-Дэлхий дахинд өвлийн спорт өндөр төвшинд хөгжиж байна. Өвлийн олимпийн наадмын цар хүрээ, нэр хүнд зуныхаас дутахааргүй өсч байгаа. Олон ч тэмцээн, уралдаан зохион байгуулагддаг болж. Харамсалтай нь манай улсаас өвлийн спортын аль ч төрлөөр тэмцээнд оролцож, амжилт гаргаж чадахгүй байна. Та олон жил өвлийн спорттой амьдралаа холбож яваа хүн нэгийг хэлэх байх?
-Энэ асуудлаар ярих зүйл маш их бий. Нэн түрүүнд бид нөхцөл боломжоороо бусад орноос тасарч үлдчихээд байна. Нөхцөл боломжид юу орох вэ гэхээр хамгийн нэгдүгээрт тэмцээн, уралдаан явуулах байр, талбай хэрэгтэй. Тэшүүрийн спорт гэхэд тэшүүрчдэд мөс л хэрэгтэй шүү дээ. Мөн гулгах тэшүүр, хэрэглэл материал хэрэг болно. Сүүлийн үед дэлхийн мундаг тамирчдын хэрэглэдэг тэшүүрийг манай тэшүүрчид хэрэглэж эхлээд байна. Энэ бол нэг том дэвшил. Гэвч бусад бүх зүйлээр дутаж байгаа юм. Дэлхийн том гүрнүүдийн тамирчид жилдээ ердөө хоёр сар мөсөн дээр гулгадаггүй. Үндсэндээ хуурай бэлтгэл хийдэг гэсэн үг. Монголд болохоор жилдээ хоёрхон сар мөсөн дээр гулгадаг. Бусад цагт нь дандаа хуурай бэлтгэл хийсэн болоод цаг хугацааг өнгөрөөж байна.
Ядаж байхад ойрын жилүүдэд дулаараад эрт мөстэй болох боломж муутай болчихсон. Гэсэн ч бид байгаа боломж нөхцлөө ашиглаад, бэлтгэлээ хийж байгаа. Өнгөрсөн жил арванхоёрдугаар сарын дундуур мөсөн дээр гарч, бэлтгэлээ хийж эхэлсэн. Харин энэ жил арванхоёрдугаар сарын 14-нд нээлтийн тэмцээнээ хийлээ. Гэх мэтээр боломжоо ашиглаад, чадлынхаа хэрээр бэлтгэл сургуулилтаа хийж л байна.
Гэхдээ энэ бол юу ч биш. Долдугаар сард бид мөсөн дээр гулгаж бэлтгэл хийж байх ёстой. Наймдугаар сард тэмцээнд оролцоод явах хэрэгтэй. Бусад оронтой жиших юм бол шүү дээ. Гэхдээ бид бэлтгэл хийгээд, тэмцээнд оролцоод явахын оронд бие бялдрын чиглэлээр л бэлтгэл хийж байна шүү дээ. Уг нь тэшүүр мөртлөө хөлөөрөө явж байгаа юм шиг биедээ дасгаж, суралцаж, мөсөн дээр гулгаж бэлтгэж байж амжилтад хүрнэ. Гэтэл ийм богино хугацаанд тэшүүр өмсч, мөсөн дээр гулгаж байгаа хүмүүс яаж амжилт гаргах юм бэ. Дээрээс нь олон тэмцээн, уралдаанд оролцож, арга техник сурч, олон километр гулгаж байж тэр тамирчин амжилт гаргах ёстой. Зөвхөн тэшүүр гэлтгүй. Өвлийн спортын бүхий л төрлийн спортын тамирчид ингэж бэлтгэл хийж байж амжилтад хүрнэ.
-Тухайлбал, манай тэшүүрчид тодорхой хэмжээнд бэлтгэл хийж байгаа шүү дээ. Тэр хэмжээндээ таарсан уралдаан, тэмцээнд байнга оролцоод байж болдоггүй юм уу?
-Бид зохих хэмжээнд тэмцээн, уралдаанд оролцож байгаа. Өнгөрсөн оны арванхоёрдугаар сарын 18-24-ний хооронд Казахстаны Алмата хотод Оюутны дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээн болсон. Энэ тэмцээн хоёр оюутан тамирчнаа авч яваад, оролцоод ирсэн. Мэдээж хэрэг өвлийн спорт өндөр хөгжсөн орны тамирчид амжилт гаргаж байна билээ. Манай хүүхдүүд сүүлийн байр эзэлсэн.
