их эрэлт хэрэгцээтэй байдаг. Гэвч тухай ажлын байранд дадлага туршалагтай хүмүүсийг шаарддаг учир энэ төрлийн мэргэжлийн боловсон хүчний эрэлт хэрэгцээ нэлээдгүй байдаг байна. Түүнчлэн хувиараа төсөл бичиж, бизнес эрхлэх хүсэл эрмэлзэлтэй хүмүүс ч бий.

Харин тэд энэ чиглэлээр мэдлэг дутмаг учир хүсэж, мөрөөдсөн ажил нь хол явахгүй зогсох тохиолдол байдаг. Тиймээс "MICG" ХХК-ийн хамт бизнес эрхлэгчид болон бизнес эрхлэхийг хүсч буй хүмүүс, маркетинг, судалгааны чиглэлээр ажиллах хүсэлтэй хүмүүсийг мэргэшүүлж эхэлсэн байна. Ингээд "MICG" ХХК-ийн гүйцэтгэх захиарал Б.Билэгтсайхантай сургалт болон ажилынх нь талаар ярилцсан юм.

-Яагаад мэргэшсэн төсөл, маркетинг, борлуулалтын менежер бэлтгэх сургалтыг явуулах бодол төрөв өө?

-Аж ахуй нэгж, байгууллагуудад маркетинг, судалгааны чиглэлээр ажиллахаар ирж байгаа шинэ хүмүүс нь хэрэгцээг нь хангаж чаддаггүй. Тиймээс байгууллагуудад дадлага тушлагатай мэргэшсэн хүмүүсийн хэрэгцээ их байдаг. Тиймдээ ч бизнесийн байгууллагууд манайхаас “төслийн менежер, судалгааны менежер, маркетингийн менежер хэрэгтэй байна.

Танайх бизнесийн төсөл, судалгааны ажлыг амжилттай хийж ирсэн туршлагатай учир энэ чиглэлээр ажиллаж байсан, дадлага туршлагатай хүмүүс байгаа байх аа” гэж их асуудаг. Мэдээж бид ажиллаж байгаа дадлага туршлагатай хүмүүсээ өгнө гэдэг бол боломжгүй зүйл. Энэ их мэргэшсэн ажилтнуудын эрэлт хэрэгцээнд дээр үндэслэн төслийн менежер, судалгааны менежер, маркетнигийн менежерээр ажиллах сонирхолтой хүмүүсийг сургаж эхэлсэн. Мэдээж хүмүүс сонирхолоороо ирж сурахаас гадна байгууллагууд захиалга өгч, хүмүүсээ мэргэшүүлэх сургалтанд хамруулж байгаа.

Ийнхүү манай байгууллагаас сургалт явуулж эхэлсэнээр маркетинг, судалгаа, төслийн менежерээр ажиллах мэргэшсэн боловсон хүчний нөөц бий болж эхэлж байгаа юм. Одоогийн байдлаар 5-6 компани судалгааны менежер, маркетингийн менежер, борлуулалтын менежер авъя сургалтанд чинь суусан хүмүүсээс байна уу гэж хандаад байгаа.

Сургалтанд сууж байгаа хүмүүсийн хувьд бол 50-70 хувь нь тухайн чиглэлээрээ ажилладаг хүмүүс. Эдгээр хүмүүс төсөл, судалгаан дээр ажиллах гэхээр дадлага, парктик мэдэхгүй, мэргэших зорилгоор сууж байгаа. Харин сургалтанд сууж байгаа хүмүүсийн 30 орчим хувь нь шинээр ажилд орох зорилгоор сурдаг.

-Маркетингийн чиглэлээр сурч, сургуулиа төгссөн оюутнууд болон энэ чиглэлээр ажиллах хүсэлтэй хүмүүс танай мэргэшүүлэх сургалтанд сууснаар ажилтай болох боломжтой юм байна шүү дээ?

-Тийм шүү. Сая 5-6 компани борлуулалт, маркетингаар ажиллах сайн, мэргэшсэн хүмүүс хэрэгтэй байна гэж бидэнд хандаад байгаа. Тэгэхээр маркетингийн чиглэлээр ажиллах сонирхолтой хүмүүс сургалтанд суугаад тухайн компанидаа ярилцлаганд орсноор ажиллах боломжтой болж байгаа юм. Нэг үгээр хэлбэл ажилд авах ярилцлаганд орох эхний шатандаа шууд зуучлагдана гэсэн үг. Мэдээж компаниуд мэргэшсэн ажилтнууд авахдаа тодорхой шалгуур тавьж байгаа.

