 |
|
 |
|
Том том урвалтууд, улс төрийн гүтгэлгүүд, Бат-Үүлийн уруудалт |
|
|
 |
|
 |
Том том урвалтууд, улс төрийн гүтгэлгүүд, Бат-Үүлийн уруудалт
2014-07-02Сүүлийн үед Ардчилсан хувьсгалын асуудлыг зориуд хөндөж монголчуудын анхаарлыг энэхүү хувьсгал руу хандуулах  оролдлого нэн хүчтэй хийгдэж байгаа. Ардчилсан намын дээд удирдлага монжооч зах зээлийн хувьсгалыг 1991 оноос биш, чухамдаа 2000 оноос улс төрийн таван намын цуглуулган дээр суурилан өндийж зах зээлийн хувьсгалыг сүүлийн 14 жил нэн идэвхитэй явуулж чадлаа. Гэтэл уул нам монжооч зах зээлийн хувьсгал гэж огт ярихгүй атлаа цаг үргэлж Ардчилсан хувьсгал гэж зориуд панаалдаж Ардчилсан хувьсгалын төгс ялалт гэсэн томъёоллыг Ерөнхий сайд асан Д.Бямбасүрэнгээр тунхаглуулж, Ардчилсан хувьсгалын 25 жилийн лут ойг тэмдэглэх бэлтгэлийг хангаж эхлээд байна. Бид Ардчилсан хувьсгалын асуудлаар, монжооч зах зээлийн хувьсгалын сэдвээр, бас шударга ёсны хувьсгалын хөтөлбөрөөр том бодлогын чиглэлүүдийг онолын үндэслэлтэйгээр "Хөх толбо" сонины дугааруудад нилээд өгүүллүүдийг хэвлүүлж амжсан гэдгийг хэлэх нь зүйтэй болов уу. Ардчилсан хувьсгал ч, Шударга ёсны хувьсгал ч монжооч зах зээлийн хувьсгалаас мөн чанар агуулгаараа, зарчмынхаа чиглэлүүдээр асар их ялгаатай гэдгийг зон олондоо толилуулаад байгаа. Эдгээр асуудлын хүрээнд бид Ардчилсан хувьсгалтай холбогдуулж, бас улс төрийн өлсөлт, улс төрийн хуйвалдаантай уялдуулж "Хөх толбо" сонины энэ оны 15 дугаарт "Ардчилсан хувьсгалыг зогсоолгож, монжооч зах зээлийн хувьсгалыг төгс ялуулсан нь Бямбасүрэн, Бат-Үүл хоёрын "гавъяа" болох нь" гэсэн томоохон сэдвийг нийтлүүлээд байна. Энэхүү нийтлэлд хамгийн гол нь улс төрийн нэгэн хуйвалдааныг илчилж Ардчилсан хувьсгалын эсрэг улс төрийн өлсөлтийг зориуд өдөөн чиглүүлж уул өлсөлтөөр бамбайлж төрийн далд эргэлт 1990 оны 3-р сард хэрэгжсэнийг монгол түмэндээ сонордуулсан билээ. Бас Ерөнхий сайд асан Бямбасүрэнгийн тунхаглаад байгаа Ардчилсан хувьсгалын төгс ялалт гэдэг томъёоллыг бид таван чиглэлээр шүүмжилсэнийг дурьдах нь зүйтэй болов уу. Дээрхи асуудлуудтай шүтэлцүүлж бид хэд хэдэн сэдвүүдийг хөндөх шаардлагатай болов. Юуны өмнө өөрчлөн байгуулалтыг, МоАХ-г хэн санаачилсан бэ гэсэн нэгэн том сэдэв огт хөндөгдөхгүй явсаар 20 гаруй жил болчихоод байна. Миний бие 1989 оны эцсээр МоАХ-ны зөвлөхөөр ажиллаж эхэлсэн. Тэгэхэд миний бие дээрхи сэдвийг хэд хэдэн удаа ерөнхий зохицуулах зөвлөлийн гол гол гишүүдээс асууж байсан ч хэн нь ч олигтой хариулт өгөөгүй ээ. Би ямарч л байсан Монголын Ардчилсан Холбоо гэсэн энэхүү чухал улс төрийн нэр томъёоллыг цаг үеийн шаардлагатай уялдуулж зөв өгч чаджээ гэсэн дүгнэлтийг хийв. Хожим нь миний олж авсан чухал мэдээлэл дотор МАХН, НАХ яам хоёр, Зөвлөлтийн КГБ-тэй хамтарч МоАХ-г байгуулсан гэсэн мэдээлэл олдсон. Бас МоАХ-г НАХ яам болон КГБ хоёр гардан зохион байгуулахдаа уул байгууллагад зөвхөн залуучуудыг өргөн хүрээгээр оролцуулахаас гадна НАХ яам торгуулийн болон золиосны нөхдүүдийг, өөрсдийн мэдээлэгчид болон туршуулуудыг шургуулж амжжээ. МоАХ-г зохион байгуулах мөн бас 1989 оны 12-р сарын 10-ны анхны цуглааныг бэлтгэж хангахад НАХ яамнаас гадна Зөвлөлтийн хоёр хурандаа (Смирнов, Богданов) онцгой үүрэг гүйцэтгэсэн. Дараагийн нэг чухал мэдээлэл бол өөрчлөн байгуулалтыг хэний шийдвэрээр өрнүүлэх болсоныг олж тогтоох явдал байв. Зөвлөлтийн дээд удирдлага Монгол улсад өөрчлөн байгуулалтыг яаралтай хэрэгжүүлэх явдал онцгой ач холбогдолтой болсоныг ухаарч 1989 оны 7-р сарын 22-нд өөрчлөн байгуулалтыг Монгол улсад нэн даруй явуулах нууц шийдвэрийг гаргалаа. Ийм шийдвэрийг гаргахдаа Зөвлөлтийн дээд удирдлага хоёр зүйлийг зориуд онцолж авч үзжээ. Нэг нь юу вэ гэвэл Монголын том удирдагчид нэн хулчгар бөгөөд улс төрийн том асуудлыг шийдэх чадвараар нэн дорой гэсэн үнэлэлтийг өгсөн. Дээрхи нууц тогтоолд тусгагдсан хоёр дахь чухал зүйл нь МАХН-ын төв хорооны улс төрийн товчоог бүрэн бүрэлдэхүүнээр нь огцруулах шаардлагатай гэдгийг тусгайлан дурьдсантай шууд уялддаг. Улс төрийн товчоог бүрэн бүрэлдэхүүнээр нь огцруулах асуудлыг Зөвлөлтийн хоёр хурандаад оноосон ажээ. Үүнтэй холбогдож бас нэг асуудал хөндөгдөх учиртай. Монгол улсад яаралтай хийх өөрчлөн байгуулалтыг санхүүжүүлэх асуудал давхар шийдэгдсэнийг бид хэлэх ёстой. Бидний олж авах ёстой бас нэг мэдээлэл юу байсан бэ гэвэл МАХН-ын төв хорооны Улс төрийн товчоо өөрчлөн байгуулалтыг хэрэгжүүлэх явцад МоАХ чухам ямар зорилго чиглэлтэйгээр ажиллах шаардлагатайг тодруулах явдал байсан. Уул асуудлаар улс төрийн товчоо нууц шийдвэр гаргасныг бид нэн хожуу 2007 онд л олж мэдэв. Энэхүү нууц шийдвэр "Хөх толбо" сонины 2007 оны 7 дугаарт нийтлэгдлээ. Энэхүү шийдвэрийг толилуулбал:"МоАХ болон Ардчилсан социалист хөдөлгөөнд өөрсдийн хүмүүсийг оруулж уг хөдөлгөөнийг дотроос нь задлах чигийг барих ёстой" гэж заажээ. Ингэж МоАХ-нд НАХ яам олон туршуулуудаа орууллаа. МоАХ-ны алтан хараацайнуудын олонхи нь НАХ яамны мэдээлэгчид, туршуулууд байсан гэдгийг миний бие 1990 оны 2-р сарын 10-нд өөрийнхөө дотны найзаас олж сонсов. Ийм айхавтар туршуулуудын тэргүүн эгнээнд Э.Бат-Үүлийн нэр явж байсныг ч би мэддэг болсон. Бид Ховдод 1989 оны 12-р сарын 7-нд болсон Ардчилсан хөдөлгөөний анхны цуглааныг онцолж авч үздэг бөгөөд энэхүү цуглааныгзохион байгуулах ажлыг голлож удирдсан хүн бол улс төрийн товчооны гишүүн Намсрай байсан юм. Ховдын цуглаан хоёр зүйлээр манай улс төрийн түүхэнд үлдэж буйг бид хэлэх ёстой. Ховдын Ардчилсан хөдөлгөөний анхны цуглааныг зохион байгуулахад Зөвлөлтийн талаас оролцоогүй гэдгийг дурьдах нь зүйтэй болов уу. Хоёр дахь онцлогдох шинж нь юу вэ гэвэл Ховдын цуглаанаар улс төрийн товчоог огцруулж, сайд нарын зөвлөлийг тараах гэсэн улс төрийн хоёр лут шаардага дэвшигдсэнтэй уялддагийг бид олон удаа сонордуулсан. Өөрчлөн байгуулалтын гол асуудал явсаар байгаад хамгийн эцсийн шатанд онц байдлыг тогтоолгохгүйгээр улс төрийн товчоог бүрэн бүрэлдэхүүнээр нь огцруулах асуудал руу хальж орсон гэлтэй. Бид Ардчилсан хувьсгалыг төрийн далд эргэлтээс заагладгийг "Хөх толбо" сонины энэ оны 15 дугаарт бичиж тэмдэглэснийг дахин толилуулбал: "Улс төрийн өлсөлтөөр халхавчилж Моломжамц-Содномын бүлэглэл БОЗ-ын бүлэглэлтэй хавсарч Улс төрийн товчоог л огцруулах, Сайд нарынхаа зөвлөлийг авч үлдэх гэсэн явцуухан санаархлаа хэрэгжүүлсэн аж. Энэ бол ёстой жинхэнэ "төрийн далд эргэлт" байсан. Үүнийг хэзээ ч Ардчилсан хувьсгал гэж хэлдэггүй" юм гэжээ. Бид улс төрийн өлсөлтийг ч, 1990 оны 4-р сарын 27-ны халз мөргөлдөөнийг ч, мөн 1990 оны 5-р сарын 6-ны өдөр Улсын бага хурлыг зөвшөөрч улс төрийн намууд гарын үсэг зурсан тэрхүү уулзалтыг ч улс төрийн хуйвалдаан байсан гэж бид дүгнэдэг. Дээрхи улс төрийн том хэрэг явдлууд бол Ардчилсан хувьсгалын үргэлжлэл биш бөгөөд харин Ардчилсан хувьсгалын эсрэг чиглэсэн хорлонт хуйвалдаанууд байсан ажээ. 1990 оны 3-р сарын улс төрийн өлсөлтийг хэн зохион байгуулсан бэ гэдэг асуудал нээлттэй хэвээр үлдээд байгаа. Улс төрийн өлсөлтийг МоАХ-ны зөвлөхийн хувьд миний бие санаачлаагүй гэдгийг "Хөх толбо" сонингуудад хэд хэдэн удаа дурьдсан. Тэр тусмаа улс төрийн өлсөлтийг зохион байгуулах ажлыг миний бие гардан хэрэгжүүлж байгаагүй. Улс төрийн өлсөлтийг өөр хүмүүсүүд, тухайлбал МАХН-ын дээд удирдлага КГБ-ийн нууц даалгавраар НАХ яамтай хамтарч зохион байгуулсан бөгөөд МоАХ-нд шургалсан туршуулууд 1990 оны 3-р сарын 7-нд улс төрийн өлсгөлөнг зарлаж байгаагаа тунхагласан ажээ. Нэгэнт улс төрийн өлсөлт өөр шугамаар зохион байгуулагдсан явдал миний анхаарлыг зүй ёсоор татаж л таараа. Улс төрийн өлсөлт болсон өдрүүдэд намайг хамгаалалтанд авч "гэрээсээ битгий гараарай, хаашаа ч явж болохгүй шүү, амь насанд чинь аюултай юм болно шүү" гэж зохицуулах зөвлөлийн хэд хэдэн гишүүн аминчлан хэлж байсныг би санаж байна. Тийм учраас гуравдугаар сарын долоон, найман, есны өдрүүдэд би гэрээсээ хаашаа ч гараагүй. Тэр тусмаа Сүхбаатарын талбайд болж байгаа улс төрийн өлсөлтөн дээр ч би огт очоогүй. Би үүнийг яагаад ярьж байна вэ гэвэл улс төрийн өлсөлт болсноос хойш 24 жилийн дараа, өөрөөр хэлбэл энэ оны тавдугаар сарын эхээр Ерөнхий сайд асан Бямбасүрэн, Ерөнхий сайд асан Содном хоёрын даалгавраар Бат-Үүл манай бараг бүх телевизүүдээр миний эсрэг улс төрийн томоохон гүтгэлэгийг Монгол түмэнд мөн ч их идэвхийлэн тараасныг хүмүүс мэдэж байгаа. Энэхүү гүтгэлгэндээ намайг улс төрийн өлсөлтийн үеэр Сүхбаатарын талбай дээр очиж тусгай майханд ч гэнэ үү, асарт ч гэнэ үү ширээ засуулж хувьсгалын штаб ажиллуулж Бат-Үүлд байнга чухал чухал заавар зөвөлгөөнийг өгч байсан мэтээр гүтгэснийг би дурьдахаас ч өөр аргаггүй болоод байгаа. Ялангуяа, Сүхбаатарын талбайд танкууд орж ирэх үед эмэгтэйчүүд, хүүхдүүдийг танкаар дайруулж цус урсгуулах тийм мундаг зөвөлгөөнийг чухамдаа намайг, доктор П.