Тухайлбал, цалин тэтгэвэр, тэтгэмжийг нэмэхгүй, халамжийг хавтгайруулж олгохгүй, төрийн албан хаагчдыг цомхотгох талаар Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэг хэлсэн. Тэгвэл дээрх асуудлыг Монголын үйлдвэрчний эвлэлийн холбооноос эсэргүүцэж байгаагаа өчигдөр мэдэгдлээ. Тэд цалин, тэтгэвэр тэтгэмж, ажлын байрны цомхотголын талаар гурван талт хэлэлцээр хийхийг хүсч байгаа юм. Тус холбооны ерөнхийлөгч Х.Амгаланбаатараас дараах зүйлийг тодрууллаа.

-Танай холбоо Засгийн газраас гаргаж буй саналуудын заримыг дэмжиж, заримыг нь эсэргүүцэж байгаа юм байна. Энэ талаар тодорхой тайлбар өгнө үү?

-Улс орны эдийн засаг хүндрэлтэй байгааг хүлээн зөвшөөрч байна. Хүндрэлээс гарахдаа төсвийг хэмнэлтийн горимд шилжүүлэх нь зүйтэй гэдгийг ч мөн дэмжиж байна. Ингэхдээ ард иргэдийн халаас руу, тэдний өдөр тутмын амьдрал руу орох шийдлийг гаргахгүй байхыг Засгийн газарт бид санал болгож байгаа юм. Эдийн засгийн хямралаас гаргах Ерөнхий сайдын саналууд нь өдөр хоногоо аргацаан амьдарч буй жирийн иргэдийн эрхийг зөрчиж байна. Төсөв хэмнэх нэрээр шийдлийн Засгийн газар хүүхдийн болон алдарт эхийн одонгийн мөнгө, оюутны тэтгэлгийг олгохгүй гэнэ. Үүнийг бид дэмжихгүй. Одоогоор 180 гаруй мянган хүн төрийн албанд ажиллаж байгаа. Эдгээр ажилчдад ямар ч буруу байхгүй. Харин дээрх тоо өссөн эсэхэд үе үеийн Засгийн газар өөрсдөө хяналт тавьж байх ёстой. Эдгээр хүний хөдөлмөр, нийг мийн асуудлыг хөндөж, тэтгэвэр тэтгэмжийг тэгшитгэж, огцом буу руулахыг манай холбоо дэмжихгүй. Оюутны 70, хүүхдийн 20 мянга, алдарт эхийн одонгийн мөнгө олгох талаар ярихад олон нийт талархалтай хүлээж авсан. Тийм ч учраас улс төрийн хүчнүүд нэг нэгнээсээ урьтаж, сонгуулийн үеэр ийм амлалт өгч гарч ирсэн. Гэтэл гэнэт энэ асуудал хэрэггүй болно гэдэг туйлын харьцангуй ойлголт.

-Цалин, тэтгэвэр тэтгэмж, ажлын байрны цомхотголыг тусгасан гурван талт хэ лэлцээрийг танай холбооны санал болгож буй байр сууринаас өөрөөр шийд вэл яах вэ?

-Тэгвэл хоёр арга зам бай на. Нэг дүгээрт, манай холбоо хэ лэл-цээрийн нэг тал болох үүр гээсээ албан ёсоор татгалзах ёстой. Хоёр-дугаарт, хам тын мар гааныг эхлүүлж, шүү хийн зарч маар шийдүүлэх ёстой. Өөрөөр хэл бэл, эдгээр асууд лыг хэлэл цээрийн хүрээнд зөвөөр шийдэж чадахгүй бол бид дараагийнхаа үйл ажиллагаанд орно гэсэн үг. Шийдлийн Засгийн газар байгуулаад Ерөнхий сайдаар томилогдсон Ч.Сайханбилэг УИХ-ын чуулган дээр “Бид шийдлийн, ээлтэй, ард түмний нурууг амраасан Засгийн газар болж ажиллана” гэж хэлж байсан. Энэ байр сууринаасаа ухрах ёсгүй. Бид ч гэсэн энэ чиглэлийг нь дэмжиж ажиллана. Тиймээс ийм гацаанд орохгүй байх гэж ойлгож байна.

