УРИАНХАЙЧУУДЫН ҮҮХ ТҮҮХ..
УРИАНХАЙЧУУДЫН ҮҮХ ТҮҮХ..
2021-03-11 МУБИС-ийн Нийгэм, хүмүүнлэгийн ухааны сургуулийн Түүхийн тэнхмийн багш доктор, профессор Ц.Гантулгатай урианхайчуудын үүх түүхийн талаар хөөрөлдлөө.
-Урианхай гэж хэн бэ, хаанаас гарал үүсэлтэй билээ гэдгээс яриагаа эхлэх үү? - Монголчууд бид дотроо уг гарвал, угсаа язгуур нэгтэй олон овог, аймаг, угсаатны бүлгээс бүрддэг ард түмэн. Түүний нэг нь Урианхайчууд. Урианхайчууд бол эртний түүхтэй, язгуур Монголын өвөг овог аймаг. Өөрөөр хэлбэл, Монголын түүх хэдийнээс эхэлдэг, монгол гэдэг нэр хэзээ түүхэнд гарч ирсэн тэр цаг үеэс Урианхайн түүх мөн эхэлдэг гэсэн үг. Тийм болохоор Урианхай гэх нэр түүх шастирын шарласан хуудсанд их эртнээс тэмдэглэгдсээр ирсэн байдаг юм. Нөгөөтэйгүүр монголчуудын гарал үүслийн тухай домог түүхэнд ч нэр нь тодоос тод дурайж байдаг билээ. Тиймээс Урианхайчууд бол тэртээ эрт цагт хожмоо монгол гэгдэх болсон олон овог аймгийн уг үндэсийг тавилцаж, үүх түүхийг бүтээлцэж ирсэн түмэн. Төр улсын түүхийн үүднээс яривал, Монголчуудын эртний өвөг Хүннүгээс Жужан буюу Монгол Нирун улсын үеийн түүхэнд ч Урианхай нар ул мөрөө үлдээсэн. Энэ бол тэдний түүхийн эртний үед хамаарна. Монголчуудын гарал бүрдэлийг ярихад Эргүнэ Хунгийн домог гол байр эзэлдэг. Энэ бол монголчуудын зуун, мянган дамжуулан үеэс үед өвлүүлэн дамжуулж ирсэн амьд домог. Рашид ад дины эрхэлж хийлгэсэн “Судрын чуулган” гэдэг бүтээлд монголчууд эл домгоо бичиж оруулсан байдаг. Домогт өгүүлснээр, бүх монгол овогтон Эргүнэ Хун гэх газар зугатан нүүдэллэж очсон Нукуз, Хиан гэх хоёр овгоос үүсч салбарласан бөгөөд тэдний нэг нь Урианхай байжээ. Энэ бол VI зууны үед холбогдох хэрэг явдал юм. Тийнхүү Урианхай нар нэг гарал үүсэлтэй бусад монгол овог аймгуудтайгаа цуг Эргүнэ Хунд 400-аад жил аж төрж өнөржин олширч хүчирхэгжээд, тэндээсээ нүүдэллэн гарч, уугуул нутагтаа эргэн ирсэн байдаг. Урианхайчууд буцаж ирээд Хамаг монголын голомт нутаг, гурван голын эх-Бурхан халдуныг эзэгнэн нутагласан түүхтэй. Ийм учраас Монголын нууц товчоонд тэднийг “Бурхан халдуны эзэн, бурхан босгосон шинчи баян Урианхай” гэж тэмдэглэсэн байдаг. Тийнхүү энэ үеэс Урианхайчууд монгол нэрийн доор дахин нэгдсэн бусад монголчуудтайгаа цуг мандан бадарч, өөрсдийн баатарлаг түүхийг бүтээсэн билээ. Ийм л учраас би Урианхайчуудыг эртний өвөг монгол аймаг гэж хэлээд байгаа юм. -Улс гэр байгуулахад Урианхайчууд тэгвэл их үүрэг гүйцэтгэсэн байж таарах нь ээ? -Тэгэлгүй яах вэ. Ер нь Урианхайчуудын хувьд бусад монгол овог аймгуудтайгаа уг гарвал, амь амьдрал нэгтэй явж ирсэн болохоор туулсан замнал түүх нь ч бас ижил. Тэд монголчуудын