Warning: Cannot modify header information - headers already sent by (output started at /home/sites/www.bolod.mn/function.php:1382) in /home/sites/www.bolod.mn/mainfile.php on line 301
С.Баяр: "Оюутолгой" төсөлд шүүмжлэх зүйл бий нь үнэн...
Mobile хувилбар
www.BOLOD.mn
Fact.mn | Miss.mn | Ord.mn | Choibalsan.mn |

Архив ангилал
ДЭЛГҮҮР ХУДАЛДААНЫ ТӨВ
» ДАА ХҮРЭЭ (93966)
» ДҮНЖИНГАРАВ ХТ (77254)
» Гранд плаза (72017)
» Боса (40861)
» БӨМБӨГӨР ХТ (71575)
» Замбала (56936)
» Метромолл (61522)
» Миний дэлгүүр (77095)
» Эвридэй (52873)
» Чансаа гутлын дэлгүүр (77717)
» Хар Хорин зах (60085)
» Хүчит Шонхор ХТ (70023)
» ТОСА ХТ (50685)
» Скай их дэлгүүр (46187)
» Сандэй плаза (63793)
» Нарантуул ОУХТ (72874)
» НАРАН ИХ ДЭЛГҮҮР (61056)
» НОМИН (67081)
» АЗ ХҮҮХДИЙН ИХ ДЭЛГҮҮР (52490)
» Оргил худалдааны төв (57067)
» Next Center (53339)
» E-mart (26716)
» БСБ (35033)
» БАРС ХТ (50471)
» UB MART (57466)
ДҮҮРЭГ ХОРОО
» Баянгол дүүргийн хүүхэд залуучуудын хөгжлийн газар (15936)
» БАГАНУУР (67582)
» ЧИНГЭЛТЭЙ (56806)
» ХАН УУЛ (66155)
» СҮХБААТАР (58136)
» НАЛАЙХ (59844)
» БАГАХАНГАЙ (49906)
» БАЯНГОЛ (64565)
» БАЯНЗҮРХ (74804)
» СОНГИНОХАЙРХАН (64502)
БАЙГУУЛЛАГА
» ГЛОБ ИНТЕРНЭШНЛ ТББ (49645)
» ГААЛЬ (72428)
» Барилгын хөгжлийн төв (3648)
» Засгийн газрын авто бааз ТӨҮГ (4030)
» ЗАМЫН ЦАГДАА (81911)
» ИНЕГ-МИАТ (88065)
» ММСУХ- Морин спорт (34111)
» Монголын Дарцын холбоо (48751)
» Монголын Залуучуудын Холбоо (82219)
» Монголын Үндэсний Бөхийн Холбоо (54395)
» МЭРГЭЖЛИЙН ХЯНАЛТ (79151)
» МСНЭ (46965)
» МОНГОЛЫН ЗОХИОЛЧДЫН ХОРОО (58242)
» МОНГОЛЫН ЦАХИЛГААН ХОЛБОО (57179)
» МОНГОЛЫН ХӨРӨНГИЙН БИРЖ (74620)
» МОНГОЛЫН САЙТЫН ХОЛБОО (68837)
» МОНГОЛЫН ОЮУТНЫ ХОЛБОО (58784)
» МОНГОЛ УЛСЫН ХҮҮХЭЛДЭЙН ТЕАТР (37943)
» МҮЭХ (54896)
» МҮХАҮТ (49688)
» МҮСХНХ (15654)
» МҮОНРТ (59373)
» Мэдээлэл технологи шуудан харилцаа холбооны газар (47938)
» ЭМНЕСТИ ИНТЕРНЭШНЛ ОУБ (33547)
» ШШГЕГ (52484)
» ШҮҮХ ПРОКУРОР (69844)
» Шударга өрсөлдөөн хэрэглэгчийн төлөө газар (73642)
» ЧИНГИС ХААНЫ ДЭЛХИЙН АКАДЕМИ (43495)
» Чөлөөт Бүс (51571)
» ЦЕГ (84947)
» Цахилгаан тээвэр (49340)
» ЦОГЦ ХАРИЛЦАА ТӨВ (57125)
» Цөмийн энергийн газар (51493)
» Хил хамгаалах ерөнхий газар (16368)
» Харилцаа Холбооны зохицуулах хороо (51224)
» ХХЕГ (46931)
» ХҮЧИРХИЙЛЛИЙН ЭСРЭГ ҮНДЭСНИЙ ТӨВ (52028)
» УБЦТС TЭЦ-4, 3 (70074)
» УМБГ (46897)
» Улсын мєрдєн байцаах газар (46424)
» УРЛАГ- УЛСЫН ДРАМЫН ЭРДМИЙН ТЕАТР (50767)
» УРЛАГ- УДБЭТ (48074)
» Ус сувгийн удирдах газар (15907)
» ТАГНУУЛ (82371)
» ТАТВАРЫН ЕРӨНХИЙ ГАЗАР (66607)
» ТӨМӨР ЗАМ (92327)
» Тээврийн төлөвлөлтийн хэлтэс (44843)
» Санхүүгийн зохицуулах хороо (16302)
» СОНГУУЛИЙН ЕРӨНХИЙ ХОРОО (55154)
» Сэргээн засалт, сургалт үйлдвэрлэлийн төв (29466)
» НИТХ (39082)
» Нийгмийн даатгал (50581)
» Нийслэлийн ЗДТГ (15989)
» Нийслэлийн газрын алба (19468)
» Нийслэлийн агаарын чанарын алба (46525)
» Нийслэлийн статистикийн газар (16844)
» НАББҮХ (44016)
» НҮБ (44907)
» Авлигатай Тэмцэх Газар (75841)
» Авто тээврийн газар (59044)
» ОБЕГ (61668)
» Оюуны өмчийн газар (13201)
» Үндэсний Дата Төв (42980)
» ҮТЕГ (44117)
» ҮНДЭСНИЙ НОМЫН САН (46909)
БАРИЛГА
» Гангар инвест (44906)
» ГАЗАР ХАШАА (73821)
» ГАНДИРС (32688)
» ГАНГАР ИНВЕСТ (50277)
» Барилгын материал (43243)
» БАЯСАХ ТРЕЙД (33651)
» БАРИЛГА-САЙН МЭДЭЭ (50893)
» БАРИЛГА-ҮНЭ ХАНШ (95634)
» БАРИЛГА (84315)
» ЖИГҮҮР ГРАНД (59744)
» ИХ ҮЙЛСИЙН ЭРЭЛД (32600)
» МУУ МЭДЭЭ (63623)
» ЭКО КОНСТРАКШН (55906)
» ШИНЭ БАЙР (72135)
» ЦАСТ ИМПЕКС (48430)
» УЛААНБААТАР ӨРГӨӨ (31274)
» Тахилт өндөр уул (44223)
» АЛТАЙ КОНСТРАКШН (58055)
» АВЗАГА ТРЕЙД (51747)
» Пума констракшн (46923)
БАРАА БҮТЭЭГДЭХҮҮН
» БҮТЭЭГДЭХҮҮН-АРХИ (72882)
» СЭЖИГТЭЙ БАРАА (69496)
БАНК САНХҮҮ
» ДААТГАЛ (44936)
» ГОЛОМТ (61965)
» ББСБ (46022)
» БАНК САНХҮҮ (73930)
» БАНК (50230)
» МУУ МЭДЭЭ (53694)
» МОНГОЛ ДААТГАЛ (44048)
» МОНГОЛ БАНК (78035)
» МОНГОЛ ШУУДАН (44318)
» ЭРЭЛ (44673)
» ЧИНГИС ХААН (43896)
» ХЗХ (48000)
» ХХБ (47573)
» ХАДГАЛАМЖ (51901)
» ХАС (48574)
» ХААН (62112)
» ХӨГЖЛИЙН БАНК (66951)
» УЛААНБААТАР БАНК (47784)
» ТРАНС (44129)
» ТӨРИЙН БАНК -ЗООС (62933)
» Тээвэр хөгжлийн банк (44957)
» САЙН МЭДЭЭ (47482)
» НАЙМАН ШАРГА (62542)
» АНОД (54576)
» ПРАЙМ ДААТГАЛ (29172)
» КАПИТРОН (43879)
» КАПИТАЛ (46390)
» ҮНДЭСНИЙ ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТ (44767)
» ҮНЭ ХАНШ (59928)
БААР РЕСТОРАН ЦАЙНЫ ГАЗАР
» Дреам (44199)
» БААР- ДОРГИО (54093)
» Бусад (46031)
» ЗОЧИД БУУДАЛ (58012)
» Жура ресторан (43483)
» МЕТРОПОЛИС (32995)
» ЧАПЛИН РЕСТОРАН (30625)
» Цайны газар- БЭЭЖИН НУГАС (31524)
» Цайны газар- ХААН БУУЗ (32108)
» СТЕЛЛА (38587)
» СТРИНГС КЛУБ (30022)
» СӨҮЛ РЕСТОРАН (43006)
» АМРИТА (31288)
» The Bull (38205)
» RIVER SOUND (39403)
» Loving hut (37425)
» HOLLYWOOD (39572)
» САУН МАССАЖ (51760)
» SS клуб (40719)
ЗӨВЛӨГӨӨ
» БИЗНЕС ТӨЛӨВЛӨГӨӨ (602900)
» ЗУРХАЙ (1188255)
» ЗАР (800151)
» ЗӨВЛӨГӨӨ (1392871)
» ИРГЭНИЙ ЭРХ (52507)
» МАРКЕТИНГ МЕНЕЖМЕНТ (65199)
» ХИЧЭЭЛ СУРГАЛТ (80773)
» ХУУЛЬ (764600)
» ХООЛНЫ ЖОР (240918)
» СЕКС ЗӨВЛӨГӨӨ (94894)
» СУРГАМЖ (45806)
» СОНЖОО (116905)
» Сэтгэл зүй (668636)
» РЕКЛАМ БАЙРЛУУЛАХ (31075)
» ПИ АР (63949)
» РЕКЛАМ (55612)
МЭДЭЭ МЭДЭЭЛЭЛ
» ЛАВЛАХ (49277)
» Дартс (40799)
» ГЭМТ ХЭРЭГ (221818)
» ГАДААД МЭДЭЭ (1511967)
» ВИДЕО МЭДЭЭ (958777)
» БИЗНЕС МЭДЭЭ (679930)
» Их хуралдай (62133)
» МЭДЭЭ МЭДЭЭЛЭЛ (420109)
» МЭДЭЭ АЙМААР (160657)
» МЭДЭЭ ҮНЭ ХАНШ (108390)
» ЦУНАМИ (40430)
» Цөмийн хаягдал (41497)
» ХҮНИЙ ХӨГЖИЛ САН (61581)
» ХҮНС (42926)
» ФАКС МЭДЭЭ (44374)
» ФОТО МЭДЭЭ (1087686)
» УРЛАГ (1246598)
» ТЕХНОЛОГИ (1046459)
» ТВ МЭДЭЭ (56162)
» ТАНИН МЭДЭХҮЙ (78112)
» ТОДРУУЛГА (65309)
» СЕКС (1169399)
» СЭРЭМЖЛҮҮЛЭГ (62263)
» СУДАЛГАА (657783)
» СОНИН ХАЧИН (302354)
» СПОРТ (1250896)
» СКАНДАЛ (58002)
» НИЙТЛЭЛ (212258)
» НОЦТОЙ МЭДЭЭ (410952)
» Өвөр Монголын мэдээ (47370)
» NEWS /Russia/ (46822)
» NEWS /English/ (43928)
» NEWS /China/ (54723)
ЯРИЛЦЛАГА
» БИЗНЕС (1045690)
» УЛС ТӨР (1049866)
» УРЛАГ (1044082)
» СПОРТ (1043788)
» НИЙГЭМ (1044483)
ЯАМ
» ГАДААД ХЭРГИЙН ЯАМ (54580)
» Барилга хот байгуулалтын яам (24665)
» БСШУЯ (76159)
» БАТЛАН ХАМГААЛАХ ЯАМ (57072)
» БОАЖЯ (46262)
» Зам, тээврийн хөгжлийн яам (40217)
» ЯАМ (41406)
» ЭМЯ (61153)
» ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ ЯАМ (40496)
» Цахим хөгжил, харилцаа холбооны яам (3457)
» ХХААХҮЯ (42217)
» ХҮНС, ХӨДӨӨ АЖ АХУЙ, ХӨНГӨН ҮЙЛДВЭРИЙН ЯАМ (37675)
» Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яам (45036)
» Соёлын яам (2747)
» САНГИЙН ЯАМ (42650)
» ҮХЯ (29105)
» ХЗДХЯ (38231)
ЭРҮҮЛ МЭНД
» ЙОНСЕЙ эмнэлэг (47351)
» ГЯЛС ТӨВ (35556)
» ГАРЬД МАГНАЙ эмнэлэг (43100)
» МОНОС (46548)
» Мөнх-Үйлстэн (37151)
» ЯТТ 103 (41864)
» ЭМДЕГ (6036)
» ЭМИЙН САН (61401)
» ЭМНЭЛЭГ-АЧТАН (42104)
» ЭМНЭЛЭГ (73375)
» ЭМ БЭЛДМЭЛ (50255)
» ЭХ НЯЛХАС (49428)
» ЭРYYЛ МЭНД (125647)
» ЭРҮҮЛ МЭНД ЗӨВЛӨГӨӨ (152651)
» Шинжлэх ухаан (38219)
» Халдварт Өвчин Судлалын ҮТ (43315)
» ХАВДАР СУДЛАЛ (40995)
» УЛАМЖЛАЛТ АНАГААХ (35760)
» УЛААН ТУУЗ эмнэлэг (43541)
» СЭТГЭШГҮЙ эмнэлэг (39119)
» СОНГОДО эмнэлэг (47766)
» ЁН МЭЛМИЙ эмнэлэг (32966)
ШИНЭ НОМ
» ШИНЭ НОМ (870743)
» НОМ (50933)
Шинэ 8 ангилал
» Ярилцах цаг (6046)
» Энтертаймент (19178)
ШАР МЭДЭЭ
» ШАР МЭДЭЭ (1080067)
ХҮМҮҮС
» Д.Дагвадорж /сумоч/ (67717)
» Д.Сумьяабазар /бөх/ (51671)
» ГАДААД ХҮМҮҮС (74595)
» БОЛОД.М Утга зохиол (62563)
» БОЛОД.М Нийтлэл (57333)
» ИЛТГЭЛҮҮД (51004)
» ИРГЭДИЙН ЗАХИДАЛ (847145)
» ЯРИЛЦЛАГА (1163788)
» Ц.Мянганбаяр (52393)
» ХҮМҮҮС-ТҮҮХ НАМТАР (156743)
» ХҮМҮҮС (1083419)
» ХҮНИЙ АМЬДРАЛ (119293)
» ТӨРИЙН ХУТГУУР (73003)
» Тэр хэн бэ? нэвтрүүлэг (14352)
» СЭЖИГТЭЙ ХҮМҮҮС (111450)
» С.Жавхлан /дуучин/ (56007)
» ОДДЫН АМЬДРАЛ (1093028)
УЛС ТӨРЧ
» Лу.Болд (46000)
» Л.Гантөмөр /АН/ (44204)
» Л.Гансүх АН (43744)
» Л.Гүндалай АН (46787)
» Д.Лүндээжанцан /МАН/ (42679)
» Д.Дондог (38584)
» Д.Дорлигжав /АН/ (45069)
» Д.Дамба-Очир (42606)
» Д.Дэмбэрэл /МАН/ (47036)
» Д.Ганхуяг (44001)
» Д.Балдан-Очир (42918)
» Д.Батбаяр /АН/ сумоч (54410)
» Д.Бат-Эрдэнэ /Ажнай/ (42506)
» Д.Зоригт /МАН/ (50361)
» Д.Зоригт /АН/ (39893)
» Д.Загджав МАН (43546)
» Д.Идэвхтэн /МАН/ (40691)
» Д.Энхбат /Ногоон нам/ (49727)
» Д.Эрдэнэ-Бат /АН/ (41351)
» Д.Хаянхярваа (43465)
» Д.Тэрбишдагва (46605)
» Д.Нямхүү (41855)
» Д.Амарбаясгалан /МАН/ (37850)
» Д.Арвин (46067)
» Д.Одбаяр /МАН/ (43272)
» Д.Одхүү АН (42646)
» Д.Очирбат (43088)
» Д.Оюунхорол /МАН/ (44398)
» Г.Батхүү АН (49808)
» Г.БАЯРСАЙХАН (46707)
» Г.Занданшатар /МАН/ (45722)
» Г.Мөнхбаяр (44882)
» Г.Шийлэгдамба МАН (41942)
» Г.Уянга (46769)
» Бадмаанямбуу. Бат-Эрдэнэ /МАН/ (63229)
» Баабар (44158)
» Батж.Батбаяр /АН/ (46169)
» Б.Баттулга (37746)
» Б.Жаргалсайхан /БНН/ (55719)
» Б.Чойжилсүрэн (50425)
» Б.Наранхүү АН (39834)
» Б.Нямтайшир (42473)
» З.Энхболд (49081)
» З.Алтай (44070)
» Ж.Батзандан (44405)
» Ж.Батсуурь (44425)
» Ж.Бат-Эрдэнэ (43342)
» Ж.Мөнхбат /МАН/ (43686)
» Ж.Энхбаяр (46138)
» Ж.Цолмон /ЭМЯ/ (46311)
» Ж.Сүхбаатар /МАН/ (41381)
» М.Зоригт / ИЗН/ (45711)
» М.Энхболд МАН (47768)
» М.Энхсайхан (48268)
» М.Сономпил (37577)
» Я.Батсуурь (40141)
» Э.Батүүл (67568)
» Э.Мөнх-Очир (41818)
» Ш.Сайхансамбуу (52309)
» Ч.Хүрэлбаатар (43818)
» Ч.Улаан (46977)
» Ч.Сайханбилэг (48867)
» Ц.Даваасүрэн (45079)
» Ц.Дашдорж (41535)
» Ц.Батбаяр /МАН/ (47382)
» Ц.БАЯРСАЙХАН (41332)
» Ц.Жанлав МАН Дорнод (31446)
» Ц.Мөнх-Оргил /МАН/ (46622)
» Ц.Элбэгдорж АН (71316)
» Ц.Шинэбаяр (47063)
» Ц.Шаравдорж /МАН/ (42708)
» Ц.Цэнгэл (43141)
» Ц.Сэдванчиг (40624)
» Ц.Нямдорж МАН (55223)
» Ц. Оюунгэрэл (48879)
» Х.Болорчулуун (39457)
» Х.Бадамсүрэн (39748)
» Х.Баттулга АН (54342)
» Х.БАДАМСҮРЭН (39639)
» Х.Жекей (40843)
» Х.Тэмүүжин /АН/ (69688)
» Х.Наранхүү (41418)
» УЛС ТӨРЧ (68171)
» У.Барсболд /МАН/ (38904)
» У.Хүрэлсүх МАН (49325)
» Т.Ганди (48550)
» Т.Бадамжунай /МАН/ (46250)
» Т.Энхтайван (37483)
» Сү.Батболд (47358)
» Су.Батболд МАН (44048)
» С.Ламбаа /АН/ (43621)
» С.Дэмбэрэл /ТАНХИМ/ (43960)
» С.Ганбаатар (44676)
» С.Баяр МАН (58370)
» С.БАЯРЦОГТ /АН/ (55983)
» С.Бямбацогт (46359)
» С.Эрдэнэ АН (49328)
» С.Оюун (47753)
» Р.Гончигдорж (50126)
» Р.Содхүү (44296)
» Р.Раш (44024)
» Р.Амаржаргал /АН/ (49209)
» Н.Ганбямба (43691)
» Н.Болормаа (45340)
» Н.Батбаяр /АН/ фортуна (54170)
» Н.Баяртсайхан (39653)
» Н.Энхбаяр (76528)
» Н.ЭНХБОЛД (45403)
» Н.Удвал МАХН (44501)
» Н.Номтойбаяр МАН (55315)
» Н.Алтанхуяг АН (54278)
» А.Мөнхбат МЗХ (38462)
» А.Тлейхан (39002)
» Ё.ОТГОНБАЯР (50342)
» О.Магнай (43048)
» О.Чулуунбилэг /АН/ (35546)
» О.Чулуунбат (43820)
» П.Алтангэрэл АН (42306)
» Ө.Энхтүвшин МАН (43169)
» Ч.Ганхуяг (45277)
УЛС ТӨР
» ЕРӨНХИЙЛӨГЧ (73788)
» ЕРӨНХИЙ САЙД (69076)
» Гал үндэстэн (42834)
» БХЯ Цэрэг (40291)
» ЗАСГИЙН ГАЗАР (78095)
» ЗАСАГ ДАРГА (40028)
» ИРГЭНИЙ ХӨДӨЛГӨӨН (48061)
» МАХН /new/ (44118)
» МҮАН нам (36806)
» ЭЛЧИН (41086)
» УЛС ТӨР (1350430)
» УИХ-дарга (56716)
» УИХ (65632)
» Төлбөртэй (22046)
» Тєрийн ордон (42820)
» Нам- Монголын консерватив нам (26324)
» НАМЗХ /МАСЗХ/ (40275)
» НАМОХ /МАСОХ/ (37271)
» НАМ-ИРГЭНИЙ ЗОРИГ (41086)
» НАМ-НН (37221)
» НАМ- АРДЧИЛСАН НАМ (85411)
» НАМ - МАН (61978)
» НАМ (75734)
» ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ЦЭС (40275)
» Өргөдлийн байнгын хороо (19672)
УУЛ УУРХАЙ
» ДАРХАНЫ ТӨМӨРЛӨГИЙН ҮЙЛДВЭР (43187)
» ДОРНОТ УРАНЫ ОРД (40224)
» ГАШУУН СУХАЙТ (38953)
» ГАЦУУРТ ХХК (47596)
» БАГАНУУР УУРХАЙ (46807)
» БАГАНУУР (40215)
» БОРОО ГОУЛД (48351)
» БОРОО ОРД (38793)
» БҮРЭН ХААН ОРД (28860)
» МАРДАЙ (44899)
» МАК /МОНГОЛ АЛТ/ (49550)
» МОНГОЛРОСЦВЕТМЕТ (42387)
» МОНГОЛ ГАЗАР (38973)
» МОНГОЛ 999 (38000)
» ЭМЭЭЛТ МАЙНЗ (30807)
» Энержи ресурс (43568)
» ЭРДЭНЭТ (70049)
» ЭРДЭНЭС МЖЛ (39135)
» ЭРДЭНЭС ТАВАНТОЛГОЙ (65598)
» ШИВЭЭ ОВОО ОРД (48580)
» Чалко (35774)
» ЦАЙРТ МИНЕРАЛ (30040)
» ЦАГААН СУВАРГА (41496)
» ХАН РЕСОРСЕЗ Инк (38370)
» ХӨШӨӨТИЙН УУРХАЙ (119209)
» УУЛ УУРХАЙ (98254)
» УРАН (42551)
» Тавантолгой Түлш ХХК (20945)
» Тавантолгой төмөр зам (15425)
» ТАВАНТОЛГОЙ (75418)
» ТӨМӨРТЭЙН ОВОО (41784)
» ТӨМӨРТЭЙН ОРД (43073)
» РИО ТИНТО (46284)
» НИНЖА (41877)
» Нийтлэлч Болормаа (22541)
» НАРИЙН СУХАЙТ (38882)
» АЙВЕНХОУ МАЙНЗ (38702)
» АЛТАНДОРНОД МОНГОЛ (54357)
» АДУУНЧУЛУУН ХК (38601)
» АЖНАЙ (43616)
» АШИГТ МАЛТМАЛ (43663)
» Арева “Кожеговь” (35442)
» ОЛОН ОВООТ (46142)
» ОЮУТОЛГОЙ (112436)
» ПЕТРО ЧАЙНА ДАЧИН ТАМСАГ (58962)
» ПОЛО РЕСОУРСЕС (28854)
УРАН ЗОХИОЛ
» ДУУНЫ ҮГ (81423)
» ЗҮЙР ЦЭЦЭН ҮГ (70249)
» ШИНЭ ДУУ (69063)
» ШҮЛЭГ (156780)
» ХАЙРЫН ЗАХИДАЛ (47832)
» ХYYХДИЙН ЗОХИОЛ (51181)
» УТГА ЗОХИОЛ (58453)
» ТЭМДЭГЛЭЛ (59656)
» ТҮҮХ (76696)
» АФОРИЗМ (99593)
» АРДЫН УРАН ЗОХИОЛ (51229)
» ОНИГОО (935447)
» ОНЬСОГО (57146)
» ӨГҮҮЛЛЭГ (1106377)
СОНГУУЛЬ
» СОНГУУЛЬ (87971)
НИЙГЭМ ЭДИЙН ЗАСАГ
» БАЙГАЛ ОРЧИН (102189)
» БАЯР НААДАМ (98402)
» ЭДИЙН ЗАСАГ-ДЭЛХИЙ (59765)
» ЭДИЙН ЗАСАГ (1228758)
» ШИНЖЛЭХ УХААН (53132)
» ШАШИН (1096281)
» ХУВЬЦАА (46562)
» УЛААНБААТАР ХОТ (126744)
» ТАТВАР (44132)
» НИЙГЭМ (1153011)
» ОЮУТАН (55482)
» ОРОН НУТАГ (80984)
АЙМАГ
» Дорноговь (55189)
» ДУНДГОВЬ (66989)
» ДАРХАН УУЛ (81211)
» ДОРНОД (70351)
» Говьсүмбэр (48750)
» ГОВЬ-АЛТАЙ (74558)
» Баян-Өлгий (60646)
» БУЛГАН (56476)
» БАЯНХОНГОР (70807)
» ЗАВХАН (60879)
» ЭРДЭНЭТ (50137)
» ХЭНТИЙ ӨНДӨРХААН (76069)
» ХОВД (65543)
» ХӨВСГӨЛ (80641)
» Увс (74954)
» ТӨВ (48689)
» СЭЛЭНГЭ (64315)
» АРХАНГАЙ (53917)
» ОРХОН (53288)
» ӨМНӨГОВЬ (67688)
» Өвөрхангай (61054)
» СҮХБААТАР (60218)
АГЕНТЛАГ
» Мал эмнэлгийн ерөнхий газар (3454)
КОМПАНИ
» Дацан трейд (44050)
» ДЭВШИЛ (29193)
» ДАШВААНЖИЛ (45839)
» ДОНШИН (42019)
» ГОВЬ (45664)
» ГОЁО (31457)
» Витафит (44046)
» Витсамо Фрутт Жүүс ХХК (49706)
» Вагнер Ази (48620)
» ВОЯАЖ (31216)
» БИШРЭЛТ (41983)
» БИТ ХЭВЛЭХ (28109)
» Боорчи (49000)
» БУЯН ХОЛДИНГ (33603)
» БАМБУУШ (29472)
» БYТЭЭГДЭХYYН-КОКА КОЛА (30278)
» Бөхбат (45658)
» БӨXӨГ (28437)
» Зиг Заг (29442)
» ЖЕМ (48169)
» ЖИ МОБАЙЛ (56143)
» Жигүүр гранд (61427)
» ЖУУЛЧИН (29222)
» ЖАСТ ОЙЛ ШТС (51677)
» ИММО ТРЕЙД ХХ (41479)
» Имарт (14457)
» Изинис Эйрвэйс (48432)
» Их-Өвөр (53975)
» МИГ даатгал (43272)
» Монгол газар (54666)
» Монгол Шилтгээн ХК (46213)
» Монгол тамхи СО ХХК (52279)
» Мон-ад (43483)
» Мон Эн Ко (63464)
» Макс групп (54842)
» МЦХ, МОНГОЛ ШУУДАН (45042)
» МАХ ИМПЕКС (52027)
» МАК (62043)
» МОБИКОМ (73380)
» МОНДАВС ХХК (34322)
» МОНГОЛ МАХ ЭКСПО (31723)
» МОНФРЭШ (49861)
» МОНСУДАР (28647)
» МОНРОУД (41443)
» МОННИС (47974)
» МОН УРАН (58967)
» Мөнхийн үсэг (42680)
» ЮНИТЕЛ (63912)
» ЭДМОН (31203)
» ЭРЭЛ ХХК (44427)
» ШУНХЛАЙ ШТС (48978)
» Хамо (39800)
» Хаан хүнс хк (46531)
» ХОС ГАРЬД ХХК (32326)
» Хүннү-Эйр (45485)
» УЛУСНЭТ (28792)
» УЛААНБААТАР ПРИНТ (30540)
» УРЛАХ ЭРДЭМ ХЭВЛЭХ (30448)
» ТЭСО (13533)
» ТАЛХ ЧИХЭР (53714)
» ТАВАН БОГД (42937)
» Тэнгэр даатгал (41373)
» Тэнүүн-Огоо (42961)
» СББ (44046)
» Синчи-Ойл (57426)
» Саун- ТҮНДЭМҮН (34777)
» СЭЖИГТЭЙ БАЙГУУЛЛАГА (67503)
» СОДМОНГОЛ ШТС (59262)
» СОЁМБО ХЭВЛЭХ (31623)
» СКАЙТЕЛ (47490)
» СҮҮ ХК (54171)
» НОМИН ХОЛДИНГ (51813)
» АЛЕЙСК ИМПЕКС- Алейка гурил (34034)
» АЛТАЙ КАШМЕР (34692)
» АЛТАН ТАРИА (53059)
» АДМОН (29798)
» Алко групп (42481)
» Алтай Констракшн (43489)
» Алтай хүдэр (44101)
» АЭРОМОНГОЛИА ХХК (44831)
» АТАР ӨРГӨӨ (53146)
» АСА групп (41997)
» АПУ (57205)
» ОБ КАПИТАЛ (29367)
» ПЕТРОВИС НИК ШТС- (67611)
» КОМПАНИУД (51431)
» UFC (58818)
» Prophecy resource (50489)
» ӨГӨӨЖ (44109)
» Ospring (29071)
» MАГНАЙ ТРЕЙД ШТС (52326)
» MILL HOUSE-АТАР ГУРИЛ (37736)
» MCS (70572)
BOLOD STUDIO
» Иргэний үг (3421)
» МАНАЙД ИРЭЭРЭЙ НЭВТРҮҮЛЭГ (6147)
» Хүүхдийн ертөнц (8039)
» Фото сурвалжлага (3569)
» Таны мэдлэгт | Animation (4126)
» Нийгмийн төрх - Хуулийн зөвлөгөө (3920)
» Нийгмийн төрх (3831)
» Асуудлыг тодруулъя (6502)
» Онцлох хүмүүс (3851)
» Оточ - Эмчийн зөвлөгөө подкаст (3075)
» Контентууд (4913)
» Petrichor /Гэгээлэг нийгмийн үнэр/ (5911)
» LIVE (8044)
» Expert podcast (3018)
» Bolod Studio | Ярилцлага (6971)
» Bolod Studio | Реклам (6871)
» Bolod Studio | Онцлох нийтлэл (3655)
» Bolod News (12131)
» 7 хоногийн тойм (13162)
» "Тэр хэн бэ?" ярилцлагын нэвтрүүлэг (6639)
» "Нутаг нэг" подкаст (5931)
   

