Энэ хүрээнд нийслэлд ногоо борлуулахаар ирсэн Л.Энхцэцэгтэй ярилцлаа.

-Та аль аймгаас ирсэн бэ, хэдэн жил ногоо тарьж байна?
-Би Сэлэнгэ Аймгийн Мандал сумаас ирж үзэсгэлэнд оролцож байна. Мандал сум нийслэлээс 180 км-т ойрхон байдаг болохоор үзэсгэлэн худалдаанд ирж ногоогоо байнга борлуулдаг. Миний хувьд ногоо тариад арван жил болж байна.

-Мандал сумаас хотод ирэхэд хэр зардал гардаг вэ?
-Гайгүй ээ. 180 км-т нэг тонн ачаа зөөхөд 100 мянган төгрөг болдог. Дөрвөн тонн ачаа 400 мянган төгрөгөөр ачуулж ирсэн. Эрт ургацын орлогоосоо хэдэн төгрөг хадгалсан байсан, түүгээрээ зардлаа хийсэн.

-Мэргэжил бүхэн сайхан гэдэг. Таны хувьд ногоо тарихын сайхныг мэдэрсэн л байх?
-Ногоо бол амьд зүйл гэдэг утгаараа их сайхан. Ер нь амьд зүйлтэй харьцана гэдэг сайхан мэдрэмж, аз жаргалыг хүнд өгдөг юм шиг санагддаг. Тэгээд ч муу үйл хийж өөрсдийгөө тэжээж байгаа биш. Сайн сайхан, ариун шударга хөдөлмөрөөрөө мөнгө олж, амьдралаа залгуулж байгаа гэж бодоход л сайхан шүү.

Ер нь ногоо тарина гэдэг олон талаар ашигтай байдаг. Эрүүл мэндэд хэрэгтэй, амьд организмтай харьцаж байна. Гэхдээ сайны хажуугаар хүндрэл бэрхшээл зөндөө бий л дээ. Заримдаа шантрах үе хүртэл байдаг. Шороо тоостой зууралдаад дэмий ч ажил юм уу даа гэж бодогддог. Харин ургуулж, хураагаад үр шимийг нь хүртэх үед үгээр хэлшгүй сайхан мэдрэмж авдаг юм. Цагаан сарын дараагаас эхлээд хотод орж ногоогоо борлуулна, тэдэн төгрөг болно гээд тооцож бодоод л суудаг. Тэгэхээр хатуу хэцүүг мартаад харин ч сайхан байдаг.

-10 жилийн туршлагаасаа үзэхэд газар тариалангийн ажил эхлэхэд нэн тэргүүнд юуг анхаарах хэрэгтэй вэ?
-Цаг агаар, тарих хугацаа, үрийн чанар зэргийг маш сайн харах ёстой. Мэдээж миний хувьд жилээс жилд энэ салбар дахь мэдлэг маань дээшилж, багагүй туршлага хуримтлууллаа. Ер нь цаг агаарын хүндрэл л маш том дайсан. Сайхан тариалж байтал нэг өглөө босоход цас ороод хамаг ажил өнгөрдөг. Гэхдээ дээр үетэй харьцуулахад цаг агаарын мэдээ нарийн гардаг болсон нь сайшаалтай санагддаг.

-Хэдэн төрлийн ямар ногоо тарьж байна даа?
-Манай гэр бүлийн хувьд хоёр га ногооны газартай. 60 жилийн өмчлөлөөр энэ ногооны талбайгаа авсан л даа. Тэр талбайдаа 13 төрлийн ногоо тарьж байгаа. Амтат болон гашуун чинжүү, броуклин, бууцай, юуцай, хүлэмжийн зориулалтай огурцы, шанцай гэх мэт нарийн ногоонуудыг их тарьдаг. Мөн лууван, төмс, шар улаан сонгино, байцай зэргийг тарьж байна.

-Ямар ногоонд арчилгаа хамгийн их шаардагддаг вэ?
-Огурцы, улаан лооль зэрэг нарийн ногоо хамгийн их арчилгаа шаарддаг. Үрсэлгээ хийх цагаас л салхи, бороо, нар зэргийг тохируулж арчилдаг. Яг л хүүхэд маллаж буй мэт бөөцийлөн арчлах хэрэгтэй. Гэхдээ хүн байнга хийхээр өөрийн эрхгүй рефлекс болчихдог болохоор хэцүү гэж нэг их бодогддоггүй.

