Хоёр нүүртэй Цэц, ичих нүүргүй С.Дэмбэрэл гишүүн

2013-10-17

УИХ-ын гишүүн, МҮХАҮТанхимын дарга С.Дэмбэрэлийг Үндсэн хууль зөрчсөн хэмээн МЗХ-ны ерөнхийлөгч А.Мөнхбат Үндсэн хуулийн цэцэд өргөдөл гаргасан.

Өмнө нь С.Ганбаатар гишүүнтэй яг ийм асуудал босч ирэхэд асуудлыг хүлээж авч байсан Үндсэн хуулийн цэц энэ удаад өргөдлийг хүлээж авахаас татгалзсан нь сонирхол татаж байна. Монгол Улсын Үндсэн хуулинд УИХ-ын гишүүн нь Ерөнхий сайд, Засгийн Газрын гишүүнээс бусад хуулиар тогтоосон үүрэгт үл хамаарах ажил албан тушаал хавсарч болохгүй гэж заасан. Хэрвээ төрд зүтгэх гэж байгаа бол хоёргүй сэтгэлээр ханд. Хувийн компанийн ажлаа хойш нь тавь. Үндсэн ажилдаа анхаарлаа илүү чиглүүл гэсэн агуулга үндсэн хуулийн энэ заалтад бий. Тиймээс ч бизнес эрхэлж явсан эрхмүүд хувийн компаниа ах дүү, авгай хүүхдэдээ шилжүүлдэг жишиг тогтсон. Мэдээж компанийн эрхээ хууль бусаар дараагийнхад нь өгдөг олон улс төрч Их Хуралд бий. Харин төрийн бус болон олон нийтийн байгууллагуудад энэ асуудал маргаан дагуулсаар ирсэн юм. Эрхэм гишүүний хуулиар тогтоосон албан тушаалд харшлахгүй зүйл нь багшлах, ном бичихээс өөр нэг их байхгүйг нэгэн туршлагатай гишүүн хэлж байсан. Гэвч хуулийн энэхүү хязгаарлалт нь аль нэг байгууллагын дарга, ерөнхийлөгч гэсэн сэтэртэй байх, давхар эрх мэдэл эдлэх гэсэн хүсэлтэй гишүүдийн хүсэлтэй зөрчилддөг байна. Өнөөдөр спортын холбоод, нутгийн зөвлөлийн даргын албан тушаал хашдаг гишүүд нэлээд олон бий. Түүндээ захиран зарцуулах хугацаа, лобби хийх нь арай бага гэдэг утгаараа гишүүдийн энэ ажлыг хуулиар хүлээн зөвшөөрсөн. Харин томоохон олон нийтийн байгууллагын хувьд асуудал өөрөөр тавигддаг. 2004-2008 оны хооронд гишүүн байсан Адьяа МҮЭ-ийн ерөнхийлөгчийн ажлаа, гишүүн М.Одончимэд Монголын улаан загалмайн нийгэмлэгийн ажлаа хүлээлгэн өгч байлаа. Энэ туршлагаар УИХ-ын гишүүн С. Ганбаатарыг ч мөн МҮЭ-ийн ерөнхийлөгчийн ажлыг давхар хаших нь Үндсэн хуультай харшилдаж байна гэж үзэн нэгэн иргэн Үндсэн хуулийн цэцэд хандсан. Цэц энэ асуудлыг үндэслэлтэй хэмээн үзэж хүлээж аваад байх үед нь С.Ганбаатар гишүүн өөрөө санаачлага гарган МҮЭ-ийн ерөнхийлөгчийн ажлаа өгснөөр цэц хуралдах шаардлагагүй болсон юм. Харин С.Дэмбэрэл гишүүнтэй холбоотой Цэцийн маргааны талаар
УИХ-ын гишүүн С. Ганбаатараас тодруулахад ” МХАҮТанхимийн дарга С.Дэмбэрэл гуай энэ танхимаа удирдаад явах боломжтой байгаад би баярлаж байна. Яагаад гэвэл энэ бол Цэцээс гарсан шийдвэр. Харин миний хувьд бол Үндсэн хуулийн цэц дээр алаг үзсэн юм бол бий. МҮЭ-ийн ерөнхийлөгчийн ажлыг би чин сэтгэлээсээ хийж байсан. Гэхдээ би авч бас өгч чаддагаа үзүүлсэн” гэж хэлсэн юм. Өмнө нь С.Ганбаатар гишүүнтэй холбоотой заргын хэргийг хүлээн авч байсан цэц яг үүнтэй адилхан асуудал дээр өөр шийдвэр гаргаж, УИХ-ын гишүүн С.