Манай мөнхийн хөрш хятад үндэстний олон талт амьдралын нэг хэсгийг Барууны хүний нүдээр харж, буурь суурьтай бөгөөд сонирхолтой бичсэн энэ нийтлэл хятад хүний араншинг ул суурьтай дүгнэж цэгнэх, ойлгож таних бидний эрмэлзлэл бодитой үр дүнд хүрэхэд тустай байх болов уу. Абэ Зуэр одоо Хятадын хэрэглэгчидийн тухай ном бичиж байгаа юм.

Өнгөрсөн долдугаар сарын 26-нд жуулчдын хоол ундтай холбоотой хоёрын хоёр мэдээ дэлхий нийтийн анхаарлыг татав. Юуны өмнө, Параселийн арлуудад амарч явсан Хятадын жуулчид тридакна хэмээх ховор зүйлийн далайн нялцгай биетнээр хийсэн хоолныхоо зургийг нийтэлжээ. Тэгвэл дараахан нь Грект амарч байсан хятад эр эм хоёр мөн нэн ховор зүйлийн зургаан тэмтрүүлт наймаалжтай зургаа авахуулснаа тараасан бөгөөд дараа нь уг амьтныг нядалж, ойролцоох зоогийн газарт шарж идсэн байна. Түүхэнд энэ зүйлийн наймаалж ердөө хоёр дахь удаагаа олдсон нь энэ юм. Улмаар энэ хоёр явдал хятад үндэстний араншин, соёлын түвшний талаарх өргөн хэлэлцүүлгийн сэдэв болов.

Үсрэнгүй урагшлан хөгжиж буй Хятад улсын өдий төдий ололт амжилтын дунд нэг гайхмаар зүйл байгаа нь тэд олон улсын жуулчлалын орон зайд хүч түрэн орж ирж буй явдал юм. Ердөө хориодхон жилийн өмнө хятадуудын үнэмлэхүй дийлэнх нь гадаад паспорт авах нь байтугай, ийм бололцоо олдоно гэж боддог ч үгүй байлаа. Гэтэл өнөөдөр юу болов? Хятадын Засгийн газрын "China Daily" сонин "Хорвоогийн есөн гайхамшгийг явж үзэцгээе!" гэсэн гарчигтай зурагт өгүүлэл нийтлэх нь энгийн үзэгдэл болж "Conde Nast Traveler", "Traveler+Leisure" зэрэг жуулчлалын сэдвээрх зузаан зузаан өнгөт сэтгүүлүүд гудамжин дахь хэвлэлийн лангуунаа нүд алаглана. Аяллын цүнх, чемоданы дэлхийн хамгийн том үйлдвэрлэгч "Samsonite"-ын Хятад дахь борлуулалт өнгөрсөн онд 20 хувиар өсчээ. Энэ хорвоо гадаадад жуулчилж яваа нэг ч хятад хүний бараа харалгүй хагас зуун өнгөрөөд удаагүй байхад буюу ирэх жил гэхэд гадаадад жуулчилсан Хятадын иргэд 100 саяд хүрэх нь. Хамгийн гол нь, хятад хүнтэй одоо танилцаж буй гадаад ертөнц ингэснээрээ нэлээд амаргүй юм үзэх нь ээ.

Гадаадад яваа ондоо орны жуулчид жорлонд ороод гарахдаа өөрөөсөө өмнө тэнд хэн орсныг огт мэддэггүй. Тэгвэл жорлонд ороход хөдөө тосгоны бараан зах үнэртэж байвал хятад хүн орсон юм байна гэж мэддэг нь ямар учиртай вэ?" "Эрх чөлөө үзсэн гахайн сүрэг буюу Хятадын жуулчид" гэсэн нэртэй номдоо, сэтгүүлч Ван Юньмэй яг энэ асуултыг тавьжээ. 92 хуудастай энэ номын бүлгүүдийг "Гахайн сүрэг онгоцны буудалд", "Гахайн сүрэг" ресторанд, "Гахайн сүрэг жорлонд", "Гахайн сүрэг дэлгүүрт", "Гахайн сүрэг онгоцонд", "Гахайн сүрэг аян замд" гэхчлэн гарчигласан нь хүүхдийн ном гэж андуурмаар бөгөөд хятадууд гадаадад явахдаа хориотой газар тамхи татдагаас авахуулаад гүйдэг шатан дээр хажуугаар нь хүн өнгөрөх аргагүйгээр шавааралддаг гэх мэт байж болох бүхий л шударга шүүмжлэлийг өрнүүлсэн байна. Англиар ярих нь туйлын ховор хятад жуулчдын багийн салшгүй бүрэлдэхүүн хэсэг болох хөтөч-хэлмэрчдийн тухай ч Ван Юньмэй орхилгүй нэг бүлэг болгон оруулахдаа тэднийг "гахай маллагч" хэмээн нэрлэжээ. Хятад жуулчдын хөтчүүд өмнө нь ч сэтгүүлчдийн онцгой анхаарлыг татсан удаатай бөгөөд Америкийн "The New Yorker" сэтгүүлийн Хятад дахь сурвалжлагч Эван Оснос 2011 онд хятадуудтай Европоор аялж бичсэн туйлын сонирхолтой номдоо тэднийг "фелдьмаршалууд" гэсэн билээ.