сулрал доройтлын үед буурч, сэргэлт мандлын үед мандаж, зовлон бэрхшээл, ялалт амжилт бүхэнтэй цуг хамтдаа байсан. Тэр ч утгаараа X зууны үеэс эхлээд Хамаг Монгол улсын үндэс суурийг тавихад Урианхайчууд багагүй үүрэг гүйцэтгэсэн юм. Тэд Алтан ургийнхан буюу Чингис хааны өвөг дээдэстэй ураг холбож, худ ураг барилдан, боржигин овогтонтой яс, махны садан төрөл болж, салшгүй холбоотой явж, хожмоо Их Монгол Улсыг байгуулалцсан байдаг. Эзэн богд Чингис хаантан бүх монгол туургатнаа нэгтгэн, Их Монгол Улсаа байгуулахад нь идэвхийлэн хүчин зүтгэгсэдийн нэг нь Урианхайчууд байсан юм. Жишээлэхэд, “Монголын нууц товчоо”-ны 50 гаруй зүйлд Урианхаст шууд болон дам холбогдох мэдээ баримт орсон нь үүнийг илтгэнэ. Энэ бол Монголын нууц товчооны бараг тавны нэгд нь Урианхайн түүхэнд холбогдох мэдээлэл орсон гэсэн үг. Энэ нь бас тэр үеийн түүхэнд Урианхайчуудын үүрэг оролцоо хэр байсныг давхар нотлон харуулж байгаа юм. -Энэ үеийн Урианхайн түүхэнд холбогдох онцлог жишээ баримт юу байна? -Урианхайчууд эртнээс анч, дайчин баатарлагаараа түүхэнд алдартай ард түмэн. Тэдний нэрийн утга хүртэл дайн тулаанд уриалан оролцдог байснаас үүдэлтэй, уриан эзэн, уриалагч гэсэн утгатай гэж домоглон өгүүлдэг. Урианхайчуудын дотор хэлэгддэг түүхэн хэлц хүртэл бий. Манай Урианхайчууд “Дайнд уриа нэгтэй, далайд сал нэгтэй явсан” гэж. Тэгээд ч Их Монгол Улс, Монголын эзэнт гүрнийг байгуулахад Урианхай жанжид маш их үүрэг гүйцэтгэсэн байдаг. Чингис хааны есөн өрлөгийн хоёр нь Урианхай хүн байлаа. Монголчууд үнэн итгэлтэй хүнийг нохойтой зүйрлэдэг, тэгвэл Чингис хааны нохой мэт итгэлтэй дөрвөн хошууч жанжны хоёр нь Урианхайн баатарлаг хөвүүд байв. Тэд бол хүр гэсэн газар хүрч, ямарч хүнд бэрх үүрэг даалгавар байсан биелүүлж чаддаг Урианхайн Зэлмэ, Сүбэдэй нар байсан юм. Цааш нь нэг жишээ дурдахад, Монголын төдийгүй дэлхийн түүхэнд алдартай эцэг, хүү гурван жанжин Урианхайгаас төрөн гарч түүхэнд нэрээ мөнхөлсөн билээ. Энэ бол домогт Сүбэдэй, Урианхайдай, Ажу нар юм. Өнөөдөр дэлхийн цэргийн урлагийн түүхийг судлахдаа Америк, Орос гээд их гүрнүүд Сүбэдэй жанжны цэргийн эрдмийг тусгайлан судалдаг. Өрлөг жанжин Сүбэдэй баатар өрнө, дорно дахинд алдар нэрээ дуурсгасан, дэлхийн түүхэнд цуутай жанжин шүү дээ. Сүбэдэй бол Чингис хаан, Өгөдэй, Гүег гээд 3 их хаанд нөмөр түшиг болж, хүчин зүтгэсэн агуу жанжин байлаа. Өгөдэй хааны үед 1235 онд Өрнө зүг хийсэн Ахмад хөвүүдийн аян дайныг ёс эрэмбийн дагуу Батаар ахлуулсан боловч хэрэг дээрээ Сүбэдэй ерөнхийлэн удирдсан юм. Тийм учраас ч Өгөдэй хаан Гүюгийг зэмлэхдээ, түүнийг Сүбэдэй, Бүжэг хоёрын нөмөр далбаан дор явсан хэмээж байсныг Нууц