С.Баяр: "Оюутолгой" төсөлд шүүмжлэх зүйл бий нь үнэн...

С.Баяр: "Оюутолгой" төсөлд шүүмжлэх зүйл бий нь үнэн...
2020-07-24

Баянзүрх, Сүхбаатар, Чингэлтэй дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх Монгол Улсын Ерөнхий Сайд асан С.Баяр, 

"Петровис" ХХК-ий ТУЗ-ийн гишүүн Ч.Давааням нартай холбоотой хэргээр шийдвэрээ гаргахын өмнө хэрэгтэн С.Баярын хэлсэн үг. Прокурорын яллах дүгнэлтийг сонслоо. Шүүх хурал дээр үг хэлэх, мэдүүлэг өгөх эрх, үүргийнхээ дагуу байр сууриа илэрхийлъе. Товч, тодорхой байх үүднээс мэдүүлгээ цаасан дээр буулгав. Үүнийгээ шүүх хуралдааны тэмдэглэлд оруулах хүсэлтэй байна. Нэг талаас, шүүхийн ажиллагааг бага ч гэлээ хөнгөвчилъе. Нөгөө талаас энд ярьсан зүйл маань бүрэн бүтнээрээ, хэлсэн тоо баримтаараа, сонгосон томъёолоосой гэж хүсч байна.

С.Баяр намайг “Төрийн албан тушаалтан албаны эрх мэдэл буюу албан тушаалын байдлаа урвуулах” болон “Мөнгө угаах” гэх хоёр гэмт хэрэг үйлдсэн гэж прокурор үзэж байгаа. Намайг буруутгаж байгаа эдгээр үйлдлийг ерөнхий 4 хэсэгт хуваан тайлбарлаж, аль болох товч тодорхой ярихыг хичээе.

ЕРӨНХИЙ НЭГ. “Албаны чиг үүргийн дагуу олж авсан мэдээллээ албаны эрх ашгийн эсрэг буюу, хувийн ашиг сонирхлоо гүйцэтгүүлэх зорилгоор ашигласан” гэх дүгнэлтийн талаар

Яллах дүгнэлтэд (3-р тал, 2 дахь догол мөр) С.Баяр намайг “... Ерөнхий сайдаар ажиллаж байхдаа... Оюутолгойн Хөрөнгө оруулалтын гэрээ (ОТ ХөОГ)байгуулах үед... албаны чиг үүргийн дагуу олж авсан мэдээллээ албаны эрх ашгийн эсрэг буюу, хувийн ашиг сонирхлоо гүйцэтгүүлэх зорилгоор ашигласан” гэж тэмдэглэжээ. 

Түүнчлэн НПГ-ын 2020.03.05-ны өдрийн Прокурорын тогтоолд (7-р тал, 7-р догол мөр), “ОТ ХөОГ-ний төслийг 2009.08.25-ны өдөр УИХ-д  танилцуулсны дараа С.Баяр нь албаны эрх мэдэл, албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглаж өөрийн найз Ч.Даваанямын хувь нийлүүлсэн Петровис Трейдинг (ПТ) компанийг ОТ ХХК-тай... “Шатах, тослох материал нийлүүлэх тухай” гэрээ байгуулах, энэ гэрээ 2013 оныг дуустал хүчинтэй байх хугацаанд ПТ ХХК нь 418 тэрбум төргөгийн орлого олох боломжийг бий болгосон үйл баримт нотлогдсон гэж дүгнэв” гэжээ.Уг тогтоолд (7-р тал, 8-р догол мөр) “ОТ ХХК-тай 2009.09.01ний өдөр “Шатах, тослох материал нийлүүлэх тухай” гэрээний зүйл, үнийн дүнг их хэмжээгээр нэмэгдүүлж, шинэчлэн байгуулснаас нэгтгэн дүгнэхэд, С.Баярын Монгол Улсын Засгийн газрын тэргүүний хувьд ОТ ХөОГ байгуулахад гүйцэтгэсэн үүрэг, олж авсан мэдээлэл... ОТ болон ПТ компаниудын хооронд байгуулагдсан бараа бүтээгдэхүүн нийлүүлэх гэрээ, түүний үр дүнд ПТ компанид эдийн засгийн хувьд давуу байдал бий болгосон үйл баримт нотлогдсон” гэжээ. 

 “Үйл баримт нотлогдсон” гэж бичсэнээс нь үзвэл С.Баяр намайг гэмт хэрэг үйлдсэн гэдгийг хөдлөшгүй нотлож тогтоосон баримт хэргийн материалд бий гэж ойлгож болохоор. Эрх зүйн урт хэллэгээр биш, эгэл жирийн үгээр товч илэрхийлвэл, миний бие Ерөнхий сайд байхдаа Оюутолгойн Хөрөнгө оруулалтын гэрээ байгуулах үед олж авсан ямар нэгэн чухал “мэдээллийг” өөрийн найз Ч.Даваанямд өгч, түний компанид “эдийн засгийн давуу байдал” бий болгон, улмаар олон зуун тэрбум төгрөгийн “хууль бус орлого” олох боломжийг нь олгосон гэж үзжээ.

 Ийнхүү Яллах дүгнэлт болон прокурорын тогтоолд намайг “1. Мэдээлэл олж өгөх, 2. Давуу байдал бий болгох, 3. Хууль бус орлого олох” гэх ар араасаа дараалсан, хоорондоо уялдаа холбоо бүхий 3 гэмт үйлдэл хийсэн, улмаар эдгээр “үйл баримт нотлогдсон” гэж тэмдэглэсэн байгаа. “Нотлогдсон” гэх энэ 3 үйлдлийг тус тусад нь авч үзъе. 

1. Аливаа мэдээлэл тодорхой тоо баримт агуулдаг. Хэрэв тийм бол, Ерөнхий сайд асан миний бие Оюутолгойн ХөОГ байгуулах үед албаны чиг үүргийнхээ дагуу чухам юуны тухай, ямар тоо, баримт агуулсан мэдээллийг олж аваад, Ч.Давааням найздаа өгсөн гэж үзэж байгаа нь огт тодорхойгүй байна.

2. Эдийн засгийн давуу байдал мөнгөөр илэрхийлэгддэг. Хэрэв тийм бол, Петровис компанид эдийн засгийн чухам ямар “давуу байдал” бий болсон юм ? Түүний мөнгөн илэрхийлэл нь яг хэд юм? Яллах дүгнэлтэд тэмдэглэсэн “418 тэрбум төгрөг” гэдэг нь Петровис ХХК-ийн 4 жилийн борлуулалтын орлогын хэмжээ юм. Энэ 418 тэрбум төгрөгийг бүхэлдээ хууль бус орлого гэж үзэж байна уу, эсвэл үүний нэг хэсэг нь үү? Энэ асуудал мөн л тодорхой бус үлджээ.  

3. Гэрээг хүн байгуулдаг. Хэрэв тийм бол, Петровис компанийг ОТ компанитай 2009.09.01-ний өдөр ВРА 0027 дугаартай “Шатах, тослох материал нийлүүлэх тухай” гэрээ байгуулахад Ерөнхий сайд асан С.Баяр миний бие чухам хэн гэдэг хүн, ямар албан тушаалтанд, яг ямар нөлөө, яаж үзүүлсэн гэж үзэж байгаа нь Яллах дүгнэлтэд огт тодорхойгүй, ор хоосон байна. 

Миний бие ямар нэгэн ач холбогдолгүй тоо баримт нэхээд, эсвэл сониуч зан хөдлөөд лавлаж тодруулаад байгаа зүйлүүд биш юм. Энэ бол Ерөнхий сайд асан С.Баяр намайг үйлдсэн гэх эрүүгийн гэмт хэргийн гол суурь нь гэхээр асуудлууд юм. Эдгээр асуултын тодорхой хариу буюу намайг гэм буруутайг нотлон тогтоосон баримт хэргийн материалд байсан бол би энд олон юм ярилгүй, хуулинд заасан хариуцлагаа үг дуугүй хүлээхэд бэлэн байгаа гэдгээ шүүхийн өмнө мэдэгдэж байна.  

Гэтэл хэргийн материал, Яллах дүгнэлт болон НПГ-ын прокурорын тогтоолд ийм нотлох баримт алга байна. Харин том жижиг алдаа, нотолгоогүй дүгнэлт цөөнгүй. Наад захын нэгэн жишээ. НПГ-ын прокурорын 101 тоот тогтоолд (7-р тал, 7-р догол мөр) “Оюутолгойн ХөОГ-ний төслийг 2009.8.25-ны өдөр УИХ-д  танилцуулсны дараа С.Баяр нь...” гэж бичсэн байна. 

Гэтэл бодит амьдрал дээр тийм юм огт болоогүй. 2009.08.25-ны өдөр эхэлсэн УИХ-ын ээлжит бус чуулганд би Оюутолгойн ХөОГ танилцуулаагүй, тэр чуулганаар энэ гэрээг огт хэлэлцээгүй. Юу хэлэлцсэн гэхээр,Монгол Улсын зарим хуулинд, тухайлвал “ААН-ийн орлогын албан татварын тухай”, “Усны тухай”, “Авто замын тухай” хуулинд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай асуудал хэлэлцээд УИХ-ын ээлжит бус тэр чуулган хаагдсан байдаг. Хэргийн материалд энэ тухай албан ёсны мэдээлэл байна билээ.

Тиймээс намайг “Оюутолгойн ХөОГ-ний төслийг УИХ-д  танилцуулсны дараа өөрийн найз Ч.Даваанямд” энэ гэрээтэй холбоотой ямар нэгэн чухал мэдээ дамжуулсан гэж үзсэн нь АТГ-ын мөрдөгчид болон прокуроруудын таамаг сэжиг төдий зүйл. Гэхдээ энэ бол тогтож яриад байх тийм том алдаа биш гэж бодож байна. Тиймээс цааш явъя. 

Асуудлын гол нь Оюутолгойн ХөОГ-г хэзээ, хаана, яаж хэлэлцсэндээ байгаа юм биш. Оюутолгойн ХөОГ-нд аль нэгэн компанид давуу байдал бий болгох боломжтой ямар нэгэн “нууц, чухал” мэдээлэл байна уу, үгүй юу гэдэгт асуудлын гол оршиж байгаа юм. Оюутолгойн ХөОГ бол нээлттэй баримт. Оюутолгойн ХөОГ-ний төслийг боловсруулж байх үед ч нээлттэй байсан. 2009 оны 10-р сард үзэглэж, 2010 оны 4-р сараас хүчин төгөлдөр болсныхоо дараа ч өнөөг хүртэл нээлттэй байгаа эрх зүйн гэрээ. Энэ гэрээ болон түүний хавсралтанд улсын болон бизнесийн ямар нэгэн нууц байхгүй. 