-Ингэхэд та үрээ хаанаас авдаг вэ?
-“Төмс” хөтөлбөрт хамрагдсанаас хойш үр хайх шаардлагагүй болоод амар байна. Өмнө нь ховд үрийн төмс олоод тарих юмсан гэж их хайна. Олдсон нь баталгаатай ч биш. Одоо бол “Төмс” хөтөлбөрт хамрагдаад шинэ сортын төмс тарьж байгаа учраас хамаагүй амар байна. Мөн “Сэлэнгийн хөгжлийн төлөө сан” ТББ-тай хамтарч ажилласнаар маш олон сайхан боломжийг бидэнд өгдөг. Тухайлбал, сонгины үрийг хөнгөлөлтэй өгнө. Тодорхой хэмжээний болзолтойгоор үр өгөөд, хариуд нь бид тарьсан ногооныхоо нэг хэсгээс буцаах жишээтэй. Үр хадгалах, шинэчлэх зорилгоор дорвитой ажил зохион байгуулж байгаагийн нэг нь энэ.

-Таны хувьд энэ үзэсгэлэн худалдаанд хэд дэх жилдээ оролцож байна. Сэлэнгээс машинаар хот руу тээвэрлүүлээд хүнээр заруулбал зардал бага гарах юм биш үү?
-Энэ үзэсгэлэнд дөрөв дэх жилдээ хамрагдаж байна. Гол нь өөрийнхөө ногоог өөрийн гараар тарьж, хэрэглэгчиддээ хүргэнэ гэдэг хамгийн сайхан. Бусад хүнд худалдаж заруулахаар хэрэглэгчдэд тэр бүр шинэ ногоогоо хүргэж чадахгүй. Тухайлбал, салатны навчийг өчигдөр хураасан. Өнөөдөр зарж чадахгүй бол маргааш, нөгөөдрөөс хэнд ч хэрэггүй болно.

-Тэгэхээр хадгалалтын асуудал хүнд байх нь ээ?
-Хадгалалтын асуудал маш хүнд. Тийм болохоор хадгалах биш, намартаа багтаагаад бүгдийг нь зарахын төлөө л мэрийдэг. Гэхдээ зарим тохиолдолд амжихгүй. Үлдсэнийг нь зооринд хийгээд, баярын үеэр худалддаг. Мэдээж манай Сэлэнгэд бол айл бүр ногоогоо хадгалсан, зарах гэж мэрийцгээдэг болохоор үнэлгээ маш бага. Тиймээс хотод ирсэн дээрээ бүгдийг нь борлуулах юмсан гэж хүсдэг.

-10 жил ногоо тарилаа. Хэзээ хамгийн их гарзтай байсан бэ?
-Өнгөрсөн жил маш их төмс тарьсан. Борлуулж чадахгүй, зооринд хийж байсаар соёолчихсон. Тэгээд ч зориулалтын зоорь биш болохоор дороо муудах аюултай. Өмнө нь бас луувангаа нэлээн ургуулаад хаягдал их гаргаж байсан.

-Авчирсан ногоогоо бүгдийг нь борлуулсны дараа нутгаа зорих уу?
-Уг нь аравдугаар сарын 1 хүртэл ногоогоо борлуулаад энд зогсоно гэж гэрээ хийсэн юм. Гэтэл 20 хоноод дараагийн ногоочин ирнэ гэсэн. 20 хоногт ногоогоо борлуулж яагаад ч амжихгүй. Эхний 10 хоногт энд үзэсгэлэн гарч байгааг хүмүүс төдийлөн мэдэхгүй байж арай гэж одоо л ирж эхэлсэн. Хүмүүс мэдээд овоо борлуулалт эхэлтэл хугацаа маань дуусаад явах болоод байна. Би ч хугацааг нь сонсоод гайхаад л байна. Уг нь өнгөрсөн жилүүдэд борлуулах ногоогоо дуусгаад л явдаг байсан юм л даа. Гэтэл энэ жил арай богино хугацаа өгсөн байна. Энэ жил яамнаас олон ногоочдод боломж олгож байгаа болохоор тэр биз дээ.