Нэргүйг өгсөн мэтээр Бат-Үүл телевизрүүдээр худлаа панаалдаж ярьсаныг телевизүүд идэвхийлэн тарааж байсан гэдгийг би зориуд хэлэх ёстой. Танкуудыг Сүхбаатарын талбайд оруулах ажлыг, өөрөөр хэлбэл улс орон даяар онц байдал тогтоох тэр асуудлыг би шийдээгүй юм шүү. Онц байдал тогтоох асуудал бол Ардчилсан хувьсгалаас үл хамаарч нам төрийн дээд байгууллагуудын шийддэг асуудал гэдгийг хэнбугай ч мэднэ. Бат-Үүл тэр үед ийм асуудлыг ярих нь байтугай улс төрийн өлсөлт, төрийн далд эргэлт, улс төрийн товчоог огцруулах асуудал онц байдал тогтоох шаардага зэргээр ойлголт маш муутай байсныг бид хэлэх ёстой. Улс төрийн өлсөлтөөр Бат-Үүлд ганцхан л жижиг даалгаврыг биелүүлэх үүрэг ноогдсон. Тэр тухай улс төрийн өлсөлтийн хамгийн сүүлчийн цаг мөчид Бат-Үүл телевизээр ганц үг л хэлэх учиртай. Тухайлбал, улс төрийн өлсөлтөөр бид Улс төрийн товчоог бүрэн бүрэлдэхүүнээр нь огцруулж ялалт авчирлаа гэсэн ийм л утгатай үгийг Бямбасүрэнгийн даалгавраар хэлэх ёстой байсан. Энэ үг нь Ардчилсан хувьсгалын эсрэг хийсэн том гэмт хэрэг гэж бид дүгнэж Ардчилсан хувьсгалаар тавьсан дөрвөн том шаардлагыг улс төрийн товчооны огцруулалтаар халж өөрчлөөд, улмаар Ардчилсан хувьсгалд, цаашлаад Монгол улсын тусгаар тогтнолд том цохилт өгсөн гэдгийг байнга сонордуулж хэлсээр байгаа. Харин танкаар хэнийг дайрах вэ гэдэг асуудал улс төрийн өлсөлтийн үеэр яригдсаныг бид хожим олж сонссоноо түмэн олондоо толилуулах нь зүйтэй болов уу. Улс төрийн өлсөлт бол TOM халхавч бөгөөд түүний цаана Улс төрийн товчоог бүрэн бүрэлдэхүүнээр нь огцруулах асуудал улс төрийн далд сөргөлдөөнийг бий болгосон. МАХН-ын доторхи улс төрийн бүлэглэлүүдийн тэмцэл энэ үеэр ширүүсэж дээд оргилдоо хүрсэн байв. Дэслэгч генерал Жамсранжавын бүлэглэл онц байдлыг тогтоож НАХ яамыг байлдааны өндөржүүлсэн бэлэн байдалд оруулж 3000 гаруй цэргийг, 90 танкыг бэлэн болгосон байв. Сүхбаатарын талбайд өрнөсөн улс төрийн өлсөлтөнд оролцогчдыг танкаар дайруулж устгах асуудал гарч ирсэнийг "Хувийн мөрдөгч" сонины 2010 оны 8 дугаарт дурдаж бичсэнийг дурдвал: "Орон нутгийн бүх удирдлага хэт даврагчдыг хашрааж өг, дар гэж байна. Зохиолч Дорж, Дашбалбар хоёр даварсан юмнуудыг танкаар индүүдье гэж Дэжид дарга руу ярьсан" гэсэн чухал мэдээлэл нийтлэгдсэн байв. Ийнхүү улс төрийн бодит түүхийг Бат-Үүл гуйвуулж улс төрийн өлсөлт зарлагсдыг танкаар индүүдье гэж Дорж, Дашбалбар хоёрын хэлсэн үгийг санаатайгаар гуйвуулж хүүхэд, эмэгтэйчүүдийг танкаар дайруулж цус урсгая хэмээсэн үг болгон өөрчилж, ийм үгийг доктор П.Нэргүй хэлсэн болгож телевизүүдээр зориуд худал ярьж, ийм үг хэлсэнд Бат-Үүл их л эгдүүцэж байгаагаа телевиз үзэгчдийн өмнө жүжиглэж харуулж чадсан шүү. Миний бие улс төрийн том хэмжээний гүтгэлгэнд гурав дахь удаагаа өртөөд байгаа. Хамгийн эхний улс төрийн гүтгэлгээр миний бие хорь гаруй жилийн турш хятадын тагнуул гэдэг нэр хочтой гэлдэрсээр яваад, 1983 онд Улсын прокуророор энэ асуудал шалгагдаж эцэст нь намайг хятадын тагнуул хэзээ ч байгаагүй гэдэг нь батлагдсан гэлтэй. Улс төрийн ийм гүтгэлгийг дээд цэгт нь хүргэж улайран зүтгэж явсан хүн бол Ерөнхий сайд асан Содном, Ерөнхий сайд асан Жасрай хоёр байсан юм. Улс төрийн хоёр дахь гүтгэлгийг бас л Содном, Жасрай хоёр төв хорооны зарим хариуцлагатай ажилтнуудтай хамтарч дэгдээсэн гэдгийг би хэлэх учиртай. Тэд намайг намын бодлогод харш этгээд гэж зарлаж бараг би арваад жил ийм улс төрийн хоч гуншинтай явсан нэгэн түүх миний амьдралд тохиолдсон. Харин энэ хоч гуншин 1990 онд Ардчилсан хувьсгалын онол-үзэл-бодлогыг миний бие МоАХ-ны анхдугаар их хурлаар батлуулсанаар дахин яригдахаа больсон юм. Ингээд 24 жилийн дараа улс төрийн гурав дахь гүтгэлэг дахин миний эсрэг амилж байгаа бололтой. Ийм гүтгэлгийн цаана айхтар том хуйвалдаан болсоныг би гадарладаг. Миний бие улс төрийн гурван том гүтгэлгэнд өртсөнөөс гадна хоёр удаа НАХ яамны лут туршуулын далдуур хэрэглэдэг "хүүхэн-зэвсэг" гэсэн айхавтар хорлонт үйлдэлд орж явснаа хэлэх нь зүйтэй гэж үзлээ. Ийм "хүүхэн-зэвсэг"-ийг Ерөнхий сайд асан Жасрай хоёр удаа хэрэглэж байсныг би огт ярихгүй явсаар өнөөг хүргэчихээд байна. Хэрэв ийм нууцлаг аргыг, өөрөө хэлбэл НАХ яамны том туршуулын хэрэглэдэг далд аргыг би илчилж чалчсан бол аль хэдий нь ертөнцийн тоосыг хөдөлгөх хувь заяанаасаа салж, газрын хөрсөнд булагдах байсан. Жасрай "хүүхэн-зэвсэг"-ийг над дээр 1959-1960 онд, дараа нь 1980 онд хэрэглэсэн ажээ. Үүнээс гадна миний бие байнгын хараа хяналтанд явж ирсэнийг би "Хөх толбо" сониноор зон олондоо толилуулах нь зүйтэй гэж үзлээ. "Хувийн мөрдөгч" сонины 2012 оны 7 дугаарт "Монголын Ардчилсан хувьсгалын маш нууц түүх" гэсэн цуврал нийтлэгджээ. Энэхүү нийтлэлд "Доктор Нэргүй, Даваадорж гээд маш өндөр боловсролтой, өргөн мэдлэгэтэй, их нөлөөтэй хүмүүс УТК-т ажилладаг байсан хүмүүсээ шургуулсан байсан билээ. Тэд маань МҮДН хэмээн шинэ нам байгуулахад их тус болсон. Ер нь бид анхнаасаа ардчиллын залуусыг хэд хэдэн улс төрийн бүлэглэл болгохоор зориуд сайн хувааж өгсөн маань одоо ч хэвээрээ, зөрөлдөөн нь улам л бат үндэстэй болоо юу даа" гэжээ. Оюутан байх үеэс л миний бие хараа хяналтанд өртөж, Улсын төлөвлөгөөний комисст ажиллах бүхий л хугацаандаа түүнээс хойшхи бүх хугацаанд байнгын тандалт хяналтанд явсаар судалгааныхаа ажлыг, амьдрал тэмцэлээ дуусгахаар болчихоод байна. Миний бие марксизм-ленинизмийн диалектик арга зүйн нууцыг олох гэж улайран зүтгэх явцад тодорхой үр дүн гарч байсан нь зарим хүмүүсийн хорсол атаархлыг хүргэдгийг би ямар нэг хэмжээгээр мэддэг л байсан. Ялангуяа аспирантурт гурван жил суралцахгүйгээр дэд эрдэмийн зэрэг хамгаалж, дөрвөн жил докторантурт суралцахгүйгээр докторын зэрэг хамгаалсан явдал том албан тушаалын хэнээтнүүдийн дургүйг хүргэсэн нь мэдээж. Марксизм-ленинизмийн арга зүйг жинхэнэ утгаар нь олж мэднэ гэдэг нь үнэхээр асар их чармайлт мэрийлтийн үр дүн нь болж өгдөгийг би ухаарч мэдсэн. Энэ нь хожим нь Монгол улсаа далд колоничлолоос аврах том судалгааг хийж дуусгах боломж олгов. Уул судалгаагаа Ардчилсан хувьсгалын онол, үзэл, бодлого гэж нэрлэж түүнийг алтан соёмбон дээр анх удаа зангидаж чадсан. Марксизм-ленинизмийн арга зүй надад үнэхээр цаглашгүй тус хүргэснийг би хэний ч өмнө ам бардам хэлж явдаг. Монгол улсыг социалист улс биш, далд колони улс байсныг, ЗХУ-ыг хөгжингүй социалист гүрэн биш, далдын далд их колоничлогч гүрэн болсныг зөвхөн марксизм-ленинизмийн диалектик арга зүйгээр л илчилж болдгийг би биеэрээ амслаа. 