Түүнчлэн, Оюутолгойн ХөОГ-ний 16 бүлэг, 300 гаруй зүйл, заалтад аль нэгэн компанид бизнесийн давуу тал бий болгож, хууль бусаар орлого олох ямар нэгэн сэжүүр,тоо баримт, мэдээлэл огт агуулагдаагүй. ОТ ХөОГ-ний зүйл, заалт дотор ямар ч компани, түүний дотор шатахуун түлш нийлүүлдэг Петровис компанид “давуу байдал” бий болгох, хууль бус орлого олох ямар нэгэн “мэдээлэл” огтхон ч үгүй юм. Энэ бол дэндүү мэдээжийн гэмээр асуудал. Оюутолгойн ХөОГ-г гарчиглан гүйлгэж харсан хэнд ч гэлээ ойлгомжтой асуудал юм л даа, уг нь. 

Тиймээс  Яллах дүгнэлтэд тэмдэглэсэнчлэн, “С.Баяр нь ....Оюутолгойн ХөОГ-г хэлэлцэх үед албаны чиг үүргийн дагуу олж авсан мэдээллээ албаны эрх ашгийн эсрэг буюу, хувийн ашиг сонирхлоо гүйцэтгүүлэх зорилгоор” ашигласан гэх дүгнэлт нь эрх зүйн талаасаа үндэс үгүй юм. Эрх зүйн талаас үндэсгүй байхаас гадна, энгийн амьдрал, бизнесийн талаасаа ч учир шалтгаан, утга холбогдол огт үгүй дүгнэлт юм гэж би хэлэх байна.

ЕРӨНХИЙ ХОЁР. “Албан тушаалаа урвуулан ашигласан, Петровис компанид эдийн засгийн давуу байдал бий болгож хууль бус орлого олсон” гэх дүгнэлтийн талаар 

Яллах дүгнэлтэд намайг “албан тушаалаа урвуулан ашигласан, Петровис компанид эдийн засгийн давуу байдал бий болгож хууль бус орлого олсон, тэр хууль бус мөнгөө угаасан” гэж буруутгаж байгаа. Намайг үйлдсэн гэж үзэж байгаа гэмт үйлдлийг нотлох баримтын гол үндэс нь Мишээл Од Аудит (МОА) гэх компанийн шинжээчид гаргасан дүгнэлт юм гэж би ойлгосон.

Тийм ч учраас МОА компанийн шинжээчид гаргасан энэ дүгнэлтийг би тогтож судласан. Өөрөө судлахаас гадна холбогдох мэргэжлийн хүмүүсээр нягтлуулсан. Түүнчлэн МОА компанийн шинжээчдийн ашигласан баримт дотор илт дутагдаж байгаа, тэдний нягтлаж тодруулаагүй орхисон зарим тоо баримтыг би өөр хоорондоо гэрээ байгуулсан ОТ болон Петровис компаниудад хандан албан есоор хүсэлт тавьж авсан. Эдгээр байгууллагаас хүлээн авсан баримтыг шүүх бүрэлдэхүүнд хүлээлгэн өгсөн байгаа

МОА компанийн шинжээчид гаргасан дүгнэлтийн талаар энэ шүүх хурал дээр нухацтай ярьж, энэ дүгнэлтийн үндэстэй, үндэсгүйг тогтоох болов уу гэж би найдаж байна. Би хувьдаа тэр дүгнэлтийг нь шулуухан хэлэхэд “тун хариуцлагагүй дүгнэлт” болсон гэж үзсэн. Аж ахуйн,бизнесийн гэрээ гэдэг бол хэрэндээ нарийн зүйл. Хэдийгээр би хуульч мэргэжилтэй ч, шатахуун түлш нийлүүлэх, худалдан авах гэрээний нарийн ширийнийг нь мэдэхгүй. Тийм учраас энэ талаар олон юм нуршихгүй. Гагцхүү  миний анхаарал гойд татаж, гайхал төрүүлсэн,  энэ дүгнэлтийг “хариуцлагагүй дүгнэлт” гэж үзэх болсон наад захын хэдхэн баримтыг дурдъя.

Баримт нэг. МОА-ын шинжээчид гаргасан дүгнэлтэнд дизелийн түлшийн Улаанбаатар дахь жижиглэнгийн үнийг Өмнөговь аймгийн Ханбогд сумын нутагт байгаа ОТ орд газрын сайт дээрх үнэтэй шууд харьцуулжээ. Чингэхдээ УБ-аас Чойр хүрэх (240км төмөр замаар), мөн Чойроос ОТ сайт хүртэлх (450 км автомашинаар) хийсэн тээврийн зардлыг тооцолгүй үнийн харьцуулалт хийсэн байх юм. Арай ч дээ гэмээр. Тэр олон мянган тонн түлшийг тэр олон зуун км-ийн цаана байгаа газар хүргэхэд үлэмж зардал гарч таарна. Гэтэл “Мишээл Од Аудит” компанийн шинжээчид гаргасан гэх дүгнэлтэд үүнийг огт тооцоогүй байх юм. “Өндөр мэргэжлийн шинжээчид” гэж АТГ сонгож авсан шинжээчид ийм мэдээжийн, ийм ноцтой алдаа гаргасанд харамсаж байна. 

Баримт хоёр. МОА компанийн шинжээчид “ОТ ХХК нь 2007-2013 онд ПТ компаниас түлш,  шатахууныг худалдан авахдаа... шатахуун ханган нийлүүлэгч бусад компаниудаас харьцангуй өндөр үнээр худалдан авалт хийж байсан байна” хэмээн дүгнэжээ.  (2020.3.5-ны өдрийн прокурорын тогтоол. 4-р тал. Эхний догол мөр). 

Аль нэг компанид түлш нийлүүлэх үнэ нь тээврийн зардлаас гадна тухайн үеийн түлшний импортын үнэ, валютын ханш зэрэг Монголоос үл хамаарах олон хүчин зүйлс нөлөөлдөг. 2013 оноос хурцадсан Орос-Украины харилцаа, Крымийн хойгийн асуудал, ОХУ-ын эсрэг АНУ, Европын Холбооноос авсан хориг арга хэмжээ зэргээс хамаарч ОХУ-аас манайд нийлүүлдэг түлш шатахууны үнэ 2014 оноос хойш огцом унасан байна.

Жишээ нь, Петровис компани ОТ компанид 2009-2013 онд дизель түлш нийлүүлж байх үед импортын үнийн дундаж нь 942 ам.доллар байж. Гэтэл түүний дараагаар буюу 2014-2017 онд Шунхлай, М-Ойл гэх компаниуд ОТ-д дизель түлш нийлүүлж байх үед импортын үнийн дундаж нь 627 ам доллар буюу 300 гаруй ам доллар  буурсан үнээр оруулж ирдэг байж. ОХУ-аас авч байгаа импортын үнийн огцом унасан ийм том зөрүүг “Мишээл Од Аудит” гэх компанийн шинжээчид гаргасан тооцондоо бас л тусгалгүй, “ПТ нь ОТ компанид өндөр үнээр  шатахуун нийлүүлж байсан” гэх дэндүү гэнэн гэмээр дүгнэлт хийсэн байна. 

Баримт гурав. Петровис компани нь бусад компаниудад өгдөг үнээсээ өндөр үнээр бүтээгдэхүүнээ ОТ компанид “шахаж улмаар хууль бус орлого” олж байв уу гэдгийг хэргийн материалд буй баримтаас би нягтлаж үзэв. Гэтэл бодит байдал нь эсрэгээрээ байх юм. (Хэргийн 451-р хавтас, 245-р тал). ОТ-н орд газар дээр туслан гүйцэтгэх ажил гэрээгээр гүйцэтгэж, хөрс хуулах, ил уурхай гаргаж зохион байгуулах, ачаа бараа тээвэрлэн хүргэх зэрэг ажил хийж байсан монголын Хэт, Моннис, Хасу Мегаватт, Мэжор дриллинг, Хаанза, Гео Мандал, CIS Mонголиа, Гаруда Транс зэрэг компаниудад 2009-2013 онд Петровис компаниас нийлүүлж байсан түлшний үнээс ОТ ХХК-д нийлүүлж байсан үнэ нэг тонн тутамд 130 – 170 орчим мянган төгрөгөөр хямд байсан байх юм. 

Тухайн цагт, тухайн компаниуд шатахуун түлш худалдан авч байсан үнэ гэдэг  бол хайгаад олдохгүй нууц мэдээлэл огт биш. Петровис компаниас өөрөөс нь лавлаж тодруулж болно. Эсвэл дээр дурдсан хэдэн компани болон Газрын тосны газар руу албан бичиг явуулаад л, эсвэл хэд утасдаж сураглаад л мэдэж болох энэ баримтыг МОА компанийн шинжээчид авагүй юу, авсан ч тоогоогүй юу, бүү мэд. 

Баримт дөрөв. МОА компанийн шинжээчдийн гаргасан тооцоонд үндэслэсэн Яллах дүгнэлтэд (114-р тал, 3 дахь догол мөр, 8 дахь эгнээ) “Яллагдагч С.Баяр нь… ПТХХК-д 418 тэрбум төгрөгийн орлого олох боломжийг олгож…” гэж тэмдэглэсэн байдаг. Гэтэл 2013 оноос хойш Шунхлай, М-Ойл зэрэг компаниуд үүнээс ч богинохугацаанд, үүнээс ч илүү борлуулалтын орлого олсныг шинжээчид маань анзаараагүй байх юм. Жишээ нь, ПТ компани 7 жилийн хугацаанд 418 тэрбум төгрөгийн шатахуун ОТ-д борлуулсан бол Шунхлай, М-Ойл хоёр 4 жилийн дотор 535 тэрбум төгрөгийн шатахуун ОТ-д борлуулсан байна.  

Гэхдээ борлуулалтын орлогын хэмжээг механик аргаар харьцуулах нь ач холбогдол багатай гэж үздэг аж. Учир нь түлшний импортын үнэ, валютын ханш зэргээс хамаараад ОТ-д шатахуун нийлүүлж ирсэн бүхкомпаниудын борлуулалтын орлого нь хэлбэлздэг аж.Ерөөс энэ компаниудын борлуулалтын орлогын 80 орчим хувь нь бүтээгдэхүүн худалдаж авах өртөг болон татварууддаа явдаг аж. Өртөгөө нөхөөд, бүх татвараа төлөөд ОТ ХХК-тай гэрээгээр тохирсон үнийн томъёоны дагуу 5 хувийн ашиг авах тогтсон жишгээр л ажилладаг юм байна. Энэ жишгийг ОТ компани 2006 оноос тогтоож, тэр нь одоо болтол мөрдөгддөг учраас энэ компанийн шатахуун түлшийг өндөр үнээр авсан, тэр компанийн шатахуун түлшийг бага үнээр авсан гэж хийсвэрээр дүгнэх үндэсгүй аж.  

Баримт тав. Нийслэлийн прокурорын 2019.07.29-ний өдрийн тогтоолд “ПТ болон ОТ компаниуд 2009.09.01-ний өдөр зурсан гэрээг Ерөнхий сайд асан С.Баяр байгуулуулсан...” гэж тэмдэглэсэн байсан. 2020.3.5-ны өдрийн прокурорын шинэ тогтоол болон сая уншиж танилцуулсан Яллах дүгнэлтэд энэ өгүүлбэрийн томъелол арай өөрчлөгдсөн байгаа хэдий ч, дээрхтогтоолд (7-р тал, 8-р догол мөр) “ОТ ХХК-тай байгуулсан гэрээний зүйл, үнийн дүнг их хэмжээгээр нэмэгдүүлж, шинэчлэн байгуулснаас нэгтгэн дүгнэхэд... ОТ болон Петровис компаниудын хооронд байгуулагдсан бараа бүтээгдэхүүн нийлүүлэх гэрээ, түүний үр дүнд Петровис компанид эдийн засгийн хувьд давуу байдал бий болгосон үйл баримт нотлогдсон” гэжээ. 

Аж ахуйн хоёр нэгжийн хооронд байгуулсан энэ гэрээ тухайн үед Ерөнхий сайд байсан надад уг нь ямар хамаа байх билээ. 2002 оноос хойш ОТ компанид түлж шатахуун нийлүүлсээр ирсэн, жил жилдээ гэрээгээ сунгаад яваа хоёр компанийн дуундуур би орох ямар ч шаардлага, боломж байхгүй. Гэхдээ нэгэнт үүнийг надад хамаатуулах гээд, энэ хоёр компани гэрээ  байгуулахад нь “нөлөөлсөн” гэж үзээд байгаа учраас 2009 оны энэ гэрээг 2008 оны гэрээтэй нь би зориуд харьцуулж үзлээ. (Петровис ХХК-с Өрөг Консалт ХХН-д 2020.4.3-нд ирүүлсэн 01/29 албан тоот, 3-р тал). Тэгтэл юу гарч ирсэн гээч? ПТ, ОТ хоёр компанийн хооронд байгуулсан 2009 оны гэрээ нь 2008 оны гэрээтэй харьцуулвал ПТ компанид “давуу байдал” олох байтугай харин ч төлбөр авах, орлого олох гэрээний нөхцөл нь дордсон байх юм. 

Жишээ нь, нэг тонн шатахуун бүрт бодогддог байсан даатгалын төлбөр 3272 төгрөг гэж 2008 оны гэрээнд заажээ. Гэтэл 2009 оны гэрээнд даатгалын тэр төлбөр нь огт оргүй болсон байна. Өөр нэгэн жишээ. Чойроос ОТ сайтын агуулах хүртэл 450 км-ийн 1 тонн түлшний тээврийн зардал 2008 онд 121500 төгрөг байснаа 2009 онд 99000 төг болтол буурсан байх юм. Бас нэг жишээ. Нэг тонн шатахуун бүрт 2008 онд тооцож байсан “Тогтмол зардал” 100 мянган төгрөг байсан бол 2009 онд 79 мянган төгрөг болж буурсан байна.  

Ингэхээр, Ерөнхий сайд асан С.Баяр миний бие хоёр компанийн хооронд байгуулсан гэрээнд “нөлөөлсөн” гэж үзэж байгаа бол, энэ “нөлөөлөл” нь Петровис компанид “эдийн засгийн давуу байдал” олгосон биш, харин ч эсрэгээрээ тэр байдлыг нь дордуулан хохироож, олох орлогыг нь хороосон болж таарч байна. Үүнийг МОА гэх компанийн шинжээчид харьцуулан судлаж яагаад үзээгүй юм бол? Дараалсан хоёр оны гэрээг нь харьцуулан үзэлгүйгээр аль нэг компанид “эдийн засгийн давуу байдал олгосон” гэж МОА компанийн шинжээчид маань яаж зүрхэлж дүгнэж чадаж байнаа? Ингээд бодохоор, ганцхан жилийн ялгаатай хоёр гэрээг харьцуулж чадаагүй улс ПТ болон ОТ гэх хоёр компанийн хооронд 2007-2013 онд 7 жилийн турш хийсэн түлш шатахуун бизнесийн бодит байдал, болит үнэнийг тогтоож чадах уу гэх эргэлзээ өөрийн эрхгүй төрж байна.

МОА компанийн шинжээчид гаргасан тооцоо, дүгнэлтэнд энэ мэтийн алдаа мадагтай, дутуу дулимаг зүйл цөөнгүй байна. МОА компанийн шинжээчид гаргасан тооцоо, дүгнэлт нь миний буруутай, буруугүйгшийдвэрлэх учиртай Яллах дүгнэлтийн гол нотлох баримт болсон учраас би үүнийг сайн судалсан. Гэтэл тэдний хийсэн дүгнэлт нь ийм хариуцлагүй болсон байна. Хэлэх үг үнэхээр олдохгүй байна. Иймэрхүү л дүгнэлтийг үндэслэж нэгэн цагт Монгол Улсын Ерөнхий сайд байсан С.Баяр намайг “албан тушаалаа урвуулан ашигласан, аль нэг компанид давуу байдал үүсгэсэн, хууль бус орлого олсон, хууль бус тэр орлогоо угаасан” хэмээн өнөөдөр яллаж байна. 

МОА гэх компанийн шинжээчдийг санаатайгаар, атгаг зорилгоор ийм дүгнэлт гаргасан гэж би бодохгүй байна. Арай ч тэгээгүй байлгүй. Гэхдээ л тэдний гаргасан гэх “хариуцлагагүй” иймэрхүү дүгнэлт нь гэмгүй хүнийг гэмтэй болгон харагдуулж, хувь заяа, ирээдүйн амьдралыг нь бүрэн баллаж магадгүй юм байна гэдгийг би яс махандаа тултал ойлголоо. 

Хамгийн ноцтой нь юу гэхээр, шинжээчдийн тооцонд үндэслэн гаргасан Яллах дүгнэлтийн холбогдох хэсэгт, “С.Баяр нь … Петровис трейдинг ХХК-д 418 трбм төгрөгийн орлого олох боломжийг олгож, эдийн засгийн давуу байдал бий болгон Монгол Улсад хүнд хор уршиг учруулсан” гэж заасан байдаг. 

ОТ, Петровис компанийн хооронд байгуулсан гэрээг Ерөнхий сайд байсан надтай нотлох ямар нэгэн баримтгүйгээр холбооод, бүр цаашлаад “Монгол улсад хүнд хор уршиг учруулсан” гэж өнөөдөр намайг яллан буруутгаж байна.Монгол Улсын Ерөнхий сайд байхдаа Монгол улсдаа “хүнд хор уршиг” үнэхээр учруулсан бол тухайн үеийн өндөр албан тушаалын эрх мэдэлтэй дүйх хатуу хариуцлага хүлээхэд би өнөөдөр бэлэн байна. Гэтэл С.Баяр намайг Монгол улсдаа чухам ямар хор уршиг, яаж учруулсан гэж үзэж байгаа нь тодорхой бус. Миний учруулсан гэх тэр хор уршгийн хэлбэр нь юу юм, хэмжээ нь яг хэд гэдэг нь ч тодорхойгүй.

Яллах дүгнэлтийн хавсралтын ард нь байгаа “Эрүүгийн … 0085 хэргийн хохирлын болон гэмт хэрэг үйлдэж олсон орлогын тооцоо” гэх баримтанд С.Баяр гэх нэрийн эсрэг “хүнд хор уршиг” гэсэн хэрнээ “мөнгөн дүнгээр илэрхийлэгдэх боломжгүй” гэж тэмдэглэсэн байдаг. Хэмжиж болдоггүй, мөнгөн дүнгээр илэрхийлэгдэх боломжгүй “хүнд хор уршиг” гэж юу байх юм гэх асуултанд хариу авч чадалгүй өнөөг хүрлээ.

“ОТ ХХК-ийн алдагдал маш өндөр байна” гэж “Мишээл Од Аудит” компанийн шинжээчдийн дүгнэлтэнд бичсэн байсан. Хэрэв тийм бол хохирогч нь ОТ компани юм байна гэж шинжээчид маань үзэж байгаа юм болов уу? Эсвэл Ерөнхий сайд асан миний “нөлөөгөөр байгуулагдсан” гэх 2009 оны гэрээг 2008  оныхтой харьцуулвал хамаагүй дордуулсан нөхцөлөөр шатахуунаа нийлүүлэх болсон ПТ компани хохирогч этгээд болж таарч байна уу? 

Намайг зүйлчлэн яллаж буй 2002 оны Эрүүгийн хуулийн 263.2-т “уг хэргийн улмаас их хэмжээний хохирол, хүнд хор уршиг учирсан бол...” гэж нөхцөлдүүлэн заасан байна. Чухам хэн, яаж хохирсон болон учирсан хохирлын тодорхой хэлбэр, хэмжээ нь тогтоогдоогүй байхад тодорхой хэмжээний ялтай зүйл ангиар намайг буруутгаж байх юм.

ЕРӨНХИЙ ГУРАВ. “Хууль бус хөрөнгийн эх үүсвэрийг нуун далдлах зорилгоор АНУ руу явсан” гэх дүгнэлтийн талаар

1. АНУ руу явах болсон учир шалтгааныхаа талаар хэдэн үг хэлъе. 2009 оны 10-р сард би Ерөнхий сайдын ажлаас эрүүл мэндийн улмаас чөлөөлөгдсөн. Дараа нь БНСУ-д эрчимт эмчилгээнд хоёр сар гаруй болсон.Тэндээсээ удаан хугацааны эмчилгээ хийлгэхээр АНУ-ын Сиэтл хот руу эхнэр Э.Сувдын хамт явсан. Яагаад Сиэтл гэхээр би тэнд 1993-1996 онд ажиллаж, амьдарч байсан юм. Тэндхийн Ю-Даб гэх госпиталд урьд нь эмчилгээ хийлгэж байсан. Миний өвчний түүх, эмчилгээний карт, эмчилж байсан эмч нар маань тэнд байсан. Надад БНСУ-д тавьсан оношийг судлаж үзээд, Ю-Дабын эмч нар намайг хүлээн авч эмчлэхэд бэлэн гэдгээ илэрхийлсэн. Товчхон хэлэхэд, элэг солиулах мэс засал хийхгүйгээр терапи эмчилгээ хийх боломж байна гэж тэд үзсэн.