Тухайлбал “Таван богд” гэхэд л судалгааны мэргэжилт ажилд авна гэсэн захиалга өгөөд байгаа. Гэхдээ ажилласан жил, дадлага тушлага, практиктай хүн байвал ажилд авъя гэж байгаа л даа. Харин “Заг” компаний хувьд маркетингийн менежер, өөр нэг уул уурхайн борлуулалтын компани л гэхэд борлуулалтын менежер хоёрыг авах шаардлагатай байна. Хамгийн гол нь дадлага, тушлагатай хүн гэсэн захиалга өгсөн.

-Тэгэхээр Монголд Макетингийн мэргэжлийн хүмүүс дутагдалтай байна гэж ойлгож болох уу?

-Уг нь энэ чиглэлийн мэргэжилтэн хангалттай төгсөж гарч байгаа. Харин мэргэшсэн, зах зээл дээр гараад шууд ажиллах боловсон хүчин дутагдалтай байна гэсэн үг. Судалгаагаа хийгээд, төслөө бичээд явчих дадлага туршлагатай хүн бол бас цөөн байна. Эсвэл маркетингийн чиглэлээр төгсөөд гарсан мөртлөө өөр ажил хийдэг. Энэ чиглэлээрээ ажиллах гэхээр ажлын дадлага, туршлага дутагддаг тохиолдол байна. Ийм тохиолдолд манай сураглтанд суралцаж, дадлага, туршлага хуримтлуулж, мэргэшээд гарах боломж байгаа юм.

Яагаад гэвэл ажлын байран дээр нь шууд л дадлага туршлагажих хоёр гурван сар, жил, жил зургаан сарын хугацааг хүлээж чадахгүй, бэлэн дадлагажсан хүн л шаардаад байна. Тиймээс бид компани дээр гурван сар, нэг жилийн хугацаанд дадлагажих зүйлийг энэ сургалтаараа дамжуулан практикаар, төсөл, судалгаан дээр нь ажиллуулж, сургаж байгаа.

-14 хоногийн хугацаанд мэргэшүүлнэ гэхээр сургалт их шахуу байх юм шиг санагдаж байна. Сургалтын хугацаа нь хэрхэн зохицуулагдсан байгаа вэ?

-Сургалт ажлын бус цагаар л явагдаж байгаа. Ажлын өдрүүдэд бол оройн цагаар 18:30-20:45-ийн хооронд. Амратын өдрүүдэд 10:00-16:00 цагийн хооронд явагдаж байгаа. Хэдийгээр богино хугацаа юм шиг санагдаж болох ч 14 хоног гэдэг бол мэргэшүүлэх түвшинд боломжтой хугацаа. Сарын хугацаанд үргэлжилвэл хэцүү, хүмүүс ажлаа зохицуулахаас авахуулаад асуудал гарч ирнэ.

Тэгэхээр бид энэ хугацаанд Бизнес төлөвлөлтийн арга зүй, Бизнес төлөвлөлтөнд юуг анхаарах вэ? сайн бизнес төлөвлөгөөг хэрхэн боловсруулах, стратеги төлөвлөгөөг хэрхэн бичих, зэх зээлийн судалгааг хэрхэн хийх, маркетинг төлөвлөгөө, менежментийн төлөвлөгөө, санхүүгийн төлөвлөгөө хэрхэн гаргах гэх мэтээр онол, практикийг хавсруулаад явчихна.

-Улс төрийн идэвхтэй үед олон судалгааны байгууллагууд ажиллаж, улс төрийн судалгаа их хийдэг шүү дээ. Нийгэм рүү чиглэсэн судалгааг судалгааны байгууллага хэр их хийдэг юм бол оо? Судалгаа хийгээд нийгэмд хэрэгтэйгээр хэр ашиглаж байна вэ?