1991 оноос шатлан өрнөсөн эдийн засгийн нууц дайныг, баслиберал-монетари зах зээлийн бодлогын далд сүлжээг судлаж илрүүлэхэд мөнөөх ад үзэгддэг болсон марксизм-ленинизмийн арга зүй л тус хүргэсэн шүү дээ. Миний судалгаанд 2008 оноос огт өөр чиглэлээр зарчмын өөрчлөлт гарав. Энэ нь Их Тэмүүжин Чингис хааны онол, үзэл, бодлогын судалгаа байсан юм. Би өөрийнхөө амьдрал, судалгаа, тэмцэлийг хэзээ ч том албан тушаал хөөцөлдөхөд, алдар нэр авахын төлөө, хагартлаа баяжихын төлөө, дээд зэргийн зугаа цэнгэл, тансаглалын төлөө зориулж яваагүй гэдгийг цөөнгүй хүмүүс мэддэг. Би үүнийг ийнхүү ярьдагийн учир нь энэ тавдугаар сарын эхээр нийслэлийн захирагч Бат-Үүл Монголын телевизүүдээр яаж өөрийгөө магтаж дөвчигнөж байсантай холбож үзэх гэсэн билээ. Бат-Үүл өөрийгөө Ардчилсан хувьсгалын гол удирдагч байсан мэтээр ярьдаг боллоо. Хэрэв тэрбээр Ардчилсан хувьсгалын онол, бодлогыг боловсруулсан бол Бат-Үүл өөрийгөө Ардчилсан хувьсгалын гол лийдэр гэж хэлж болно. Тэрбээр Ардчилсан хувьсаглын онол, бодлогыг боловсруулах нь байтугай улс төрийн өлсөлтийн үеэр В.И.Лениний "Төр ба хувьсгал" гэсэн товхимолыг уншчихаад уул товхимолыг сүүлийн хорь гаруй жил элдвээр гоочилон муулж Ленин энэ зохиолдоо "хүмүүсийг алаад бай, хядаад бай" гэсэн утгаар ярьсаар л яваа шүү. Бат-Үүл хэзээ ч Ардчилсан хувьсгалын лийдэр болж чадахгүй, харин Ардчилсан хувьсгалын үйл хэргээс, ард түмний их тэмцэлээс тэрсэлдэж чадсан том урвагч гэдгээ л харууллаа. Бат-Үүл Бямбасүрэнгийн найдвартай "уяаны хав" болж хов зөөх, усан хутгуур хийх, хэрүүл зодоон дэгдээх тал дээр үлэмж гаршсан хүн болж хувираад байна. Бат-Үүл телевизүүдээр өөрийгөө том улс төрч, Монголын төлөө зүтгэгч, ард түмний төлөө бие сэтгэлээ зориулсан хүн хэмээн хичнээн ч сурталчилаад ямар ч үр дүнгүй болсоныг тэрбээр огт ойлгосонгүй, Харин телевизээр Бат-Үүл өөрийгөө сурталчлах гэж байгаад энэ хориод жилийн дотор яаж амжиж хөрөнгөжиж, баяжиж, олигархи болсныг л хүмүүс хамгийн түрүүнд олж харчихсан шүү. Түүнээс гадна Монгол улсынхаа бодит байдлыг онол, улс төрийн өндөр мэдлэг туршлагаараа цэгнэн дүгнэж явах ёстой хүний нэг бол Бат-Үүл өөрөө байх ёстой. Гэтэл телевизээр өөрийгөө дэндүү өчүүхэн амьтан болгож улс төрийн том бодлого руу орж чадалгүй өчүүхэн хов живээр хөөцөлдсөөр улс төрийн өлсөлт зарлагсдыг танкаар индүүдье гэсэн захиалгат, үгийг ор тас мартаж эмэгтэйчүүд хүүхдийг танкаар дайрж устгая гэж шинэрхүү нэр томъёог хэрэглэж түүнийгээ над мэтийн өвөгчүүл рүү. тохож ёстой жинхэнэ доожоогүй эр гэдгээ харуулчихаад байгаа. Бат-Үүл Ардчилсан хувьсгалын үеэр гуравхан сарын хугацаанд өөрийгөө аймхай, мартамхай гэдгээ нотолж харуулсан бол түүнээс хойш хорь гаруй жилийн дотор Бат-Үүлийн төрх байдалд сүрхий өөрчлөлт гарсаныг ч бид цухас дурдах нь зүйтэй болов уу. Тухайбал Бат-Үүл маань их шуналд хөтлөгдсөөр том баян эр болж хувирчээ. Хотын захирагч болмогц тэрбээр улс төрийн гүтгэлэг хийдэг мангар амьтан болчиxooд байна. Бат-Үүл өөрийгөө магтан өргөмжилсөөр яваад Монгол улсын төрийн тэргүүний суудал руу очих гэж зүтгэж байгааг бид харж байгаа шүү дээ. Гэтэл Бат-Үүл нийгмийн тэргүүлэх арван шинжлэх ухааны альнийг нь ч эзэмшээгүй яваад нь бид харамсдаг. Тэр нь над мэтийнхнийг том гүтгэлгэнд нэрвэгдүүлж нэр төрийг нь гутаах гэсэн оролдлого харуулсан. Бат-Үүл энэ хорь гаруй жилд өөрийгөө улс төрд, улс төрийн бодлогод мэргэшсэн өндөр зиндааны дарга лийдэр болсон гэж бодож явдаг юм шиг байна. Гэтэл тэрбээр өнөөг хүртэл Ардчилсан хувьсгал, Төрийн далд эргэлт хоёрыг ялгахгүй, улс төрийн товчоог огцруулах нь онц байдал тогтоох асуудалтай холбогддогыг ч мэдэхгүй гэлдэрсээр л байна. Тэрбээр социалист хувьсгал, Ардчилсан хувьсгал, монжооч зах зээлийн хувьсгал, шударга ёсны хувьсгал гэсэн ухагдахуунуудын талаар ямар ч ойлголтгүй болчихсоныг мэдээд над мэтийнхэн нь үнэхээр харамсаж байгаа. Нэгэнт үзэл бодлого нь төлөвшөөгүй, ном эрдмийн бүтээлүүдтэй ажиллаж сэтгэн бодох чадвараа хөгжүүлэх дадлага туршлагыг олж чадаагүйг харгалзаж, зөвхөн захиран тушаах, хуйвалдах, хорлонт үйлдэлд гаршсан Бат-Үүл мэтийн найдваргүй хүмүүсийг эртхэн шиг хотын даргын албан тушаалаас нь хөөж зайлуулах хэрэгтэй. Амин хувиа бодож өөрсдөө түнтийтлээ баяжчихаад улс орны язгуур эрх ашгийг умартаж ард олноо туйлдан ядууруулсан, бас эрдэс баялагийн ордыг, газар, нутаг усаа гаднынханд лиценз гэгч залилангийн бичгээр панзалсан Бат-Үүл мэтийн улс төрийн гэмт этгээдүүдийг яллаж шийтгэх цаг нэгэнт ирчихээд байна. Э.Бат-Үүл улс төрийнхөө чансаагаар улс төрч, үндэсний үзэлтэн М.Энхсайханаас, Шударга ёсны хувьсгалыг гардан удирдсан Энхбаяр, Удвал нараас дэндүү доогуур зэрэглэлд ордогийг бид дурдах нь зүйтэй болов уу. Бат-Үүл хэзээ ч Ардчилсан хувьсгалын том лийдэр болж байгаагүй, харин тэрбээр Ардчилсан хувьсгалаас хамгийн түрүүнд тэрсэлсэн урвагч болсон. М.Энхсайханы үзэл бодлого нь төлөвшиж байгаа нь чухамдаа үндэсний үзлийг тэргүүн зэрэгт тавьж чадсантай холбоотой. Бат-Үүлд Ардчилсан үзэл ч байхгүй, үндэсний үзэл гэвэл бүр ч байхгүй, амин хувиа хичээх үзэл гэвэл тэр нь өндөр төвшинд хүрч очсон боловч амбици ихтэй, бас архи сайн уудаг, үлэмжийн онгиргон зантай, өөрийгөө магтах дуртай ийм л нэг хүн Монголын улс төрийн өндөрлөгт оччихоод байна. Э.Бат-Үүл нь хэзээ ч Энхбаяр шиг тэвчээр хатуужилтай, шударга ёсны хувьсгалын онол номнолыг боловсруулах чадвартай болж чадсангүй. Би үүнийг яагаад онцолж яриад байна вэ гэвэл Бат-Үүлийн эцэг ардын зохиолч С.Эрдэнэ амьд ахуйдаа Н.Энхбаяр руу дайран доромжилж түүнийг дээд зэргийн шуналтай этгээд хэмээн зарлан тунхаглаж байсныг монголчууд матраагүй байгаа. Тэгтэл Бат-Үүл хагартлаа баяжиж дээд зэргийн шуналтан болчихоод өндөр албан тушаалд улайран тэмүүлдэг бас нэг шуналтай болчихоод байхад Энхбаярын эцэг Намбар гуай Бат-Үүлийн талаар, түүний шуналын талаар ганц ч үг дуугараагүйг бид мэдэж байгаа. Н.Энхбаяр ч, түүний эцэг Намбар ч үнэхээрийн ёс суртахуунтай, тэвчээр хатуужилтай, хэнийг ч хүндлэж чаддаг гэдгээ харуулчихаад байна. Энхбаярын бас нэг чухал шинж бол Бат-Үүл шиг хүнийг улайн цайм гүтгэж явдаггүй тийм ёсыг эрхэмлэдэг. Энхбаярын бас нэг зан бол тэрбээр улс төрд хэзээ ч хулчгар аймхай чанарыг харуулж байгаагүй. Энхбаяр хэзээ ч шударга ёсны хувьсгалаас урваагүй. Бат-Үүл бол тийм биш. Тэрбээр өөрийгөө хулчгар гэдгээ харуулаад зогсоогүй хэд хэдэн удаа Ардчилсан хувьсгалаас урваж байсан нь тогтоогдчихоод байна. Тийм ч учраас Бат-Үүл нь л өөрийн улс төрийн зиндаагаар Энхбаяраас хамаагүй хол хаягджээ гэдгийг бид хэлэх ёстой. Бид ер нь гол гол лийдэрүүдийнхээ улс төрийн зураг хөргийг гаргадаг. Хамгийн сүүлд бид Соёлын сайд Ц.Оюунгэрэлийн улс төрийн зураг хөргийг гаргаж үзсэн. Бид зориуд Бат-Үүлийг М.Энхсайхантай, Энхбаяртай, Удвал сайдтай харьцуулдаг нь эд бүгдээрээ л хувьсгалд оролцсон хүмүүс. Хувьсгалд оролцох явцад аливаа лийдэрийн жинхэнэ дүр төрх, чанар чансаа, араншин, авъяас чадвар тод томруунаар илэрдэг билээ. Бат-Үүл бол цаашдаа улс төрийн болон эдийн засгийн өндөрлөгт тэнцэх хүн биш гэдгийг, улмаар гологдож шаарлагдах хэмжээнд бууж очсоныг дурьдаж хэлбэл зохино. Шударга ёсны хувьсгалыг зохион байгуулахад Удвал сайдын хэд хэдэн төрх шинж илэрсэнийг бид дурьдах учиртай. Удвал сайд нэн шулуун шударга зантай, аливаа асуудалд зөв хандах эрдмийн мэдлэгээ олж авсан бөгөөд алдар нэр хөөцөлддөггүй, эд мөнгөний ямар ч шуналгүй гэдэг нь харагдсан. Ийм төрх шинж ялангуяа том хувьсгалд тэргүүлэх үүрэг гүйцэтгэдэг улс-төрчдөд заавал байх ёстой. Гэтэл Бат-Үүлд дээрхи төрх шинж огт байхгүй гэдэг нь нотлогдчихоод байна. Бат-Үүлийн улс төрийн зураг хөрөг үндсэндээ улстөрчийн зиндаанд ойртож очоогүй, харин аюултай, хорлонтой этгээдийн олон шинжийг тээж явдаг тийм хүн гэдэг нь ажиглагдсан. Ингээд бид Бат-Үүлийг том улстөрч гэж, лут зохион байгуулагч гэж, тэр тусмаа лут хувьсгалч гэх статусаас ангид гэдгийг тогтоолоо. Ерөнхий сайд Бямбасүрэн Бат-Үүлийн дээр дурдсан ёозгүй төрх шинжүүдийг мэдсээр