Гэхдээ өөрсдийнхөө тогтоосон бүх дээд амжилтыг шинэчилсэн. Нэг охин маань залуучуудын улсын рекордыг шинэчлэн тогтоогоод ирсэн. Бид хувьдаа амжилттай оролцоод ирлээ гэж бодож байна. Хамгийн гол нь тэр тэмцээнд орно гэдэг чинь бид асар их мэдлэг, туршлага хуримтлуулж байгаа хэрэг. Мөн өндөр ур чадвартай тамирчдаас техник, тактикийн талын судалгаа авсан. Хоёр хүүхэдтэй нийлээд бид юун дээр алдав, ямар ахиц гарав гээд дүгнэлт хийсэн. Дээрээс нь энэ алдаагаа ингэж засч болох юм байна, тэрийг нь тэгж болох нь гээд их зүйлийг ойлгосон. Тэр ч утгаараа бид олзтой явсан гэж бодож байгаа.
Өнгөрсөн жил манай улсаас хоёр тамирчин Олимпийн эрх авах зорилготой гадаад улсуудаар явж, мөсөн дээр бэлтгэл хийсэн. Гэхдээ хэтэрхий оройтсон учраас эрхээ авч чадаагүй. Бид 2018 оны Өвлийн олимпийн наадамд оролцоно гэж зорилт тавьбал өнөөдрөөс эхлээд гадаадын улсуудтай адилхан нөхцөлд бэлтгэл хиймээр байна. Тэгвэл манай улсын тамирчид Олимпийн наадамд оролцох боломж гарч магадгүй.
-Манай тамирчид бэлтгэлээ сайн хийвэл ур чадварын хувьд гадаадын тамирчдаас дутахгүй биз дээ?
-Хамгийн гол нь мөсөн дээр гарч бэлтгэл хийх бэлтгэлжилт дутаад байгаа юм. Түүнээс гадна, холбооны удирдлагууд, төр засаг, Олимпийн хорооноос санаачилга гаргаж, дасгалжуулагч бэлтгээгүй. Би одоо 60 гарчихсан настай хүн. Өөрөө олон жил тамирчин байсан, энэ спорттой сэтгэл зүрхээ холбож байсан хүний хувьд зүгээр хараад сууж чадахгүй холбоонд ороод ажиллаж байна. Сэтгэлээрээ л ажиллаж байгаа хүн шүү дээ би.
Гэтэл манайд одоо мэргэжлийн дасгалжуулагч дутаад байна. Өмнө нь Орост мэргэжлийн дасгалжуулагч бэлтгэдэг байсан. Одоо энэ ажил зогссон. Дээрээс нь Орост суралцаад, бэлтгэгдээд ирсэн мэргэжлийн дасгалжуулагчдыг холбооны өмнөх удирдлагууд татаж авч, ажиллуулаагүй. Цалин нь гологдоно. Тэшүүрийн холбоо чинь олон нийтийн байгууллага. Төсөв хөрөнгө гэж улсаас өгдөггүй. Тийм болохоор амьдралаа авч явах гэж байгаа хүмүүсийн хэрэгцээнд нийцсэн цалин өгч чаддаггүй. Тийм болохоор мэргэжлийн дасгалжуулагч нар ажиллах хүсэлгүй. Дээрээс нь холбоо санаачилга багатай ажиллаж байж гэж би дүгнэдэг юм.
Тамирчин байсан хэдэн хүн л сэтгэлээрээ дасгалжуулагч хийгээд яваад байдаг. Бид чинь сургалтын арга барил, техник татктик гээд сүүлийн үеийн дасгалжуулалтыг мэдэхгүй шүү дээ. Хэрэндээ уншиж, судлаад байгаа. Интернэт хөгжсөн өнөө үед тэндээс л мэдээлэл авч, бичлэг үзэж ажилладаг. Тэндээс арга барил судалж, хүүхдүүдтэйгээ ажиллаж байгаа. Түүнээс биш сайн тамирчдыг очиж нүдээрээ харахад бичлэг үзсэнээс эрс ялгаатай. Сая дэлхийн аваргад явахдаа л нэлээд зүйлийг анзаарч, ойлгож мэдэж ирлээ. Одоо түүнийгээ хүүхдүүддээ заана даа. Асуудал нэг иймэрхүү л байна. Би зөвхөн тэшүүрийн спортыг төлөөлөөд яриад байна. Гэхдээ өвлийн спортын бүх төрлүүд нэг иймэрхүү асуудалтай л байгаа шүү дээ. Ялгаа байхгүй.