-Олон улсад улс төрийн болон улс орны нийгмийн амьдралд шаардлагатай судалгааны түвшин өндөр хөгжсөн байдаг. Тодруулбал гадны өндөр хөгжилтэй орнуудад бараа бүтээгдэхүүнд судалгаа хийж, хэрэглэгчдэд нэгдүгээр зэрэгтэй хүрч байгаа бүтээгдэхүүн, хоёрдугаар зэрэгт хүрч байгаа бүтээгдэхүүн гэж ритинг тогтоодог. Жишээ нь хүүхдийн бүтээгдэхүүн байлаа гэхэд тухайн улсын хүүхдийн номер нэг бүтээгдэхүүн, хүүхдийн каш байлаа гэхэд номер хоёр гэсэн байдлаар ритингт тогтоож, түүгээр нь үнэ тогтоодог.

Монголд бараа бүтээгдэхүүний ритинг тогтоох хэмжээнд хүрээгүй байна. Бүх хэрэглэгчийн бараа бүтээгдэхүүнд сэтгэл ханамжийн ритингийн судалгаа хийгдэхгүй байгаа л даа. Судалгаан дээр үндэслэгдэн тухайн бараа бүтээгдэхүүний үнийг тогтоож өгдөг. Ритинг сайтай бараа бүтээгдэхүүн бол өндөр үнэтэй байна. Худалдан авагч болон худалдагч хоёр аль аль нь түүнийгээ мэддэг.

-Сүүлийн үед манайхан брэнтэй болно гэж ярих болсон. Тэгээхээр брэнд бүтээгдэхүүнийг хэрэглэгчийн судалгаан дээр үндэслэн бий болгох нь ээ?

-Тийм. Судалгаан дээр үндэслэгдэж гардаг гэсэн үг. Гэхдээ монголд сэтгэл ханамжийн судалгааг үүрэн телефон болон банкууд хийж эхлээд байгаа. Улирал дутам, жилд, хагас жилд харьцуулалт хийдэг. Олон улсын түвшинд хэрэглэгчийн сэтгэл ханамжийн индексээр өрсөлдөх болоогүй. Гэхдээ л тогтвортой зах зээлийн, хэрэглэгчийн судалгаа хийж эхэлдэг болсон нь сайшаалтай. Салбаруудын хувьд зах зээлийн судалгааны эрэлт хэрэгцээгээ ойлгон хийж эхлээд байгаа л даа. Ямар ч гэсэн шинээр зах зээлд орж байгаа бизнес эрхлэгч, компаниуд зах зээлийн судалгаа, өрсөлдөгчийн судалгаа, бүтээгдэхүүний судалгааг хэрэглэгчийн сэтгэл ханамжийн судалгааг хийдэг болсон.

Шинээр үйл ажиллагаа явуулах гэж байгаа бол хэрэглэгчийн судалгаа хийлгэнэ. Эндээс хэрэглэгчид юу хүсч байна. Хаанаас тухайн бүтээгдэхүүнийг авдаг. Ямар хандлагатай байдаг юм зан төлөв бүх зүйл гарч ирнэ л дээ. Харин үйл ажиллагаа явуулж байгаа компаниудын хувьд бол хэрэглэгчийн сэтгэл ханамжийн түвшинг тодорхойлох судалгааг хийнэ. Тухайлбал манай бүтээгдэхүүнийг хэдэн хувь сэтгэл ханамжтай байна. Юун дээр нь болохгүй байгаа, юун дээр нь болж байгаа гэдгийг судалж, гаргана.

Тэгэхээр хэрэглэгчийн сэтгэл ханамжийн судалгааг үйл ажиллагаагаа явуулж байгаа байгууллагууд, харин хэрэглэгчийн судалгааг үйл ажиллагаагаа шинээр эхлэх гэж байгаа байгууллагууд хийлгэнэ гэсэн үг үү?

-Ерөнхийдөө тэгж ойлгож болно. Гэхдээ үйл ажиллагаагаа явуулж байгаа компани хэрэглэгчийн судалгаа давхар хийгээд явна л даа.

-Ер нь компаниуд хоёр гурван жил үйл ажиллагаагаа явуулж байгаад дампуурах, үйл ажиллагаагаа зогсоох нь бий. Тэгэхээр эдгээр компаниуд юун дээр алдаа гаргаад байна вэ?