-Нийслэлд ногоогоо борлуулахад ямар нэг хүндрэл бий юу?
-Хүндрэл гэх зүйл алга. Харин төр засгаас бидэнд ногоогоо худалдаалах ийм сайхан нөхцөл бүрдүүлээд өгч байна. Гэтэл зарим ногоочид хотод ирээд хэл ам үүсгээд байгаад харамсдаг. Архи дарс ууж, юмаа алдах тохиолдол гардаг юм билээ. Бас ногооны хаягдал маш их гаргана. Үүнийгээ дор бүр нь цэвэрлэж авах сэтгэл дутаад байна уу даа. Мөн харьцааны соёл муутайгаас болоод хэл аманд өртөх гээд байдаг юм шиг ээ.

Хүмүүс ногоо үзээд юу гэж ч асууж мэднэ. “Хятад юм уу, Монгол юм уу” гээд л янз бүрээр асууна. Тэр үгийг даахгүй уурлах явдал гардаг. “Өөр газраас ав. Хужаа ногоогоо аваад ид” гэх зэргээр хүний ая эвийг олж харьцаж чадахгүйгээс асуудал үүсгэдэг. Энэ бүхнийг өөрөө тооцоолоод ногоогоо сайхан сурталчлаад байвал аль аль талдаа ашигтай шүү дээ. Миний хувьд дөрөв дэх жилдээ хотод ирж ногоогоо борлуулж байна.

Лангуу ашиглалаа, хотод ногоо худалдааллаа гээд ямар ч түрээс төлбөр авч байгаагүй. Энэ сайхан боломжийг зөвөөр ашиглах хэрэгтэй л дээ.

Б.Золзаяа

“Тарьсан ногоогоо өөрийн гараар хүнд хүргэнэ гэдэг хамгийн сайхан”
Tweet
Bolod.mn

Сэтгэгдэл (0)

Уншигчдын оруулсан сэтгэгдлийн талаар манай сайт хариуцлага хvлээхгvй болохыг анхаарна уу.
Үгийн санд шүүлтүүр хийсэн болно

Мэдээ
Гадаад мэдээ
Видео

”Солонго ярилцлага”｜Г.Баатар: Тэнгэрлэг сайхан аав минь
17:34

“Бүс ба Зам - Гэрэлт аялал” үргэлжилсээр
17:18

“Бүс ба Зам - Гэрэлт аялал” Монгол улс дахь төслийн 2025 оны үйл ажиллагаанд хамрагдахаар Монгол Улсын нүдний болор цайх өвчтэй 121 хүн 06 дугаар сарын 20-ны өдөр Эрээн боомтоор Хятад улсад иржээ.

Авлига авсан ХХЕГ-ын Нууцын албаны ажилтнуудын 2 жил нийтийн албанд томилогдох эрхийг хасаж, ₮6 саяар торголоо
15:18

Хил хамгаалах ерөнхий газар (ХХЕГ)-ын Нууц, мэдээллийн аюулгүй байдлын албаны Бүртгэлийн нэгдсэн системийн

»»

Долдугаар сард ЦАГ АГААР ямар байх вэ?
13:17

Цаг уурын байгууллагаас долдугаар сард нутгийн өмнөд хэсэг болон говийн аймгуудын нутгаар бороо хур ихтэй байх төлөвтэй байгааг мэдээлжээ.

»»

BTS хамтлаг 2026 онд шинэ цомог, дэлхийн аялан тоглолтоор эргэн ирнэ
12:49

Мягмар гарагийн /2025.07.01/ орой Өмнөд Солонгосын алдарт BTS хамтлаг ирэх жил эргэн эрэлтээ хийнэ гэж Weverse

»»

Путин, Макрон нар гурван жилийн дараа дахин утсаар ярилаа
12:47

ОХУ-ын Ерөнхийлөгч Владимир Путин, Францын Ерөнхийлөгч Эммануэль Макрон нар долдугаар сарын 1-ний өдөр утсаар

»»