товчоонд тодорхой өгүүлсэн байдаг. Сүбэдэйн ор суурийг түүний хүү Урианхайдай залгаж, Мөнх, Хубилай хаадын үед их жанжин байв. Тэрээр дорно дахиныг бүрэн түвшитгэх их аян дайныг гардан удирдаж байв. Урианхайдай жанжны орыг түүний хүү Ажу залгамжилсан нь мөн л алдар суугаа дуурсгасан их жанжин байлаа. Урианхайн энэ аугаа жанжид өрнө хийгээд дорно дахины улсуудыг Монгол төрийн жолоонд оруулж, дэлхий дахиныг засан тохинуулах их үйл хэргийг гардан гүйцэлдүүлсэн баларшгүй гавьяатай. Цэргийн түүх судлаач Х.Шагдар доктор “Энэ дэлхийд эгнэшгүй эцэг, хүү гурван жанжин” бүтээлдээ Урианхайн дээрх гурван жанжин угтаа дэлхийг эзэлсэн хэмээсэн нь хэтрүүлэг бус аа. -Энэ мэтээр Урианхай түмэнтэй холбоотой онцлог түүх олон байдаг даа. -Тийм ээ, яриад байвал барагдахгүй л дээ. Энд дахиад ганц жишээ хэлье. Чингис хааны үед Урианхайчууд 4 том мянганд харьяалагдаж байв. Тэд ямар их итгэл хүлээсэн түмэн байсныг нотлох нэг баримт бол Чингис хаан тэнгэрт хальсны дараа түүний онгоныг сахин хамгаалах маш хариуцлагатай, хүндтэй даалгаврыг Урианхайн нэгэн түмэнд тусгайлан даатгасан явдал юм. Тэр цагаас Урианхай түмний нэг хэсэг нь Бурхан халдунд байх Чингис хаан болон түүнийг залгамжилсан их хаадыг хоригийг сахин хамгаалах үүрэг хүлээн, үе дамжин тэндээ суусан байдаг. Тиймээс Саган сэцэний “Эрдэнийн товч” гэдэг түүх сударт Урианхай түмнийг “эзний алтан хөмрөгийг сахисан их заяат улс” онцлон өргөмжилсөн байдаг юм. Их хаад дээдсийн ариун онгоныг сахин хамгаалж ирсэн энэ онцгой түмнийг “их заяатай” гэхээс ч яах вэ дээ. Тэр утгаараа Урианхай түмэн Даян хааны үед Зургаан түмэн Монголын нэг хүчирхэг түмэн болж мандсан юм. Энэ мэтээр Урианхайчууд үе үеийн түүхэнд алдар цуугаа дуурсгасаар ирсэн баялаг түүхтэй. -Дунд үеийн Монголын түүхэнд тэгж хүчирхэг мандаж явсан Урианхай түмний түүх цаашид бүдгэрсэн нь ямар учиртай вэ? -Их Монгол улсын үеэс Урианхайчууд бутарч, сарниж эхэлсэн. Үүнд нэг талаас нүүдэлчин монголчуудын амьдралын хэв маяг, аж ахуйгаа эрхлэх, байгаль цаг уур, ус бэлчээрийн аясаас гадна тухайн цаг үеийн олон шалтгаан нөлөөлсөн юм. Уг нь бол нүүдэлчдийн хувьд нэг газраас нөгөөд шилжих явдал байдаг л зүйл. Гэхдээ XIII зууны дунд үеэс үүнд улс төрийн хүчин зүйл илүүтэй нөлөө үзүүлсэн. Засаг захиргааны хуваарилалтаар Урианхайчууд 4-6 мянган болж хуваагдсан явдал ч үүнд нэрмээс болж, цаашдаа өөр өөр газарт шилжин нутаглахад хүргэсэн талтай. Тэр үед болж байсан дайн самуун Урианхайчуудын сарнил бутралд багагүй нөлөө үзүүлсэн. Ялангуяа Хубилай-Аригбөх, Хубилай-Хайду нарын олон жил үргэлжилсэн дайн үймээний хөлөөр Урианхайчууд багагүй цацагдаж хуваагдсан байдаг. Тэгээд