-Нийтлэг жишээ бол тухайн зах зээлээ таньж мэдээгүй, зах зээлийн судалгаа хийгээгүй орсноос болсон байдаг. Олон улсын зах зээлийн судалгаа байдаг л даа. Монголд ч гэсэн гэр бүлийн бизнес эрхэлж байгаа хүмүүс бий. Гэр бүлийн бизнес эрхэлж байгаа хүмүүсийн 4-ний 3 нь үүсгэн байгуулагчийнхаа үед буюу дараагийн үед нь дампуурч байна. Энэ нь болохоор менежмент буруу, санхүүгийн тогтворгүй байдал, санхүүгээ удирдаж чадаагүйгээс, судалгаа байхгүйгээс болдог л доо. Дараагийн хөрөнгөө босгож чадаагүй, үйл ажиллагаагаа бэхжүүлэх хөрөнгийг босгож чадаагүйгээс л ер нь болж байгаа юм.

-Тэгэхээр маркетинг муу байсан нь нөлөөлсөн байж болох уу. Ер нь Маркетинг сайн байвал байгууллага сайн явна гэсэн ойлголт байдаг шүү дээ?

-Нөгөө талаараа маркетинг муу хийсэн гэсэн үг мөн л дөө. Маркетинг бол дэлхийн эрэлттэй мэргэжлийн тоонд орсон байдаг л даа. Одоо ч эрэлттэй хэвээрээ байгаа. Ямар ч бүтээгдэхүүний мартетинг сайн бол борлуулж чадна гэсэн ойлголт бий. Гэхдээ нөгөө талаараа маркетинг сайн байлаа гэхэд бүтээгдэхүүн нь мөн сайн байх ёстой. Маркетингийн нэг кейс байдаг. Хадаасыг “Хаана ч тогтоож болдог, бат бөх өлгүүр зарна” гээд шуудангаар худалдаа хийсэн байдаг. Тэгээд эргээд хүмүүс дахин худалдан авалт хийгээгүй. Нэг удаагийн л худалдаа хийсэн байдаг юм. Тэр бол сайн маркетинг гэгддэг. Давуу талыг нь гаргаж чадсан. Гэвч бүтээгдэхүүн нь сайн байж чадаагүй. Хэрэглэгчийг нэг удаа хуурсан гэсэн үг юм. Үүнтэй адил бид сайн маркетинг хийчихээд бүтээгдэхүүн нь хэрэглэгчийн шаардлагад нийцэхгүй бол худалдан авагчаа алдана гэсэн үг.

-Хүмүүс төсөл бичиж, ажил хэрэг болгох сонирхолтой хүмүүс байдаг ч төсөл бичих туршлага, дадлага дутагддаг. Тэгэхээр хувиараа төсөл бичиж, түүнийгээ ажил хэрэг болгох сонирхолтой хүмүүс танайд хандаж, сураглтанд чинь хамрагдах боломжтой юу?

-Боломжтой. Бизнес эрхэлж байгаа хүмүүс, оюутан залуус нэг төсөл хэрэгжүүлэх юмсан, хийх юмсан гэсэн хүслээр орж ирдэг. Эдгээр хүмүүсийг ирээд эхний өдрөөс эхлэн төслийн хоёр гурван санаа байвал түүнийг нь шүүгээд аль төслийг нь хэрэгжүүлэх боломжтой байна гэдгийг нь бид ярилцдаг. Тэгээд маргаашнаас нь зах зээлийн судалгааг нь эхлүүлээд хэрэглэгчийн судалгааны аргачлалын дагуу фокс, групп, ганцаарчилсан ярилцлага, асуулга аль алийг нь сонгоод төслийн хүрээнд цөөн хүмүүсээс аваад төслөө хэрэгжүүлээд явж байгаа. Өөрөө хүн сонирхож байгаа юмаа хийнэ гэдэг бол асар чухал. Биднээс сонсоод өнгөрөх биш яг практик дээрээ хүссэн зүйлээ хийгээд дадлагажаад гарна гэдэг чухал л даа.

-Танайх сургалтаа хэдийнээс эхэлсэн бэ. Одоогоор хэдэн хүн сургалтанд хамрагдаад байна. Суралцагсад дотроос чинь төсөл барьж аваад хийж байгаа хүн бий юу?

-2012 оноос хойш сая тав дахь удаагийн төгсөлтөө хийсэн. Манай сургалтанд нийтдээ 100 орчим хүн сураглцаж, төгсөөд байна. Төслийн баг болж, нийлээд ажиллаж байгаа хүмүүс бол бий.

-Төслийн баг гэхээр нэг ангийнхан баг болж ажиллаж байна гэсэн үг үү?