-Битүү ордонтой болох асуудал олон жилийн турш яригдаж байгаа. Гэтэл өнөөдрийг хүртэл болж бүтэж байгаа юм алга. Яагаад энэ ажил урагшаа явахгүй байна?
-Битүү ордонтой болох асуудлыг 20 гаруй жилийн өмнөөс ярьж эхэлсэн. Тэшүүрийн холбооны өмнөх удирдлагууд энэ асуудлыг хөөцөлдөж, гадагшаа хүртэл явсан. Олон улсын тэшүүрийн холбоотой ярилцаад, тэндээс хөрөнгийг нь гаргахаар болсон. Манай холбоо чинь сая оны өмнөхөн, арваннэгдүгээр сард удирдлагуудаа сольсон шүү дээ. Тэгээд өмнөх удирдлагууд гэж яриад байгаа юм шүү.
Олон улсын улсын тэшүүрийн холбоо хөрөнгө оруулалт хийе, гагцхүү газраа бэлтгэж бай гэсэн. Гэтэл газраа хөөцөлдөөд эхэлсэн чинь намчирхаад, улстөржөөд явчихсан. Тухайн үед МАН төр барьж байсан. Манай холбооны удирдлагууд болохоор Социал демакрот намын хүмүүс байсан юм. Хэрвээ ардчилсан талын нөхдүүдэд газар өгөөд, өвлийн спортын битүү ордонтой болчих юм бол МАН-ын нэр хүнд уначихна гэж бодсон юм байгаа биз. Би л хувьдаа тэгж дүгнэдэг. Гэтэл манайхан намчирхаж, улстөржсөнөөс болоод Олон улсын тэшүүрийн холбоо Энэтхэгт битүү ордон барьчихсан.
Одоо Энэтхэг тэшүүрчидтэй болж байна. Ингээд л төр засгийн буруутай үйл ажиллагаанаас болоод сайхан боломжоо алдчихаж байгаа юм. Ер нь төрийн харалган үйл ажиллагаанаас болоод өвлийн спортын төрлүүд хөгжиж чадахгүй байна гэж би боддог. Тэшүүрийн спорт бол өвлийн спортын төрлөөс хамгийн анх Монголд хөгжсөн юм шүү дээ. Монголоос хамгийн анх тэшүүрийн тамирчин Олимпийн наадамд оролцож, алтан соёмбот далбаагаа мандуулж байлаа. Ингээд бодохоор өдий хугацаанд хөгжүүлбэл хөгжүүлж болохоор байсан байгаа биз. Одоо энэ спортоор хичээллэж байгаа залуучуудыг хөгжүүлээд, сайн тамирчин бэлтгээд явах боломж зөндөө байна.
-Сүүлд Буянт-Ухаа орчимд газар шийдээд өгчихлөө гээд байсан. Тэнд ордон барьж болоогүй юм уу?
-Холбооны өмнөх удирдлагууд нэлээд том өвлийн ордон барина гэсэн зураг төсөл гаргасан юм билээ. Тэр нь өртөг ихтэй байж таарсан. Бараг 50 орчим тэрбум төгрөг орохоор байсан. Гэтэл төрөөс есөн тэрбум төгрөг өгсөн юм билээ. Ингээд л хөрөнгө мөнгөний асуудлаас болоод чадаагүй. Асар том цогцолбор болохоор барих компани шалгаруулахаас авахуулаад ажил их байсан байх. Тэгээд л бүтээгүй. Гэхдээ төрөөс өгсөн мөнгөөр ядаж суурийг нь ч болов тавиад эхлүүлчихсэн бол яах ч байсан юм билээ. Ийм маягаар явж байгаад л битүү дээвэртэй ордны ажил талаар өнгөрөх болчихоод байна.
-Төр засгаас өвлийн спортын төрлүүдийг хаячихаад байгаа юм биш үү. Топ дөрвөн спортын төрөлдөө л жаахан анхаарч байгаа юм уу даа?-Зах зээлийн нийгэмд шилжсэний дараа төрөөс энэ нь хөгжих, тэр нь хөгжихгүй спорт гээд ялгачихсан. Спорт тоглоомуудыг бүгдийг нь хөгжихгүй гэдэг ангилал оруулаад, шигшээ багийг, дасгалжуулагчийг нь, нийгэмлэгүүд дасгалжуулагчтай байсныг бүгдийг нь цомхотгосон. Би тэр цомхотголд орсон хүний нэг нь. “Хүч” нийгэмлэгт олон жил харьяалагдаж, улсын аваргыг өчнөөн авч байсан. Гэтэл цомхотголд ороод, ажилгүй болсон.