нэг хэсэг нь Өвөрмонгол руу, нөгөө хэсэг нь нутагтаа үлдэж, зарим хэсэг нь баруун тийш Хөвсгөл, Тагна, Соёны нуруугаар дамжаад цаашаа Алтай хүрч суусан түүхтэй. XVI зууны 20-30-аад онд Зүүн Монголын 6 түмний нэг байсан Урианхай түмэн эсэргүүцэл тэмцэл гаргасны учир түмэн байх эрхээ хасуулж, бусад 5 түмэнд жишин тарааснаар Урианхайчууд дахин ихэд сарнин цацагджээ. Өнөөдөр Урианхай ястай хүн тааралддаггүй нутаг ховор, Урианхай овог угсаатай хүмүүс монголчууд нутагладаг бараг бүх газарт тархсан байдаг нь энэ бүхэнтэй холбоотой юм. -Одоо Урианхай нар хаагуур, хаагуур нутаглаж байна? -Өдгөө Урианхайчууд хэд хэдэн газар бөөнөөрөө сууж байна. Тухайлбал, Өвөр Монголын Харчин, Түмэдийн дотор Элжигдэйн хувь эзэмшилд явсан Урианхайчуудын үр хойчис бий. Ялангуяа тэдний ноёд язгууртнууд өөрсдийгөө Урианхайн Зэлмийн удам гэдэг. Бас хожим XVII зууны үед Халхаас ирж суусан гэдэг Авга Урианхай нар Өвөр Монголын Шилийн гол аймагт 6 сум байна. Бурхан халдуны Урианхайчуудын үр удам гэхэд хэдийгээр бие даасан шинжээ алдсан боловч өөрийнхөө өвөг дээдэс, овог ясаа мартаагүй байж байна. Урианхай түмнийг тараасны дараа тэдний нэг хэсэг нь Гэрсэнзийн отгон хөвүүн Саму Бумагийн хувь эзэмшилд очсоны үр хойчис хожмоо Засагт хан аймгийн Дайчин засаг, Дархан засгийн хошуу буюу одоогийн Говь-Алтай аймгийн Тонхил, Төгрөг, Цээл, Алтай, Бугат, Ховд аймгийн Цэцэг суманд аж төрцгөөж байна. Бас Тагна, Соён, Хордил сарьдаг хавиар нутаглаж ирсэн Урианхайчуудыг өдгөө Хөвсгөлийн Урианхай хэмээдэг. Харин Алтайд очиж суусан Урианхайчууд одоогийн Ховд, Баян-Өлгий аймгийн нутагт болон БНХАУ-ын Шинжаан-Уйгарын өөртөө засах орны Алтай аймагт сууж байна. Тэд Ховдын хязгаарт харьяалагдаж, их Алтайн ар, өврөөр зуун зууныг дамнан нутаглаж, “Алтайн Урианхайн 7 хошуу” гэх нэрээр түүхэнд тэмдэглэгдсээр ирсэн билээ. Түүнээс гадна Тагна Туваг Оросын зүгээс Урианхайн хязгаар гэж нэрлэдэг байснаас үүдэн тэднийг мөн Урианхай гэж нэрлэх нь бий. Дашрамд хэлэхэд, одоо Баян-Өлгийд энэ нутгийн уугуул иргэд болох Урианхайчууд тун цөөхөн үлдсэн дээ. Учир нь, тэдний ихэнх нь хүсэл, хяслын эрхээр Монгол улсын олон аймаг, хот руу шилжин сууцгаасан юм. Тэд одоо Улаанбаатар, Дархан, Эрдэнэт, Налайх, Шарын гол, Төв, Сэлэнгэ, Хэнтий гээд олон аймаг хотод аж төрж байгаа шүү. -Одоо яриагаа Урианхайчуудын соёл, уламжлал руу хандуулья. Тэдний өв соёлын зарим онцлог содон уламжлалаас та танилцуулаач? -За тэгье. Яриа маань сунжирч байх шиг байна. Их түүхтэй ард түмэн болохоор хэлж ярих зүйл мундахгүй их л дээ. Урианхайчууд эртний түүхтэй ард түмэн тул өв соёлын арвин баялаг уламжлалтай байх нь мэдээж хэрэг. Гэхдээ өнөөдөр Урианхайчуудын өв соёл гэвэл Алтайн Урианхайчуудад голлон тулгуурлаж ярихаас аргагүй болно. Учир нь социализмын үеийг оруулаад яг өнөөдрийг хүртэл овог угсааныхаа нэрийг орхиж гээлгүй явж ирсэн, албан тооллого бүртгэлд өөрсдийгөө “Урианхай” гэж бүртгүүлж, өв соёл, ёс уламжлалаа хадгалсаар ирсэн эртний урианхай нарын үр хойчис нь чухамдаа Алтайн Урианхайчууд байсан юм. Эртний Урианхай нарын нэг тасархай болох тэд Ойрад монголчуудын дунд орж, Алтайн хан хайрханаа түшин нутаглах болсноор энэ их уулынхаа нэрээр өөрсдийгөө тодотгон дуудуулсаар өнөөдрийг хүрч ирсэн билээ. Дээр хэлсэнчлэн, Урианхайчууд эртнээс анч гөрөөч, дайчин баатарлаг түмэн. Энэ ард түмнийг тийм алдар зүүхэд хүргэсэн нэг зүйл бол нум сум, мэргэн харвах ид хав, эрдэм чадал юм. Тийм учраас Урианхайчууд нум, сумтайгаа амин шүтэлцээтэй ард түмэн. Энэ их өв соёл, уламжлалаа өдгөө хүртэл эрхэмлэн хадгалсаар яваа нь тэдний нэгэн хосгүй том гавьяа гэлтэй. Урианхайчууд эртнээс нум сумаа бүтээж, түүгээрээ баатарлаг гавъяа байгуулж, амьдрал ахуй, алдар гавьяаг нум сумаараа бүтээж, хувь заяагаараа шүтэлцээ барилдлагатай явж ирсэн ард түмэн. Тиймээс Алтайн Урианхайчууд эртнээс адуу малдаа зөвхөн нуман тамга хэрэглэж, нуман тамгаа эрхэмлэн дээдэлж өвлөн хадгалсаар ирсэн юм. Малын тамга бол эртний овгийн байгууллын үеэс улбаатай, овог удмын тогтвортой бэлгэ тэмдэгийн илэрхийлэл гэж судлаачид үздэг. Энэ нь нум сум хийгээд Урианхай түмэн хоёр ямар шүтэлцээ барилдлагатай болохыг илтгэнэ. Ийм учраас Урианхайчуудыг нум сум, харваа наадамгүйгээр төсөөлөх аргагүй. Урианхайчууд харийн эрхшээл дор явахдаа ч, өмнөх нийгмийн үзэл суртлын тэр хүнд үед ч гэсэн сурын харваагаа орхиж гээлгүй авч үлдэж чадсан ард түмэн. Хөдөө орон нутагт энэ уламжлал тасраагүйн хүчинд өнөөдөр Монгол төрийн их баяр цэнгэл наадамд Урианхай сурын харваа албан ёсоор орсон. Жил жилийн баяр наадам Урианхай сурын харваагаар эхэлж, Буриад, Халх сурын төрлөөр үргэлжилдэг . Энэ нь бас учиртай бөгөөд Урианхайн сур харваа бол хамгийн эртний шинжээ хадгалсан, үндэсний сурын ууган төрөл хэмээн хүлээн зөвшөөрөгдөж, тийнхүү харваа наадмын салхийг хагалж буй хэрэг юм. Хавчаахай гэж Монголын эртний судар шастирт тэмдэглэгдсэн нум бий. МНТ-д ч тэр цагт хавчаахай нум хэрэглэж байсан тухай гардаг. Тэгвэл энэ нумыг өнөөдрийг хүртэл хаяж гээгээгүй ард түмэн бол мөн л Урианхайчууд. Хүүхэд багачууд төдийгүй томчууд нь ч хавчаахай нумыг эвэр нумтай зэрэгцүүлээд өдгөө хэрэглэсээр байна. Нум сум, сур харвааны соёл гээд яривал энэ нь бүр тусдаа том сэдэв. Юутай ч энэ бол Урианхайчуудын түүх соёл, зан үйл, ёс уламжлалын маш олон талыг өөртөө