“Дээлтэй Монгол” наадам энэ сарын 8-нд болно
10:33

Нийслэлийн Засаг даргын тамгын газар, нийслэлийн Аялал жуулчлалын газар, Соёл, Спорт, Аялал жуулчлал,

»»

Дэлгүүрийн худалдагчийг зодсон эрэгтэйг 48 цаг саатуулжээ
09:06

Цагдаагийн байгууллагад энэ оны 06 дугаар сарын 27-ны өдрийн 22:40 цагт Дундговь аймгийн Сайнцагаан сумын 7-р багийн

»»

Нагоя башёд Монголын 20 бөх барилдана
08:45

Японы сумо бөхийн холбооноос ирэх сарын 13-нд эхлэх Нагоя башёгийн банцүкэг өчигдөр зарлаж манай улсаас 20 бөх дөрвөн зиндаанд зодоглох юм.

»»

Ой хээрийн хоёр түймрийг бүрэн унтраалаа
17:04

Өнөөдөр хоёр гал түймрийг бүрэн унтраасан талаар ОБЕГ-аас мэдээллээ.

»»

Өвөр Монголын цөлийг зассан туршлага
15:40

Энэ жил “Гурван умард” төсөл хэрэгжиж эхэлсний 47 жилийн ой тохиож байна. Хагас зуун жил үргэлжилсэн уйгагүй хөдөлмөрөөр Өвөр Монгол орон эх орныхоо хойд хилд нуршгүй ногоон хэрэм босгож, улс орны экологийн аюулгүй байдлыг үр ашигтайгаар баталгаажуулсан юм.

Харилцаа хамтын ажиллагаагаа гүнзгийрүүлж, Хятад Монголын найрамдлын түүхийг өгүүлнэ
15:39

6-р сарын 10-нд Хятад, Монголын хэвлэл мэдээллийн Хүбэй муж, ӨМӨЗО дахь хамтарсан сурвалжилгын арга хэмжээний нээлтийн үеэр Бүх Хятадын Сэтгүүлчдийн Нийгэмлэг болон Монголын СНЭ-ыэ дарга нар захидал илгээж, хамтарсан сурвалжилга амжилттай эхэлсэнд баяр хүргэжээ.

Хятад, Монголын хэвлэл мэдээллийнхний хамтарсан сурвалжилга эхэллээ
15:38

Хятад, Монголын хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүдийн Хүбэй, ӨМӨЗО дахь "Боломжоо хуваалцан, хамтдаа хөгжье" хамтарсан сурвалжилгын үйл ажиллагаа ӨМӨЗО-ны Тунляо хотод 6-р сарын 10-ны үдээс хойш эхэллээ. Энэхүү арга хэмжээг БХСН, БНХАУ-аас Монгол Улсад суугаа ЭСЯ, Монголын СНЭ хамтран гүйцэтгэж, ӨМӨЗО-ны Ардын засгийн газрын хэвлэл мэдээллин алба, Хүбэй мужийн Ардын засгийн газрын хэвлэл мэдээллийн алба хамтран зохион байгуулж буй юм.

Шэнь Миньжуань:Хятад, Монголын хүмүүнлэгийн солилцооны агуулгыг баяжуулж, найрамдлыг бэхжүүлнэ
15:37

БНХАУ-аас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд Шэнь Миньжуань Хятад, Монголын хэвлэл мэдээллийн хамтарсан сурвалжилгын арга хэмжээнд захидал илгээж, Бүх Хятадын сэтгүүлчдийн нийгэмлэг, БНХАУ-аас Монгол улсад суугаа Элчин Сайдын Яам, Монгол Улсын СНЭ, ӨМӨЗО-ны ардын засгийн газрын хэвлэл мэдээллийн алба, Хүбэй мужийн ардын засгийн газрын хэвлэл мэдээллийн албанаас хамтран зохион байгуулж буй Хятад, Монголын сэтгүүлчдийн Хүбэй, Өвөр Монгол дахь хамтарсан сурвалжилгын ажиллагаа эхэлсэнд баяр хүргэв.