байсан мөртлөө түүнийг зориуд дөвийлгөж Ерөнхий сайд асан Содномтой эн зэрэгцүүлж хоёуланг нь төрийн том зүтгэлтэн хамээн алдаршуулдаг болжээ. Ер нь Содном, Бямбасүрэн, Жасрай зэрэг Ардын намын лийдэрүүд Монгол улсыг түүхэн ямар замналаар явж буйг, улс орон маань хөгжиж байна уу, аль эсвэл хөгийнжиж байна уу гэдгийг огт ойлгохгүй явсаар эцсийн эцэст улс орноо сүйрэл, сүйтгэлийн шатлал руу унагаж ард түмний амьдралыг ёстой жинхэнэ тамтаг болгож, эрдэс баялагийг гадныхан эзэгнэдэг тийм төвшинд хүргэчихээд байгаа. Эдгээр лийдэр хэмээгч этгээдүүд улс орны язгуур эрх ашиг чухам юу байдгийг ч анзаарахгүй явсаар байна. Эдгээр лийдэрүүд өөрсдийгөө хамгийн лут эдийн засагчид, мундаг зохион байгуулагчид хэмээн өргөмжлүүлдэг ч гэсэн тэдний жинхэнэ паян 1980 оноос л илчилэгдэж эхэлсэн. Хэдийгээр өндөр албан тушаалд очсон ч гэсэн тэд санхүү-эдийн засгийн нууцлаг бүлэглэлийг байгуулж өндөр албан тушаалд хүрэх замаа олж чаджээ. Өөрсдөөс нь онолын талаар ч, бодлогын асуудлаар ч, төлөвлөлт, удирдахуй, зохион байгуулалтын асуудлаар ч илүү болчихсон тийм каадруудыг замаасаа зальжин аргаар зайлуулж нэр төрийг нь гутаах ажлыг чадамгай хийж чаддаг болчихсон байлаа. Гэтэл эдгээр нөхөд 1981 онд Монгол улс эдийн засгийн функционал хямралд орсоныг арван жилийн дараа гэхэд мэдээгүй гэлдэрч явсан юм. Улс төр эдийн засгийн том том асуудлуудыг шийдвэрлэх чадваргүй гэсэн мундаг тодорхойлолтыг Зөвлөлтийн дээд удирдлага манайхны гол гол лийдэрүүдэд 1980-аад онд өгсөн байлаа. Тухайлбал МАХН-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Ж.Батмөнхийг хойрог, мэдрэмж муутай хүн гэж, сайд нарын зөвлөлийн дарга Д.Содномыг хоёр нүүртэй этгээд гэж, Улс төрийн товчооны гишүүн, намын хянан шалгах хорооны дарга хурандаа генерал Б.Дэжидийг түрэмгий атлаа доожоогүй амьтан гэж хочилж байсныг бид олж мэдсэн. Зөвлөлтийн дээд удирдлага өөрчлөн байгуулалтыг хариуцаж байсан Улс төрийн товчооны гишүүн Намсрайд эхэн үедээ итгэл үзүүлж байсан ч гэсэн хожим Намсрайд туслах шаардлагагүй гэдгээ мэдэгдэв. Тийм ч учраас Зөвлөлтийн дээд удирдлага өөрчлөн байгуулалтыг даруй түргэн хийлгэхийн тулд улс төрийн өлсөлтийг санаачилж, улс төрийн товчоог бүрэн бүрэлдэхүүнээр нь огцруулах ёстой гэсэн зарчмын чиг шугамыг баримталсан байв. Манай 80-аад оны том лийдэрүүд улс төрийн товчоог бүрэн бүрэлдэхүүнээр нь огцруулах асуудлыг өөрчлөн санаачилж тавьсан мэтээр ярьдаг нь худал зүйл байсан юм шүү. Горбачев Батмөнхөд том дарамт үзүүлж Улс төрийнхөө товчоог бүрэн бүрэлдэхүүнээр нь огцруулахыг зөвшөөрүүлж чадсан. Энэ бол Ардчилсан хувьсгалтай ямар ч холбоогүй асуудал байв. Тэгэхээр Ардчилсан хувьсгал нь том судалгааны үндсэн дээр дэвшигдэж гарсан аугаа лут үйл явц байсан бол, өөрчлөн байгуулалт төрийн далд эргэлт, Улс төрийн товчооны огцруулалт, улс төрийн өлсөлт зэрэг нь Зөвлөлтийн дээд удирдлагаас өгсөн хатуу чиг шугам байсан гэдгийг бид онцолж хэлэх учиртай. Зөвлөлтийн дээд удирдлага МАХН-ын улс төрийн товчоог бүрэн бүрэлдэхүүнээр нь огцруулахдаа онц байдлыг тогтоолгохгүй байх шаардлагыг хүчтэй тавьж өөрсдийн онц эрхтэй бие төлөөлөгчид (Смирнов, Богданов)-ыг томилон ирүүллээ. Тэд 1990 оны 3-р сарын улс төрийн өлсөлтийг бүрэн хяналтандаа байлгаж дуусгаад гуравдугаар сарын дундуур нутагтаа буцсан гэлтэй. Бид байдлыг ерөнхийд нь иймэрхүү дүр зургаар төсөөлж явдаг бөгөөд ер нь МАХН-ыг бүхэлд нь авч үлдэх тийм чиглэлийг Зөвлөлтийн дээд удирдлага хатуу баримталж байсан гэдгийг бид хэлэх учиртай. Тийм ч учраас бид 1990 оны Ардчилсан хувьсгалыг ч, 1989 оноос эхэлсэн өөрчлөн байгуулалтыг ч, 1991 оноос эхэлсэн монжооч зах зээлийн хувьсгалыг ч үнэн бодит дүр төрхөөр нь элдэв янзын гуйвуулалтгүйгээр бодит чин үнэнд нийцүүлж бичиж үлдээх ёстой. Монжооч зах зээлийн хувьсгал 25 жилийн нүүрийг үзэх гэж байхад өнөөгийн манай Ардчилсан намынхан юуг нь ч ойлгохгүй будилж, Ардчилсан хувьсгалын 25 жилийн ойг тэмдэглэнэ гэж одооноос бужигнаж эхэлж байна. Элдэв ой тэмдэглэж, уул овоо тахиж, жоохон олдсон хөрөнгө мөнгөө замбараагүй зарцуулдагаа больвол таарна. Халх голын 75 жилийн ой ч гэнэ үү, Ардчилсан хувьсгалын 25 жилийн ой ч гэх шиг, шинэ үндсэн хуулийн 25 жилийн ойг ч магадгүй тэмдэглэх гэж дөвчигнөдгөө боливол таарна. Өнөөдөр бидний сэтгэлийг хамгийн ихээр зовоож байгаа зүйл бол стратегийн ганцхан ордыг ашиглахад гурван сая монголчуудаа зуун жил тэжээх тийм боломж байсаар байтал бид яах гэж 3000 гаруй эрдэсийн ордуудыг гадныханд лицензээр панзалчихваа гэсэн асуудал монголчууд биднийг үнэхээрийн түгшээн самгардуулж байна. Эд мөнгөний шуналд, том даргын суудалд ямар олон хүн зүрх сэтгэлээ өгч, харийн шашинд тархи толгойгоо захируулдаг болчихвоо. Дахин их өөрчлөлтийг хийх шаардлага байнга гарах болно. Бид 90 oноoc хойш 24 жилийг ямар ч үр дүнгүй өнгөрөөж туйлын ядууралд, эд баялагийн цөлмөлтөд орчихоод байгааг Монгол улс маань түүхэн маш буруу гольдрилоор, хамгийн бурамгуй замналаар явчихлаа гэдгийг л цуцалтгүй сонордуулсаар байх болно. Энэ чиглэлээр бид онол улс төрийнхөө тэмцлийг өртөөлөн өрнүүлэх болно. Доктор П.Нэргүй
Эх сурвалж: “Хөх толбо” сонин |
Том том урвалтууд, улс төрийн гүтгэлгүүд, Бат-Үүлийн уруудалт |
|
|
|
Bolod.mn |
|
Сэтгэгдэл (4) |
|
Уншигчдын оруулсан сэтгэгдлийн талаар манай сайт хариуцлага хvлээхгvй болохыг анхаарна уу. Үгийн санд шүүлтүүр хийсэн болно |
Зочин хуухэн ********дүүлсэн т********аараа эрөтик зохиол бичиж угууч ах аа...
2014-07-03 | 02:28:37 | 84.129.141.56 | |
Зочин захи********гаар олон юм ********аж байхаар арго давааням энэ тэртэй нийлээд прохакшн байгуул тэгвэл илүү мөнгө олхоор юм байна
2014-07-03 | 02:02:28 | 202.126.89.251 | |
Зочин Нэг тийм айхтар хуучин дурсамжаараа амьдарсан, ил гарах дургүй, голгүй гомдсон азгүй хүнээс үнэртдэг бохир үнэр ханх********ж байна. Яасан их гомдол вэ. Эсвэл эд нар биенээ татаж дэмжиж амьдр********ыг авч ямах тангараг тавьсан улс байх аа. Дээшээ гарсан Бат үүл нь тэр тангаргаа биелүүлээгүй юм болуу гэж бодогдчихлоо. Яасан сонин юм, өөрсдийн хэдийнхээ төлөө л нийгмийг өөрчилсөн болж байна уу
2014-07-02 | 18:23:42 | 203.91.116.94 | |
Зочин Ардчилсан хувьсг********ыг монгол хүн бүр дор бүрнээ битүүхэн дэмжиж их л зүйл хүлээсэндээ даанч тэр үед хэлж байсан тэмцэж байсан зорилгоо зөв тодорхойлж хүрэх замаа сонгох мэдлэг турш******** дутсанаас одоо хүртэл улс орон маань хөгжлийн биш горьдлогын замаар яваад байна. Үнэхээр тэр зорьсондоо хүрсэн бол тэмдэглэлгүй яахав.Хүрч чадаагүй зорилго хийж хүрч чадаагүй ажлыг тэмдэглэх нь өөрт нь том санагдах өрөөлд юу ч биш харагдахыг ойлгохгүй яваад байна аа гэсэн үг шүү дээ. Өнгөрсөн замаа харж зөв дүгнэлт хийж ********даа оноогоо зөвөөр хүлээж засаж чадах хүнийг монголчууд хүлээж байна. Ухаарах цаг болсон урагшлах замаа зөв сонгох хэрэгтэй байна хувьсг********чидаа. Хамт тэмцэж байсан хүмүүс чинь ямар хөрөнгөтэй болж юу хэлдэг болсныг ард түмэн хараад байна анд нөхөд нь харахгүй атаархаж долигноод байна гэж жирийн нэгэн иргэн надад бодогдож байна.
2014-07-02 | 14:10:26 | 202.21.118.98 | |
|
|
|
|


Элийрэгч Ц.Уянга: Намайг айлгахаар албан тушаалаа урвуулж, хувиараа яриад байсан ажилтандаа арга хэмжээ авсан уу 11:55 Цахим сүлжээнд "No War" хөдөлгөөний дэмжигч Ц.Уянгыг ТЕГ-ын Мөрдөн шалгах газраас саатуулж, Эрүүгийн хуулийн 19 дүгээр зүйлд заасан үндэслэлээр эрүүгийн хэрэг үүсгэсэн гэх мэдээлэл цацагдсан.
|
Цахим сүлжээнд "No War" хөдөлгөөний дэмжигч Ц.Уянгыг ТЕГ-ын Мөрдөн шалгах газраас саатуулж, Эрүүгийн хуулийн 19 дүгээр зүйлд заасан үндэслэлээр эрүүгийн хэрэг үүсгэсэн гэх мэдээлэл цацагдсан. »»
|
|
Ливан Төв банкны ерөнхийлөгч Риад Салемийг Интерполоос авлигын хэргээр дууджээ 11:54 Түүнийг байцаалтад дуудсан гэж шүүхийн ажилтнууд мэдээлсэн байна.
|
Түүнийг байцаалтад дуудсан гэж шүүхийн ажилтнууд мэдээлсэн байна. »»
|
|
Улсын хэмжээнд 10 мянга гаруй ээж Алдарт эхийн одонгоо гардаж авлаа 11:49 Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүх Олон улсын хүүхдийн эрхийг хамгаалах өдрийг тохиолдуулан Олон хүүхэд төрүүлж өсгөсөн эхийг урамшуулах тухай хууль болон Монгол Улсын
|
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүх Олон улсын хүүхдийн эрхийг хамгаалах өдрийг тохиолдуулан Олон хүүхэд төрүүлж өсгөсөн эхийг урамшуулах тухай хууль болон Монгол Улсын »»
|
|
БНАСАУ тагнуулын хиймэл дагуулаа зургаадугаар сард хөөргөхөө мэдэгджээ 11:46 БНАСАУ цэргийн тагнуулын анхны хиймэл дагуулаа зургаадугаар сард хөөргөхөөр төлөвлөж байгаа бөгөөд энэ нь АНУ-ын цэргийн үйл ажиллагааг цаг тухайд нь ажиглах зорилготой гэж
|
БНАСАУ цэргийн тагнуулын анхны хиймэл дагуулаа зургаадугаар сард хөөргөхөөр төлөвлөж байгаа бөгөөд энэ нь АНУ-ын цэргийн үйл ажиллагааг цаг тухайд нь ажиглах зорилготой гэж »»
|
|
Говь-Алтай аймагт 3.5 магнитуд хүчтэй газар хөдөлжээ 11:42 Говь-Алтай аймгийн Бугат сумын төвөөс урд зүгт 49 километрийн зайд 3.5 магнитудын хүчтэй газар хөдлөв.
|
Говь-Алтай аймгийн Бугат сумын төвөөс урд зүгт 49 километрийн зайд 3.5 магнитудын хүчтэй газар хөдлөв. »»
|
|
Байшинд гал гарч 64 настай эмэгтэй ач охины хамт галд өртөн амиа алджээ 10:21 Дорнод аймагт гал түймрийн улмаас хоёр хүн амь насаа алдсан харамсалтай хэрэг гарчээ.
|
Дорнод аймагт гал түймрийн улмаас хоёр хүн амь насаа алдсан харамсалтай хэрэг гарчээ. »»
|
|
АВВА хамтлаг Eurovision-2024 наадамд оролцохоос татгалзжээ 10:09 Шведийн алдарт АВВА хамтлагийнхан 2024 онд эх оронд нь зохион байгуулагдах "Eurovision" урлагийн наадамд оролцох
|
Шведийн алдарт АВВА хамтлагийнхан 2024 онд эх оронд нь зохион байгуулагдах "Eurovision" урлагийн наадамд оролцох »»
|
|
Түүхэнд анх удаа цахилгаан машин хамгийн их борлуулалттай автомашин болов 10:02 Дэлхийн түүхэнд анх удаа цахилгаан автомашин хамгийн их борлуулалттай машин болжээ.
|
Дэлхийн түүхэнд анх удаа цахилгаан автомашин хамгийн их борлуулалттай машин болжээ. »»
|
|
2022-2023 оны хичээлийн жилд сурлагын хоцрогдлыг 7-20 хувь нөхжээ 09:55 Коронавирусийн халдварт цар тахлыг хумих зорилгоор цэцэрлэг, сургуулийн танхимын үйл ажиллагааг зогсоосон. Үүнээс үүдэлтэйгээр ирээдүйд
|
Коронавирусийн халдварт цар тахлыг хумих зорилгоор цэцэрлэг, сургуулийн танхимын үйл ажиллагааг зогсоосон. Үүнээс үүдэлтэйгээр ирээдүйд »»
|
|
Эрдоган Турк орныг хэрхэн өөрчлөв? 09:54 АНКАРА. /BBC/. Туркийг 20 жил удирдсан Режеп Тайип Эрдоган ээлжит сонгуульд төвөггүйхэн ялж, улс орноо дахин
|
АНКАРА. /BBC/. Туркийг 20 жил удирдсан Режеп Тайип Эрдоган ээлжит сонгуульд төвөггүйхэн ялж, улс орноо дахин »»
|
|
2022-2023 оны хичээлийн жилд сурлагын хоцрогдлыг 7-20 хувь нөхжээ 19:02 Коронавирусийн халдварт цар тахлыг хумих зорилгоор цэцэрлэг, сургуулийн танхимын үйл ажиллагааг зогсоосон. Үүнээс үүдэлтэйгээр ирээдүйд үзүүлэх нөлөөллийг тооцон хор хохирол хамгийн ихээр амссан салбар бол боловсрол юм гэж ДЭМБ тодорхойлж зарласан.
|
Коронавирусийн халдварт цар тахлыг хумих зорилгоор цэцэрлэг, сургуулийн танхимын үйл ажиллагааг зогсоосон. Үүнээс үүдэлтэйгээр ирээдүйд үзүүлэх нөлөөллийг тооцон хор хохирол хамгийн ихээр амссан салбар бол боловсрол юм гэж ДЭМБ тодорхойлж зарласан. »»
|
|
Ирэх жил УИХ-ын сонгуультай тул гишүүд "иргэдэд хайр зарлаж эхэлжээ" 18:39 УИХ-ын ээлжит сонгууль ирэх 2024 оны зургаадугаар сард болно. Харин өдгөө УИХ-ын сонгуулийг холимог системээр явуулж,
|
УИХ-ын ээлжит сонгууль ирэх 2024 оны зургаадугаар сард болно. Харин өдгөө УИХ-ын сонгуулийг холимог системээр явуулж, »»
|
|
З.Төмөртөмөө хүүхдэд зориулсан хийлдэг тоглоомуудыг бүртгэж, хяналт тавихыг үүрэг болголоо 17:37 Олон улсын хүүхдийн эрхийг хамгаалах өдрөөр НЗДТГ, Нийслэлийн Гэр бүл, хүүхэд, залуучуудын хөгжлийн газар зэрэг
|
Олон улсын хүүхдийн эрхийг хамгаалах өдрөөр НЗДТГ, Нийслэлийн Гэр бүл, хүүхэд, залуучуудын хөгжлийн газар зэрэг »»
|
|
Сүхбаатар аймгийн хорих ангийн нөхцөлийг ХЭҮК-ын ажлын хэсэг хянан шалгажээ 17:34 Хүний Эрхийн Үндэсний Комисс(ХЭҮК)-ын Эрүү шүүлтээс урьдчилан сэргийлэх асуудал эрхэлсэн гишүүн Я.Цэлмэнгээр ахлуулсан ажлын хэсэг тавдугаар сарын 25, 26-нд Сүхбаатар аймагт хяналт шинжилгээ хийж ажилласан байна.
|
Хүний Эрхийн Үндэсний Комисс(ХЭҮК)-ын Эрүү шүүлтээс урьдчилан сэргийлэх асуудал эрхэлсэн гишүүн Я.Цэлмэнгээр ахлуулсан ажлын хэсэг тавдугаар сарын 25, 26-нд Сүхбаатар аймагт хяналт шинжилгээ хийж ажилласан байна. »»
|
|
Режеп Тайип Эрдоган улиран сонгогдлоо 17:08 Турк улсын одоогийн ерөнхийлөгч Режеп Тайип Эрдоган хоёр дахь шатны санал хураалтын урьдчилсан тооллогын дүнгээр 52.14 хувийн санал авч ерөнхийлөгчөөр улиран сонгогдсон гэж Туркийн Сонгуулийн дээд зөвлөлийн ерөнхийлөгч Ахмед Йенел өчигдөр /2023.05.28/ зарласныг тус улсын Анадолу агентлаг мэдээлжээ.
|
Турк улсын одоогийн ерөнхийлөгч Режеп Тайип Эрдоган хоёр дахь шатны санал хураалтын урьдчилсан тооллогын дүнгээр 52.14 хувийн санал авч ерөнхийлөгчөөр улиран сонгогдсон гэж Туркийн Сонгуулийн дээд зөвлөлийн ерөнхийлөгч Ахмед Йенел өчигдөр /2023.05.28/ зарласныг тус улсын Анадолу агентлаг мэдээлжээ. »»
|
|
Вашингтоны метронд гал нээжээ 17:01 NBC агентлагийн мэдээлснээр, орон нутгийн цагаар энэ сарын 28-ны 11:45 цагийн орчимд Америкын Вашингтон хотын метронд гал нээсэн хэрэг гарч, үүний улмаас нэг эрэгтэй амиа алдсан байна. Цагдаа нар сэжигтнийг эрэн сурвалжилж байгаа юм байна.
|
NBC агентлагийн мэдээлснээр, орон нутгийн цагаар энэ сарын 28-ны 11:45 цагийн орчимд Америкын Вашингтон хотын метронд гал нээсэн хэрэг гарч, үүний улмаас нэг эрэгтэй амиа алдсан байна. Цагдаа нар сэжигтнийг эрэн сурвалжилж байгаа юм байна. »»
|
|
Улсын арслан Э.Оюунболдын эгч Э.Саруулзаяа: Допинг гэхэд л миний дүү рүү массаараа хоморголон дайрч, ялладаг болж 16:56 МҮБХ-ны зүгээс Э.Оюунболд допинг хэрэглэсэн талаарх мэдээллийг хийв.
|
МҮБХ-ны зүгээс Э.Оюунболд допинг хэрэглэсэн талаарх мэдээллийг хийв. »»
|
|
"Монгол Улсын хөгжлийн 2024 оны төлөвлөгөө батлах тухай" тогтоолын төслийн эцсийн хэлэлцүүлгийг явуулав 16:28 УИХ-ын Эдийн засгийн байнгын хорооны хуралдаанаар "Монгол Улсын хөгжлийн 2024 оны төлөвлөгөө батлах тухай" тогтоолын төслийн анхны хэлэлцүүлгийг явуулав.
|
УИХ-ын Эдийн засгийн байнгын хорооны хуралдаанаар "Монгол Улсын хөгжлийн 2024 оны төлөвлөгөө батлах тухай" тогтоолын төслийн анхны хэлэлцүүлгийг явуулав. »»
|
|
Хөгжлийн банкны хэргийн шүүх хурал дуустал Ц.Хуланг ЦАГДАН ХОРИНО 16:24 Яруу найрагч Ц.Хуланг эх орноосоо урвасан гэх хэргээр өнгөрсөн нэгдүгээр сараас хойш цагдан хорьж буй.
|
Яруу найрагч Ц.Хуланг эх орноосоо урвасан гэх хэргээр өнгөрсөн нэгдүгээр сараас хойш цагдан хорьж буй. »»
|
|
Азийн Пауэрлиптингийн 9 удаагийн аварга Ц.Баярхүү Дэлхийн аварга боллоо 14:34 Монгол Улсын Пауэрлиптингийн шилдэг тамирчин Ц.Баярхүү Монголын Пауэрлиптингийн Холбоо үүсгэн байгуулагдсаны 20
|
Монгол Улсын Пауэрлиптингийн шилдэг тамирчин Ц.Баярхүү Монголын Пауэрлиптингийн Холбоо үүсгэн байгуулагдсаны 20 »»
|
|
Бага насны хүүхдийг хүчирхийлээд, хөнөөсөн этгээд хорих газраас суллагдаад удаагүй 21 настай этгээд байжээ 14:22 Баянгол дүүрэгт найман настай хүүхдийг хүчиндэн амь насыг нь хохироосон хэрэг гарчээ. Тодруулбал, охины хоолойг боон амь насыг нь бүрэлгэн нүхэн жорлонд хаясан байжээ.
|
Баянгол дүүрэгт найман настай хүүхдийг хүчиндэн амь насыг нь хохироосон хэрэг гарчээ. Тодруулбал, охины хоолойг боон амь насыг нь бүрэлгэн нүхэн жорлонд хаясан байжээ. »»
|
|
Завхан аймагт газар хөдлөлт боллоо 14:13 Завхан аймгийн Эрдэнэхайрхан сумын Багануур багийн “Нарын гол” гэдэг газар тавдугаар сарын 28-ны өдрийн 22:46 цагт газар хөдлөлт боллоо.
|
Завхан аймгийн Эрдэнэхайрхан сумын Багануур багийн “Нарын гол” гэдэг газар тавдугаар сарын 28-ны өдрийн 22:46 цагт газар хөдлөлт боллоо. »»
|
|
Б.Нямтайшир: Улстөрчид төрийн өмчид ойр байгаа учраас авлига, албан тушаалын хэрэг гарч байгаа юм 14:10 МАК ХХК-ийн Бодлогын зөвлөлийн дарга Б.Нямтайширтай ярилцлаа.
|
МАК ХХК-ийн Бодлогын зөвлөлийн дарга Б.Нямтайширтай ярилцлаа. »»
|
|
Ц.Хуланд холбогдох хэргийг Хөгжлийн Банкны шүүх хурал дууссаны дараа хянан хэлэлцэхээр болжээ 13:59 Яруу найрагч Ц.Хулангийн хэргийн талаар Баянзүрх, Сүхбаатар, Чингэлтэй дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн олон нийттэй харилцах хэлтсийн мэргэжилтэн Ө.Уртнасан өнөөдөр мэдээлэл өглөө.