Утсаар нэлээд удаан ярилцах үеэрээ Ван Юньмэй надад хэлэхдээ, 2011 онд Австралийн нэг зохиолчийн хүүхдийн номыг орчуулж байхдаа "Эрх чөлөө үзсэн гахайн сүрэг" номыг бичих санаа төрсөн гэсэн юм. "Хятадын жуулчдын ямар хэцүүг би тэр зохиолчид ярьтал, зовлон тоочоод байхын оронд энэ санаагаа ном болго гэж зөвлөсөн юм. Гахайн сүрэг гэдэг нэр маань хятадуудыг бүгдийг хэлсэн хэрэг биш, өөрсдийгөө гахайнаас өөрцгүй авч явдаг хүмүүсийг л зүйрлэсэн гэдэг нь ойлгогдохоор бичихийг бодсон" гэж тэрбээр ярьсан билээ.

2008 оны зургадугаар сарын 27-нд Лос-Анжелес хотод онгоцноос буусан 250 гаруй жуулчны бүгдийн ижилссэн богино цамцан дээр "АНУ-д ирж буй Хятадын анхны жуулчдын баг" хэмээн бичсэн байлаа. Нэг сарын дараа "New Yorker Daily News" сонин эхний нүүрээ "Хятадын жуулчид Нью-Йоркийг эзэллээ" гэсэн гарчигтай гаргасан юм. Мөн тэр зун Холливүүд Зөвлөлтийн түрэмгийлэгчид Америкт цөмрөн Дэлхийн III дайныг эхлүүлж буй үйл явдалтайгаар 1984 онд бүтээсэн "Red Dawn" (Үүрийн улаан гэгээ) суртал ухуулгын киноны шинэ хувилбарын зургийг авч эхэлсэн бөгөөд энэ удаад түрэмгийлэгчээр нь Хятадыг сонгосон билээ. Кино дэлгэцэнд гарсан 2013 онд Хятадын жуулчид нэг хүний гаргадаг зардлынхаа хэмжээгээр Калифорни мужид нэгдүгээрт жагссан юм.

1983 онд Хятадын Засгийн газар найз нөхөд хамаатан садангууд дээрээ очихын тулд Хонконгод жуулчдын баг болж зохион байгуулагдан очих боломжийг иргэддээ олгосон түүхтэй. Улмаар 1991 онд Малайз, Сингапур, Тайландад мөн багаараа жуулчлан очихыг зөвшөөрсөн бол зургаан жилийн дараа гадаадад чөлөөтэй зорчих эрхийг нь бүрэн нээж өгсөн билээ. Үүнээс өмнө хятадууд сургалтанд суух, арилжаа наймааны хэргээр л гадаадад явах эрхтэй байсан боловч шаардлагатай бичиг баримт олж авахад туйлын төвөгтэй байв. 1997 оноос АНУ, Европт зорчих бололцоо хятад хүн бүрт онолын хувьд нээлттэй болсон хэдий ч эхэн үедээ бол нэлээд хөрөнгөтэй, эсвэл дээгүүр танил сайтай хүмүүс л ингэж чадаж байсан юм. Гэвч яван явсаар 2000 он гэхэд хятадууд хилийн чанадад 10 сая удаа зорчдог болжээ. 2008 онд хийсэн гэрээгээр хятадууд нэмж нэлээд хэдэн оронд багаараа жуулчлах бололцоотой болов. Авчирсан хүнээ нутагт нь найдвартай буцаах үүргийг жуулчлалын компаниудад хариуцуулснаар АНУ зэрэг орон жуулчлалын виз авсан хятадуудыг "харлаж" үлдэх вий гэж айх шаардлагагүй болсон юм.

2012 онд гадаадад зорчсон Хятадын жуулчдын тоо 83 саяд хүрсэн бол өнөө жил 100 саяас давна. Хятадын жуулчны байгууллагуудын дүн мэдээгээр, өнгөрсөн зургадугаар сард ОХУ-д зорчих жуулчдын тоо өнгөрсөн оны мөн үеийнхээс 120 хувиар өссөн бол үнэ нь 20 хувиар нэмэгдсэн хэдий ч, Европын орнуудад жуулчлах эрхийн бичиг бүрэн борлогджээ. Ван Юньмэйн нэгэн адилаар Хятадын жуулчдад сэтгэл дундуур байдаг олон хүн сайхь үгээрээ энэ үндэстнийг бүхэлд нь шүүмжилж байгаа хэрэг биш гэдгээ хэлж байна. Хятад жуулчдын заавал муу муухайг тоочихгүйгээр бүхэлд нь энэ том орон зайн талаар өгүүлж буй бүхий л нийтлэл тоогоор дүүрэн. Тэд жуулчлалд хэдийг үрдэг вэ? (Нэг хүнд ноогдох дундаж зарлага нь бусад аль ч үндэстнээс их), Тэд хэдүүлээ вэ? (Удахгүй 100 саяас давж цаашид ч нэмэгдэнэ) Бээжингээс бэлтгэсэн Э.Осносын сурвалжлагад зөв зүйтэй өгүүлсэнчлэн "Хятадын амьдралын олон талт байдал нь, энэ том сэдвийн баялаг агуулгыг логик дэс дараанд оруулж хайрцаглахад хүндрэл учруулдаг. Эрчимтэй өрнөж буй энэ өөрчлөлт хөдөлгөөнийг бололцооны хэрээр эмхэлж харахын тулд одоохондоо тоонд л найдахаас өөр аргагүй" юм. Тодорхой хүмүүс, тэдний тодорхой үйлдлийг хойш нь тавиад зөвхөн тоо баримтыг иш үндэс болгож харахад л энэ тоо өөртөө туйлын ноцтой аюулыг агуулж байгаа нь илт мэдэгдэнэ.