шингээсэн өв соёлын нэг том цогц хэсэг билээ. -Урианхайчууд нум сумаа өөрсдөө урладаг байсан уу? - Мэдээж. Урианхайчууд ур дархаараа эртнээс алдартай байсан. Энэ бол нөгөө талаас нь аваад үзвэл зэр зэвсэг сайтай байсан гэсэн үг. Ур дархаараа алдартай, зэр зэвсэг сайтай ард түмэн баатарлаг байхаас яах вэ. Монголын нууц товчоонд, Чингис хааныг төрөх үед Бурхан Халдунаас Урианхайн Жарчудай өвгөн дархны хөөргөө үүрсээр Есүхэй баатарынд ирж, Тэмүжин хүүд булган өлгий бэлэглэсэн тухай өгүүлсэн байдаг. Энэ нь тэр цагт Урианхайчууд ур дархаараа алдартай байсны илэрхийлэл шүү дээ. Түүнээс урагшлуулаад хэлэх юм бол дээр өгүүлсэн Эргүнэ Хунгийн домогт бас энэ тухай тодорхой мэдээ бий. Домогт өгүүлснээр, бидний дээд өвөг Эргүнэ Хунд одож, 400 гаруй жил болоход анх орсон зам нь бөглөрсөн байж гэнэ. Зөвлөлдөн хэлэлцээд төмрийн хүдэртэй уулыг хөөрөгдөн сэтэлж зам гаргахаар болж, 70 шарын арьсаар аварга том хөөрөг хийж, төмрийн хүдэртэй уулыг хайлж урстал хөөрөгдөн зам гаргаж, тэндээсээ нүүж гарсан гэдэг. Энэ их үйл хэргийг хэн хийсэн гэхээр тэд бол Урианхайчууд байсан гэж байгаа. Энэ бол бас нэг баримт. Тийнхүү ур дархаараа алдартай байсан болохоор “урианхай” гэх нэр “уран” гэдэгтэй холбоотой үүссэн гэж тайлбарлах нь ч бас бий. -Урианхайчуудын уламжлалт шашин шүтлэгийн талаар сонирхуулахгүй юу? -Урианхайчууд эртнээс тэнгэр шүтлэгээрээ алдартай овог аймаг байв. Судрын чуулганы мэдээгээр, дээд тэнгэртэй харилцдаг хүмүүс хамгийн олон байдаг аймаг бол Урианхайчууд байсан гэдэг юм. Нэр алдартай бөө олонтой байжээ. Ер нь Урианхайчууд эртнээс их уул хайрхадын өмөг түшиг дор нутаглан сууж, аж төрж ирсэн улбаа ажиглагддаг. Жишээлэхэд, Чингис хааны дархалж тахисан, бүх монголчуудын аврал ивээлд нь сүсэглэдэг Бурхан Халдун хайрханы эзэдтэй Урианхайчууд харьцдаг байлаа. Салж тасарсан Урианхайчуудын нэг хэсэг нь Алтай хан хайрханыг түшин нутаглаж, энэ их хайрханы эзэн савдагт амь амьдралаа даатгаж, тахиж шүтэж ирсэн түүхтэй. Урианхайчууд дээд тэнгэр, уул, усны эзэн савдагтай харьцах талаараа алдартай байсан. Саяхныг хүртэл зүүн монголчуудын дотор тэнгэр дуугарахад заавал Урианхай хүнээр өчил өчүүлж, цацал цацуулдаг ёс уламжлал хадгалагдаж ирсэн судалгааны баримт бий. Энэ бол Урианхай хүний дээд тэнгэртэй харьцах эрдэм чадлыг илүү үнэлдэг, эрхэмлэн итгэдэг байсны нотолгоо юм даа. -Урианхайчууд туулиараа алдартай байх аа? -Тэгэлгүй яах вэ. Алтайн Урианхайчууд бол монголын дахь туулийн гол голомт, энэ соёлын өвийг тээгчид гэж хүлээн зөвшөөрөгддөг. Өнөөг хүртэл монголын баатарлаг туулийг үеэс үед өвлүүлэн хадгалж ирсэн гавъяатай ард түмэн бол