|
Яруу найрагч Ц.Хулангийн хэргийн талаар Баянзүрх, Сүхбаатар, Чингэлтэй дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн олон нийттэй харилцах хэлтсийн мэргэжилтэн Ө.Уртнасан өнөөдөр мэдээлэл өглөө. »»
|
|
Найман настай охин нүхэн жорлонд унан амиа алджээ 12:25 Нийслэлийн Баянгол дүүргийн 10 дугаар хорооны “Зүүн наран”-гийн 10 дугаар гудамжинд бага насны хүүхэд нүхэн жорлонд унасан тухай дуудлагыг 05.28-ны өдрийн 11:18 цагт ОБЕГ-т хүлээн авчээ.
|
Нийслэлийн Баянгол дүүргийн 10 дугаар хорооны “Зүүн наран”-гийн 10 дугаар гудамжинд бага насны хүүхэд нүхэн жорлонд унасан тухай дуудлагыг 05.28-ны өдрийн 11:18 цагт ОБЕГ-т хүлээн авчээ. »»
|
|
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ өглөөний уулзалтаа соёл урлагийн салбарынхантай хийж байна 12:17 Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ 12 дахь өглөөний уулзалтаа Соёлын сайд Ч.Номин, Сангийн сайд Б.Жавхлан, Хөдөлмөр, нийгмийн
|
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ 12 дахь өглөөний уулзалтаа Соёлын сайд Ч.Номин, Сангийн сайд Б.Жавхлан, Хөдөлмөр, нийгмийн »»
|
|
Ихэнх нутгаар бороо, уулархаг нутгаар нойтон цас орж, сэрүүснэ 12:03 Малчид, иргэдэд зориулсан мэдээ:
|
Малчид, иргэдэд зориулсан мэдээ: »»
|
|
"Автомашингүй өдөр" зургаадугаар сарын 3-ны Бямба гарагт болно 11:16 "Автомашингүй өдөр" маргааш буюу тавдугаар сарын 27-нд болох байсныг зургаадугаар сарын 3-ны Бямба гараг хүртэл хойшлуулаад байгаа.
|
"Автомашингүй өдөр" маргааш буюу тавдугаар сарын 27-нд болох байсныг зургаадугаар сарын 3-ны Бямба гараг хүртэл хойшлуулаад байгаа. »»
|
|
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ соёл урлагийн салбарынхантай уулзаж байна 11:09 Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ 12 дахь өглөөний уулзалтаа Соёлын сайд Ч.Номин, Сангийн сайд Б.Жавхлан, Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайд Х.Булгантуяа нарын хамт соёл урлагийн салбарынхантай хийж байна.
|
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ 12 дахь өглөөний уулзалтаа Соёлын сайд Ч.Номин, Сангийн сайд Б.Жавхлан, Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайд Х.Булгантуяа нарын хамт соёл урлагийн салбарынхантай хийж байна. »»
|
|
"Сибирийн хүч": Хятад улс хийн хоолойн асуудлаар Москваг хүлээхээс өөр аргагүй байдалд оруулж байна 11:09 ОХУ-ын Ерөнхий сайд Хятадад хийсэн айлчлалаараа Москвагийн удаан хүлээсэн хариуг авч чадалгүй буцлаа. Өөрөөр хэлбэл Ази тив рүү эрчим хүчний урсгалыг өөрчлөх зорилготой томоохон төсөл болох
|
ОХУ-ын Ерөнхий сайд Хятадад хийсэн айлчлалаараа Москвагийн удаан хүлээсэн хариуг авч чадалгүй буцлаа. Өөрөөр хэлбэл Ази тив рүү эрчим хүчний урсгалыг өөрчлөх зорилготой томоохон төсөл болох »»
|
|
Киргизийн Гадаад хэргийн сайд Монголд айлчилна 11:07 Бүгд найрамдах Киргиз улсын Гадаад хэргийн сайд Ж.Кулубаев энэ сарын 29,30-нд Монгол Улсад албан ёсны айлчлал хийнэ.
|
Бүгд найрамдах Киргиз улсын Гадаад хэргийн сайд Ж.Кулубаев энэ сарын 29,30-нд Монгол Улсад албан ёсны айлчлал хийнэ. »»
|
|
GS-25 сүлжээ дэлгүүрийн худалдагчийн биед халдаж, хэл амаар доромжилсон эмэгтэйг шалгаж байна 11:06 Сүлжээ дэлгүүрийн худалдагчийг үг хэлээр доромжилж, олон нийтийн газар танхайрч, бусдын биед халдсан эмэгтэйн бичлэг
|
Сүлжээ дэлгүүрийн худалдагчийг үг хэлээр доромжилж, олон нийтийн газар танхайрч, бусдын биед халдсан эмэгтэйн бичлэг »»
|
|
Залуу заануудыг “базсан” Тэрүнофүжигийн 8 дахь түрүү 11:00 Японы нийслэлийн Кокүгикан сүмо бөхийн ордонд мэргэжлийн сүмогийн Зуны тэмцээн болж өнгөрлөө.
|
Японы нийслэлийн Кокүгикан сүмо бөхийн ордонд мэргэжлийн сүмогийн Зуны тэмцээн болж өнгөрлөө. »»
|
|
С.Батдөлийн хэргийг Баянголын шүүх хүлээж авчээ 10:23 УБТЗ ХНН-ийн Тээвэр зохицуулалтын албаны орлогч дарга С.Батдөлд холбогдох хэргийг “Нүүрсний хэрэг №1” гэцгээх болсон.
|
УБТЗ ХНН-ийн Тээвэр зохицуулалтын албаны орлогч дарга С.Батдөлд холбогдох хэргийг “Нүүрсний хэрэг №1” гэцгээх болсон. »»
|
|
Хийлдэг гулсуур салхинд хийсэж, тоглож байсан 12 хүүхэд гэмтэн эмнэлэгт хэвтсэн. Хоёр нь ухаангүй байна 10:19 Хийлдэг гулсуур хийсэж 12 хүүхэд гэмтсэн явдал болжээ.
|
Хийлдэг гулсуур хийсэж 12 хүүхэд гэмтсэн явдал болжээ. »»
|
|
“Нэг айлын газар чөлөөлөхийн тулд 15-25 удаа уулздаг. Зарим нь байр нэхнэ. Үүнээс болж ажил удааширдаг” 18:02 Авто замын салбарын 30 орчим ААН, байгууллагын төлөөлөлтэй Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагч Д.Сумъяабазар өнөөдөр уулзаж, шийдвэрлэх арга замын талаар хэлэлцлээ.
|
Авто замын салбарын 30 орчим ААН, байгууллагын төлөөлөлтэй Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагч Д.Сумъяабазар өнөөдөр уулзаж, шийдвэрлэх арга замын талаар хэлэлцлээ. »»
|
|
ХӨГЖЛИЙН БАНК: “Х тайлан гаргаж байсан Газ импорт компани 4.8 тэрбумын ЗЭЭЛ авснаас 2 тэрбумыг зориулалт бусаар ашиглажээ 17:36 "Хөгжлийн банк"-ны гэх 80 хүн, 4 хуулийн этгээдэд холбогдох эрүүгийн хэргийн гэм буруугийн шүүх хуралдаан
|
"Хөгжлийн банк"-ны гэх 80 хүн, 4 хуулийн этгээдэд холбогдох эрүүгийн хэргийн гэм буруугийн шүүх хуралдаан »»
|
|
Зайсангийн хаусуудаас үл хөдлөх эд хөрөнгийн татвар авна, үнэлгээг шинэчилнэ 17:33 Нийслэл энэ онд 1.9 их наяд төгрөгийн орлого төвлөрүүлэх үүрэгтэй. Үүний 1.7 их наяд нь татварын орлого, 200 тэрбум нь
|
Нийслэл энэ онд 1.9 их наяд төгрөгийн орлого төвлөрүүлэх үүрэгтэй. Үүний 1.7 их наяд нь татварын орлого, 200 тэрбум нь »»
|
|
БНХАУ-д коронавирусний халдварын тоо ихсэж шинэ давалгаанаас сэрэмжлүүлэв 17:32 Урд хөршид коронавирусний халдварын шинэ давалгаа нүүрлэж байж болзошгүйг хэвлэлүүд өргөнөөр мэдээлж эхэллээ.
|
Урд хөршид коронавирусний халдварын шинэ давалгаа нүүрлэж байж болзошгүйг хэвлэлүүд өргөнөөр мэдээлж эхэллээ. »»
|
|
Зургаадугаар сард төвийн болон зүүн зүгийн нутгаар гэнэтийн аадар бороо орох магадлал өндөр байна 16:51 Цаг Уур, Орчны Шинжилгээний Газар(ЦУОШГ)-аас ирэх сарын цаг агаарын урьдчилсан төлөвийг танилцууллаа.
Баруун аймгуудын нутгаар. Энэ сард агаарын дундаж температур нийт нутгаар олон жилийн дундаж(ОЖД)-аас дулаан, хур тунадас ихэнх нутгаар дунджаас бага, харин Завханы зүүн, Баянхонгорын хойд хэсгээр дунджийн орчим байх төлөвтэй байна.
|
Цаг Уур, Орчны Шинжилгээний Газар(ЦУОШГ)-аас ирэх сарын цаг агаарын урьдчилсан төлөвийг танилцууллаа.
Баруун аймгуудын нутгаар. Энэ сард агаарын дундаж температур нийт нутгаар олон жилийн дундаж(ОЖД)-аас дулаан, хур тунадас ихэнх нутгаар дунджаас бага, харин Завханы зүүн, Баянхонгорын хойд хэсгээр дунджийн орчим байх төлөвтэй байна. »»
|
|
“Neuralink” тархины чипээ хүн дээр турших зөвшөөрөл авчээ 16:30 ВАШИНГТОН. /DW/. Америкийн тэрбумтан Илон Маскийн “Neuralink” компани компьютер, гар утсыг бодлоороо удирдан
|
ВАШИНГТОН. /DW/. Америкийн тэрбумтан Илон Маскийн “Neuralink” компани компьютер, гар утсыг бодлоороо удирдан »»
|
|
Т.Доржханд: Хэлэлцээр ширээн дээр тэр бүр хийгддэггүй. Оросуудтай 100 татдаг бол Хятадуудтай хоол иднэ 16:02 ЭЗХ-ийн сайд Ч.Хүрэлбаатарыг, УИХ-ын гишүүд болон БНХАУ-ын иргэдтэй нийлэн архидан согтуурч, мөрийтэй тоглож байна гэх мэдээлэл гарсан. Уг асуудлаар Ч.Хүрэлбаатар сайд тайлбар мэдээллийг өөрийн цахим хуудаснаа нийтэлсэн.
|
ЭЗХ-ийн сайд Ч.Хүрэлбаатарыг, УИХ-ын гишүүд болон БНХАУ-ын иргэдтэй нийлэн архидан согтуурч, мөрийтэй тоглож байна гэх мэдээлэл гарсан. Уг асуудлаар Ч.Хүрэлбаатар сайд тайлбар мэдээллийг өөрийн цахим хуудаснаа нийтэлсэн. »»
|
|
Коронавирусийн халдвар нийслэл болон Өмнөговь, Дорноговь, Сүхбаатар зэрэг аймагт нэмэгдэж байна 16:01 Халдварт Өвчин Судлалын Үндэсний Төв (ХӨСҮТ)-өөс коронавируст халдварын нөхцөл байдлын талаар мэдээлэв.
|
Халдварт Өвчин Судлалын Үндэсний Төв (ХӨСҮТ)-өөс коронавируст халдварын нөхцөл байдлын талаар мэдээлэв. »»
|
|
Н.УЧРАЛ: Нээлттэй болсон есөн сангаас гадна таван сангийн мэдээллийг нээлттэй байршууллаа 15:59 ЦХХХ-ны сайд Н.Учрал Засгийн газраас зарласан "Шилэн" ажиллагааны талаар болон өнөөдөр нийтэд ил болж буй сангуудын талаар мэдээлэл өглөө.