-Тийм. Сая тав дахь төгсөлт дээр нэг ангид суралцсан хүмүүс нийлээд нэг төсөл дээр хамтарч ажиллаад явж байгаа. Хөрөнгө оруулалтаа хайх шатандаа явж байгаа л даа. Цаашдаа бид хүмүүсийг сонирхож байгаа чиглэлээр нь бичүүлэхээс гадна. Хэрвээ хоорондоо нэгдэж ажиллахыг хүсэх юм бол нэг сургалтан дээр хоёр төслийн ард гараад баг болоод ажиллах боломж бий. Тиймээс үүнд анхаарч байгаа. Залуучууд манай сургалтанд нэг удаа суугаад өнгөрөх биш цаашдаа хамтарсан зүйл хиймээр байна. Нийгмийн болон бизнесийн төсөл дээр хамтарч ажиллъя гэсэн хүсэл эрмэлзэл бий.

-Их олон төсөл судалгаан дээр ажилласан юм билээ. Одоо өөрийн чинь төслөөс хүнд хүрсэн ч гэх юм уу том ямар төсөл байна вэ?

Төслийн судалгаа бол мэдээллээс түрүүнд явдаг. Тухайлбал улсын чанартай нэг төслийн хэрэгжүүлэлтийг хийгээд явж байна л даа. “Драгон холдинг” дээр. Олон улсын автотээврийн газар барих төслийн судалгааг хийсэн. Бүх орон нутгийн ачаа эргэлтийг тооцсон л доо. Тухайлбал нэг орон нутаг буюу Дархан, Эрдэнэт, Хөвсгөл л гэхэд жил сардаа тийм тийм хүн ирж, очдог. Ачаа эргэлт нь ийм байдаг юм байна. Бүх 21 аймгаар судалгаа хийгээд МУ-ын хэмжээндэх дахь потинцалыг нь хараад тэгээд тээврийн хэмжээ, хүний тоо ийм байх юм байна гэсэн зах зээлийн, хэрэглэгчийн судалгаа хийсэн. Энэ ажилд гадны “Сингафал асьфльт” гэдэг компани оролцож захиалж ажиллаад хамтарсан судалгаа хйиж байсан. Тэгэхдээ одоо төсөв, хөрөнгө оруулалтын шатандаа явж байгаа учир арай л хэрэгжээгүй байна.

Орон нутагт гэх юм бол “Айди Ай” гээд Казахстан, Англиас хөрөнгө оролцсон таван тэрбум төгрөгийн томоохон төсөл байгаа. Харин жижиг ажлууд гэвэл зөгийн балны үйлдвэрлэл, амралт сувилал гээд 5 тэрбум хүртэлх төсөл олон бий. Барилгын ажил бас хийж байна. Хамгийн сүүлд чацарганы МУ-д байхгүй зэх зээлийн потенциалын судалгаа, хэрэглэгчийн судалгааг хийсэн. Чацаргана хөдөө аж ахуйн салбар учир нийт үйлдвэрлэх хэмжээг тогтооход хэцүү. Хөтөлбөрийн хүрээнд аж ахуй нэгж, компани, хувь хүмүүс хэдэн тонн хурааснаа хэлдэг л дээ.

Гэхдээ далд зах зээл, байгалийн гаралтай ургац хураалт, гараас гарт дамжиж зарагддаг учир нийт потинциал, нийт ургац хураалтын хэмжээг тооцоход хүндрэлтэй байсан. Мөн инфортын мэдээлэл авсан боловч үнэн бодит байгаагүй. Тэгэхээр нийт МУ-ын чацарганы худалдан авалт, бүтээгдэхүүний хэмжээг тооцоолоход хүндрэлтэй байсан. Хэрэглэгчийн судалгааг анкет, фокс, гурпп аль алийг нь хослуулаад, чацаргана хэрэглэгч нь одоо дангаар нь жүүсийг нь уугаад байна уу нэг бол найруулдагийг нь уугаад байна уу гэдгийг судалсан. Ер нь ямар ч судалгаан дээр урьдчилсан таамаг гаргадаг л даа.

Чацарганыг судлахдаа бид “Хүмүүс найруулдагаар нь ууж байгаа. Эсвэл ихэвчлэн найруулсаныг нь ууж байгаа” гэх таамаг дэвшүүлсэн. Ингээд судалгаа явуулсаны үр дүнг харахад хүмүүс аль алийг нь зэрэг хэрэглэж байгаа гэх үр дүн гарч ирж байсан л даа. Нөгөө талаар чацарганы маш олон төрлийн бүтээгдэхүүн, чацарганы ундаа, зөгийн бал гэх мэтээр нэр төрөл нь нэмэгдэж байгаа учир онцлог зах зээл бий болж байгаа юм билээ.