-Ард иргэдийн бүсийг чангалуулахгүйгээр өөр аргаар эдийн засгийн хямралаас гарах гарц байна уу?

-Олон улс оронд эдийн засгийн байдал төдийлөн сайн биш байгаа. Эдгээр орны хэрэгжүүлж буй арга туршлагыг судлахад ажилчдынхаа тоог цөөрүүлж, хөдөлмөр, нийгмийн зардлыг бууруулсан зүйл байхгүй. Эдийн засгийн хямралаас гарах гарц буруу байгаа талаар 2013 оны есдүгээр сараас хойш манай холбооноос олон удаа илэрхийлсэн. Иргэдийн цалин, хөлс хангалтгүй, амьдрал нь өдрөөс өдөрт дордож байгаа учир тэд шинэчлэлийн Засгийн газрыг огцруулсан. Тиймээс одоогийн шийдлийн Засгийн газар иргэдийн амьдралыг дордуулах биш, сайжруулах ёстой. Дэлхий нийтэд газрын тосны бүтээгдэхүүний бөөний болон жижиглэнгийн худалдаанд ялгавартай үнэ тогтоож, үнэ өдрөөс өдөрт буурч байна. Тиймээс шатахууны үнийг зах зээлийн зарчмаар нь бууруулж ард иргэдийн эрх ашгийг хамгаалах чиглэлээр УИХ, Засгийн газрын төвшинд тодорхой арга хэмжээ авч нэн даруй хэрэгжүүлэх хэрэгтэй гэв.

Мөн гурван талт хэлэлцээрт санал бодлоо тусгаж, иргэдийнхээ дуу хоолойг уламжилж, тэдний эрх ашгийг хамгаалах зорилготой аймгуудын Үйлдвэрчний эвлэлийн холбооноос төлөөлөл иржээ. Нийт аймгаас Өмнөговь аймгийн иргэдийн амьдрал бага хэмжээгээр илүү байдаг гэсэн ойлголт бий. Учир нь томоохон уул уурхайн компаниуд үйл ажиллагаа явуулдаг. Тиймээс тус аймгийн иргэд газрынхаа баялгаас хувь хүртдэг. Гэтэл тэнд иргэдийн амьдрал дордож, жагсаал хийхэд хүрсэн байна. Жагсаалд оролцсон 400 гаруй иргэн цалин, тэтгэвэр, тэтгэмж амьдралд хүрэлцэхгүй байна. Тиймээс хасах биш нэмэх хэрэгтэй гэдгийг онцолсон байна. Тус аймгийн үйлдвэрчний эвлэлийн холбоо тэдний хүсэлтийг хүлээн авч, өчигдөр Засгийн газарт шаардлага хүргүүлжээ.

Тиймээс хөдөө орон нутагт иргэдийн амьдрал ямар байгаа талаар сонирхлоо.