Ховор зүйлийн далайн амьтан хятад жуулчдын ходоодонд орсон тухай нийтлэлийг "South China Morning Post" сонины сурвалжлагч Эми Ли бичсэн юм. Өмнө нь Нью-Йоркийн сонинд гэмт хэргийн сэдвээр бичдэг байгаад "Reuters"-ийн редактор болсон Эми Ли "South China Morning Post" сонинд сүүлийн хэдэн жил гараагүй шуугиан тарьсан нийтлэл бичсэн нь "Хятадын жуулчид яагаад ийм бүдүүлэг байдаг вэ? Энэ талаарх хэдэн бодрол" гэсэн гарчигтай байв. Наймдугаар сарын гурванд нийтлэгдсэн энэ нийтлэл ""South China Morning Post" сонины хамгийн их уншигдсан таван материалын тоонд одоо ч хэвээрээ явж байна. Энэ хэвээрээ удах ч биз.

Үргэлжлэл дараагийн дугаарт

Б.Амгалан

Гадаадынхан Хятадын жуулчдыг яагаад үзэн яддаг вэ
Tweet
Bolod.mn

Сэтгэгдэл (7)

Уншигчдын оруулсан сэтгэгдлийн талаар манай сайт хариуцлага хvлээхгvй болохыг анхаарна уу.
Үгийн санд шүүлтүүр хийсэн болно

Зочин
цагтаа шанхад зоо парк байлаа хужаг оруулдаггыи байсний гол учир ни хорхойч байсан идээд байдаг дэфэкттэй ********ныыд байхгуй ю да

2013-11-24 | 01:09:10 | 202.179.7.6 |

Зочин
ер нь бол ******** хан үндэстэн дэндүү л дээ даанч хувийн соёл бхгүй шүү .Гадаадад аялж яваа Монгол хүн гудамжинд ********гүй шүү хэлэх юмаа бодуул таарна.Манайх нийтийн бие засах газар ********ийн саваа хаа сайгүй хийвэл зүгээр л юм үнэхээр бхгүй ш дээ.Харин ********ад бол хаа сайгүй өмхий ханх********сан нийтийн ******** нь бхад л замын голын модруу шээгээд зогсч бдаг энэ жирийн үзэгдэл ш дээ бас нэмээд хэлэхэд эд нар хүн биш адгуус өлсөхгүй л бхын төлөө хөдөлж бгаа болгонг иднэ

2013-10-10 | 21:49:21 | 76.164.234.66 |

Зочин
За манайхан доорднуу л гэхээс дээрдэхгүй шүү. Тэрийгээ мэдэж авцгаа.

2013-10-10 | 16:19:58 | 202.170.65.137 |

Зочин
бас хамраа ухахийг н хориглосон

2013-10-10 | 15:26:29 | 103.26.194.15 |

Зочин
Тэгэхдээ л Улаанбаатырнхан гудамжиндаа шээгээд арай дэндүү шүү. Хятадуудаас дээрдэх юмгүй дээ

2013-10-10 | 14:07:28 | 202.131.234.242 |

Зочин
Хямадууд бас л ари******** бүдүүлэглдээ. Улс нь хөгжичөөд байхад иргэд нь гэж ари******** дэндүү

2013-10-10 | 12:25:30 | 122.254.111.174 |

Зочин
Угаасаа ******** нар өөрсдөө ******** жуулчиддаа зориулж зааварчилгаа өгсөн гэсэн. Жнь: Олон нийтийн газар чанга дуу авиа гаргахгүй байх. Хоолны газараар цэвэрхэн боловсон үйлчлүүлэх гэх мэт... Энэ нь ******** жуулчид дэлхий нийтэд ********ын нэр хүндийг унагааж байгаатай холбоотой гэж аял******** жуулчл********ынх нь яам нь үзсэн байна лээ. Миний нэг танил 2 жилийн өмнө Бээжинд очсон тухайгаа ярьж байхдаа хоол нь хамгийн хэцүү. Хоолны газарт хоол идэж байхад ******** нар чанга чанга орилж яриад л, хоол идэж байхад тамхи тата********, цэрээ газар нулимаад, амаа арчсан цаасаа газраа хаяж байсан гэж байсан. Арай л соёлгүй

2013-10-10 | 11:27:50 | 65.49.2.97 |