-Үндэсний үйлдвэрлэлээ дэмжинэ, хөгжүүлнэ гэж сүүлийн жилүүдэд их ярих болсон. Монголд ер нь ямар төрлийн үйлдвэрлэл хөгжүүлэх боломж байна вэ?

-МУ-д үндсэн түүхий эд нь байгаа, боломжтой үйлдвэрлэл гэвэл хөдөө аж ахуйн малын гаралтай бүтээгдэхүүн Монголчуудын өөрсдийн хийж чадах бусад улсын зах зээлд үйлдвэрлэгддэггүй тийм бүтээгдэхүүн байх боломж бий. Жишээлбэл МУ-ын ноос ноолуур,жимс жимсгэнэ. Жимсний хувьд гэвэл МУ-д сайн чанарыг жимснүүд байна. Ноос ноолуураараа шинэ бүтээгдхүүн үйлдвэрлэж малын гаралтай бүтээгдэхүүн, Сүү цагаан идээ, айраг. Хуурай айраг хүртэл хийж болно. зөгийн бал гээд янз янзын бүтээгдэхүүн байж болж байна. Дээрх дурьдсан бүтээгдэхүүнүүдийг дэлхийн зах зээл дээр гаргаж, бүтээгдэхүүнээ таниулж, дэлхийн зах зээлээс дээрээс ашиг хүртэх боломжтой.

-Төр засгийн зүгээс судалгааны байгууллагад хандаж судалгаа хийлгэж, ямар үйлдвэрлэл хөгжүүлэх боломж байна гэдгийг судалдаг уу?

-Улс энэ талын захиалга өгөх нь ховор. Бараг байдаггүй гэж хэлж болно. Харин хувийн компаниуд дэлхийн зах зээлд яаж гарах вэ, ямар боломж байна. Гадныхны ямар бүтээгдэхүүн сонирхож байгаа судлуулах захиалга өгдөг.

-Танай байгууллагад компаниуд хэр их хандаж судалгаа хийлгэж байна вэ. Ер нь манайх цаашид үйл ажиллагаагаа өргөжүүлэхийн тулд зах зээл дээр ямар бүтээгдэхүүн гаргах хэрэгтэй вэ гэсэн судалгаа хийлгэж байсан уу?

-Байдаг л даа. Компаниуд цаашдаа яах вэ гэдэг дээр биднээр судалгаа хийлгүүлж, хамтарч ажилладаг. Одоогийн бүтээгдэхүүн ашиг орлого багатай байна. Ямар зах зээл дээр гарвал ашигтай байна. Эсвэл маркетинг дээр анхаарч ажиллах хэрэгтэй байна уу. Одоогийн нөхцөл байдлаа шинэчлэх судалгаануудыг их хийлгэдэг. Тэгээд ирээдүйн зах зээл дэх боломжуудыг харах. Энэ зах зээл рүү ороход хэр их потинцальтай байна. Хэр боломж байна гэдгийг судлуулдаг.

Судалгааны менежер, албатай газар хүртэл энэ төрлийн судалгааг захиалгаар хийлгэдэг. Судалгааны, маркетингийн албаныхан нь өдөр тутмын ажилтай байдаг учир судалгааг хийж амжихгүй байх тохиолдол бий. Нөгөө талаар хэрэглэгчийн судалгааг хийхэд хамрах цар хүрээ ихтэй учир цаг хугацаа нэлээдгүй ордог. Зөвхөн мэдээлэл цуглуулатан дээр хүртэл хамтарч ажиллах тохиолдол байдаг шүү. Судалгааны менежергүй, маркетиингийн менежергүй газруудын хувьд захиалга их өгдөг.

Яагаад гэвэл энэ судалгаа зах зээлийг нь гаргах мэргэжилтэн байхгүйтэй холбоотой л доо. Шинээр зах зээлд орж ирж байгаа компани болон хувь хүмүүс, бизнемэнүүд бидэнтэй гэрээ байгуулж зах зээлээ судлах, хэрэглэгчээ судлах, хөрөнгө оруулалт дээрээ ч туламж авч ажиллада. Гэрээ хийж байгууллагатай хамтарч ажилласан тохиолдолд бид цаашид зөвлөгөө өгөөд, маркетинг нь хийгээд явах ч тохиолдол бий.