Хятад улс сансар судлалын өдрөөрөө Хятад маягийн сансар судллын шинэ аяллаа эхлүүлэв
15:36

4-р сарын 24-ний өдөр бол Хятадын сансар судлалын арав дах өдөрлөг юм. Энэ өдөр мөн Хятад улсын анхны хиймэл дагуул "Дүнфанхүн-1"-ийг амжилттай хөөргөсний 55 жилийн ой юм. Энэ өдөр "Шэньжөү-20" нисэгчтэй сансрын хөлгийг хөөргөж, орчлон ертөнцийг судлах шинэ аяныг дахин эхлүүлсэн юм.

Өнөөдөр бид бүгдээрээ одон орон сонирхогчид болсон. 04-р сард бид сансрын нисгэгчиддээ хүндэтгэл үзүүлэх ёстой, уудам орчлонгийн нууцыг тайлж, сансрын нисгэгчдийн бичсэн хятад маягийн романтикийг мэдрэх ёстой.

Супер хиймэл оюун бүтээх лаборатори байгуулжээ
14:53

НЬЮ-ЙОРК, 2025 оны долоодугаар сарын 1 /Bloomberg/. Өгөгдсөн даалгаврыг хүний түвшинд эсвэл бүр илүү сайн

»»

Баяр наадмын нээлтийн тасалбар 07 сарын 02 буюу маргааш 07 цагаас худалдаанд гарна
14:31

Баяр наадмын нээлтийн тасалбар 07 сарын 02 буюу маргааш 07 цагаас худалдаанд гарна

»»

Ерөнхий Сайд Г.Занданшатар: Засгийн газар үнэнч, ил тод, хариуцлагатай байх зарчмыг тууштай баримтлана. Хөрөнгө оруулагчдад ээлтэй бодлого хэрэгжүүлж, тэдний эрх ашгийг хамгаалж ажилллана
13:57

Монгол Улсын Ерөнхий сайд Г.Занданшатар гадаад улсаас Монгол Улсад суугаа дипломат төлөөлөгчийн газар болон олон

»»

Ганцмод-Гашуунсухайт боомтын хил дамнасан төмөр замын шав тавилаа
12:55

Хятад, Монголын уламжлалт анагаах ухааны эмчийн ур чадварыг дээшлүүлэх сургалт болов
12:37

Эрч хүчтэй залуу насаа хайрлая
12:00

Найруулагч:	С.УРЬХАН
Эх сурвалж:	СОЛОНГО

Уламжлалт заслаар бяцхан охины ”Нойрмог”нүдийг сэргээлээ
11:50

Зохиогч:	Ц.Урантунгалаг,Б.Сурнаа
Найруулагч:	Б.СУРНАА
Эх сурвалж:	solongonews.mn

2025 онд ахмад настанд амралт, сувиллын үйлчилгээ үзүүлэх байгууллагын жагсаалт гарлаа
09:57

Ахмад настны тухай хуулийн 8 дугаар зүйлийн 8.1.2-т заасан эрхийн бичгийн хөнгөлөлттэй үнээр ахмад настанд амралт,

»»

Дональд Трампын дэвшүүлсэн хуулийн төслийг Маск дахин шүүмжлэв
09:25

Зургадугаар сарын 28-ны өдөр Америкийн бизнес эрхлэгч Элон Маск АНУ-ын Ерөнхийлөгч Д.Трампын дэвшүүлсэн "том мөртөө

»»

Аутизмын хүрээний эмгэгийн оношилгоог эрт илрүүлж, эмчлэх боломж нээгдлээ
15:34

”Монгол Улсад эмчлэгдэх боломжгүй өвчлөлийг бууруулах” бодлогын хүрээнд СЭМҮТ-ийн нарийн мэргэжлийн хүүхдийн

»»

Баруун Европ даяар хэт халж байна
15:25

БЕРЛИН, 2025 оны зургаадугаар сарын 30 /DW/. Өнгөрсөн амралтын өдрүүдэд Баруун Европын орнуудад агаарын хэм

»»

Blue Origin жуулчдыг сансарт аялуулжээ
12:44

НЬЮ-ЙОРК, 2025 оны зургаадугаар сарын 30 /TASS/. Америкийн “Blue Origin” компани сансрын дэд тойрог замд

»»

Хөх хот Улаанбаатар чиглэлд шууд нислэг үйлдэнэ
10:25

Хөх хот Улаанбаатар чиглэлд шууд нислэг үйлдэнэ

»»

Улаанбурханы товлолт дархлаажуулалтад бүрэн хамрагдаагүй хүүхдүүдийн гэрт нь очиж вакцин хийнэ
09:49

Улаанбурханы нөхцөл байдалтай холбоотойгоор дархлаажуулалтыг эрчимжүүлэхээр болоод байна.