|
ЦХХХ-ны сайд Н.Учрал Засгийн газраас зарласан "Шилэн" ажиллагааны талаар болон өнөөдөр нийтэд ил болж буй сангуудын талаар мэдээлэл өглөө. »»
|
|
Кино урлагийг дэмжих сангаас энэ онд 11 төсөл нэг тэрбум төгрөгийн санхүүжилт авчээ 15:58 Шилэн ажиллагааны хүрээнд зургаан сангийн мэдээлэл нээлттэй болсныг Цахим хөгжил, харилцаа холбооны сайд Н.Учрал өнөөдөр мэдээллээ.
|
Шилэн ажиллагааны хүрээнд зургаан сангийн мэдээлэл нээлттэй болсныг Цахим хөгжил, харилцаа холбооны сайд Н.Учрал өнөөдөр мэдээллээ. »»
|
|
Дубайд 4000 өрөөтэй сар хэлбэрийн зочид буудал барина 14:35 Дубай хотод Канадын энтрепренер Майкл Хендерсон 30 метр өндөр барилгын дээвэрт 274 метрийн диаметртэй сарны
|
Дубай хотод Канадын энтрепренер Майкл Хендерсон 30 метр өндөр барилгын дээвэрт 274 метрийн диаметртэй сарны »»
|
|
Кино урлагийг дэмжих сангаас нийт 8 компани, 3 иргэнд нийт 1,071,200,000₮ санхүүжилт олгоод байна 14:25 Шил ажиллагааны хүрээнд Кино урлагийн сангийн зарцуулалтын мэдээллийг https://shilen.gov.mn/movie сайтад ил болголоо.
|
|
|
УИХ-ын Тамгын газар Үндэсний нийтийн номын сантай хамтран ажиллах санамж бичиг байгуулав 14:23 Монгол Улсын парламентат ёс, хууль тогтоох үйл ажиллагааны өв, түүх, эдгээртэй холбоотой судалгаа, боловсуулалт, хөгжүүлэлт, төрт ёсны зарчим, дэг журам, үүнийг сахиулах,
|
Монгол Улсын парламентат ёс, хууль тогтоох үйл ажиллагааны өв, түүх, эдгээртэй холбоотой судалгаа, боловсуулалт, хөгжүүлэлт, төрт ёсны зарчим, дэг журам, үүнийг сахиулах, »»
|
|
ИНЕГ-ын тэтгэлгээр гадаадад сурсан хүмүүсийн мэдээллийг ил болгоно 14:17 Боловсролын зээлийн сангийн хөрөнгөөр гадаадад сурсан хүмүүсийн асуудал олны анхаарлыг татаж татвар төлөгчдийн мөнгөөр гадаадад сурсан бүх хүмүүсийн мэдээллийг ил болгохыг шаардаж эхэлсэн.
|
Боловсролын зээлийн сангийн хөрөнгөөр гадаадад сурсан хүмүүсийн асуудал олны анхаарлыг татаж татвар төлөгчдийн мөнгөөр гадаадад сурсан бүх хүмүүсийн мэдээллийг ил болгохыг шаардаж эхэлсэн. »»
|
|
МҮБХ: Э.Оюунболдын барилдах эрхийг хэдэн жилээр хасахыг тэргүүлэгчдийн хурлаар шийднэ 14:15 Үзэсгэлэн болгогч усан туулай жилийн Цагаан сарын барилдааны шөвгийн 16 бөхөөс сэргээшийн шинжилгээ авсан. Шинжилгээний хариу нь өнгөрсөн дөрөвдүгээр сарын 5-нд иржээ.
|
Үзэсгэлэн болгогч усан туулай жилийн Цагаан сарын барилдааны шөвгийн 16 бөхөөс сэргээшийн шинжилгээ авсан. Шинжилгээний хариу нь өнгөрсөн дөрөвдүгээр сарын 5-нд иржээ. »»
|
|
|
Ливан Төв банкны ерөнхийлөгч Риад Салемийг Интерполоос авлигын хэргээр дууджээ 11:54 Түүнийг байцаалтад дуудсан гэж шүүхийн ажилтнууд мэдээлсэн байна.
|
Түүнийг байцаалтад дуудсан гэж шүүхийн ажилтнууд мэдээлсэн байна. »»
|
|
БНАСАУ тагнуулын хиймэл дагуулаа зургаадугаар сард хөөргөхөө мэдэгджээ 11:46 БНАСАУ цэргийн тагнуулын анхны хиймэл дагуулаа зургаадугаар сард хөөргөхөөр төлөвлөж байгаа бөгөөд энэ нь АНУ-ын цэргийн үйл ажиллагааг цаг тухайд нь ажиглах зорилготой гэж
|
БНАСАУ цэргийн тагнуулын анхны хиймэл дагуулаа зургаадугаар сард хөөргөхөөр төлөвлөж байгаа бөгөөд энэ нь АНУ-ын цэргийн үйл ажиллагааг цаг тухайд нь ажиглах зорилготой гэж »»
|
|
Түүхэнд анх удаа цахилгаан машин хамгийн их борлуулалттай автомашин болов 10:02 Дэлхийн түүхэнд анх удаа цахилгаан автомашин хамгийн их борлуулалттай машин болжээ.
|
Дэлхийн түүхэнд анх удаа цахилгаан автомашин хамгийн их борлуулалттай машин болжээ. »»
|
|
Эрдоган Турк орныг хэрхэн өөрчлөв? 09:54 АНКАРА. /BBC/. Туркийг 20 жил удирдсан Режеп Тайип Эрдоган ээлжит сонгуульд төвөггүйхэн ялж, улс орноо дахин
|
АНКАРА. /BBC/. Туркийг 20 жил удирдсан Режеп Тайип Эрдоган ээлжит сонгуульд төвөггүйхэн ялж, улс орноо дахин »»
|
|
Режеп Тайип Эрдоган улиран сонгогдлоо 17:08 Турк улсын одоогийн ерөнхийлөгч Режеп Тайип Эрдоган хоёр дахь шатны санал хураалтын урьдчилсан тооллогын дүнгээр 52.14 хувийн санал авч ерөнхийлөгчөөр улиран сонгогдсон гэж Туркийн Сонгуулийн дээд зөвлөлийн ерөнхийлөгч Ахмед Йенел өчигдөр /2023.05.28/ зарласныг тус улсын Анадолу агентлаг мэдээлжээ.
|
Турк улсын одоогийн ерөнхийлөгч Режеп Тайип Эрдоган хоёр дахь шатны санал хураалтын урьдчилсан тооллогын дүнгээр 52.14 хувийн санал авч ерөнхийлөгчөөр улиран сонгогдсон гэж Туркийн Сонгуулийн дээд зөвлөлийн ерөнхийлөгч Ахмед Йенел өчигдөр /2023.05.28/ зарласныг тус улсын Анадолу агентлаг мэдээлжээ. »»
|
|
Вашингтоны метронд гал нээжээ 17:01 NBC агентлагийн мэдээлснээр, орон нутгийн цагаар энэ сарын 28-ны 11:45 цагийн орчимд Америкын Вашингтон хотын метронд гал нээсэн хэрэг гарч, үүний улмаас нэг эрэгтэй амиа алдсан байна. Цагдаа нар сэжигтнийг эрэн сурвалжилж байгаа юм байна.
|
NBC агентлагийн мэдээлснээр, орон нутгийн цагаар энэ сарын 28-ны 11:45 цагийн орчимд Америкын Вашингтон хотын метронд гал нээсэн хэрэг гарч, үүний улмаас нэг эрэгтэй амиа алдсан байна. Цагдаа нар сэжигтнийг эрэн сурвалжилж байгаа юм байна. »»
|
|
Эрдоган 20 жилийн засаглалаа дахин 5 жилээр сунгав 12:14 Туркийн ерөнхийлөгчийн сонгуулийн хоёр дугаар шатанд Режеп Тайип Эрдоган 52.14 хувийн саналаар ялалт байгууллаа.
|
Туркийн ерөнхийлөгчийн сонгуулийн хоёр дугаар шатанд Режеп Тайип Эрдоган 52.14 хувийн саналаар ялалт байгууллаа. »»
|
|
"Сибирийн хүч": Хятад улс хийн хоолойн асуудлаар Москваг хүлээхээс өөр аргагүй байдалд оруулж байна 11:09 ОХУ-ын Ерөнхий сайд Хятадад хийсэн айлчлалаараа Москвагийн удаан хүлээсэн хариуг авч чадалгүй буцлаа. Өөрөөр хэлбэл Ази тив рүү эрчим хүчний урсгалыг өөрчлөх зорилготой томоохон төсөл болох
|
ОХУ-ын Ерөнхий сайд Хятадад хийсэн айлчлалаараа Москвагийн удаан хүлээсэн хариуг авч чадалгүй буцлаа. Өөрөөр хэлбэл Ази тив рүү эрчим хүчний урсгалыг өөрчлөх зорилготой томоохон төсөл болох »»
|
|
Киргизийн Гадаад хэргийн сайд Монголд айлчилна 11:07 Бүгд найрамдах Киргиз улсын Гадаад хэргийн сайд Ж.Кулубаев энэ сарын 29,30-нд Монгол Улсад албан ёсны айлчлал хийнэ.
|
Бүгд найрамдах Киргиз улсын Гадаад хэргийн сайд Ж.Кулубаев энэ сарын 29,30-нд Монгол Улсад албан ёсны айлчлал хийнэ. »»
|
|
Суданд мөргөлдөөний улмаас нэг сая гаруй хүн дотооддоо дүрвэжээ 10:09 ХАРТУМ. /Anadolu/. Суданы арми, Шуурхай хариу арга хэмжээ авах хүчний хооронд өнгөрсөн сард зэвсэгт мөргөлдөөн
|
ХАРТУМ. /Anadolu/. Суданы арми, Шуурхай хариу арга хэмжээ авах хүчний хооронд өнгөрсөн сард зэвсэгт мөргөлдөөн »»
|
|
“Төөрөгдүүлсэн мэдээлэл” ба улс орнуудын хариу арга хэмжээ II 11:49
|
|
|
Цөмийн дайнаар заналхийлдэг моод 10:04 Ерөнхийлөгч Владимир Путины хэлсэн үг байна: Тийм ээ, Орос орон амаргүй цаг үеийг туулж байна. Түүхэндээ Орост ийм хүнд үе байгаагүй.
|
Ерөнхийлөгч Владимир Путины хэлсэн үг байна: Тийм ээ, Орос орон амаргүй цаг үеийг туулж байна. Түүхэндээ Орост ийм хүнд үе байгаагүй. »»
|
|
Энэтхэг улсад өтөөр бороо оржээ 19:30 Балбатай хиллэдэг Зүүн Энэтхэгийн Бихар мужид мягмар гарагт үл мэдэгдэх амьтан, өтөөр бороо орсон гэж Ройтерс агентлаг мэдээллээ.
|
Балбатай хиллэдэг Зүүн Энэтхэгийн Бихар мужид мягмар гарагт үл мэдэгдэх амьтан, өтөөр бороо орсон гэж Ройтерс агентлаг мэдээллээ. »»
|
|
Франц улс агаарын бохирдлыг бууруулах зорилгоор ойрын зайн нислэгүүдээ зогсоожээ 11:31 Францын эрх баригчид нүүрсхүчлийн хийн ялгарлыг бууруулах зорилгоор дотоодын ойрын зайн бүх нислэгийг хориглосон байна.
|
Францын эрх баригчид нүүрсхүчлийн хийн ялгарлыг бууруулах зорилгоор дотоодын ойрын зайн бүх нислэгийг хориглосон байна. »»
|
|
Иранаас Саудын Арабт суух Элчин сайдыг томилжээ 10:45 Ираны Фарс агентлагаас өчигдөр мэдээлснээр, Иран улс Али-Реза Энаятийг Саудын Арабт суух элчин сайдаар томилсон байна.
|
Ираны Фарс агентлагаас өчигдөр мэдээлснээр, Иран улс Али-Реза Энаятийг Саудын Арабт суух элчин сайдаар томилсон байна. »»
|
|
Орос ба Украины талуудын мэдэгдэл 13:18 Украины зэвсэгт хүчин манай мужид дайран орсон гэж Белгород мужийн захирагч Вячеслав Гладков энэ сарын 22-нд мэдэгдлээ. Украины төрийн мэдээллийн агентлаг Украины Батлан хамгаалах яамны Тагнуулын газрын хэвлэлийн төлөөлөгч Андрей Юсовын хэлснээс эш татан мэдээлэхдээ дээрх үйлдлийг “Оросын эсрэг зэвсэгт хүчин”-ий хийсэн үйлдэл бөгөөд харин Украины талтай ямар ч холбоогүй гэжээ.