Миний охид, миний эхний эхнэр Гэрэлтуяа нар Ю-Даб эмнэлгээр хөөцөлдөж байгаад үүнийг бүтээсэн байдаг.Тэднийхээ ачаар, найз нөхдийнхөө дэмжлэг, туслалцааны ачаар би зөв газар руу, цагаа зөв олж явсан юм билээ. Энэ бүхний ачаар би элгээ солиулаагүй, АНУ-д хийсэн эмчилгээ амжилттай болж би амь гарсан. Үүнийгээ би сайн мэддэг, хувь заяндаа талархаж явдаг

Хувийн эрүүл мэндийнхээ тухай олны өмнө дэлгэж яриад байх нь онцгүй. Гэхдээ намайг “Монгол Улсад хүнд хор уршиг учруулан, түлш шатахуун шахаж олсон хууль бус орлогоо нуун далдлах зорилгоор АНУ явсан” гэж яллаж байгаа тул энэ тухай ярихаас өөр аргагүй байна. Би элэгний архаг эмгэгтэй хүн. Энэ нь сүүлдээ зүрхний үйл ажиллагаанд нөлөөлсөн. Ерөнхий сайдаар ажиллаж байх 2009 оны хавар миний бие гэнэт муудаж, би ойр ойрхон эмнэлэгт хэвтэх, БНСУ руу эмчилгээнд явах шаардлагатай болсон. Энэ талаар тухайн үед хэвлэлээр баахан бичиж байсныг та бүхэн санаж байгаа байх.

Гэтэл миний хувьд заавал хийх естой, Ерөнхий сайд Санжийн Баяр гэх нэртэй шууд холбоотой Атрын III аяныг өрнүүлэх, иргэдийн иж бүрэн бүртгэлийн нүсэр ажлаа эхлүүлэх, Оюу толгойн гэрээ байгуулах зэрэг дуусаагүй ажил олон байсан. Тийм учраас би ажлаа үргэлжлүүлэн хийсэн, хагас жил орчим гүрийсэн, өвчин эмгэгээ тэссэн. Монгол Улсын тухайн үеийн ҮАБЗ, УИХ, ЗГ-ын холбогдох гишүүд миний бодол санаа, миний биеийн байдлын талаар сайн мэдэж байсан.

Монгол Улс бол парламентын Бүгд Найрамдах Улс юм.Ерөнхий сайд гэдэг бол төрд зүтгэж байгаа, улс төрд өөрийгөө сорьж яваа хувь хүний хүрч болох нэгэн дээд оргил. Энэ оргилоос татгалзана, эхэлсэн ажлаа дуусгалгүй явах бол амаргүй. Гэвч Засгийн газрын ажлыг эмнэлгийн орон дээрээс, эсвэл гадаадаас удаан удирдах боломжгүйг би өөрийн биеэр мэдсэн, мэдэрсэн хүн.

Оюутолгойн гэрээг 2009.10.6-нд албан ёсоор үзэглэсний дараа би төр засгийн бусад удирдлагатай зөвлөлдөөд,Ерөнхий сайдын ажлаас чөлөөлөгдөх өргөдлөө өгсөн. Ажлаасаа чөлөөлөгдөөд би БНСУ-д эрчимт эмчилгээнд хүргэгдсэн. Тэндээсээ Ю-Даб эмнэлгийн шийдвэр, зөвшөөрөл гарсны дараа АНУ-ын Сиэтл хот руу явсан.АНУ явах болсон бодит учир шалтгааны хувьд ийм юм.Тэрнээс Яллах дүгнэлтэд бичсэнчлэн, миний бие “олсон хууль бус орлогоо нуун далдлах гэж, мөнгө угаах гэж найз Ч.Даваанямтай бүлэглэн” АНУ яваагүй.

Үүнтэй холбогдуулан, миний хажууд сууж байгаа Чойндонгийн Давааням гэх хүн хэн юм бэ, энэ хүнтэй би ямар холбоотой талаар товч өгүүлъе. Би боддог юм.Хэрэв Давааням гэдэг хүн Ерөнхий сайд байсан С.Баяр гэх хүний дотны найз байгаагүй бол түүний насаараа эрхэлж ирсэн нефть импортын ажил, тэндээс олсон ашгаараа АНУ-д эхлүүлсэн үл хөдлөх хөрөнгийн бизнес олны анхаарал татаж, эцэстээ эрүүгийн хэргийн хэмжээнд хүрэх байсан уу? Үгүй. Улстөрч С.Баяр надтай тэр ойр дотно учраас л намайг дагасан улс төрийн “бохир шавар” Ч.Даваанямыг маань ч тойрсонгүй. Одоо тэрээр надтай хамт шүүгдэгчийн сандалд хамт сууж байна. Хий хоосон улстөржилтийн харгай унаган залуугаасаа үерхсэн хоёр найз дээр яаж тусдагийг бид одоо амсаж явна. Гэхдээ яах вэ… Улстөржилтийн тухай би үгийнхээ төгсгөлд хэдэн үг хэлнээ. Тийм учраас энэ сэдвийг түр орхие.   

Давааням бид хоёр бага залуугаасаа үерхсэн анд найзууд. Би Даваанямын, Давааням манай  хүүхдүүдийг багаас нь мэднэ. Миний эхний эхнэр Гэрэлтуяа ч гэсэн Даваанямтай, түүний гэр бүлтэй нь ойр дотно харилцаатай. 2000-2005 онд Гэрэлтуяа Петровис ХХК-д гадаад харилцаа эрхэлсэн дэд захирлаар ажиллаж байсан.

Миний охин Нандинтай ямар учраас хамтран бизнес хийх болсон тухайгаа Давааням өөрөө ярих биз.Товчхон дурдахад, Нандин бол банкны хөрөнгө оруулалтын мэргэжилтэй. Тухайн үед АНУ-ын Нью Йорк хотод ажиллаж байсан. Даваанямын санаачилсан энэ бизнесийн менежментийг нь хариуцаад, ашгийн 15 хувийг авахаар тохирсон гэж надад хэлсэн. Давааням, Нандинтай хамтран хийж байсан энэ бизнест нь манай дунд охин Бадамханд ч оролцон тусалж байсан. Гадаад хэд хэдэн хэлтэй учраас Даваанямын гадаадын банкны данс, тооцоо төлбөрийн асуудалд орчуулагч, хэлмэрчээр тусалж байсан гэсэн.

Давааням, Нандин хоёр АНУ-д хийх бизнесээ миний хамаарал, оролцоогүй эхэлсэн. Тэр үед Нандин АНУ-ын иргэнтэй сууж, өөрөө ч тус улсын иргэн болсон байсан.2004 оны үед шиг санаж байна, намайг ОХУ-д элчин сайдаар сууж байхад Давааням, Нандин хоёр хамтраад бизнес эрхлэх тухай ярьж байсан. Гэхдээ энэ тухайгаа тэр хоёр надтай гэхээсээ Нандингийн ээж Гэрэлтуяатай ярилцаж, зөвлөлдөж байсан юм билээ. Миний хувьд гэвэл, би тэр үед эхнэр Гэрэлтуяагаас салаад арваад жил болсон байсан. Гэхдээ миний охины мэдлэг чадварыг нь үнэлээд олон сая долларын бизнес АНУ-д хамтран хийх санал охинд минь тавьсан гэж дуулаад би баярласан, охиноороо бахархсан. Давааням найздаа одоо ч талархаж явдаг. Аав хүний хувьд бахархах, талархах ийм сэтгэл төрөх нь ойлгомжтой.

Давааням, Нандин хоёр АНУ-ын Нью Йорк, Сиэтл хотуудад нийтдээ 9 үл хөдлөх хөрөнгө авсан байна. Худалдаж авсан эдгээр 9 байрны эхний 5 нь засч тохижуулан түрээслэж байх тэр үед ОТ ХөОГ зурагдах бүү хэл, би Ерөнхий сайд болоогүй, ОХУ-аас буцаж ирээд намын сонгуульт ажил хийж байв. Намайг 2010 онд АНУ-д эмчилгээнд очих үед Давааням, Нандин нарын бизнес 5 дахь жилдээ үргэлжилж байсан. Яллах дүгнэлтгээс үзвэл, Давааням, Нандин нарын 2010 оноос өмнө авсан эхний 5 байрыг надтай холболгүй, харин 2010 оноос хойш авсан 4 байшинг надтай холбож, “мөнгө угаах гэмт хэрэг зохион байгуулсан” гэжээ.

“Мөнгө угаах” гэх гэмт хэргийг Эрүүгийн хуулинд нэмж,2009 оны 12-р дугаар сарын 24-ний өдрөөс дагаж мөрдөх болсон. Тиймээс Прокурорын тогтооолд дурдсанчлан, эрх зүйн байдлыг маань дордуулахгүй байх үүднээс “…С.Баяр, Ч.Давааням нарын АНУ-д 2009 оны 12-р дугаар сарын 24-ний өдрөөс өмнө 5 удаагийн үйлдлээр худалдан авсан 5 ширхэг үл хөдлөх хөрөнгө нь дээрх хуулийн нэмэлт өөрчлөлтөөс өмнө хийгдсэн худалдан авалт байхтул тэдгээр үл хөдлөх хөрөнгийг 2011 оноос хойш захиран зарцуулснаас олсон орлогыг гэмт хэргийн улмаас олсон орлого гэж үзэх үндэслэлгүй байна”гэжээ. 

Прокурорын дээрх шийдвэрийг би хүндэтгэж хүлээн авсан. Гэвч Яллах дүгнэлтийн дээрх заалтыг эрх зүйн талаас нь ойлгож хүлээн авч болох боловч, амьдралын болон бизнесийн үйл ажиллагааны утга авцалдаа илэрхий алдагдаж байгааг би энд зориуд хэлэх естой.

Амьдралын энгийн логикоор бол, холбогдолтой гэвэл Давааням, Нандин нарын АНУ-д худалдан авсан бүх байрыг бүгдийг нь надтай холбоод, холболдолгүй гаж үзвэл бүгдийг нь холбохгүй баймаар юм. Тэрнээс надтай надгүй явж байсан бизнесийг С.Баяр гэх нэртэй заавал холбох гээд, тэгэх тусмаа энэ бизнесийн дунд үеэс нь холбох гээд байгааг ойлгоход бэрх юм. Яллах дүгнэлт болон Прокурорын 101 тоот тогтоолд тусгагдсан прокурорын байр суурь ч хоёрдмол, салаа утгатай байгаа нь үүний учрыг ухаж ойлгоход бүр хүндрэлтэй болгож байна.

Тухайлвал, 2020.03.05-ны өдрийн Прокурорын 101 тоот тогтоолд (9-р тал, 6 дахь догол мөр) “…С.Баяр, Ч.Давааням нарын АНУ-д 2009 оны 12-р дугаар сарын 24-ний өдрөөс өмнө 5 удаагийн үйлдлээр худалдан авсан 5 ширхэг үл хөдлөх хөрөнгө нь дээрх хуулийн нэмэлт өөрчлөлтөөс өмнө хийгдсэн худалдан авалт байх тул…” гэж заасан байна. 

Үүнээс үзвэл, 1-рт, АНУ-д авсан эхний 5 байрыг С.Баяр, Ч.Давааням нар хамт худалдаж авсан гэж шууд нэр заажээ. 2-рт, “5 удаагийн үйлдлээр худалдан авсан 5 ширхэг үл хөдлөх хөрөнгө” гэж томъеолсноос нь үзвэл дээрх 5 байрыг ч гэлээ “гэмт хэргийн улмаас олсон хөрөнгө, мөнгөн орлогооор” авсан гэж ойлгогдохоор байна.  Өөрөөр хэлвэл, “мөнгө угаах үйлдэл” 2007 оноос эхэлсэн, гагцхүү яллагдагч С.Баярын эрх зүйн байдлыг дээрдүүлэх үүднээс л 2010 оноос өмнөх энэ үйлдлийг хэрэгсэхгүй болгосон гэж ойлгогдож байна. 

Хэрэв тийм бол, миний бие Ерөнхий сайд болохоосоо өмнө чухам ямар “эрх мэдэл албан тушаалын байдлаа урвуулан ашигласан” болж таарч байна вэ? Нөгөтэйгүүр, хэрэв “мөнгө угаах үйлдэл” АНУ-д бүр эхнээсээ, 2007 оноос эхэлсэн гэж үзэж байгаа бол, Оюутолгойн гэрээ байгуулагдахас өмнө миний бие чухам ямар аргаар “гэрээ байгуулахад олж авсан мэдээлэл… хувийн ашиг сонирхлоо гүйцэтгүүлэх сонирхлоор” гэмт хэрэгүйлддсэн болж таарах вэ? Товчхон хэлвэл, аваагүй албан тушаалын байдлаа би чухам яаж “урвуулан ашигласан” юм бэ? Мөн 2007 онд ор сураггүй байсан Оюутолгойн ХөОГ-ний ямар мэдээллийг “хувийн ашиг сонирхлоо гүйцэтгүүлэх сонирхлоор” би яаж ашигласан болж байна вэ?

Гэтэл цаашаа бүр сонин. 2020.03.05-ны өдрийн Прокурорын 101 тоот тогтоолд (9-р тал, 4-р догол мөр), “…С.Баяр, Ч.Давааням нарын үйлдэлд бизнес хийж, ашиг олох бус, ОТ компаниас  “Шатах, тослох материал нийлүүлэх тухай” гэрээний дагуу олсон орлого, ашгийг үл хөдлөх хөрөнгө болгон хувиргах, уг хөрөнгийг ашиг үл харгалзан борлуулж, мөнгөн хөрөнгийн эх үүсвэр бий болгосныг хууль бусаар олсон орлого, түүний бодит шинж чанар, байршлыг нуун далдалсан гэмт хэргийн шинжийг агуулсан идэвхтэй үйлдэл гэж дүгнэх хууль зүйн үндэслэлтэй байна” хэмээн заажээ.

Прокурорын байр суурь үүн дээр илт зөрчилдөж байна.Тогтоолын энэ заалтаас үзвэл, “мөнгө угаах үйлдэл” нь Петровис, ОТ хоёр компани  “Шатах, тослох материал нийлүүлэх тухай” гэрээг 2009.09.01-нд байгуулснаас хойш эхэлсэн гэж прокурор үзсэн нь тодорхой. Хэрэв тийм бол, шатахууны энэ гэрээ байгуулагдахаас өмнө Давааням, Нандин нарын АНУ-д авсан эхний 5 байрны хөрөнгийн эх үүсвэр нь “гэмт хэргийн улмаас олсон хөрөнгө, мөнгө, орлого” биш болж байх шиг. Харин 2010 оноос хойш  “С.Баяр миний бие Ч.Даваанямтай бүлэглэн” АНУ-д авсан 4 байрны хөрөнгийн эх үүсвэр ньПТ, ОТ хоёр компани  2009.09.01-нд байгуулсан “Шатах, тослох материал нийлүүлэх тухай” ВРА 0027 дугаартай гэрээ юм гэж прокурор үзсэн байна.  

Энэ гэрээ надад хамаагүй, түүнийг байгуулахад миний оролцоо байгаагүй талаар би түрүүн ярьсан. Гэхдээ Давааням бид хоёрыг холбон, “бүлэглэж хууль бус орлого олсон, мөнгө угаахаар АНУ явсан” хэмээн Прокурор үзсэн учраас би мөнгөний эх үүсвэр, хөрөнгө оруулалтын хэмжээ талаас нь зориуд судлаж тодрууллаа. Дээрх гэрээний дагуу ПТ компаниийн хувь нийлүүлэгч Ч.Даваанямын олсон орлого нь АНУ-д шинээр 4 үл хөдлөх хөрөнгө авах байтугай, 2010 оноос хойш түүний авсан байрны үнэтэй нь харьцуулвал (1,2 -3,8 сая доллар) нэг байрны дээврийн үнэнд ч хүрэхгүй байх жишээтэй. Үүнийг би хэдхэн үгээр дэлгэрүүлж тайлбарлая.

Нэгд, Петровис компани нь 2007-2013 оны хоорондох 7 жилийн хугацаанд ОТ компанид нийт нийлүүлсэн түлшний борлуулалтын орлого нь 418 тэрбум төгрөг болсон гэж Яллах дүгнэлтэд бичсэн. МОА компанийн шинжээчдийн дүгнэлтэд ПТ компанийн татварын өмнөх ашиг нь 5 хувь байсан гэж тэмдэглэсэн байдаг. Үүнээс үзвэл ПТ компани нь 2007-2013 оны хоорондох 7 жилийн хугацаанд нийт 21 тэрбум төгрөгийн татварын өмнөх ашигтай ажилласан болж байна. Үүнээс 25 хувийн татварыг хасаад 15,7 тэрбум буюу, нэг жилд дунджаар 2,2 тэрбум төгрөгийн татварын дараахь ашигтай ажилласан юм байна. Олсон ашгийнхаа хагасыг нь ПТ компани нь хөрөнгө оруулалтад зарцуулдаг гэсэн.

Хоёрт, Ч.Давааням нь Петровис компанийн 33 хувийг эзэмшдэг. Тэрээр тус компанийн нэг жилд олох 1тэрбум гаруй төгрөгийн цэвэр ашгаас өөрт ногдох 300 орчим сая төгрөг авч байсан гэсэн. 2010-2013 онд долларын ханш 1200-1600 төгрөг байсныг дунджаар нь бодвол Давааням жилдээ 200 мянга орчим ам.доллартай тэнцэх ногдол ашиг авдаг байж. 200 мянган ам.доллар бол их мөнгө мөн. Гэхдээ Даваанямын АНУ-д эрхэлж байсан 10 гаруй ам. доллар оруулсан гэх үл хөдлөх хөрөнгийн бизнест бол энэ мөнгө хүрэлцэхгүй.

Ч.Давааням хэдийгээр миний найз ч гэлээ, түүний болон түүний хувь эзэмшдэг компанийн ашиг орлогыг нь олны өмнө дэлгэж яриад, энэ мөнгө их үү, бага уу гээд зогсож байх маань уг нь зохимжгүй. Гэвч Яллах дүгнэлтэд “С.Баяр нь эрх мэдэл, албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглаж… давуу байдлаас үүссэн хөрөнгийн эх үүсвэрийг нуун далдлах зорилгоор АНУ руу явж, Ч.Даваанямтай бүлэглэн … мөнгө угаасан гэмт хэргийг зохион байгуулсан” гэж тэмдэглэсэн байгаа учраас би Ч.Даваанямын орлогын тухай энд дурдахаас өөр аргагүй байна.

Яллах дүгнэлтэд заасанчлан, “С.Баяр нь… Ч.Даваанямтай бүлэглэн… АНУ-ын Сиэтл, Нью Йорк хотуудад 2010-2014 оны хооронд 4 үл хөдлөх хөрөнгийг нийт 11,6 сая ам.доллараар худалдан авч” гэсний хөрөнгийн эх үүсвэр нь тэгвэл юу юм бол оо? ПТ компанийн хувь эзэмшигч Ч.Даваанямд ногдох 200 мянга орчим ам.долларын ашгаар нь ийм олон байр байшин худалдаж авах боломжгүй. Харин Давааням, Нандин нарын хэлсэнчлэн, 2007-2010 онд авсан 5 үл хөдлөх хөрөнгөө борлуулахыг нь борлуулаад, түрээслэхийг нь түрээслээд, эндээс олсон орлогодээрээ энэ ашгаа нэмбэл энэ олон байр байшин худалдаж авах боломж гарч ирэх биз. “Надтай, надгүй явж ирсэн бизнес” гэж миний хэлээд байгаагийн учир нь энэ л дээ.

Давааням, Нандин нарын хамтран эрхэлж ирсэн энэ бизнест миний оролцоо яг юу байсан гэж прокурор үзэж байгаа нь тодорхойгүй. “Нуун далдлах зорилгоор” АНУ руу авч явсан гэх “хууль бус хөрөнгө”-ийн хэмжээ, эх үүсвэр нь нотлогдоогүй. Хууль бус хөрөнгийн хэмжээ нь тодорхойгүй. “Хууль бус” тэр хөрөнгөө би Давааням, Нандин нарын хамтран эрхэлж ирсэн энэ бизнест хэдийд, ямар аргаар оруулсан нь тогтоогдоогүй ийм л хэрэгт би өнөөдөр яллагдаж байна.    

