож үүгээрээ түүний ургалтыг саатуулсан гэнэтийн энергийн дутагдалтай тэмцэх гэж оролддог байна.
Титмийн хөрөөдөгдсөн хэсэг болгонд асар их хэмжээний судлууд онгойж модыг задлах бичил биетүүдийн тархах боломжийг бий болгодог. Интернодиал биш хэсэгт буюу мөчир хамгаалах зоноос хол хэсэгт хийсэн тайралтад өмхрөлтийн төв голомт үүсдэг. Учир нь яг тэр хэсгийг мод өөрөө бодисын хангамжийн системээс хасаж тэнд “хангамжийн сүүдэр” үүссэнээр аажимдаа голоосоо хатаж бүхэлдээ өртөгдөх магадлалтай.
Бага биш тохиолдолд “Комбиалцоон” буюу өргөөш өсөлтийг зохицуулдаг хэсэг бүхэлдээ үхэх, түүнчлэн холтос сулран унах, тайрсан хэсгийн дараагийн салбар мөчир хүртэл бүхэлдээ хатаж хэлбэрээ алдах зэрэг үзэгдэл явагдана.
“Хангамжийн сүүдэр” зөвхөн огцом тайралтын хэсэгт хаталт өмхрөлт үүсгээд зогсохгүй үндэсний модожсон хэсгийг ч бас хамардаг байна. Огцом тайралт нь биологийн асар том хохирлыг модонд учруулдаг.
Мод урьд нь гэмтэлтэй эсвэл хөгширч муудсан, өвчилсөн байх тохиолдолд хохирлын явц улам түргэн, хэмжээ улам их болдог. Мэргэжлийнхний хүрээнд “Огцом тайралт” нь тухайн модны амьдрах боломжийн хугацааг асар багасгадаг гэдэг дээр санал нэг байдаг.

2. Огцом тайралт ба түүний биомеханикийн үр дагавар
Камбиал үйлчлэл /буюу модны өргөөшөө өсөлт, өсөлтийн хүч, модлогийн шинж чанарыг тодорхойлох үйлчлэл/ нь тухайн модонд тухайн орон зайд үйлчилж буй хүндийн хүч, түүний жингээс хамаардаг.
Үүнийг эрдэмтэн Телевский баталж Маттек тодорхойлсон байдаг.
Модыг огцом тайрах, түүний хэсгүүдийг эрчимтэй танахад тухайн хэсэгт тайралтаас өмнө үйлчилж байсан хүндийн жин тэг болтлоо буурч Ингэснээр эцэст нь өчүүхэн бага хүчний урсгал тухайн хэсгүүдэд үлддэг.
Маш олон төрлийн механик үйлчлэлд бэлтгэгдсэн эд эсүүд гэнэт ачаалал нь зогссоноор олон сөрөг үр дагаврыг дагуулдаг. Өөрөөр хэлбэл энэ ачаалал зогссоноор Ургалтад нөлөөлж байдаг олон дотоод /таталцал түлхэлцлийн/ хүчний үйлчлэл багассанаар модонд шууд “цууралт” үүсдэг. Хамрагдсан бүх эд эсийн хэсгүүдийн ургалтын байдал удааширч биологийн суларлыг үүсгэнэ.
Түүнчлэн огцом тайрахаас өмнө байсан гаднын даралтын, дотоод уян хатан байдалын болон үндэснээс тэжээлээ сорох дамжуулах/торзион/ ачааллууд зогссон нь тайралтын шууд доорх болон доторх хэсгийг бүхэлд нь хамарсан модлогийн дотроосоо задрах процесс явагдах мөн Камбиал /өсөлтын/ зооны үхжилт үүсэх гол шалтгаан болдог.
Тайралтын дараа үүсэх мөчрийн ургалт ихэвчлэн хугарамтгай байдаг. Энэ нь шинэ нахианууд болон их бие, мөчир гувар (модны бүдүүн ишнээс шууд ургаж гарсан мөчрүүдийг гувар гэх бөгөөд гувараас мөчрүүд цааш салаалан ургана) ишнүүдийн хоорондох бүтцийн “холбоос систем” ихэнх тохиолдолд бүрэн устсан байдагтай холбоотой юм.
Өргөөшөө өсөлтийг баталгаажуулдаг /камбиал/ ургалтын хүчний нөлөөлөл огцом тайралтын дараа зогсож зөвхөн дээш түлхэх хүчний үйлчлэлээр их биеийн ургалт явагддаг.
Нэмэгдэж байгаа өөрийн жин, уртаашаа ургалт болон салхины хүч гэх мэт эсрэг үйлчлэлтэй ачааллууд ихэсхээр мод амархан хугардаг.
Хугаралтыг улам идэвхжүүлдэг бас нэг хүчин зүйл нь модны суурь модлогийн задралд ихээр автагдсан байдаг явдал юм. Гаднаас нь харахад боломжийн ургалттай хэдий ч дотроосоо задрал явагдан аажимдаа үндэс идэгдэж мод гадаргуутай бэхлэгдсэн холбоос суларч тогтворгүй болон хазайх унах зэрэг аюултай байдал бий болдог.