Асуудлыг нааштай шийдэхгүй бол өлсгөлөн зарлахад бэлэн

Мөнх-Эрдэнэ: /Өмнөговь аймгийн үйлдвэрчний эвлэлийн холбооны дарга/

-Манай аймагт нэн түрүүнд тулгамдаж буй асуудал бол ажилгүйдэл. Нүүрсний үнэ дэлхийн зах зээл дээр, тэр дундаа Хятад улсад буурч, эрэлт багассан учир уурхайнууд ашиггүй ажиллахгүйн тулд үйл ажиллагаагаа зогсоож байна. Одоогоор арав гаруй уул уурхайн компани үйл ажиллагаагаа зогсоосон. Манай аймгийн ахмадуудын олонхи нь тэтгэврийн зээлтэй. Тиймээс тэтгэврийн зээлийг хүүгүй болгох эсвэл зургаан хувиас доош хүүтэй болгох нь зүйтэй. Эдийн засгийн хямралаас гарах гарц олон байгаа ч Засгийн газар хүсэхгүй байна. Жишээлбэл, манай аймгийн иргэд нэг литр усанд нэг, орон сууцны айлууд хоёр төгрөг төлдөг. Гэтэл “Оюутолгой”, “Тавантолгой” зэрэг томоохон уул уурхайн компани нэг литр усанд 15 мөнгө төлдөг. Ийм их зөрүүтэй. Ядаж иргэдтэй адилхан тооцож авбал манай аймгийн төсвийн бүрдэлт хамаагүй өөр болно. Хамгийн сүүлд Хөдөлмөрийн хэлтсийг аймаг бүрт байгуулсан. Тэдний нийт ажилчдын50 хувь нь цалингийн сантай. Харин үлдсэнийг нь цомхотголд оруулах гэж байна. Энэ байдал удаан үргэлжилбэл иргэд хоосон хоноход ойрхон болсон. Хэрэв асуудлыг нааштай шийдэхгүй бол өлсгөлөн зарлахад бэлэн. УИХ-ын гишүүн, сайд дарга нар ордондоо суугаад байх биш, аймаг, сумаар явж иргэдийнхээ амьдралтай танилцах хэрэгтэй байна.

Ард иргэдийн бүсийг чангалах биш суллах хэрэгтэй

Ц.Ариунжаргал: /Ховд айм гийн үйлдвэрчний эвлэлийн дарга/

-Өнгөрсөн оны хавраас өнөөдрийг хүрсэн хямралын хариуцлагыг Засгийн газар үүрэх ёстой. Аль үеийн, ямар нэртэй Засгийн газар байх нь бидэнд хамаагүй. Бид ард түмнийг төлөөлж байгаа байгууллагын хувьд хэлэлцээрт орж асуудлаа тавих ёстой. Харин Засгийн газар шийдлээ олж асуудлыг шийдэх учиртай. Манай аймаг алслагдсан бүс нутаг. Бид үйлдвэрчний эвлэлийн удирдагчийн хувьд ард олныхоо дунд явж, тооцоо судалгаа хийж, амьдралтай нь танилцахад нөхцөл байдал үнэхээр хүнд, зүрх шимширмээр байна. Аймгийн барааны зах эл хуль, хүнгүй байгаа. Хувцас, гутал зэргийг худалдаж авдаг хүн байхгүй. Хоногийн хоолны мах, гурил, түлээ зэргийг л дөнгөж аргацааж байна. Ард түмэн өлсч, даарч байна. Ийм байдалтай байхад ард түмнийг бүсээ чангал гэж хэлэх эрх Засгийн газарт байхгүй. Яагаад гэвэл, ард иргэдийн бүс эцэстээ тултал чангарсан. Тиймээс энэ Засгийн газар бүч чангалах биш суллах шийдлийг олох ёстой.

С.Юмсүрэн /Unen.mn/

Ард иргэдийг нөмөрсөн эдийн засгийн хямралыг туулахын тулд шийдлийн Засгийн газраас хэд хэдэн арга хэмжээ авахаар зэхэж байна. Тухайлбал, цалин тэтгэвэр, тэтгэмжийг нэмэхгүй, халамжийг хавтгайруулж олгохгүй, төрийн албан хаагчдыг цомхотгох талаар Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэг хэлсэн. Тэгвэл дээрх асуудлыг Монголын үйлдвэрчний эвлэлийн холбооноос эсэргүүцэж байгаагаа өчигдөр мэдэгдлээ. Тэд цалин, тэтгэвэр тэтгэмж, ажлын байрны цомхотголын талаар гурван талт хэлэлцээр хийхийг хүсч байгаа юм. Тус холбооны ерөнхийлөгч Х.Амгаланбаатараас дараах зүйлийг тодрууллаа.