Дахин хэлъе. Петровис компани ОТ компанитай 2009.09.01-нд байгуулсан гэрээний нөхцөл нь 2008 оныхоос дээрдсэн биш, харин ч дордсон байхад Петровис ХХК-д “давуу байдал бий болгосон” хэмээн намайг хилс буруутгаж, улмаар “давуу байдлаас үүссэн хөрөнгийн эх үүсвэрийг нуун далдлах зорилгоор АНУ руу явж Ч.Даваанямтай бүлэглэсэн” гэж үзэх үндэс огт үгүй юм.

“Эдийн засгийн давуу байдал” бий болоогүй байхад “энэ байдлаас үүсэн хөрөнгийн эх үүсвэр” гэж байхгүй. Хууль бус мөнгөний эс үүсвэр үгүй бол “мөнгө угаах” гэмт хэрэг үйлдэх боломжгүй. Иймээс намайг буруутган яллаж буй энэ үндэслэл үгүй болж буйг  шүүх бүрэлдэхүүн анхааралдаа авна байх хэмээн найдаж байна. 

ЕРӨНХИЙ ДӨРӨВ. “Мөнгө угаах гэмт хэрэг зохион байгуулсан” гэх дүгнэлтийн талаар

Яллах дүгнэлтэд (ЯД-ийн 114-р тал, 4-р догол мөр)“ С.Баяр нь... үл хөдлөх хөрөнгө борлуулсны орлогыг өөрийн болон эхнэр Э.Сувдын дансаар 2011-2017 он хүртэлх хугацаанд 3.569.148  ам.доллар хүлээн авч, мөнгө угаах гэмт хэргийг зохион байгуулсан...” гэж тэмдэглэсэн байна.  Миний болон эхнэр Сувдын тус тусын болон хамтарсан дансаар энэхугацаанд нийтдээ 3,5 сая гаруй долларын гүйлгээ хийгдсэн байгаа нь үнэн.

Гэхдээ олон жилийн турш хийгдсэн энэ олон гүйлгээг “мөнгө угаах гэмт хэрэг” гэж чухам ямар үндэслэлээр үзсэн нь тодорхойгүй юм. Мөрдөн байцаалтын үед надаас энэ талаар тодруулж асуугаагүй. Харин АТГ-аас албан ёсны хүсэлт тавьж, АНУ-ын Хууль зүйн яамны Эрүүгийн хэлтсээс ирүүлсэн олон хвтас материал нь надаас асуух ёстой асуултын тодорхой хариуг дотроо агуулжээ. Миний болон эхнэр Э.Сувдын дансаар 2011-2017 он хүртэлх хугацаанд хийгдсэн 3.569.148  ам.долларын гүйлгээний утга, мөнгөний эх үүсвэр, хэзээ юунд зарцуулж, ямар төлбөрийг хэнд хийж байсан гэдэг нь он оноороо, сар өдрөөрөө тодорхой харагдаж байна.

Харамсалтай нь, мөрдөгч прокурорууд АНУ-ын Хууль зүйн яамны Эрүүгийн хэлтсээс ирүүлсэн эдгээр материалыг зохих ёсоор нягтлан судлаад, бодит үнэлэлт дүгнэлт хийгээгүй байна. Харамсалтай нь, АТГ-ын мөрдөгч, прокурор нар миний болон эхнэр Сувдын тус тусын болон хамтарсан дансаар орсон мөнгө дээр илүү анхаараад, тэр мөнгийг цаашаа ямар зориулалтаар, аль байгууллагын ямар данс руу шилжүүлэн, ямар төлбөр тооцоо хийж байсныг тогтоож баримтжуулах ажлыг орхигдуулсан байна. Хэрэв үзлэг шалгалтыг шаардлагын хэмжээнд хийсэн бол эдгээр гүйлгээний зориулалт, учир шалтгаан, мөнгө орж гарч байсан эх үүсвэрүүдийг АНУ-ын хууль хяналтын байгууллаг баримтжуулсан байгаа учраас “мөнгө угаах гэмт хэрэг үйлдсэн” гэж үзэх үндэсгүй нь илүү тодорхой болох байсан юм.

Би эхнэр Сувдын хамт 2010-2015 онд АНУ-ын Сиэтл хотод түр хугацаагаар оршин сууж, эмчилгээ хийлгэж байсан. Бид жуулчны буюу 6 сарын визтэй зорчдог байсан учраас АНУ-д байнга оршин суух боломжгүй. 3-4 сар байж байгаад буцаж гарна. Эмчилгээний шаардлагатай бол тэр жилдээ дахин орж шаардлагатай хугацаанд тэнд байна. Сиэтлд байх хугацаандаа Давааням, Нандин хоёрын худалдаж авсан, миний эмчлүүлдэг эмнэлэгтэй ойрхон нэг байранд нь бид суудаг байсан. Тэр байрныхаа ус, цахилгаан гэх мэт урсгал зардлыг нь төлөөд сууна. Хэрэв иймэрхүү байрыг бид өөрсдөө түрээслэсэн бол жилдээ 30-40 мянганам.доллар төлөх учраас бидэнд хэмнэлттэй байсан. 

Миний эхнэр Сувд бид хоёр Давааням, Нандин нарын бизнесээс нь цалин, ашиг орлого авч байгаагүй. Харин үнэгүй байранд суусныхаа хариуд нь Давааням, Нандин нарын түрээслэх, борлуулах зорилгоор худалдан авсан 3-4 байранд хийгдэх шаардлагатай засвар тохижилт болон түрээс, төлбөртэй холбоотой асуудлыг нь хариуцах үүрэг хүлээдэг байсан. Давааням, Нандин нар үл хөдлөх хөрөнгө авахдаа банкны барьцаанд тавигдсан, засвар тохижилтийн ажил нь дутуу хийгдсэн байр байшин авч засч янзлуулаад борлуулж, түрээслэдэг байсан.  Засвар тохижилтонд шаардагдах зардлыг Давааням, Нандин нараас дансаар бидэнд шилжүүлж, бид тухай бүрт нь төлбөр тооцоо хийж явсан.

Энд нэг зүйлийг тодруулах естой. АНУ-д худалдаж авсан үл хөдлөх хөрөнгийг засварлан тохижуулах, түрээслэх, борлуулах эрхийг зөвхөн тухайн байрны албан ёсны эзэмшигч нь эдэлдэг. Тийм ч учраас АНУ-ын Сиэтл хотод тухайн тухайн үед сууж байсан миний охид болон миний эхнэр өөрийн нэр дээр өмчлөгчийн гэрчилгээ албан есоор авдаг байсан. Тэр үндсэн дээр байр, байшингийн өргөтгөл, засвар тохижилт хийх, татварын мөнгө төлөх, түрээслэх байранд тавилга худалдан авах гэх мэтийн гэрээ хэлцэлийг холбогдох компаниудтай хийж, ажил гүйцэтгүүлдэг байсан.

Эхнэр Сувд бид хоёрын тус тусын болон хамтарсан дансаар 2010-2015 онд орж, гарсан 3,569 сая долларын 3,087 сая доллар нь Давааням, Нандин нарын хамтарч хийж байсан үл хөдлөх хөрөнгийн бизнесийн төлбөр тооцоотой холбоотой. Тухайлбал, энэ мөнгөнөөс үл хөдлөх хөрөнгийн борлуулалт болон түрээсийн орлого2,594 сая доллар, байрны засвар тохижилттой холбоотой зардал 317 мянган доллар, үл хөдлөх хөрөнгийн татвар болон урсгал зардалтай холбоотой нь 176 мянган доллар орж, гарсан байна. Бусад гүйлгээ нь Давааням, Нандин нарын үл хөдлөх хөрөнгийн бизнестэй холбоогүй. Энэ бол бидний хувийн зардал байсан. Миний эмчилгээ, манай гэр бүлийн амьжиргааны зардал болон Давааням бид хэдийн хувийн хэрэглээтэй холбоотой. Жишээ нь, Даваанямын Сиэтлд худалдаж аваад Монгол руу ачуулсан хоёр машины үнэ 180 мянган доллар миний болон эхнэр Сувдын хамтарсан данс руу ороод, машин зардаг компанийн данс руу шилжүүлж байсан. Нийлбэр дүнгээр 300 орчим мянган доллар нь Монголд байсан манай гэр бүлийн хуримтлал, бизнесийн орлого, эмчилгээний хандивт авсан мөнгийг миний ээж болон ах дүү нараас болон Давааням, Шагдардулам нар Монголоос бидэнд шилжүүлж байсан. 

Миний болон эхнэр Сувдын тус тусын болон хамтарсан дансаар хийгдсэн гүйлгээний утга, зориулалт, задаргааг нь харвал С.Баяр намайг болон Ч.Даваанямыг “мөнгө угаах” гэмт хэрэг хийсэн гэж үзэх үндэс огт үгүй юм. Яагаад гэвэл, АНУ-д банкны данс, гүйлгээний тухай нарийн хууль журамтай. Ялангуяа 2001.09.11-ний халдлагаас хойш хяналт шалгалт нь бүр ч хатуу шалгууртай болсон юм билээ. 10 мянган доллараас илүү дүнтэй банкны гүйлгээ бүрийг мөнгөний эх үүсвэр, гүйлгээний зориулалт талаас нь нарийн шалгаж нягтладаг. Бакны данс эзэмшигчээс албан ёсны тайлбар заавал авна.

Гаргасан тэр тайлбарыг АНУ дотроо болон холбогдох гадны банкнаас заавал нягталж хянадаг, шалгаж баталгаажуулдаг. Тэгж шалгаж хянаснаараа АНУ-ын иргэд, ялангуяа бид мэтийн АНУ-д түр оршин сууж буй гадныхан хууль бус арилжаа наймаа хийх, эргэлзээтэй эх үүсвэрээс мөнгө авах, мөнгө угаах зэрэг гэмт хэрэг хийхээс урьдчилан сэргийлдэг хууль, журамтай улс юм билээ.

Бид АНУ-д очоод эхэндээ өөрийнхөө хувийн хэрэглээний данс, Давааням, Нандин нарын бизнесийн тооцооны данс гэж тусдаа байлгаж байсан. Гэтэл аль нэг дансны гүйлгээг, ялангуяа бизнесийн тооцооны дансыг олон хоног зогсоосон нөхцөлд, цаг нь тулсан төлбөр тооцоо хийх үүднээс гүйлгээ нь хаагдаагүй бусад дансаа ашиглах явдал үе үе гардаг байсан тул хэд хэдэн данстай байх шаардлагатай болсон. Тийм учраас “хувь, хувьсгалын” мөнгөн гүйлгээнүүд эхнээсээ л холилдож байсан. Гэхдээ хийсэн төлбөр, мөнгө орж ирсэн эх үүсвэрүүд нь тухайн банк, үл хөдлөх хөрөнгийн дилер, хуулийн фирм, засвар тохижилтийн компани, гэрийн эдлэл, тавилгын дэлгүүр зэргээс албан ёсны эх, хуулгаараа ирдэг, үлддэг учраас дараа нь тооцоог гаргахад хүндрэл бэрхшээл гарах нь харьцангуй бага байсан.

5-10 жилийн өмнө Сиэтл сууж байхдаа бидний хийж байсан тэр олон дансны гүйлгээ, хийсэн төлбөр тооцоо, худалдан авалтын талаар одоо нэг бүрчлэн эргэн санахад амаргүй байлаа. АНУ-ын Хууль зүйн яамны Эрүүгийн хэлтсээс дэлгэрэнгүй баримт ирүүлээгүй бол үүнийг хийхэд бүр ч хэцүү байх байсан биз. Гэхдээ АНУ-ын Хууль зүйн яамны Эрүүгийн хэлтсээс ирүүлсэн материалд дутуу орхигдсон зүйл бас байна. Жишээ нь, С.Баяр миний болон эхнэр Э.Сувдын банкны дансны зарим гүйлгээний баримт байхгүй, бидний байнга харилцаж байсан үл хөдлөх хөрөнгийн дилер, хуулийн фирм, засвар тохижилтийн компани зэрэгтэй хийж байсан төлбөр тооцоо, банкны гүйлгээний нилээд баримт дутуу ирүүлсэн харагдаж байна. Мөн Сиэтл хотод байрны түрээстэй холбоотой хийгдэж байсан гэрээнүүд, татвар, төлбөр тооцооны баримт болон банкны гүйлгээний зарим материал дутуу байна.

Хэдий тийм боловч, АНУ-ын Хууль зүйн яамны Эрүүгийн хэлтсээс ирүүлсэн материал нь эрх зүйн талаасаа чухал ач холбогдолтой юм. АНУ-ын хууль хяналтын байгууллагаас ирүүлсэн эдгээр албан баримт нь С.Баяр миний бие болон Ч.Даваням нь тус улсын нутаг дэвсгэр дээр “мөнгө угаах” болон өөр ямар нэгэн гэмт хэрэг үйлдээгүй гэдгийн эрх зүйн гол нотолгоо нь юм. Хэрэв бид АНУ-ын нутаг дэвсгэр дээр хууль бус ямар нэгэн үйлдэл хийсэн бол манай хууль хяналтын байгууллага АНУ-ын талд хандсан ч, хандаагүй ч эрүүгийн хэрэг үүсгэн шалгах ажиллагаа эхлүүлэх байсан биз. АНУ-ын хууль нь тийм юм. Энэ хуулийнхаа дагуу АНУ-ын Хууль зүйн яамны Эрүүгийн хэлтэс гэмт хэрэг үйлдсэн байж болзошгүй гэж үзсэн өөрийн болон гадаадын иргэнийг, өөрийн болон гадаадын нутгаас ч хамаагүй олж ирээд, холбогдох байгууллагаар мөрдөн шалгах ажиллагаа хийлгээд, улмаар АНУ-ын аль нэгэн шүүхэд хүргүүлж асуудлыг нь эцэслэн шийддэг практиктай. 

Үүгээр би өгөх мэдүүлгээ өндөрлөж байна. Би аль болох товч ярихыг хичээсэн боловч уг асуудал маань олон жил сунжирч үргэлжилсэн, олон хүн, олон үйл явдал хамарсан учраас тийм ч товч мэдүүлэг болж бас чадсангүйд хүлцэл өчъе.

Ерөнхий сайд асан С.Баяр намайг анхандаа Оюутолгойн ХөОГ байгуулахдаа хөрөнгө оруулагч гадаадын талд давуу байдал үүсгэсэн, “зохион байгуулалттай гэмт бүлэг” байгуулан онц ноцтой гэмт хэрэг үйлдсэн хэмээн яллаж байв. Прокурорын энэ тогтоол хүчингүй болсон. Намайг одоо гадаадын хөрөнгө оруулагчид биш, дотоодын аж ахуйн нэгж болох Петровис компанид “давуу байдал олгосон” гэж буруутгаж байгаа. Тэр сэжиг таамаг, хардлага буруутгал нь эрх зүйн талаасаа ч, энгийн амьдралын талаасаа ч ор үндэс үгүй юм гэдгийг би тайлбарлан ойлгуулахыг сая хичээлээ.

Надад одоо оноож буй ялын зүйл анги арай хөнгөрсөн хэдий ч, миний бие аанай л нөгөө Оюутолгой төсөлтэй холбоотой чигээрээ, хэн нэгэн этгээдэд “давуу байдал олгосон” гэх хэрэгт хардагдсан хэвээр л явна. Намайг заавал Оюутолгой төсөлтэй холбох, чингэхдээ заавал “буруу гараар, бусармаг аргаар” холбоотой гэж нотлох гээд байгаа нь манай Монголын өнөөгийн бохир улс төртэй шууд холбоотой.

С.Баярын гэх энэ “хэрэг” эхнээсээ л улстөржилтөөр эхэлсэн. Бага залуугийн хоёр найзын амьдралд энэ”улстөржилт” яаж нөлөөлснийг би түрүүн цухасхан дурдсан. Одоо төр засгийн бодлого, улс төрийн сонгууль, өрсөлдөгч намуудын хооронд явдаг тэмцлээс улбаатайгаар энэ асуудал яаж улстөржсөн талаар хэдэн үг хэлъе. 2016 оны сонгуулийн өмнө УИХ-ын гишүүн нэгэн бүсгүй “С.Баярын АНУ-д худалдан авсан 7 хаус бол Оюутолгойн гэрээ байгуулахдаа түүний авсан хахуультай холбоотой” гэж мэдэгдэл хийж, хэвлэлийн бага хурал зохион байгуулснаас энэ хэрэг эхтэй. АНУ-ын үл хөдлөх хөрөнгийн олон нийтэд ил байдаг бүртгэлд миний охид, миний эхнэрийн нэр дээр бүртгэгдсэн үл хөдлөх хөрөнгийг “нууц юм” илрүүлсэн мэт шуугиулж “сенсаац” дэгдээж байсныг та нөхөд санаж байгаа биз. 

Би тухайн үед нь АТГ-т хандаж өөрийгөө шалгуулах хүсэлт гаргасан. Шалгуулсан. Нийслэлийн Прокурорын газраас надад сүүлд нь “эрүүгийн хэрэг үүсгэх үндэслэл алга” гэх хариу өгсөн. 2017 оны хавар  Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн үеэр “С.Баяр нь Оюутолгойн ХөОГ-г байгуулахдаа зүгээр нэг хахууль авсан юм биш. Хэд хэдэн албан тушаалтан гэмт бүлэг болж зохион байгуулагдаад, магадгүй С.Баярын Засгийн газар тэр чигээрээ асар их хэмжээний авлига авсан байж болзошгүй” гэх хар пиар дэгдээсэн.  Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн дараа надад болон манай Засгийн газрын зарим гишүүдэд эрүүгийн хэрэг үүсгэсэн. Түүнээс хойш намайг бараг 3 жил мөрдөн шалгаж байна. Одоо УИХ-ын сонгуулийн дараахан шүүх хурал маань болж байна.   

Оюутолгой төсөл Ерөнхий сайд асан С.Баяр надтай холбоотой нь үнэн. Бүр салшгүй холбоотой. Энэ том мега-төсөл Монголын улс төр, эдийн засаг, нийгмийн амьдрал, гадаад харилцаа, үндэсний аюулгүй байдалд эерэг ямар нөлөө үзүүлсэн гээд ярьвал зөндөө юм ярьж болно.Гэхдээ тэгэх цаг надад алга. Ийм сэдвээр ярьдаг газар нь ч шүүхийн танхим биш юм.

Миний, бидний Засгийн газрын нэртэй салшгүй холбоотой Оюутолгой төслийг өнөөдөр элдвээр шүүмжилж гоочилдог. Шүүмжлэх зүйл ч энэ төсөлд бий. Ялангуяа Монгол улсад тээг саад болсоор ирсэн “хөрөнгө оруулагчийн хувьцааны 34 хувь” нь. “Ашигт малтмалын тухай хууль”, УИХ-ын 2009 оны 57-р тогтоолд заасан учраас манай Засгийн газар ОТ ХөОГ хийхдээ тэр 34 хувийг гэрээнд тусгахаас өөр арга байгаагүй. Энэ “34 хувь” байгаагүй, бид татвар АМНАТ-аа аваад сууж байсан бол бид хөрөнгө оруулагч талтайгаа өгөө авааны талаар байнгын маргаангүй, ямар нэгэн сэжиг ажиггүй сайхан аж төрөх байж. ОТ төсөлтэй холбоотой “С.Баярын гэх хэрэг” ч үүсэхгүй байсан нь дамжиггүй.Энэ гайтай “34 хувийг” цуцлаж, АМНАТ-ын хэмжээгээ нэмэгдүүлэх талаар одоогийн Засгийн газар ажиллаж байгаа гэсэн сайн мэдээ бий.

Гэхдээ яаж ч муулдаг байлаа Оюутолгой бол өнөөдрийн Монголын 300 орчим мянган ахмадын тэтгэвэр тэтгэмж, 180 мянган төсвийн байгууллагын ажилтны цалин харамж, хүүхдийн мөнгөөр өрхийнхөө төсөвт нэмэр болгодог орлого багатай олон мянган айлын амь зуулгын хамгийн том эх үүсвэр болсон нь бас үнэн. Ингэж бодоход миний сэтгэлд өег байдаг. Ийм том төсөлд биечлэн хамаатай, ийм том төслийг Хамтарсан Засгийн газрын багаараа зүтгэн байж хөдөлгөсөн гэдгээрээ би бахархдаг. Бахархдаг үнэт зүйлдээ бузар хүргэхгүй байх, тэндээсээ хумслахгүй байх энгийн ухамсар надад бий. Монголын төрийн хар хүний зарчим, монгол эр хүний жудаг ч бас надад бий.

Эцэст нь хэлэхэд, Оюутолгой төслөөс улбаатай энэ хэргийг битгий улс төржүүлээсэй билээ, Тулга тусгаар Монгол Улсын хуулийн дагуу шударгаар шийдээсэй гэж чин сэтгэлээсээ хүсч байна.