-Ер нь Б.Билэгтсайхан гэдэг хүн судалгааны ажил руу орох үндэс сууриа хэзээ тавьсан бэ?

-Судалгааны ажил руу орох үндсээ хоёрдугаар курст байхдаа тавьсан. Сургуулийн үүдэнд тавигдасан эрдэм шинжилгээний хурлын зарыг хараад “Үүнд оролцох юмсан” гэж бодоод зогсож байсан л даа. Тухайн үед хамт сурдаг найз маань ирж, миний харж байсан зарыг харж, бас л энэ хуралд орох юмсан гэж байсан. Тэгээд хоёулаа орохоор шийдэж Голомт банкны эрдэм шинжилгээний хуралд ороод тэгээд ажлынхаа хажуугаар судалгаа хийгээд явсан. Судлаач аюутан болсон доо. Тэгээд үүнийхээ үр шимийг хүртээд үүндээ сонирхолтой болсон. Судалгааны ажлыг хичээлийнхээ хажуугаар хийдэг байлаа.

Голомт, Эврика, Санхүү эдийн засгийн сургуулийн эрдэм шинжилгээний хурал гээд хоёрдугаар курсээсээ олон хуралд оролцсон. Тусгай бар, хоёдугаар байрт орж, урамшаад 2, 3, 4-р курсээ төгстлөө эрдэм шинжилгээний хурлуудад орж байсан. Тэр үед эрдэм шинжилгээний хурлуудад орж байсан маань Монгол судлаач эрдэм шинжилгээний хурлыг зохион байгуулах, судалгааны чиглэлээр ажиллах эхлэлийг тавьж өгсөн дөө. Төгсөөд бас судалгааны чиглэлээр ажилласан. Санхүү эдийн засгийн сургуулийн Бизнесийн эдийн засгийн ангид цөөн хүүхэд төгсөж байсан.

Тухайн үедээ 7 хүүхэд төгссөн. Төгсөөд л Хадгаламж банкны эрсдэлийн удирдлагын албанд орсон. Сургуулиад төгсөөд шууд ороход хүндрэлтэй л дээ. Эсрдэлийн мэргэжилтэн гэдэг бол эдийн засагчийнхаа дээд талын албан тушаал. Дандаа төсөл дээр ажилладаг. Тийм ажилд ороод төслийн хяналтыг хийгээд эхэлсэн гэсэн үг. 80 саяас дээш хөрөнгө оруулалтын төслүүд эрсдэл дээр орж ирнэ. Эхний шатанд Монголын бизнес эрхэлж байгаа хүмүүсийн төслийг хараад л хамт хийж байгаа хүмүүстэйгээр ярилцаад суралцах шатандаа байсан.

Тэгээд 2-3 сарын дараагаас төслүүдийн арга зүйг нь олоод эрсдэлийн шинжилгээ хийх дадлага туршлалага сууж эхэлсэн дээ. Эрсдэлийн шинжилгээ гэдэг нь энэ төсөл дээр менежмент, санхүү, тухайн хүний туршлага ямар байна гэдгийг харна. Тийм аргачлал байдаг л даа. Тэгээд л аргачлалынхаа дугаа үнэлгээ нь ямар байна вэ гэдэгт оноо өгнө. Сургуулиа төгсөхдөө “Эрсдэлийн шинжилгээний эскорн” гэдэг сэдвээр дипломын ажил хийж байсан юм. Ингээд л төгсөөд димпомынхоо ажлын дагуу хоёр жил ажиллаж, туршалгажсан. Үүний дараагаас л судалгааны чиглэлээр дагнан ажиллах болсон. Тэгээд л энэ компаниа нэг хүнтэй хамтран үүсгэн байгуулиад өдийг хүртэл нэг зорилгын төлөө тууштай ажиллаж байна даа.

-Цаг зав гаргаж, ярилцсан таньд баярлалаа. Цаашдынх нь ажилд амжилт хүсэе.

Н.Батаа

Үйл ажиллагаагаа бэхжүүлэх хөрөнгө босгож чадаагүйгээс л болж байгаа юм
Tweet
Bolod.mn