»»

"Багийн бага сургууль"-д хувийн хэвшлийнхэн хөрөнгө оруулна
09:24

Боловсролын яам, НҮБ-ын Хүүхдийн Сангийн хамтын ажиллагааны хүрээнд хэрэгжүүлэх “Багийн бага сургууль” санаачилга албан ёсоор эхэллээ.

»»

"Түймрээр эхээсээ өнчирсөн хоёр янзагыг хариуцлагатай айлд хүлээлгэн өгнө"
09:16

Сэлэнгэ аймгийн Алтанбулаг сумын ойн түймэрт өртөж, эхээсээ өнчирсөн 2 янзагыг өөрсдийн нутагт нь амьдардаг

»»

С.Молор-Эрдэнэ Монголчуудтай “таарсан” анхны философич гэж үү?
08:58

Олон нийтийн анхаарлын төвд байдаг хүмүүсийн нэг бол философич С.Молор-Эрдэнэ . Тэрээр “Монголчууд анх удаа л

»»

“GEM Mall”-д эхнэрээ хутгалж хөнөөсөн хэрэг гарлаа
08:07

Өнөөдөр Баянгол дүүргийн 6 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах “GEM Mall” худалдааны төвд эмэгтэй хүнийг

»»

Дорнодын түймрийг унтрааж, Хөвсгөл, Сэлэнгэ, Булган аймагт гарсан 7 түймрийг цурамд оруулжээ
19:16

Дорнод аймгийн Баян-Уул сумын Өвөр эрээн багийн “Тарам” гэдэг газар өчигдөр буюу энэ сарын 26-нд гарсан ой,

»»

Ерөнхий Сайд Г.Занданшатар Хүнс, Хөдөө Аж Ахуй, Хөнгөн Үйлдвэрийн салбарын цаг үеийн ажлын талаар УИХ-д мэдээлэл хийлээ
19:14

Монгол Улсын Ерөнхий сайд Г.Занданшатар хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн салбарын цаг үеийн

»»

Японд ажлаас үүдэлтэй сэтгэцийн өвчлөл дээд хэмжээнд хүрчээ
18:24

ТОКИО, 2025 оны зургаадугаар сарын 27 /NHK/. Японд ажилтай холбоотой сэтгэцийн эрүүл мэндийн асуудлаар

»»

Төр нийгмийн нэрт зүтгэлтэн Жамсрангийн Самбуугийн алдар гавьяаг мөнхжүүллээ
17:31

АРД ОЛОНДОО МОНГОЛ ТӨРИЙН МЭРГЭН ӨВӨӨ ХЭМЭЭН АЛДАРШСАН ТӨР, НИЙГМИЙН НЭРТ ЗҮТГЭЛТЭН

»»

Хятад-Төв Азийн олон улсын соёл аялал жуулчлалын анхны галт тэрэг Ши-Аниас аялж эхэллээ
16:23

Энэ онд Казахстаны "Хятадын аялал жуулчлалын жил" тохиож байна. Хятад, Казахстаны соёлын солилцоог дэмжиж, Хятад, Төв Азийн орнуудын дэд бүтцийн холболтыг гүнзгийрүүлэх зорилгоор өчигдөр Хятадын Ши-Ань хотоос Казахстаны Алматы хот чиглэлийн Хятад-Төв Азийн олон улсын соёл аялал жуулчлалын тусгай галт тэрэгний анхны галт тэрэг Ши Ань өртөөнөөс хөдөллөө. Тусгай галт тэрэг Шааньши, Ганьсу, Шиньжян зэрэг муж, өөртөө засах орныг дайран өнгөрч, Хоргос боомтоос хил гарч, 05-р сарын 31-нд Алматы хотод ирэх төлөвтэй байна.