Ингэж л спортыг дэмжлэггүй хаясанаас болоод хөгжил нь зогссон юм шүү дээ. Түүнээс биш өмнө нь манайх Олон улсын тэмцээнийг эх орондоо авдаг байлаа. Гадагшаа ч олон тэмцээнд оролцож байсан. Монголд зохион байгуулагдсан тэмцээний түрүүг ч авч байлаа. Би өөрөө аварга болж байсан. Гадагшаа яваад шагналт байранд ороод, цаашлаад цомыг нь чирээд ирж байсан түүхтэй.
Амжилттай байсан уу гэвэл байсан юм шүү. Гэтэл Олимп, дэлхийн аварга төрүүлж чадахгүй спорт гээд хаячихсан. Хэрвээ хаяагүй байсан бол Олимпийн наадамд түрүүлдэггүй юмаа гэхэд цагаан хуудас горьдоод сууж байхгүй байсан. Монголынхоо далбааг цагаан олимп болж байгаа газар мандуулаад, оролцоод явж байх ёстой байлаа.
-Тэшүүрийн холбооны удирдлага өөрчлөгдсөн. Та өвлийн спортыг, тэр дундаа тэшүүрийг хөгжүүлэхээр зүтгэж байгаа хүний хувьд юу хийж, хэрэгжүүлээсэй гэж хүсч байна?
-Өмнөх удирдлага яагаад солигдсон. Шинэ удирдлагууд юу хийхээр төлөвлөж байгааг ерөнхийд нь гадарлаж байгаа хүний нэг нь би. Жишээлбэл, 2013 оноос өмнөх жилүүдэд нэгдүгээр сард, заримдаа хоёрдугаар сард стандарт мөсөн талбайгаа тавьдаг байсан. Мөн 250 метрийн жижигхэн талбай дээрээ тамирчдын бэлтгэл хангаж байгаа гээд нэр төдий юм хийгээд явдаг байлаа.
Монголд бол Төв цэнгэлдэх л ганцхан стандарт талбай тавьж болохоор хэмжээтэй стадион. Харин холбооны шинэ удирдлагууд энэ спортыг уналтад орохоос өмнө тусалж, мөсөө эрт тавих гэж хичээсэн. Манай холбооны Ерөнхийлөгч Нямдаваа, Төв цэнгэлдэх хүрээлэнг ерөнхийд нь хариуцаж ажилладаг компанийн захирал мөн Нямдаваа гэдэг хүн бий. Энэ хоёр хүн нийлээд сэтгэл зүрхээрээ ажиллаж байгаа. 2013 онд холбооны удирдлагыг аваагүй байхдаа Төв цэнгэлдэхэд их сайхан мөс тавьсан. Өмнө нь бол цэнгэлдэхийн гадна хоёр гэр бариад, бэлтгэл хийгээд даарчихсан тамирчид тэнд нь дулаацаж, хувцсаа сольдог байсан.
Галтай, галгүй янз бүр л байдаг байлаа. Харин 2013 оны намар Төв цэнгэлдэх дотор тэшүүрийн тамирчдад зориулсан өрөө гаргаж, тохижуулж өгсөн. Тамирчид дулаан өрөөнд хувцсаа солих, цаг агаар муудсан үед эндээ бэлтгэх хийх боломжтой байхаар тохижуулж өгсөн. Дээрээс нь Олон улсын тэшүүрийн холбооны каленьдарчилсан төлөвлөгөөнд орсон Олон улсын өсвөр, залуучуудын тэмцээнийг 2014 оноос эхэлж зохион байгуулж эхэллээ. 2014 оны хоёрдугаар сарын сүүлчээр энэ тэмцээн болсон. Уг тэмцээнд оролцох тамирчдыг бэлтгэх зорилгоор өнгөрсөн оны наймдугаар сараас эхлээд хөдөө, хотын тамирчдыг байнгын цугларалтад гаргаж байгаа.