 

Санжийн Баяр


С.Баяр: "Оюутолгой" төсөлд шүүмжлэх зүйл бий нь үнэн...
Bolod.mn


Сэтгэгдэл (0)


Уншигчдын оруулсан сэтгэгдлийн талаар манай сайт хариуцлага хvлээхгvй болохыг анхаарна уу.
Үгийн санд шүүлтүүр хийсэн болно

   



Тариаланчид: Бид нар амьд үлдэх гарцаа хаймаар байна
19:15
Өвөр Монголын өнгөт ”нээрийн хуудсууд” -1
18:51

“Синьхуа өдөр бүрийн сонин”, “Өвөр Монголын өдрийн сонин” зэрэг сонины 2024 оны 2-р сарын 28-ны өдрийн нэгдүгээр нүүрт нийтлэгдсэн “Өвөр Монгол орон дэлхийд өнгөт "нээрийн хуудас” тарааж байна” хэмээх мэдээлэлд, Экологийг тэргүүний зорилт болгон атгаж буй ногоон хөгжил бүхий Өвөр Монгол орны өндөр чанартай хөгжлийн шинэ замналыг танилцуулж, яруу найраг, уран зураг мэт Өвөр Монгол нь шинэ нөхцөл байдлаар нээгдэж, элбэг дэлбэг нөөц баялаг нь хүмүүст өндөр чанартай амьдрах орчин хангахын тулд өндөр чанартай аж үйлдвэр болон хувирч, өнгө өнгийн "шинэ нэрийн хуудас" улам тод гэрэлтэж байна.

Францын парламент үсний засалтаар ялгаварлан гадуурхахын эсрэг хуулийн төслийг дэмжлээ
15:20

Франц улс ажлын байран дахь үсний засалтаар ялгаварлан гадуурхахыг хориглоход нэг алхам ойртлоо. 

Францын парламент үсний засалтаар ялгаварлан гадуурхахын эсрэг хуулийн төслийг дэмжлээ

Франц улс ажлын байран дахь үсний засалтаар ялгаварлан гадуурхахыг хориглоход нэг алхам ойртлоо. 

»»
Зорчигчтой автобус ачааны машинтай мөргөлдөж 18 хүн хүнд бэртжээ
14:58

Дундговь аймгийн замд зам тээврийн ноцтой осол гарч, гэмтэж, бэртсэн хүмүүсийг Төв аймгийн Нэгдсэн эмнэлэгт хүргэсэн байна.

Зорчигчтой автобус ачааны машинтай мөргөлдөж 18 хүн хүнд бэртжээ

Дундговь аймгийн замд зам тээврийн ноцтой осол гарч, гэмтэж, бэртсэн хүмүүсийг Төв аймгийн Нэгдсэн эмнэлэгт хүргэсэн байна.

»»
Халдлага үйлдэгчдэд талархсан сурагчид шийтгэл оноожээ
14:21

Хойд хөршийн Нижегород хотын нэгэн сурагч “Крокус Сити Холл”-д халдлага үйлдсэн хүмүүст талархал илэрхийлжээ.

Халдлага үйлдэгчдэд талархсан сурагчид шийтгэл оноожээ

Хойд хөршийн Нижегород хотын нэгэн сурагч “Крокус Сити Холл”-д халдлага үйлдсэн хүмүүст талархал илэрхийлжээ.

»»
Шинийг санаачилсан Өвөр Монгол-2
13:46

        2023 онд Өвөр Монгол нь нүүрсний нийлүүлэлт, хангаалгын баталгаа, нийт суурилагдсан цахилгаан хүчин ба шинээр суурилагдсан цахилгаан хүчин, шинэ эрчим хүчний суурилагдсан хүчин чадал ба шинэ эрчим хүчний шинээр суурилагдсан хүчин чадал, нийт эрчим хүч үйлдвэрлэх хэмжээ болон эрчим хүч гадагш хүргэх хэмжээ, шинэ эрчим хүч үйлдвэрлэх хэмжээ, нүүрснээс хий үйлдвэрлэх хүчин чадлын хувьд "Хятадын арван нэгдүгээр"-т орж байна. 100 мянган тонн зэрэглэлийн Дэлхийн хамгийн том ховордсон шороо ногоон хайлуулагч төсөл хэрэгжиж эхэлсэн бөгөөд ховордсон шороо, ниобиум, лити зэрэг стратегийн нөөцийн хайгуулд шинэ ололтууд хийгдсэн байна. Нүүрсний бус аж үйлдвэр эрчимтэй хөгжиж, 12.1 хувьд хүрсэн... 2024 оны эхээр, ӨМӨЗО-ы “Засгийн газрын ажлын тайлан” -д нийтлэгдсэн цуврал тоо баримт нь Өвөр Монголын хурдтай хөгжиж байгааг харах боломжийг хүмүүст олгосон байна.

Шинийг санаачилсан Өвөр Монгол-2

        2023 онд Өвөр Монгол нь нүүрсний нийлүүлэлт, хангаалгын баталгаа, нийт суурилагдсан цахилгаан хүчин ба шинээр суурилагдсан цахилгаан хүчин, шинэ эрчим хүчний суурилагдсан хүчин чадал ба шинэ эрчим хүчний шинээр суурилагдсан хүчин чадал, нийт эрчим хүч үйлдвэрлэх хэмжээ болон эрчим хүч гадагш хүргэх хэмжээ, шинэ эрчим хүч үйлдвэрлэх хэмжээ, нүүрснээс хий үйлдвэрлэх хүчин чадлын хувьд "Хятадын арван нэгдүгээр"-т орж байна. 100 мянган тонн зэрэглэлийн Дэлхийн хамгийн том ховордсон шороо ногоон хайлуулагч төсөл хэрэгжиж эхэлсэн бөгөөд ховордсон шороо, ниобиум, лити зэрэг стратегийн нөөцийн хайгуулд шинэ ололтууд хийгдсэн байна. Нүүрсний бус аж үйлдвэр эрчимтэй хөгжиж, 12.1 хувьд хүрсэн... 2024 оны эхээр, ӨМӨЗО-ы “Засгийн газрын ажлын тайлан” -д нийтлэгдсэн цуврал тоо баримт нь Өвөр Монголын хурдтай хөгжиж байгааг харах боломжийг хүмүүст олгосон байна.

»»
Чанарын баталгаатай Өвөр Монгол-3
12:54

2023 онд Өвөр Монгол орны үр тариа, мах, сүүний гарц бүгд дээд цэгтээ хүрчээ. Дэлхийн хамгийн том лактик хүчлийн сан болон Хонины генетикийн үнэлгээний үндэсний төв баригдлаа. Мах, хонины аж ахуйн салбарын бүтээгдэхүүний үнэ 100 тэрбум юаньд хүрчээ. 2023 онд Дэлхийн Сүүний салбарын хурал Хятадын хамгийн том сүү үйлдвэрлэгч бүс болох Өвөр Монголд зохион байгуулагдав.

Чанарын баталгаатай Өвөр Монгол-3

2023 онд Өвөр Монгол орны үр тариа, мах, сүүний гарц бүгд дээд цэгтээ хүрчээ. Дэлхийн хамгийн том лактик хүчлийн сан болон Хонины генетикийн үнэлгээний үндэсний төв баригдлаа. Мах, хонины аж ахуйн салбарын бүтээгдэхүүний үнэ 100 тэрбум юаньд хүрчээ. 2023 онд Дэлхийн Сүүний салбарын хурал Хятадын хамгийн том сүү үйлдвэрлэгч бүс болох Өвөр Монголд зохион байгуулагдав.

»»
Зүүн дөрвөн замаас Нарантуул зах хүртэлх гээд 17 байршлын замыг засварлах ажил ирэх сарын 10-наас эхэлнэ
12:53

Улаанбаатар хотын зам засварын ажил дөрөвдүгээр сарын 10-наас эхлэх гэж байна. Зам засварын үеэр ямар ажлууд хийгдэх болон борооны ус зайлуулах шугам суурилуулах эсэх талаар 

Зүүн дөрвөн замаас Нарантуул зах хүртэлх гээд 17 байршлын замыг засварлах ажил ирэх сарын 10-наас эхэлнэ

Улаанбаатар хотын зам засварын ажил дөрөвдүгээр сарын 10-наас эхлэх гэж байна. Зам засварын үеэр ямар ажлууд хийгдэх болон борооны ус зайлуулах шугам суурилуулах эсэх талаар 

»»
"Hongyan" загварын ачааны машины араас Приус мөргөж, жолооч нь нас барсан осол гарчээ
12:49

Баянзүрх дүүргийн 11 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэр "Хонхор"-ын замд энэ оны гуравдугаар сарын 29-ний өглөө "Tоёота приус" маркийн автомашин замын зорчих хэсэг дээр зогсож байсан 

Баянзүрх дүүргийн 11 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэр "Хонхор"-ын замд энэ оны гуравдугаар сарын 29-ний өглөө "Tоёота приус" маркийн автомашин замын зорчих хэсэг дээр зогсож байсан 

»»
12 настай охиныг хөнөөсөн Г.Гантулгыг өнөөдөр шүүнэ
11:18

Өнгөрсөн оны аравдугаар сарын 03-нд Дорноговь аймгийн Сайншанд сумаас 12 настай охин сураггүй алга болж, улмаар Г.Гантулга гэгч нь такси үйлчилгээ үзүүлэх нэрийдлээр хээр аваачиж амийг нь хөнөөсөн хэрэг гарсан.

12 настай охиныг хөнөөсөн Г.Гантулгыг өнөөдөр шүүнэ

Өнгөрсөн оны аравдугаар сарын 03-нд Дорноговь аймгийн Сайншанд сумаас 12 настай охин сураггүй алга болж, улмаар Г.Гантулга гэгч нь такси үйлчилгээ үзүүлэх нэрийдлээр хээр аваачиж амийг нь хөнөөсөн хэрэг гарсан.

»»
Халдлага үйлдэгчид Украины үндсэрхэг үзэлтнүүдтэй холбоотой болохыг нотолсон гэж мэдэгджээ
10:56

МОСКВА, 2024 оны гуравдугаар сарын 28 /TASS/. "Крокус сити холл”-д халдлага үйлдсэн этгээдүүд Украины үндсэрхэг 

Халдлага үйлдэгчид Украины үндсэрхэг үзэлтнүүдтэй холбоотой болохыг нотолсон гэж мэдэгджээ

МОСКВА, 2024 оны гуравдугаар сарын 28 /TASS/. "Крокус сити холл”-д халдлага үйлдсэн этгээдүүд Украины үндсэрхэг 

»»
НӨАТ-ын баримтыг хуурамчаар үйлдэж, мөнгө угаах гэмт хэргийг тогтмол үйлдсэнийг илрүүлжээ
10:41

Их хэмжээний мөнгийг нуух зорилготой, зохион байгуулалттай гэмт бүлэглэлийг илрүүлжээ. Тодруулбал, Тагнуулын Ерөнхий 

НӨАТ-ын баримтыг хуурамчаар үйлдэж, мөнгө угаах гэмт хэргийг тогтмол үйлдсэнийг илрүүлжээ

Их хэмжээний мөнгийг нуух зорилготой, зохион байгуулалттай гэмт бүлэглэлийг илрүүлжээ. Тодруулбал, Тагнуулын Ерөнхий 

»»
Крипто хаан гэгддэг Сэм Банкман-Фрид залилангийн хэргээр 25 жилийн ял авчээ
10:33

Амжилтгүй болсон крипто бирж FTX-ийг үүсгэн байгуулагч Сэм Банкман-Фрид үйлчлүүлэгчид болон хөрөнгө оруулагчдыг залилсан хэргээр 25 жилийн хорих ял авчээ. 

Крипто хаан гэгддэг Сэм Банкман-Фрид залилангийн хэргээр 25 жилийн ял авчээ

Амжилтгүй болсон крипто бирж FTX-ийг үүсгэн байгуулагч Сэм Банкман-Фрид үйлчлүүлэгчид болон хөрөнгө оруулагчдыг залилсан хэргээр 25 жилийн хорих ял авчээ. 

»»
ОХУ-д халдлага үйлдсэн этгээдүүд Украины үндсэрхэг үзэлтэй холбоотой байжээ
10:24

Москвагийн захын дүүргийн концертын танхимд болсон террорист халдлагыг үйлдсэн этгээдүүд Украины үндсэрхэг үзэлтэнтэй холбоотой байсан гэж өчигдөр /2024.03.28/-нд ОХУ-ын Мөрдөн байцаах хороо мэдэгджээ.

ОХУ-д халдлага үйлдсэн этгээдүүд Украины үндсэрхэг үзэлтэй холбоотой байжээ

Москвагийн захын дүүргийн концертын танхимд болсон террорист халдлагыг үйлдсэн этгээдүүд Украины үндсэрхэг үзэлтэнтэй холбоотой байсан гэж өчигдөр /2024.03.28/-нд ОХУ-ын Мөрдөн байцаах хороо мэдэгджээ.

»»
Ц.Сарантуяа: Цэц үндсэн эрхийг хамгаалах нь үндсэн хуулийг хамгаалахтай агаар нэг
09:38

Монгол Улсын Их Хурлын гишүүн Ц.Мөнх-Оргил нарын өргөн мэдүүлсэн Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн тухай хуулийн болон Үндсэн хуулийн 

Ц.Сарантуяа: Цэц үндсэн эрхийг хамгаалах нь үндсэн хуулийг хамгаалахтай агаар нэг

Монгол Улсын Их Хурлын гишүүн Ц.Мөнх-Оргил нарын өргөн мэдүүлсэн Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн тухай хуулийн болон Үндсэн хуулийн 

»»
Интерполоор эрэн сурвалжлагдаж байсан этгээдийг Серби улсаас авчирчээ
08:22

Интерполын “Улаан булант” зар мэдээгээр эрэн сурвалжлагдаж байсан "Б"-г Серби улсаас олж, энэ сарын 27-нд авчирчээ. Түүнийг мөрдөн шалгах ажиллагааг үргэлжлүүлж байгааг цагдаагийн байгууллагаас мэдээллээ.

Интерполоор эрэн сурвалжлагдаж байсан этгээдийг Серби улсаас авчирчээ

Интерполын “Улаан булант” зар мэдээгээр эрэн сурвалжлагдаж байсан "Б"-г Серби улсаас олж, энэ сарын 27-нд авчирчээ. Түүнийг мөрдөн шалгах ажиллагааг үргэлжлүүлж байгааг цагдаагийн байгууллагаас мэдээллээ.

»»
ЦАГ АГААР: Улаанбаатарт өдөртөө 0 хэм байна
08:17
Л.Энх-Амгалан: Уран зохиол, Технологи, Дуу хөгжмийн хичээлийг хөтөлбөрөөс хассан гэдэг худлаа мэдээлэл
08:16

Боловсрол шинжлэх ухааны сайд Л.Энх-Амгалан ирэх хичээлийн жил буюу 2024 оны есдүгээр сарын 1-нээс сургуулийн өмнөх болон ерөнхий 

Л.Энх-Амгалан: Уран зохиол, Технологи, Дуу хөгжмийн хичээлийг хөтөлбөрөөс хассан гэдэг худлаа мэдээлэл

Боловсрол шинжлэх ухааны сайд Л.Энх-Амгалан ирэх хичээлийн жил буюу 2024 оны есдүгээр сарын 1-нээс сургуулийн өмнөх болон ерөнхий 

»»
ТАРИФ: Хөшигийн хөндийн нисэх буудлын авто зогсоол ирэх сарын 8-наас 1,000-4,500 төгрөгийн төлбөртэй болно
08:16

Хөшигийн хөндийн “Чингис хаан” олон улсын нисэх буудлын авто зогсоол 2024 оны дөрөвдүгээр сарын 8-ны өдрөөс төлбөртэй болох шийдвэр гарчээ.

ТАРИФ: Хөшигийн хөндийн нисэх буудлын авто зогсоол ирэх сарын 8-наас 1,000-4,500 төгрөгийн төлбөртэй болно

Хөшигийн хөндийн “Чингис хаан” олон улсын нисэх буудлын авто зогсоол 2024 оны дөрөвдүгээр сарын 8-ны өдрөөс төлбөртэй болох шийдвэр гарчээ.

»»
"47,400 автомашин хотын төвийн зогсоолд өдөржин байршдаг"
08:15

Улаанбаатар хотын замын хөдөлгөөний нягтралыг бууруулах, ачааллыг тэнцвэржүүлэх, эрэлтэд нийцсэн авто замын сүлжээг бий болгох, түгжрэлийг бууруулах 

Улаанбаатар хотын замын хөдөлгөөний нягтралыг бууруулах, ачааллыг тэнцвэржүүлэх, эрэлтэд нийцсэн авто замын сүлжээг бий болгох, түгжрэлийг бууруулах 

»»
“iPhone 15” хэт халах доголдол илэрсээр байна
20:58

“Apple” компани өнгөрсөн намар “iPhone 15” болон “iPhone 15 Pro” цувралуудаа олон нийтэд танилцуулсан. 

“iPhone 15” хэт халах доголдол илэрсээр байна

“Apple” компани өнгөрсөн намар “iPhone 15” болон “iPhone 15 Pro” цувралуудаа олон нийтэд танилцуулсан. 

»»
Т.Санчир дөрөв дэх удаагаа Хүлэгүүдтэй нэгдлээ
20:49

"Basketball Champions League Asia" буюу Сагсан бөмбөгийн Азийн аваргуудын лигийн урьдчилсан шатны тэмцээн 

Т.Санчир дөрөв дэх удаагаа Хүлэгүүдтэй нэгдлээ

"Basketball Champions League Asia" буюу Сагсан бөмбөгийн Азийн аваргуудын лигийн урьдчилсан шатны тэмцээн 

»»
“Мөнгөн мод 2023” наадмын шилдгүүд тодорлоо
19:57

“Мөнгөн мод” наадам 15 дахь удаагаа амжилттай зохион байгуулагдаж, шилдгүүдээ тодрууллаа.

“Мөнгөн мод 2023” наадмын шилдгүүд тодорлоо

“Мөнгөн мод” наадам 15 дахь удаагаа амжилттай зохион байгуулагдаж, шилдгүүдээ тодрууллаа.

»»
БНСУ-д дадлагажигч эмч нарын 90 гаруй хувь нь ажил хаялт зарлажээ
19:24

БНСУ-д хоёрдугаар сарын 20-нд эхэлсэн эмч нарын ажил хаялт үргэлжилж байгаа талаар "Yonhap" агентлаг мэдээлэв.

БНСУ-д дадлагажигч эмч нарын 90 гаруй хувь нь ажил хаялт зарлажээ

БНСУ-д хоёрдугаар сарын 20-нд эхэлсэн эмч нарын ажил хаялт үргэлжилж байгаа талаар "Yonhap" агентлаг мэдээлэв.

»»
Нээлттэй Өвөр Монгол- 4
19:00

2023 онд Өвөр Монголын боомтуудын ачаа тээврийн хэмжээ 100 сая тонныг давж, Хятадын хилийн боомтуудын шинэ амжилтыг гаргав. Хятад-Европын ачаа тээврийн галт тэрэг 73.7 хувиар, механик болон цахилгаан бүтээгдэхүүний экспорт 118.9 хувиар, цахилгаан хөдөлгүүртэй тээврийн хэрэгсэл зэрэг "шинэ гурван" бүтээгдэхүүний экспорт 48 дахин нэмэгджээ. Шинээр байгуулагдсан гадаадын хөрөнгө оруулалттай аж ахуйн нэгжийн тоо 3.2 дахин нэмэгдэж, гадаадын капиталын бодит хэрэглээ 7 жил дараалан нэмэгдсэн байна.

Нээлттэй Өвөр Монгол- 4

2023 онд Өвөр Монголын боомтуудын ачаа тээврийн хэмжээ 100 сая тонныг давж, Хятадын хилийн боомтуудын шинэ амжилтыг гаргав. Хятад-Европын ачаа тээврийн галт тэрэг 73.7 хувиар, механик болон цахилгаан бүтээгдэхүүний экспорт 118.9 хувиар, цахилгаан хөдөлгүүртэй тээврийн хэрэгсэл зэрэг "шинэ гурван" бүтээгдэхүүний экспорт 48 дахин нэмэгджээ. Шинээр байгуулагдсан гадаадын хөрөнгө оруулалттай аж ахуйн нэгжийн тоо 3.2 дахин нэмэгдэж, гадаадын капиталын бодит хэрэглээ 7 жил дараалан нэмэгдсэн байна.

»»
15 настай дагавар охиноо зургаан жил хүчирхийлсэн байж болзошгүй хойд аавыг цагдан хорьжээ
18:18

Дагавар охиноо зургаан жил бэлгийн хүчирхийлэлд байлгасан байж болзошгүй аавыг цагдан хорьжээ.