3. Огцом тайралт ба түүний гоёл чимэглэлийн сөрөг үр дагавар
Модонд эрчимтэй тайралт хийхэд уг модны хөгшин залуугаас үл хамааран мод тэр дороо чимэглэх чанараа алдах төдийгүй энэ нь цаашид удаан хугацаанд хадгалагдан залруулах боломжгүй байдаг нь түүний гоо үзэмжийг алдагдуулсан асар том хохирол гэж үздэг.
Мод бүр хэлбэр дүрсийнхээ хувьд ерөнхий гоо зүйн зохицолдолгоотой байдаг учраас тайралттай холбоотой үүсэх дүр зургийг хэвийн үзэгдэл мэтээр ойлгох нь мэргэжлийн хүний зүгээс байж боломгүй алдаа юм.
Огцом тайрагдсан мод цочролын байдалтай шинэ нахиануудыг үүсгэхдээ мөчирлөх үндсэн схемээ дагахгүй реитерационы бөөгнөрөл үүсгэн өөрийн төрөл зүйлд хамаарах онцгой хэлбэр дүрсээ дахин хэзээ ч олж авхааргүй алддаг байна. Реитерационы дүнд үүссэн ямар ч төрөл зүйлийн модны титэм нь өөр хоорондоо адилхан болдог онцлогтой.

Тайрсан хэсгээс маш нарийхан шинэ мөчрүүд нэг доороос бие биетэйгээ гэрэл, тэжээл булаалдан өрсөлдөн ургах бөгөөд газрын татах хүчний эсрэг эгц дээш чиглэлтэй гол иштэй паралел хажуугийн ишийг үүсгэх хандлагатай байдаг нь хугарамтгай чанарыг дахин нэмэгдүүлдэг.

4. Огцом тайралт ба модны этик /Kappung und Baumethik/
Хуулиар бол мод амьд организм. Тэд дэлхий дээрх хамгийн урт насалдаг, хамгийн том амьд организм бөгөөд өөрийн гэсэн гадагшлах хэлбэр, өөрийн хэрэгцээ шаардлага, нийгэмд гүйцэтгэх үүрэг болон өөрийн нэр төртэй.
Модтой харьцаж байгаа хэн боловч өндөр хариуцлагатай байж асар том үүргийг хүлээж байх ёстой. Бидний модтой холбоотой хийж буй бүхий л үйлдэл түүний биологийн боломж болон түүний нэр төрөөр хэмжигдэх ёстой.
Огцом тайралт нь аль ч талаараа модны гоо сайхан, зөв хөгжил, нэр төрийн баталгааг хангахгүй. Харин амьд организмын биологийн үйл явцын мэдлэггүй хорлон сүйтгэх үйл ажиллагааны нэг жишээ гэж хэлэхэд болно.

5. Огцом тайралт ба модны эдийн засгийн үр дагавар
Огцом тайралтаар модонд 2 төрлийн зардал үүсдэг гэж Германы эрдэмтэд тооцоолсон байна:
-Тайрагдсан модыг олон дахин танаж засварлан титэм тогтоох, өвчлөлөөс сэргийлэх зэрэг “зайлж болох зардал” болон
- модыг үүргээ биелүүлэх хугацаанаас нь өмнө зайлуулж шинэ мод тарих “нөхөн төлбөрийн зардал”.
Эдийн засгийн хохирлыг германы эрдэмтэн модны доктор “Кох”-ын аргачлалаар тооцоолдог ба ингэхдээ огцом тайралтаас өмнөх түүнийг бий болгох зардал, ургалтын хугацаан дахь арчилгааны зардал, тайралтаас өмнөх модны өөрийн үнэ тайралтын дараахь модны үнэ, түүнийг залруулахад /зайлуулахад/, шинээр бий болгоход гарах зардал зэрэг олон хохирлыг нарийн тооцдог байна.

6. Дүгнэлт/Fazit
Огцом тайралт нь бүхий л талаараа мэргэжлийн мод арчлах үйл ажиллагааны нэгээхэн хэсэг ч биш, сүйтгэх үйл ажиллагаа гэж үздэг.
Мэргэжлийн мод арчлах үйл ажиллагаа нь түүний байгалийн үйл явц, шаардлагад нийцүүлэн явагддаг бөгөөд модны үндсэн архитектурыг хадгалан модны голч, хүлээн зөвшөөрөгдөх хэмжээний иш, гувар, мөчрийн тэнцвэртэй харьцааг бий болгосон, тухайн модны ерөнхий гоо зүйн байдлыг алдагдуулаагүй байдаг.
Огцом тайралтаар мод хүчилтөрөгч үйлдвэрлэх үүргийнхээ 35%-ийг, өөрийн гоо зүйн үнэ цэнээ багадаа л 45% лддаг гэж тооцоолсон байдаг байна.
Огцом тайралтын хохирол нь дээрх тайлбарласан мэргэжлийн, этик болон эстетикийн хохирлоор, гэхээсээ ихэвчлэн эдийн засгийн хохирлоор тодорхойлогддог.
Хотын болон зам дагуу модыг ингэж огцом тайрах нь иргэдийн татварын мөнгийг салхинд хийсгэж буй явдал юм гэж барууны орнууд үзэж байна.