|
Украины зэвсэгт хүчин манай мужид дайран орсон гэж Белгород мужийн захирагч Вячеслав Гладков энэ сарын 22-нд мэдэгдлээ. Украины төрийн мэдээллийн агентлаг Украины Батлан хамгаалах яамны Тагнуулын газрын хэвлэлийн төлөөлөгч Андрей Юсовын хэлснээс эш татан мэдээлэхдээ дээрх үйлдлийг “Оросын эсрэг зэвсэгт хүчин”-ий хийсэн үйлдэл бөгөөд харин Украины талтай ямар ч холбоогүй гэжээ. »»
|
|
Оросын Батлан хамгаалах яам Бахмутыг эзэлснээ зарласан ч Украин үгүйсгэж байна 14:19 Вагнер PMC-ийн үүсгэн байгуулагч Евгений Пригожин Донецк мужид Бахмутыг эзэлсэн тухайгаа бүр 2022 оны 7-р сараас хойш
|
Вагнер PMC-ийн үүсгэн байгуулагч Евгений Пригожин Донецк мужид Бахмутыг эзэлсэн тухайгаа бүр 2022 оны 7-р сараас хойш »»
|
|
К.Фүмио “Долоогийн бүлэг”-ийн дээд хэмжээний уулзалтын үр дүнг танилцууллаа 14:05 Японы Ерөнхий сайд Кишида Фүмио Хирошима хотноо ням гарагт өндөрлөсөн “Долоогийн бүлэг”-ийн дээд хэмжээний уулзалтыг дүгнэлээ. Дэлхийн анхны атомын бөмбөгдөлтөд өртсөн хотод болсон уг уулзалтын ач холбогдлыг тэрбээр өндрөөр үнэлэв.
|
Японы Ерөнхий сайд Кишида Фүмио Хирошима хотноо ням гарагт өндөрлөсөн “Долоогийн бүлэг”-ийн дээд хэмжээний уулзалтыг дүгнэлээ. Дэлхийн анхны атомын бөмбөгдөлтөд өртсөн хотод болсон уг уулзалтын ач холбогдлыг тэрбээр өндрөөр үнэлэв. »»
|
|
В.Зеленский Европын зарим оронд айлчилсан зорилго юу байв? 12:10 Украины Ерөнхийлөгч В.Зеленский Итали, Герман, Франц, Их Британи улсаар өнгөрсөн долоо хоногийн сүүлээр айлчилж,
|
Украины Ерөнхийлөгч В.Зеленский Итали, Герман, Франц, Их Британи улсаар өнгөрсөн долоо хоногийн сүүлээр айлчилж, »»
|
|
Яагаад Сири 12 жил тусгаарлагдсаны эцэст Арабын ертөнцөд эргэн ирэв 09:54 Сири улс 12 жил тусгаарлагдсаны эцэст Арабын ертөнцөд эргэн ирэв. 2000 оноос хойш Сирийн төрийг тасралтгүй барьж байгаа Башар Асад
|
Сири улс 12 жил тусгаарлагдсаны эцэст Арабын ертөнцөд эргэн ирэв. 2000 оноос хойш Сирийн төрийг тасралтгүй барьж байгаа Башар Асад »»
|
|
|
Жолооч нар зогсоол дээр маргалдаж, санаатайгаар нэгнийхээ автомашиныг мөргөжээ 09:05 Нийслэлийн Баянгол дүүргийн 9 дүгээр хороонд байрлах орон сууцны гадна, хүүхдийн талбайн зогсоол дээр "Хүмүүс нэгнээ
|
Нийслэлийн Баянгол дүүргийн 9 дүгээр хороонд байрлах орон сууцны гадна, хүүхдийн талбайн зогсоол дээр "Хүмүүс нэгнээ »»
|
|
Л.Аззаяа: Бэлэг гээд өгсөн цагаан торонд мөнгө байгааг мэдээгүй. Харанхуй, хүйтэн байсан учраас гэртээ очоод задалсан 17:44 Хөгжлийн Банкны гэх хэргийн гэм буруугийн шүүх хуралдаан Улаанбаатар чуулгын байранд долоо дахь өдрөө үргэлжилж байна.
|
Хөгжлийн Банкны гэх хэргийн гэм буруугийн шүүх хуралдаан Улаанбаатар чуулгын байранд долоо дахь өдрөө үргэлжилж байна. »»
|
|
Д.Сумъяабазар: С.Амарсайхантай ЗГ-ын хуралдааны үеэр муудсандаа уучлал гуйсан 10:55 Д.Сумъяабазар: С.Амарсайхантай ЗГ-ын хуралдааны үеэр муудсандаа уучлал гуйсан.
|
Д.Сумъяабазар: С.Амарсайхантай ЗГ-ын хуралдааны үеэр муудсандаа уучлал гуйсан. »»
|
|
Ч.Хүрэлбаатар: Х.Баттулга арьс, ширний экспортыг зогсоосон нь маш буруу бодлого байсан 18:20
|
|
|
Монголбанкны Эрдэнэсийн сангаас түүх, соёлын үнэт зүйлс алдагдаагүй 09:58 УИХ-ын чуулганы өнөөдрийн /2023.03.31/ хуралдаан эхэллээ. Хуралдаанаар Монголбанкнаас 2022 оны арванхоёрдугаар
|
УИХ-ын чуулганы өнөөдрийн /2023.03.31/ хуралдаан эхэллээ. Хуралдаанаар Монголбанкнаас 2022 оны арванхоёрдугаар »»
|
|
Барилгын хөгжлийн төвийн хамт олон цусаа хандивлалаа 18:40 Барилгын хөгжлийн төвийн хамт олон өнөөдөр цус хандивлах ээлжит өдөрлөгөө зохион байгууллаа. Тус байгууллага нь цус сэлбэлт судлалын үндэсний төвтэй хамтран уг өдөрлөгийг 2018 оноос хойш жилд хоёр удаа зохион байгуулдаг юм байна.
|
Барилгын хөгжлийн төвийн хамт олон өнөөдөр цус хандивлах ээлжит өдөрлөгөө зохион байгууллаа. Тус байгууллага нь цус сэлбэлт судлалын үндэсний төвтэй хамтран уг өдөрлөгийг 2018 оноос хойш жилд хоёр удаа зохион байгуулдаг юм байна. »»
|
|
У.Равдан: Миний ээж хэзээ ч эх орноосоо урвах хүн биш! 16:56 Яруу найрагч Ц.Хуланг ТЕГ-аас саатуулж, улмаар нэг сар цагдан хорих шийдвэрийг шүүхээс гаргасан.
|
Яруу найрагч Ц.Хуланг ТЕГ-аас саатуулж, улмаар нэг сар цагдан хорих шийдвэрийг шүүхээс гаргасан. »»
|
|
Хүүхдийн мөнгөний асуудлаар Д.Амарбаясгалан, Н.Учрал, Б.Жавхлан нар мэдээлэл хийж байна 18:09 Хүүхдийн мөнгөний асуудлаар Д.Амарбаясгалан, Н.Учрал, Б.Жавхлан нар мэдээлэл хийлээ.
|
Хүүхдийн мөнгөний асуудлаар Д.Амарбаясгалан, Н.Учрал, Б.Жавхлан нар мэдээлэл хийлээ. »»
|
|
Д.Мөнх-Эрдэнэ 461-т ямар байсан талаар ярив 17:27
|
|
|
С.Батдөлийн гэрээс 7.3 тэрбум төгрөг хураан авсан баримтыг цагдаагийн байгууллага дэлгэлээ 17:31 Эрүүгийн цагдаагийн газраас өнгөрсөн пүрэв гаригийн шөнө хойшлуулшгүй ажиллагаа явуулж, УБТЗ-ын Тээвэр зохион
|
Эрүүгийн цагдаагийн газраас өнгөрсөн пүрэв гаригийн шөнө хойшлуулшгүй ажиллагаа явуулж, УБТЗ-ын Тээвэр зохион »»
|
|
Х.Нямбаатар: Ард иргэдийн төрд итгэх итгэлийг сэргээнэ 16:59 Засгийн газрын хуралдаанаас гаргасан шийдвэрийн талаар Хуульзүйн дотоод хэргийн сайд Х.Нямбаатар мэдээлэл өглөө.
|
Засгийн газрын хуралдаанаас гаргасан шийдвэрийн талаар Хуульзүйн дотоод хэргийн сайд Х.Нямбаатар мэдээлэл өглөө. »»
|
|
Иргэн Ж.Одонгоо: Эрх баригчдыг хулгайчаар нь дуудсанаасаа болж сонсголоос хөөгдсөн 09:41 Иргэн Ж.Одонгоотой ярилцлаа. Тэрбээр Төрийн ордонд болсон нээлттэй сонсголын үеэр бухимдлаа илэрхийлж Шадар сайд С.Амарсайхан, УИХ-ын гишүүн Д.Тогтохсүрэн, Ж.Бат-Эрдэнэ нарыг хулгайч хэмээн цоллоод хөөгдөж гарсан юм.
|
Иргэн Ж.Одонгоотой ярилцлаа. Тэрбээр Төрийн ордонд болсон нээлттэй сонсголын үеэр бухимдлаа илэрхийлж Шадар сайд С.Амарсайхан, УИХ-ын гишүүн Д.Тогтохсүрэн, Ж.Бат-Эрдэнэ нарыг хулгайч хэмээн цоллоод хөөгдөж гарсан юм. »»
|
|
Х.Алтай: Монголын Хөрөнгийн Бирж ирэх долоо хоногийн даваа гаригт IPO гаргана 16:44 Засгийн газрын хэрэг эрхлэх газрын дарга Д.Амарбаясгалан болон Хөрөнгийн биржийн захирал Х.Алтай нар энэ 7 хоногийн Засгийн газрын хуралдаанаас гаргасан зарим асуудлын талаар мэдээлэл хийлээ.
|
Засгийн газрын хэрэг эрхлэх газрын дарга Д.Амарбаясгалан болон Хөрөнгийн биржийн захирал Х.Алтай нар энэ 7 хоногийн Засгийн газрын хуралдаанаас гаргасан зарим асуудлын талаар мэдээлэл хийлээ. »»
|
|
О.Ганбат: 16 иргэнийг ГССҮТ, 12 иргэнийг Цэргийн төв эмнэлэгт хүргэсэн 13:09 Цагдаагийн ерөнхий газраас цаг үеийн нөхцөл байдлын талаар мэдээлэл хүргэлээ.
|
Цагдаагийн ерөнхий газраас цаг үеийн нөхцөл байдлын талаар мэдээлэл хүргэлээ. »»
|
|
Мянган нутгийн ”уран гар” 13:00
|
|
|
Малчин: Шөнийн жагсаалыг малчид даая! 16:55
|
|
|
Х.Нямбаатар: Нүүрсний хулгайн хэргээр хамгийн түрүүнд шалгагдах ёстой хүн бол Х.Баттулга 18:58 Хууль Зүй, Дотоод Хэргийн Сайд, УИХ-ын гишүүн Х.Нямбаатар мэдээлэл хийлээ.
|
Хууль Зүй, Дотоод Хэргийн Сайд, УИХ-ын гишүүн Х.Нямбаатар мэдээлэл хийлээ. »»
|
|
Ж.Сүхбаатар: Нэгдүгээр эгнээг чөлөөллөө гээд бүх зүйл сайхан болчихгүй! 22:21
|
|
|
ВИДЕО: Байшингийн нуранганд дарагдаж, хоёр хоносон бяцхан хүүг аварчээ 16:03 Даваа гарагт Индонезид хүчтэй газар хөдлөсний улмаас байшин барилга сүйдэж, олон хүн амиа алдсан юм.
|
Даваа гарагт Индонезид хүчтэй газар хөдлөсний улмаас байшин барилга сүйдэж, олон хүн амиа алдсан юм. »»
|
|
Халаасны хулгайчдад хайрлах сэтгэл үгүй 15:25
|
|
|
|


|