15 настай дагавар охиноо зургаан жил хүчирхийлсэн байж болзошгүй хойд аавыг цагдан хорьжээ

Дагавар охиноо зургаан жил бэлгийн хүчирхийлэлд байлгасан байж болзошгүй аавыг цагдан хорьжээ.

»»
Ногоон Өвөр Монгол- 5
16:24

2023 оны 6-р сараас хойш Өвөр Монгол хоногт дунджаар 43000 мү/1га= 15мү/-д цөлжилтөөс урьдчилан сэргийлж, хяналт тавьж байгаа бөгөөд ногоон бүс нутгийг тэлэх ажил эрчимжсэн. Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Ши Жиньпиний "Гурван умард" төслийн дагуу "Гурван умард" төслийг бүх талаар хэрэгжүүлж эхэллээ.

Ногоон Өвөр Монгол- 5

2023 оны 6-р сараас хойш Өвөр Монгол хоногт дунджаар 43000 мү/1га= 15мү/-д цөлжилтөөс урьдчилан сэргийлж, хяналт тавьж байгаа бөгөөд ногоон бүс нутгийг тэлэх ажил эрчимжсэн. Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Ши Жиньпиний "Гурван умард" төслийн дагуу "Гурван умард" төслийг бүх талаар хэрэгжүүлж эхэллээ.

»»
Хүүхдийн паркт амьтны хүрээлэн ажиллаж байна
16:14

Хотын соёлыг төлөвшүүлэх хүрээнд амьтны хүрээлэн, музейн хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлж, нийслэлийн ерөнхий боловсролын сургуулийн сурагчдад амьтдыг таниулах үйл ажиллагааг зохион байгуулж байна. Ингэснээр хичээлийн явцад судалсан мэдлэгээ бататган, амьтны онцлог шинжийг ялгаж харах боломж бүрдэж байгаа бөгөөд цаашид уг хөтөлбөрийг жил бүр уламжлал болгон зохион байгуулах юм.

Хүүхдийн паркт амьтны хүрээлэн ажиллаж байна

Хотын соёлыг төлөвшүүлэх хүрээнд амьтны хүрээлэн, музейн хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлж, нийслэлийн ерөнхий боловсролын сургуулийн сурагчдад амьтдыг таниулах үйл ажиллагааг зохион байгуулж байна. Ингэснээр хичээлийн явцад судалсан мэдлэгээ бататган, амьтны онцлог шинжийг ялгаж харах боломж бүрдэж байгаа бөгөөд цаашид уг хөтөлбөрийг жил бүр уламжлал болгон зохион байгуулах юм.

»»
Халдлагаас хойш сураггүй бологсдын хэд нь амиа алдсан нь тодорхойгүй байна
15:57

Москвад болсон террорист халдлагад өртөж нас барсан хүний тоо 143 болсон талаар ОХУ-ын Онцгой байдлын яам энэ сарын 27-нд мэдэгджээ.

Халдлагаас хойш сураггүй бологсдын хэд нь амиа алдсан нь тодорхойгүй байна

Москвад болсон террорист халдлагад өртөж нас барсан хүний тоо 143 болсон талаар ОХУ-ын Онцгой байдлын яам энэ сарын 27-нд мэдэгджээ.

»»
НҮБ: Дэлхий даяар хоногт тэрбум хоол хаягдаж байна
13:45

НҮБ Хүнсний хог хаягдлын индексийн тайланг энэ долоо хоногт танилцууллаа. Үүгээр дэлхийн нийт хүн ам хэр хэмжээний хоол хүнсийг хог болгон хаяж, 

НҮБ: Дэлхий даяар хоногт тэрбум хоол хаягдаж байна

НҮБ Хүнсний хог хаягдлын индексийн тайланг энэ долоо хоногт танилцууллаа. Үүгээр дэлхийн нийт хүн ам хэр хэмжээний хоол хүнсийг хог болгон хаяж, 

»»
Үзэсгэлэнт Өвөр Монгол- 6
13:32

Нарийн сайхан зурж, уран сайхан бүтээсэн бас нэгэн нэрийн хуудас бол “Үлгэр жишээ ӨМӨЗО”-ы "Умардын соёл"-ыг бэхжүүлж, "Монгол морины зориг санаа"-г урагшлуулж, шинэ аян замд хөл тавих болно. Мөн өнгөт Өвөр Монголын "шинэ замыг нээж, дунд урсгалд орох" бодит үйл ажиллагаа, Өвөр Монголын "Хятадын хойд хэсгийн экологийн аюулгүй байдлын чухал халхавч" -ийг байгуулах  Хятадын үндэстнүүдийн хамтын ухамсарыг бий болгох явдал юм.

Үзэсгэлэнт Өвөр Монгол- 6

Нарийн сайхан зурж, уран сайхан бүтээсэн бас нэгэн нэрийн хуудас бол “Үлгэр жишээ ӨМӨЗО”-ы "Умардын соёл"-ыг бэхжүүлж, "Монгол морины зориг санаа"-г урагшлуулж, шинэ аян замд хөл тавих болно. Мөн өнгөт Өвөр Монголын "шинэ замыг нээж, дунд урсгалд орох" бодит үйл ажиллагаа, Өвөр Монголын "Хятадын хойд хэсгийн экологийн аюулгүй байдлын чухал халхавч" -ийг байгуулах  Хятадын үндэстнүүдийн хамтын ухамсарыг бий болгох явдал юм.

»»
Ж.Батзандан: Д.Мөнх-Эрдэнэтэй хамтарч "Бүх ард түмний хуралдай"-г зарлан хуралдуулна
13:32

Тэрбээр, "Намайг нүүрсний мафийн толгойлогч гэдэг хэрэг тохоод шоронд хорисон. Мөн кадитал банкны хэргээр шоронд хорисон. 

Ж.Батзандан: Д.Мөнх-Эрдэнэтэй хамтарч

Тэрбээр, "Намайг нүүрсний мафийн толгойлогч гэдэг хэрэг тохоод шоронд хорисон. Мөн кадитал банкны хэргээр шоронд хорисон. 

»»
“Мөнгөн мод 2023” наадмын шилдгүүд тодорлоо
13:04

15 дахь удаагийн “Мөнгөн мод” наадам өчигдөр амжилттай зохион байгуулагдаж, шилдгүүдээ тодрууллаа.

“Мөнгөн мод 2023” наадмын шилдгүүд тодорлоо

15 дахь удаагийн “Мөнгөн мод” наадам өчигдөр амжилттай зохион байгуулагдаж, шилдгүүдээ тодрууллаа.

»»
Өнөөдөр 16.00 цагт гамшгийн зарлан мэдээллийн дуут дохио дуугарна
12:24

Засгийн газраас жил бүрийн гуравдугаар сарын сүүлийн долоо хоногийн пүрэв гарагт 16:00 цагт улс орон даяар гамшгийн зарлан мэдээллийн дуут дохио дуугаргаж, дадлага сургууль зохион байгуулах журам гаргасан. 

Өнөөдөр 16.00 цагт гамшгийн зарлан мэдээллийн дуут дохио дуугарна

Засгийн газраас жил бүрийн гуравдугаар сарын сүүлийн долоо хоногийн пүрэв гарагт 16:00 цагт улс орон даяар гамшгийн зарлан мэдээллийн дуут дохио дуугаргаж, дадлага сургууль зохион байгуулах журам гаргасан. 

»»
Малдаа яваад сураггүй болсон 82 настай хоёр иргэнийг эрэн хайж байна
12:08

Өчигдөр шөнийн байдлаар Онцгой байдлын байгууллагад төөрсөн, сураггүй алга болсон гэх таван дуудлага, мэдээлэл бүртгэгджээ. 

Малдаа яваад сураггүй болсон 82 настай хоёр иргэнийг эрэн хайж байна

Өчигдөр шөнийн байдлаар Онцгой байдлын байгууллагад төөрсөн, сураггүй алга болсон гэх таван дуудлага, мэдээлэл бүртгэгджээ. 

»»
Төсвийн мөнгийг төлүүлье
12:07

Ковидын үед үнэд орж байсан 1 ширхэг нь 450 ам.долларын үнэтэй “Тоцилизумаб” гэх  тариа  Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн 

Төсвийн мөнгийг төлүүлье

Ковидын үед үнэд орж байсан 1 ширхэг нь 450 ам.долларын үнэтэй “Тоцилизумаб” гэх  тариа  Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн 

»»
Балтиморын гүүрнээс осолдсон хоёр хүний цогцсыг гарган авчээ
12:03

Мягмар гарагийн шөнө чингэлэг тээвэрлэгч хөлөг онгоцонд мөргүүлж нурсан Балтиморын гүүрнээс унаж осолдсон хүмүүсийг ирж хайх ажиллагаа үргэлжилж байна. 

Балтиморын гүүрнээс осолдсон хоёр хүний цогцсыг гарган авчээ

Мягмар гарагийн шөнө чингэлэг тээвэрлэгч хөлөг онгоцонд мөргүүлж нурсан Балтиморын гүүрнээс унаж осолдсон хүмүүсийг ирж хайх ажиллагаа үргэлжилж байна. 

»»
Импортын гурил, малын тэжээлийг татвараас чөлөөлөхийг дэмжлээ
12:00

УИХ-ын чуулганы хуралдаан эхэллээ. Хуралдаанаар Гаалийн албан татвараас чөлөөлөх тухай хуулийн төслийн хэлэлцэх эсэх асуудлыг хэлэлцэв.

Импортын гурил, малын тэжээлийг татвараас чөлөөлөхийг дэмжлээ

УИХ-ын чуулганы хуралдаан эхэллээ. Хуралдаанаар Гаалийн албан татвараас чөлөөлөх тухай хуулийн төслийн хэлэлцэх эсэх асуудлыг хэлэлцэв.

»»
Дэд ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвшиж байсан Жо Либерман нас баржээ
11:53

АНУ-ын сенатч асан, дэд ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвшигч Жо Либерман 82 насандаа таалал төгсчээ. Шалтгаан нь биеийн байдал нь муудсанаас үүдсэн гэж гэр бүлээс нь мэдэгджээ.  

Дэд ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвшиж байсан Жо Либерман нас баржээ

АНУ-ын сенатч асан, дэд ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвшигч Жо Либерман 82 насандаа таалал төгсчээ. Шалтгаан нь биеийн байдал нь муудсанаас үүдсэн гэж гэр бүлээс нь мэдэгджээ.  

»»
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ НҮБ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн даргын тусгай элч Жан Тодт-той уулзлаа
10:53

Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ НҮБ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн даргын замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын асуудал хариуцсан тусгай элч Жан Тодт-ыг энэ сарын 27-ны өдөр хүлээн авч уулзлаа.

Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ НҮБ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн даргын тусгай элч Жан Тодт-той уулзлаа

Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ НҮБ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн даргын замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын асуудал хариуцсан тусгай элч Жан Тодт-ыг энэ сарын 27-ны өдөр хүлээн авч уулзлаа.

»»
Авто замд 27.5 тонн давс, 123.5 тонн бодис цацлаа
10:42

Нийслэлийн нийтийн эзэмшлийн авто зам, гудамж талбайн цас цэвэрлэгээнд Хот тохижилтын газар ОНӨААТҮГ, дүүргүүдийн тохижилт, үйлчилгээний компани болон гэрээт аж ахуй нэгж, байгууллагууд халтиргаа гулгаа үүсэхээс сэргийлэн ажиллаж байна.

Авто замд 27.5 тонн давс, 123.5 тонн бодис цацлаа

Нийслэлийн нийтийн эзэмшлийн авто зам, гудамж талбайн цас цэвэрлэгээнд Хот тохижилтын газар ОНӨААТҮГ, дүүргүүдийн тохижилт, үйлчилгээний компани болон гэрээт аж ахуй нэгж, байгууллагууд халтиргаа гулгаа үүсэхээс сэргийлэн ажиллаж байна.

»»
Энэтхэгийн сонгууль хамгийн өндөр өртөгтэй
10:38

Дэлхийн хамгийн олон хүн амтай Энэтхэг улс ирэх таван жилд улс орноо удирдах удирдагчдыг сонгохоор бэлтгэж байна. 

Энэтхэгийн сонгууль хамгийн өндөр өртөгтэй

Дэлхийн хамгийн олон хүн амтай Энэтхэг улс ирэх таван жилд улс орноо удирдах удирдагчдыг сонгохоор бэлтгэж байна. 

»»
Хөнгөлөлттэй үнээр хэвтэн эмчлүүлэх боломжтой 82 эмнэлгийн шинэчилсэн жагсаалт
10:38

ЭМД-аар хөнгөлөлттэй үнээр хэвтэн эмчлүүлэх боломжтой хувийн 82 эмнэлгийн шинэчилсэн жагсаалт, утасны дугаарыг танилцуулж байна.

Хөнгөлөлттэй үнээр хэвтэн эмчлүүлэх боломжтой 82 эмнэлгийн шинэчилсэн жагсаалт

ЭМД-аар хөнгөлөлттэй үнээр хэвтэн эмчлүүлэх боломжтой хувийн 82 эмнэлгийн шинэчилсэн жагсаалт, утасны дугаарыг танилцуулж байна.

»»
Эмээлтийн өмхий мах хадгалж байсан компанийнханд оноосон ялыг хэвээр үлдээлээ
10:29

Эмээлтэд өмхий мах хадгалж, борлуулахыг завдсан “Эм Ди Си Пи” ХХК болон тус компанид эрх бүхий албан тушаал хашиж 

Эмээлтийн өмхий мах хадгалж байсан компанийнханд оноосон ялыг хэвээр үлдээлээ

Эмээлтэд өмхий мах хадгалж, борлуулахыг завдсан “Эм Ди Си Пи” ХХК болон тус компанид эрх бүхий албан тушаал хашиж 

»»
БШУЯ: Уран зохиол, дуу хөгжим, технологийн хичээлийг ЕБС-ийн хичээлийн хөтөлбөрөөс хасна гэдэг нь худал
10:14

Ирэх хичээлийн жилээс эхлэн ЕБС-ийн сурагчдын 3-6 хичээлийг хасаж цөөлөхөөр болсон. 

БШУЯ: Уран зохиол, дуу хөгжим, технологийн хичээлийг ЕБС-ийн хичээлийн хөтөлбөрөөс хасна гэдэг нь худал

Ирэх хичээлийн жилээс эхлэн ЕБС-ийн сурагчдын 3-6 хичээлийг хасаж цөөлөхөөр болсон. 

»»
Нийслэлийн 976 барилгын 206 нь л газар хөдлөлтөд тэсвэртэй гэх дүгнэлт гарчээ
10:04

Газар хөдлөлтийн хүч, давтамж сүүлийн жилүүдэд Монгол Улсад төдийгүй дэлхий дахинаа нэмэгдэж байгаа талаар 

Нийслэлийн 976 барилгын 206 нь л газар хөдлөлтөд тэсвэртэй гэх дүгнэлт гарчээ

Газар хөдлөлтийн хүч, давтамж сүүлийн жилүүдэд Монгол Улсад төдийгүй дэлхий дахинаа нэмэгдэж байгаа талаар 

»»
Хүнсний ногооны дотоодын хангамж 2023 онд 85 хувьд хүрсэн
09:47

Монгол Улсын Их Хурлын Байгаль орчин, хүнс, хөдөө аж ахуйн байнгын хороо, Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яам, Ургамал газар тариалангийн хүрээлэн, 

Хүнсний ногооны дотоодын хангамж 2023 онд 85 хувьд хүрсэн

Монгол Улсын Их Хурлын Байгаль орчин, хүнс, хөдөө аж ахуйн байнгын хороо, Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яам, Ургамал газар тариалангийн хүрээлэн, 

»»
Ховд аймгийн жижиг дунд бизнес эрхлэгчдэд зориулсан “Бизнес төв” нээгдлээ
09:45

ХААН Банк жижиг дунд бизнес эрхлэгчдэд тусгайлан үйлчилгээ үзүүлдэг “Бизнес төв”-өө энэ сард баруун болон хангайн бүсийн 3 байршилд шинээр нээж буйн нэг нь Ховд аймаг дахь салбар юм.

Ховд аймгийн жижиг дунд бизнес эрхлэгчдэд зориулсан “Бизнес төв” нээгдлээ

ХААН Банк жижиг дунд бизнес эрхлэгчдэд тусгайлан үйлчилгээ үзүүлдэг “Бизнес төв”-өө энэ сард баруун болон хангайн бүсийн 3 байршилд шинээр нээж буйн нэг нь Ховд аймаг дахь салбар юм.

»»
Төрөөс элэгний Д вирусын халдвартай иргэдийн зардлыг даана
09:26

Гепатитийн D вирусийн  халдварын тархалт, эмчилгээ, оношилгооны өнөөгийн байдал, цаашид авах арга хэмжээний талаар Эрүүл мэндийн сайд С.Чинзориг танилцуулсан. 

Төрөөс элэгний Д вирусын халдвартай иргэдийн зардлыг даана

Гепатитийн D вирусийн  халдварын тархалт, эмчилгээ, оношилгооны өнөөгийн байдал, цаашид авах арга хэмжээний талаар Эрүүл мэндийн сайд С.Чинзориг танилцуулсан. 

»»
Яруу найрагч Шагдарын Дулмаа 90 насандаа таалал төгслөө
19:58

Монгол Улсын Ардын Уран зохиолч, Соёлын гавьяат зүтгэлтэн, зохиолч Шагдарын Дулмаа 90 насандаа таалал төгслөө. 
Гүн эмгэнэл илэрхийлье.

Яруу найрагч Шагдарын Дулмаа 90 насандаа таалал төгслөө

Монгол Улсын Ардын Уран зохиолч, Соёлын гавьяат зүтгэлтэн, зохиолч Шагдарын Дулмаа 90 насандаа таалал төгслөө. 
Гүн эмгэнэл илэрхийлье.

»»
Францын парламент үсний засалтаар ялгаварлан гадуурхахын эсрэг хуулийн төслийг дэмжлээ
15:20

Франц улс ажлын байран дахь үсний засалтаар ялгаварлан гадуурхахыг хориглоход нэг алхам ойртлоо. 

Францын парламент үсний засалтаар ялгаварлан гадуурхахын эсрэг хуулийн төслийг дэмжлээ

Франц улс ажлын байран дахь үсний засалтаар ялгаварлан гадуурхахыг хориглоход нэг алхам ойртлоо. 

»»
Халдлага үйлдэгчдэд талархсан сурагчид шийтгэл оноожээ
14:21

Хойд хөршийн Нижегород хотын нэгэн сурагч “Крокус Сити Холл”-д халдлага үйлдсэн хүмүүст талархал илэрхийлжээ.

Халдлага үйлдэгчдэд талархсан сурагчид шийтгэл оноожээ

Хойд хөршийн Нижегород хотын нэгэн сурагч “Крокус Сити Холл”-д халдлага үйлдсэн хүмүүст талархал илэрхийлжээ.

»»
Халдлага үйлдэгчид Украины үндсэрхэг үзэлтнүүдтэй холбоотой болохыг нотолсон гэж мэдэгджээ
10:56

МОСКВА, 2024 оны гуравдугаар сарын 28 /TASS/. "Крокус сити холл”-д халдлага үйлдсэн этгээдүүд Украины үндсэрхэг 

Халдлага үйлдэгчид Украины үндсэрхэг үзэлтнүүдтэй холбоотой болохыг нотолсон гэж мэдэгджээ

МОСКВА, 2024 оны гуравдугаар сарын 28 /TASS/. "Крокус сити холл”-д халдлага үйлдсэн этгээдүүд Украины үндсэрхэг 

»»
ОХУ-д халдлага үйлдсэн этгээдүүд Украины үндсэрхэг үзэлтэй холбоотой байжээ
10:24

Москвагийн захын дүүргийн концертын танхимд болсон террорист халдлагыг үйлдсэн этгээдүүд Украины үндсэрхэг үзэлтэнтэй холбоотой байсан гэж өчигдөр /2024.03.28/-нд ОХУ-ын Мөрдөн байцаах хороо мэдэгджээ.

ОХУ-д халдлага үйлдсэн этгээдүүд Украины үндсэрхэг үзэлтэй холбоотой байжээ

Москвагийн захын дүүргийн концертын танхимд болсон террорист халдлагыг үйлдсэн этгээдүүд Украины үндсэрхэг үзэлтэнтэй холбоотой байсан гэж өчигдөр /2024.03.28/-нд ОХУ-ын Мөрдөн байцаах хороо мэдэгджээ.

»»
Гүүр нурж, гол руу унасан зургаан хүнийг амь үрэгдсэн байх магадлалтай гэж үзлээ
19:31

Мягмар гаргийн шөнө АНУ-ын Балтимор хотын томоохон гүүрийг ачааны хөлөг онгоц мөргөсний улмаас тус гүүр бүхэлдээ нурсан. 