Дэмбэрэл МҮХАҮТ-ын ажлыг давхар хийж байгаа нь Үндсэн хуультай зөрчилдөж байна гэсэн иргэний өргөдлийг хэлэлцэхээс татгалзжээ. Дүрэм нь ямар байдгийг мэдэхгүй ч ерөнхий зорилгоор аваад үзвэл МҮЭ ч тэр МҮХАҮТанхим ч тэр яг адилхан олон нийтийн ашгийн бус байгууллага, МҮЭ гишүүдийнхээ татвараас санхүүждэг, МҮХАҮТанхим ч ялгаагүй гишүүнээр элссэн компанийн татвар дээр үйл ажиллагаа явуулдаг. Харин ч МҮЭ-ийнхэн цалин, тэтгэвэр, ажлын байрны нөхцөл болон илүү олон иргэний асуудлыг хөндсөн асуудлыг ярьдаг бол МҮХАҮТ хэдэн гишүүн компаниа хамгаалах гол үүрэгтэй. Өөрөөр хэлбэл гишүүний албаа давхар хийдэг ажилдаа ашиглана гэж хардвал С.Ганбаатар гишүүн цалин тэтгэвэр ярих бол С.Дэмбэрэл гишүүн хэдэн компанийн эрх ашигт нийцсэн ашигтай хууль батлуулахын төлөө ажиллана гэсэн үг. Ингээд бодохоор МҮЭ-ийн ерөнхийлөгч байснаас МҮХАҮТанхимын дарга байх нь УИХ-ын гишүүний үүрэгт илүү харшлах мэт. Гэвч дээрээ хөх тэнгэрээс өөр зүйлгүй Үндсэн хуулийн цэц өөр шийдвэр гаргажээ. Өөрийнх нь талд гарсан цэцийн шийдвэртэй холбоотой мэдээллийн талаар асуусан нэгэн сэтгүүлчид С. Дэмбэрэл гишүүн “том сэтгэ” хэмээн зөвлөгөө өгч, “бөгс ухахаа боль” хэмээн ширүүлсэн байна. Сэтгүүлчид гэдэг хэн бүхний далласан газар гарч ирж, далд ор гэсэн газар далд ордог, дарга дагаж далдганадаг хүмүүс биш ээ гэдгийг эрхэм гишүүнд энэ дашрамд дуулгамаар байна. Дандаа магтаалын үг хэлж байдаг найрын ерөөлчид бүүр ч биш гэдгийг бас хэлэх хэрэгтэй. Хэвлэл мэдээллийн амыг барьж, хөлийг нь хорих, шүүмжиллээ гэж ад үзэх хандлага шинэчлэлийн нэртэй Засгийн газар илүү их гарч байгааг энэ дашрамд сануулмаар байна. Түүний нэг нь ч УИХ-ын гишүүн С.Дэмбэрэлийн энэ аяглал юм. Боловсролтой, манай улсын урдаа барьдаг эдийн засагчдын нэг хэмээн түүнийг олон хүн үнэлдэг. Гэвч төрийн түшээ хүн мэдлэг боловсролтой байхаас гадна ёс зүй гэх айхтар зүйлд баригддаг байх ёстойг “ Ойрд хүүхэндсэнгүй “ хэмээн твиттерээр жиргэдэг С. Дэмбэрэл гишүүнд хэлмээр санагдана. Үнэхээр С. Дэмбэрэл гишүүний хэлснээр МҮХАҮТанхимын дарга хэн байх нь хэвлэлийнхэнд хамаатай зүйл биш байж болно. Гэхдээ адилхан асуудалд хоёр өөр шийдвэр гаргасан нь хэвлэлийнхэн байтугай иргэдийн сонирхлыг татах сэдэв мөн. Өнөөдөр мөрдөгдөж байгаа хуулиар Yндсэн Хуулийн Цэцийн гишүүдийг УИХ томилдог. УИХ-аас сонгогдсон Үндсэн Хуулийн Цэц асуудалд улс төржсөн маягаар хандах явдал үе үе анзаарагдаж байдаг. Бас улс төрийн намд элсэж байсан улс төрийн албан тушаал хашиж явсан хүмүүсийг цэцийн гишүүнээр томилохгүй байх жишгийг ч тогтоох ёстой. Мэдээж цэцийн гишүүнд нэр дэвших хүний ёс зүй, хэрэг төвөг, хэл аманд орооцолдсон эсэхийг давхар бодолцох ёстой. Зарим улс дээд шүүх, цэцийнхээ гишүүдийг ард түмнээсээ шууд сонгодог жишиг ч бий. Ер нь улс төржөөд, мэдэн будлиад хөндлөнгийн нөлөөнд автаад байдаг Үндсэн Хуулийн Цэц, Улсын Дээд Шүүхийн шүүгчдийг ард түмнээс юм уу, төлөөллийн зарчмаар сонгоход яагаад болохгүй гэж!

www.bolod.mn