Тэр бүх хөрөнгө мөнгийг энэ удирдлагууд л гаргаж байсан. Энэ мэтээр маш их дэмжиж байгаа. Манай Ерөнхийлөгч болсон хүн өөрөө ахмад тэшүүрчин, ОУХМ. Улсын хэд хэдэн удаагийн аварга болж байсан. Бид хоёр нэг багт байсан. Энэ спортоо мэддэг. Зовлон, жаргалыг нь биеэрээ туулсан, бэлтгэл сургуулилт хийхийн хэцүү бэрхийг мэднэ. Олон ч рекорд тогтоож байсан хүн шүү дээ. Тийм учраас сэтгэлээсээ цуглаад, гулгах гээд, тамирчин болчих санаатай яваад байгаа хүүхдүүдэд тусалъя, чадах хэмжээнд нь хүртэл явуулъя гэсэн сэтгэлтэй ажилллаж байгаа юм. Түүний үр дүнд өнгөрсөн жилүүдийн амжилт эрс дээшилсэн. Нэгдүгээрт, мөсөө сайн тавьсан. Хоёрдугаарт тамирчид сайн бэлтгэл хийсэн. Түүнээс гадна 10 ширхэг викинг тэшүүр тамирчдад худалдаж авч өгсөн нь нөлөөлсөн гэж боддог. Дэлхийн шилдэг тамирчдын өмсч уралддаг тэшүүр шүү дээ. Бүр үйлдвэрээс нь захиалж авчирч өгсөн шүү.
Гэх мэт хүчин зүйлийн нөлөөгөөр амжилт өссөн шүү. Төв цэнгэлдэхэд тавьсан мөсөн дээр хоёр Олон улсын хэмжээний мастер цолтой тамирчин төрүүлсэн. Манай тамирчид ихэвчлэн гадаад руу явж, зориулалтын, чанартай мөсөн зам дээр Олон улсын хэмжээний мастерын нормыг биелүүлдэг байлаа. Гэтэл 2013 онд Монголдоо хоёр залуу ОУХМ-ын норм биелүүллээ шүү дээ. Мөсөө сайн тавьсаны ач. Би 10 гаруй хүүхдийг дасгалжуулж ажилласан. Тэднээс зургаа нь ОУХМ болчихоод байна. Таван хүүхэд дэд мастер цолтой боллоо.
Улсын хэмжээнд 72 рекорд амжилт шинэчлэгдлээ. Үүний 62-ыг нь миний дасгалжуулж байгаа хүүхдүүд эвдсэн. Энэ бол мөсний сайных шүү дээ. Манай спорт нэг хэсэг уналтын байдалтай байсныг бодвол сэргэх боломж одоо л бий болж байна. Энэ нөхцлийг бий болгож байгаа гэдэг утгаараа холбооны удирдлагууд сайн ажиллана байх гэж бодож байгаа шүү.
-Хандгайтад тэшүүрийн талбай байдаг даа. Тэр талбайг доороосоо хөргүүртэй, хөлдөөдөг болгочих боломж байдаггүй юм болов уу?
-Битүү ордонтой болохоо болъё гэхэд ядаж тийм талбайтай болчихвол сайн л байна. Битүү ордон барь гэж өгсөн есөн тэрбум төгрөгийг тэр талбайд зарцуулчихсан бол аль хэдийн доороосоо хөлдөөгчтэй мөсөн талбайтай болчих байсан. Өвөл, зунгүй ч бэлтгэл хийгээд байж болно. Гэхдээ 400 метрийн талбайг хөлдөөх хөлдөөгчийг ажиллуулна гэдэг манай улсын хувьд асуудалтай юм билээ. Гэхдээ хэрэггүй зүйлд мөнгөө зарцуулж байхаар спортод хөрөнгө оруулалт хийчихвэл аштай юу.
Гэтэл манай төр засаг өвлийн спортыг зүгээр л хаячихаад байна. Хэрвээ тийм талбайтай болчихвол зөвхөн тэшүүр гэлтгүй мөсөн дээр ямар л спортоор хичээллэж болж байна, тэр болгоныг хийнэ шүү дээ. Хоккей, шорт трек гээд бүгдийг нь хөгжүүлж болохоор байгаа юм. Дээрээс нь мэргэжлийн дасгалжуулагч нарыг бэлтгэмээр байна. Энэ асуудалд төр засгаас анхаарал хандуулах цаг болчихсон. Өвлийн улиралтай орон байж өвлийн спортын төрөл нь хөгжөөгүй, адагт нь ордог байдлаасаа ичмээр байна. Яах вэ, цанын төрлөөр өнгөрсөн Олимпийн наадамд оролцлоо. Нөхцөл нь, төр засгаас дэмжиж байгаа байдал нь арай дээр болохоор тэр.