Гүүр нурж, гол руу унасан зургаан хүнийг амь үрэгдсэн байх магадлалтай гэж үзлээ

Мягмар гаргийн шөнө АНУ-ын Балтимор хотын томоохон гүүрийг ачааны хөлөг онгоц мөргөсний улмаас тус гүүр бүхэлдээ нурсан. 

»»
БНСУ-д дадлагажигч эмч нарын 90 гаруй хувь нь ажил хаялт зарлажээ
19:24

БНСУ-д хоёрдугаар сарын 20-нд эхэлсэн эмч нарын ажил хаялт үргэлжилж байгаа талаар "Yonhap" агентлаг мэдээлэв.

БНСУ-д дадлагажигч эмч нарын 90 гаруй хувь нь ажил хаялт зарлажээ

БНСУ-д хоёрдугаар сарын 20-нд эхэлсэн эмч нарын ажил хаялт үргэлжилж байгаа талаар "Yonhap" агентлаг мэдээлэв.

»»
Халдлагаас хойш сураггүй бологсдын хэд нь амиа алдсан нь тодорхойгүй байна
15:57

Москвад болсон террорист халдлагад өртөж нас барсан хүний тоо 143 болсон талаар ОХУ-ын Онцгой байдлын яам энэ сарын 27-нд мэдэгджээ.

Халдлагаас хойш сураггүй бологсдын хэд нь амиа алдсан нь тодорхойгүй байна

Москвад болсон террорист халдлагад өртөж нас барсан хүний тоо 143 болсон талаар ОХУ-ын Онцгой байдлын яам энэ сарын 27-нд мэдэгджээ.

»»
Балтиморын гүүрнээс осолдсон хоёр хүний цогцсыг гарган авчээ
12:03

Мягмар гарагийн шөнө чингэлэг тээвэрлэгч хөлөг онгоцонд мөргүүлж нурсан Балтиморын гүүрнээс унаж осолдсон хүмүүсийг ирж хайх ажиллагаа үргэлжилж байна. 

Балтиморын гүүрнээс осолдсон хоёр хүний цогцсыг гарган авчээ

Мягмар гарагийн шөнө чингэлэг тээвэрлэгч хөлөг онгоцонд мөргүүлж нурсан Балтиморын гүүрнээс унаж осолдсон хүмүүсийг ирж хайх ажиллагаа үргэлжилж байна. 

»»
Дэд ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвшиж байсан Жо Либерман нас баржээ
11:53

АНУ-ын сенатч асан, дэд ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвшигч Жо Либерман 82 насандаа таалал төгсчээ. Шалтгаан нь биеийн байдал нь муудсанаас үүдсэн гэж гэр бүлээс нь мэдэгджээ.  

Дэд ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвшиж байсан Жо Либерман нас баржээ

АНУ-ын сенатч асан, дэд ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвшигч Жо Либерман 82 насандаа таалал төгсчээ. Шалтгаан нь биеийн байдал нь муудсанаас үүдсэн гэж гэр бүлээс нь мэдэгджээ.  

»»
Энэтхэгийн сонгууль хамгийн өндөр өртөгтэй
10:38

Дэлхийн хамгийн олон хүн амтай Энэтхэг улс ирэх таван жилд улс орноо удирдах удирдагчдыг сонгохоор бэлтгэж байна. 

Энэтхэгийн сонгууль хамгийн өндөр өртөгтэй

Дэлхийн хамгийн олон хүн амтай Энэтхэг улс ирэх таван жилд улс орноо удирдах удирдагчдыг сонгохоор бэлтгэж байна. 

»»
Дэлхийн хамгийн их агаарын бохирдолтой 100 хотын 99 Азийнх байна
19:05

2023 онд дэлхийн хамгийн их агаарын бохирдолтой 100 хотын нэгээс бусад нь Азид байсан тухай шинэ тайланд дурджээ. 

Дэлхийн хамгийн их агаарын бохирдолтой 100 хотын 99 Азийнх байна

2023 онд дэлхийн хамгийн их агаарын бохирдолтой 100 хотын нэгээс бусад нь Азид байсан тухай шинэ тайланд дурджээ. 

»»
Балтиморын нурсан гүүрний орчимд аврах ажиллагаа үргэлжилж байна
10:33

Мягмар гарагийн шөнө АНУ-ын Мэрилэнд мужийн Балтимор хотод оршдог томоохон гүүрийг чингэлэг тээврийн хөлөг онгоц мөргөж, нураасан осол гарсан билээ.

Балтиморын нурсан гүүрний орчимд аврах ажиллагаа үргэлжилж байна

Мягмар гарагийн шөнө АНУ-ын Мэрилэнд мужийн Балтимор хотод оршдог томоохон гүүрийг чингэлэг тээврийн хөлөг онгоц мөргөж, нураасан осол гарсан билээ.

»»
Чингэлэг ачсан хөлөг гүүр мөргөж, 6 хүн сураггүй боллоо
09:55

АНУ-ын Мэрилэнд муж дахь Балтимор хотын боомтын Фрэнсис Скотт Кей гүүрийг 5000 орчим чингэлэг ачсан ачааны хөлөг мөргөсөн осол гарчээ.

Чингэлэг ачсан хөлөг гүүр мөргөж, 6 хүн сураггүй боллоо

АНУ-ын Мэрилэнд муж дахь Балтимор хотын боомтын Фрэнсис Скотт Кей гүүрийг 5000 орчим чингэлэг ачсан ачааны хөлөг мөргөсөн осол гарчээ.

»»
Газын хүн амын тал хувь нь өлсгөлөнгийн түвшинд хүрчээ
15:50

Газын хүн амын тал хувь нь  өлсгөлөнд нэрвэгдээд байгаа бөгөөд тавдугаар  сар гэхэд тус нутгийн хойд хэсэг тэр чигтээ 

Газын хүн амын тал хувь нь өлсгөлөнгийн түвшинд хүрчээ

Газын хүн амын тал хувь нь  өлсгөлөнд нэрвэгдээд байгаа бөгөөд тавдугаар  сар гэхэд тус нутгийн хойд хэсэг тэр чигтээ 

»»
АНУ түдгэлзсэнээр НҮБ-ын Аюулгүй Зөвлөл гал зогсоохыг уриалсан тогтоол баталлаа
09:25

Газын зурваст нэн даруй гал зогсоохыг уриалсан тогтоолыг НҮБ-ын Аюулгүйн Зөвлөл баталлаа.

АНУ түдгэлзсэнээр НҮБ-ын Аюулгүй Зөвлөл гал зогсоохыг уриалсан тогтоол баталлаа

Газын зурваст нэн даруй гал зогсоохыг уриалсан тогтоолыг НҮБ-ын Аюулгүйн Зөвлөл баталлаа.

»»
Украины далбаан дор Оросын эсрэг жагсаал зохион байгуулсан Монголын “идэвхтнүүд”-ийг ч терроризмыг дэмжигчид гэж тооцох нь зүйтэй гэв
08:45

ОХУ-аас Монгол улсад суух Онц бөгөөд бүрэн эрхэт Элчин сайд А.Н.Евсиков 2024 оны 3-р сарын 22-ны өдөр ОХУ-д болсон зэвсэгт халдлагатай холбоотойгоор өөрийн албан ёсны цахим хуудсаараа мэдэгдэл хийлээ.

Украины далбаан дор Оросын эсрэг жагсаал зохион байгуулсан Монголын “идэвхтнүүд”-ийг ч терроризмыг дэмжигчид гэж тооцох нь зүйтэй гэв

ОХУ-аас Монгол улсад суух Онц бөгөөд бүрэн эрхэт Элчин сайд А.Н.Евсиков 2024 оны 3-р сарын 22-ны өдөр ОХУ-д болсон зэвсэгт халдлагатай холбоотойгоор өөрийн албан ёсны цахим хуудсаараа мэдэгдэл хийлээ.

»»
ОХУ-ын Ерөнхийлөгч Владимир Путин "цуст, зэрлэг террорист халдлага Украины оролцоотой" гэж мэдэгдлээ
16:08

Москвагийн ойролцоох Крокус Сити Холл концертын газар, худалдааны цогцолборт болсон аймшигт халдлагын улмаас олон 

ОХУ-ын Ерөнхийлөгч Владимир Путин

Москвагийн ойролцоох Крокус Сити Холл концертын газар, худалдааны цогцолборт болсон аймшигт халдлагын улмаас олон 

»»
АНУ-ын шигшээ баг КОНКАКАФ-ийн цомыг гуравдахь удаагаа дараалан хүртлээ
14:53

Хойд ба Төв Америк, Карибын тэнгисийн улсуудын хөл бөмбөгийн холбооны /КОНКАКАФ/  Үндэстнүүдийн лигийн тэмцээний финалын тоглолтод АНУ-ын шигшээ баг Мексикийн багийг ялснаар аваргын цомыг хүртлээ.  

АНУ-ын шигшээ баг КОНКАКАФ-ийн цомыг гуравдахь удаагаа дараалан хүртлээ

Хойд ба Төв Америк, Карибын тэнгисийн улсуудын хөл бөмбөгийн холбооны /КОНКАКАФ/  Үндэстнүүдийн лигийн тэмцээний финалын тоглолтод АНУ-ын шигшээ баг Мексикийн багийг ялснаар аваргын цомыг хүртлээ.  

»»
"Исламын улс" бүлэглэлийн Москвад халдсан шалтгаан
13:44

ОХУ-ын нийслэл Москва хотноо орших "Крокус сити" концертын танхимд тоглолт үзэхээр цугласан олон мянган хүн зэвсэгт 

ОХУ-ын нийслэл Москва хотноо орших "Крокус сити" концертын танхимд тоглолт үзэхээр цугласан олон мянган хүн зэвсэгт 

»»
Ирланд улс түүхэн дэх хамгийн залуу Ерөнхий сайдыг томилжээ
11:44

Ирландын эрх баригч Fine Gael нам 37 настай Саймон Харрисыг шинэ Ерөнхий сайдаар томилсон нь  Ирландын түүхэн дэх хамгийн залуу Ерөнхий сайд асан Лео Варадкарыг залгамжыг үргэлжлүүллээ. 

Ирланд улс түүхэн дэх хамгийн залуу Ерөнхий сайдыг томилжээ

Ирландын эрх баригч Fine Gael нам 37 настай Саймон Харрисыг шинэ Ерөнхий сайдаар томилсон нь  Ирландын түүхэн дэх хамгийн залуу Ерөнхий сайд асан Лео Варадкарыг залгамжыг үргэлжлүүллээ. 

»»
Ахмадуудад туслах робот хүүг зохион бүтээжээ
14:45

Германий “Navel Robotics” гэх гарааны компани өндөр настнуудын асрамжийн газарт ашиглах зориулалттай робот үйлдвэрлэж эхэлжээ.

Ахмадуудад туслах робот хүүг зохион бүтээжээ

Германий “Navel Robotics” гэх гарааны компани өндөр настнуудын асрамжийн газарт ашиглах зориулалттай робот үйлдвэрлэж эхэлжээ.

»»
Газар тариалан, гурилын үйлдвэрлэл жилд 3-4% ашигтай. Харин уул уурхайн үйлдвэрлэл 40-50% ашигтай
20:57
Дубай хотод “нисдэг хүмүүс”-ийн анхны уралдаан зохион байгуулагджээ
14:35

Арабын Нэгдсэн Эмират Улсын Дубай хотод өчигдөр анх удаагаа “нисдэг хүмүүс”-ийн уралдаан зохион байгуулагджээ.

Дубай хотод “нисдэг хүмүүс”-ийн анхны уралдаан зохион байгуулагджээ

Арабын Нэгдсэн Эмират Улсын Дубай хотод өчигдөр анх удаагаа “нисдэг хүмүүс”-ийн уралдаан зохион байгуулагджээ.

»»
ОХУ-ын Алс Дорнодын Сахалин мужид их хэмжээний цас орсон байна
11:28

ОХУ-ын  Алс Дорнодын Сахалин мужид энэ сарын 24-ний өдрөөс эхлэн их хэмжээний цасан шуурга гурван өдөр үргэлжилж, урд өмнө нь болж байгаагүй байгалийн аюулт үзэгдэл тохиолоо. 

ОХУ-ын Алс Дорнодын Сахалин мужид их хэмжээний цас орсон байна

ОХУ-ын  Алс Дорнодын Сахалин мужид энэ сарын 24-ний өдрөөс эхлэн их хэмжээний цасан шуурга гурван өдөр үргэлжилж, урд өмнө нь болж байгаагүй байгалийн аюулт үзэгдэл тохиолоо. 

»»
Хятад-Монголын олон улсын худалдааны хот
17:13
“Алтан холбоо” 1 – Хилийн Эрээн боомт
17:02

“Алтан холбоо” нэвтрүүлгийн эхний дугаараар та бидний сайн мэдэх Эрээн – Замын-Үүд боомтыг танилцууллаа.

“Алтан холбоо” 1 – Хилийн Эрээн боомт

“Алтан холбоо” нэвтрүүлгийн эхний дугаараар та бидний сайн мэдэх Эрээн – Замын-Үүд боомтыг танилцууллаа.

»»
Орос үндэстний цорын ганц шян
16:30

“Шинэ зууны Хятадын зураглал·Хөлөнбуйр дахь аялал”

Орос үндэстний цорын ганц шян

“Шинэ зууны Хятадын зураглал·Хөлөнбуйр дахь аялал”

»»
Шинэ Барга зүүн хошууны Соёлын ордон
18:24

Шинэ зууны Хятадын зураглал·Хөлөнбуйр дахь аялал”

Шинэ Барга зүүн хошууны Соёлын ордон

Шинэ зууны Хятадын зураглал·Хөлөнбуйр дахь аялал”

»»
Мияа: Мөрөөдөл эхэлсэн газар
17:41

Гадаад хүмүүс Хятадад

Мияа: Мөрөөдөл эхэлсэн газар

Гадаад хүмүүс Хятадад

»»
Гацууртын Л.Чинбат гарал үүслийн бичиггүй 300 тооны адууг нь нутагтаа оруулахыг эсэргүүцсэн малчдыг машинаараа дайрав
11:38

Гацуурт компанийн ерөнхий захирал Л.Чинбат адууг нь албадан гаргах гэсэн Сэлэнгэ аймгийн Цагааннуур сумын малчдыг 

Гацууртын Л.Чинбат гарал үүслийн бичиггүй 300 тооны адууг нь нутагтаа оруулахыг эсэргүүцсэн малчдыг машинаараа дайрав

Гацуурт компанийн ерөнхий захирал Л.Чинбат адууг нь албадан гаргах гэсэн Сэлэнгэ аймгийн Цагааннуур сумын малчдыг 

»»
Нүдний хагалгаанд яаралтай орох шаардлагатай 5 хүүхэдтэй Д.Алтанчимэгт тусалцгаая
17:58

Нүдний хагалгаанд яаралтай орох шаардлагатай 5 хүүхэдтэй Д.Алтанчимэгт тусалцгаая Утас: 8071-6660 /шууд/ Хаан банк #5417007768

Нүдний хагалгаанд яаралтай орох шаардлагатай 5 хүүхэдтэй Д.Алтанчимэгт тусалцгаая

Нүдний хагалгаанд яаралтай орох шаардлагатай 5 хүүхэдтэй Д.Алтанчимэгт тусалцгаая Утас: 8071-6660 /шууд/ Хаан банк #5417007768

»»
“Tesla” компанийн салбарыг Монголд байгуулахыг хүсэв
10:08

Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ өчигдөр АНУ-ын “Tesla”, “SpaceX” компанийн гүйцэтгэх захирал, “Twitter” компанийн 

“Tesla” компанийн салбарыг Монголд байгуулахыг хүсэв

Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ өчигдөр АНУ-ын “Tesla”, “SpaceX” компанийн гүйцэтгэх захирал, “Twitter” компанийн 

»»
С.Ганбаатар: Надад гуравхан сар ерөнхийлөгч, ерөнхий сайдынхаа суудлыг өгчих. Би яаж энэ улсыг босгох вэ? гэдгийг харуулъя
10:51

УИХ-ын гишүүн С.Ганбаатар сэтгүүлчдийн асуултанд хариуллаа.

С.Ганбаатар: Надад гуравхан сар ерөнхийлөгч, ерөнхий сайдынхаа суудлыг өгчих. Би яаж энэ улсыг босгох вэ? гэдгийг харуулъя

УИХ-ын гишүүн С.Ганбаатар сэтгүүлчдийн асуултанд хариуллаа.

»»
Жолооч нар зогсоол дээр маргалдаж, санаатайгаар нэгнийхээ автомашиныг мөргөжээ
09:05

Нийслэлийн Баянгол дүүргийн 9 дүгээр хороонд байрлах орон сууцны гадна, хүүхдийн талбайн зогсоол дээр "Хүмүүс нэгнээ 

Жолооч нар зогсоол дээр маргалдаж, санаатайгаар нэгнийхээ автомашиныг мөргөжээ

Нийслэлийн Баянгол дүүргийн 9 дүгээр хороонд байрлах орон сууцны гадна, хүүхдийн талбайн зогсоол дээр "Хүмүүс нэгнээ 

»»
Л.Аззаяа: Бэлэг гээд өгсөн цагаан торонд мөнгө байгааг мэдээгүй. Харанхуй, хүйтэн байсан учраас гэртээ очоод задалсан
17:44

Хөгжлийн Банкны гэх хэргийн гэм буруугийн шүүх хуралдаан Улаанбаатар чуулгын байранд долоо дахь өдрөө үргэлжилж байна. 

Л.Аззаяа: Бэлэг гээд өгсөн цагаан торонд мөнгө байгааг мэдээгүй. Харанхуй, хүйтэн байсан учраас гэртээ очоод задалсан

Хөгжлийн Банкны гэх хэргийн гэм буруугийн шүүх хуралдаан Улаанбаатар чуулгын байранд долоо дахь өдрөө үргэлжилж байна. 

»»
Д.Сумъяабазар: С.Амарсайхантай ЗГ-ын хуралдааны үеэр муудсандаа уучлал гуйсан
10:55

Д.Сумъяабазар: С.Амарсайхантай ЗГ-ын хуралдааны үеэр муудсандаа уучлал гуйсан. 

Д.Сумъяабазар: С.Амарсайхантай ЗГ-ын хуралдааны үеэр муудсандаа уучлал гуйсан

Д.Сумъяабазар: С.Амарсайхантай ЗГ-ын хуралдааны үеэр муудсандаа уучлал гуйсан. 

»»
Ч.Хүрэлбаатар: Х.Баттулга арьс, ширний экспортыг зогсоосон нь маш буруу бодлого байсан
18:20
Монголбанкны Эрдэнэсийн сангаас түүх, соёлын үнэт зүйлс алдагдаагүй
09:58

УИХ-ын чуулганы өнөөдрийн /2023.03.31/ хуралдаан эхэллээ. Хуралдаанаар Монголбанкнаас 2022 оны арванхоёрдугаар 

Монголбанкны Эрдэнэсийн сангаас түүх, соёлын үнэт зүйлс алдагдаагүй

УИХ-ын чуулганы өнөөдрийн /2023.03.31/ хуралдаан эхэллээ. Хуралдаанаар Монголбанкнаас 2022 оны арванхоёрдугаар 

»»
Барилгын хөгжлийн төвийн хамт олон цусаа хандивлалаа
18:40

Барилгын хөгжлийн төвийн хамт олон өнөөдөр цус хандивлах ээлжит өдөрлөгөө зохион байгууллаа. Тус байгууллага нь цус сэлбэлт судлалын үндэсний төвтэй хамтран уг өдөрлөгийг 2018 оноос хойш жилд хоёр удаа зохион байгуулдаг юм байна.

Барилгын хөгжлийн төвийн хамт олон цусаа хандивлалаа

Барилгын хөгжлийн төвийн хамт олон өнөөдөр цус хандивлах ээлжит өдөрлөгөө зохион байгууллаа. Тус байгууллага нь цус сэлбэлт судлалын үндэсний төвтэй хамтран уг өдөрлөгийг 2018 оноос хойш жилд хоёр удаа зохион байгуулдаг юм байна.

»»
У.Равдан: Миний ээж хэзээ ч эх орноосоо урвах хүн биш!
16:56

Яруу найрагч Ц.Хуланг ТЕГ-аас саатуулж, улмаар нэг сар цагдан хорих шийдвэрийг шүүхээс гаргасан.

У.Равдан: Миний ээж хэзээ ч эх орноосоо урвах хүн биш!

Яруу найрагч Ц.Хуланг ТЕГ-аас саатуулж, улмаар нэг сар цагдан хорих шийдвэрийг шүүхээс гаргасан.

»»












bolod.mn logo
RSS Feeds | Холбоо барих | Маркетингийн алба |
Мэдээлэл хуулбарлах хориотой. © 2005-2024 Bolod Мэдээллийн сүлжээ сайт. Бүх эрх хуулиар хамгаалагдсан. Developed by: "Онлайн Хүрээ" ХХК