Тэшүүрийн спортын төрөл болохоор асар их зардал гаргаж, мөсөн талбай байгуулах шаардлагатай болдог. Цана яах вэ, цас орчихвол замаа тавиад, гулгаад явчихаж болдог болохоор нөхцөл нь арай хөнгөн. Мөстэй спортын төрлүүд бол хүнд нөхцөлтэй, хөрөнгө мөнгө их шаардагдана шүү дээ. Гэхдээ хүнд нөхцөлтэй, хөрөнгө мөнгө их шаарддаг гэж хойш нь тавилгүйгээр хөгжүүлмээр л байна.
-Тэшүүрийн спортын тамирчид чинь зай тус бүр дээр медаль авах боломжтой биз дээ. Тэгэхээр нэг сайн тамирчинтай байхад олон медаль хүртэх боломж бас байна?
-Таван зайд уралдаж байгаа. Нэг тамирчин таван зайд тавууланд нь уралдаж болно. Гэхдээ сүүлийн жилүүдэд Олон улсын хэмжээнд тамирчид төрөл тус бүртээ л сайн бэлтгэдэг болж. 500 метрт уралддаг тамирчин тэр зайдаа л бэлтгэл хийдэг. Өөр зайд уралддаггүй болчихоод байгаа юм. Сая дэлхийн аваргад оролцож байхад спорт өндөр хөгжсөн орны тамирчид зай бүртээ оролцож байна билээ. Гэтэл манай хүүхдүүд бүх зайдаа бэлтгэл хийж, уралдаж байна шүү дээ. Энэ бол нэг талдаа өрөөсгөл зүйл юм байна. Яг төрөлжүүлээд, бэлтгээд явбал илүү амжилт гаргах нөхцөл боломж байгаа.
-Тэшүүрийн шигшээ баг гэж байна уу, одоо?
-Албан ёсны юм байхгүй. 2014 оны Олимпийн наадамд оролцуулахын тулд дөрвөн хүүхэд шигшээ багийн тамирчнаар бэлтгэж байсан. Гэтэл Олимпийн наадамд оролцож чадаагүй гэж шийтгээд шигшээ багаас хасчихсан. Уг нь энэ хэдэн хүүхдээс зарим нь шигшээ багт багтаад, төрөөс цалин мөнгө аваад явбал аятай юу. Бид судалгаа хийж үзэхэд одоо хичээллэж байгаа хүүхдүүд өмнөх үеийн тамирчдаас хамаагүй илүү амжилт гаргаж байгаа юм.
Тийм болохоор одооноос эхлээд төр засаг энэ хэдэн хүүхдүүдэд анхаарч, байнгын бэлтгэл хийх боломжоор хангаад өгвөл дараагийн Олимпийн наадамд оролцох боломж байгаа. Манайх шиг мөсгүй, халуун орны шилдэг тамирчид байна шүү дээ, цаана чинь. Сая болсон дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээнд Тайванийн нэг тамирчин оролцож байсан. Ерөөсөө ганцхан тэшүүрчинтэй гэсэн. Тэр нь мөстэй орнуудыг тойроод, байнга бэлтгэл хийгээд явчихдаг. Тэгээд тэмцээн болохоор очиж уралддаг юм билээ.
Өнгөрсөн Олимпийн наадамд оролцсон. Сая дэлхийн аваргад гуравдугаар байр эзэлж байна билээ. 500 метрт шүү дээ. Мөн Шведийн нэг тамирчин бүсгүй яг ингэж улсуудаар явж бэлтгэлээ хангадаг гэж байсан. Иймэрхүү маягаар бэлтгэлээ хийгээд байвал амжилт гаргах боломж бий. Манайд тамирчид байна. Сайхан сайхан хүүхдүүд бэлтгэл хийгээд явж байна шүү дээ. Эднийг л төр засгаас анхаараад өгвөл манай улс өвлийн спортын төрлөөр амжилт гаргах боломжтой шүү гэдгийг дахин, дахин хэлмээр байна.
Монголын мэдээ
Н.Пунцагболд
Н.Пунцагболд
.jpeg "Томруулж харах")
.jpg "Томруулж харах")