Урианхайчууд. Жилхэр, Буян, Чойсүрэн, Авирмэд, уртнасан гээд олон гайхалтай туульчийг нэрлэж болно. Тууль бол эцэг тэнгэр, эх газар, энэ ахуй ертөнц гурвыг шүтэлцүүлэн барилдуулж, холбон амилуулж дуурсган хайлдаг ид шид оршсон урлагийн төрөл. Туульч хүн тууль хайлж ахуйдаа энэ орчлонгоос ангижран тасарч, тэнгэр газрын савслагад ордог, оршдог гэдэг. Тийм болохоор тууль хайлах Урианхайчуудын ёс уламжлалд олон нандин соёл хадгалагдаж байдаг. Тууль бол үзэл сэтгэлгээ, шүтлэг бишрэл, зан үйл, чанад ухаан, ахуй амьдралын олон талыг өөртөө шингээсэн бас нэгэн цогц өв соёл. Алтайн Урианхайчууд тууль хайлахаасаа өмнө заавал Алтайгаа магтдаг хатуу дэг уламжлалтай. Алтайн магтаалыг заавал хайлж, Алтан шаргаан хөлөглөсөн, үрийн үргэлжид 25 настай байдаг, Алтайн эзэн Алиа хонгороо магтан дуулж, хүсэл даатгал өргөдөг ёстой. Тиймээс Урианхайчуудын дунд “Алтайгүй тууль тууль биш, авгайгүй айл айл биш” гэх үг хүртэл байдаг. Ингэж Алтайгаа магтан дуулж, туулиа хайлснаар газар тэнгэрийн эзэн сахиустай холбогддог гэж үздэг. Туулийг дотор нь хатуу тууль, зөөлөн тууль гэж ангилах ба тэр болгоныг хайлах цаг хугацаа, зориулалт, тусгай утга учиртай. Урианхайд“Наран хаан хөвгүүн”, “Галзуу хар хөхөл”, “Хаан цэцэн зурхайч”, “Хүдэр мөнгөн тэвнэ”, “Хүрэл алтан дөш”, “Баян цагаан өвгөн”, “Эзэн улаан бодон”, “Арын өнчин яргай”, “Зул алдар хаан”
https://www.facebook.com/groups/805758390282778/?ref=shareгэх
зэрэг олон арван алдартай туулиуд бий.
УРИАНХАЙЧУУДЫН ҮҮХ ТҮҮХ..
Bolod.mn
Сэтгэгдэл (0)
Уншигчдын оруулсан сэтгэгдлийн талаар манай сайт хариуцлага хvлээхгvй болохыг анхаарна уу. Үгийн санд шүүлтүүр хийсэн болно
ХХААХҮЯ: Худалдан авалтын мэргэжилтэнг ажилд урьж байна 21:29 Төслийн хүрээнд Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яамнаас дараах чиг үүргийг хэрэгжүүлэх мэргэшсэн бараа, бүтээгдэхүүн худалдан авах мэргэжилтэн шалгаруулж авна.
Төслийн хүрээнд Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яамнаас дараах чиг үүргийг хэрэгжүүлэх мэргэшсэн бараа, бүтээгдэхүүн худалдан авах мэргэжилтэн шалгаруулж авна.
»»
Б.Оргил-Эрдэнэ: Согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ ёс зүйгүй үйлдэл гаргасандаа уучлалт хүсч байна 17:13 Өчигдөр олон нийтийн сүлжээнд "Ice Top" хамтлагийн гишүүн Б.Оргил-Эрдэнэ Макаод зүй бус авирлаж буй бичлэг цацагдсан.
Өчигдөр олон нийтийн сүлжээнд "Ice Top" хамтлагийн гишүүн Б.Оргил-Эрдэнэ Макаод зүй бус авирлаж буй бичлэг цацагдсан.
»»
"Цэцэг" хамтлаг 40-н жилийн дараа дахин тайзнаа 16:59 "Найзуудаа найзуудаа ирээрэй"
"Найзуудаа найзуудаа ирээрэй"
»»
Ерөнхийлөгч асан Ц.Элбэгдоржийг яллагдагчаар татах санал хүргүүлсэн гэв 16:22 Цагдаагийн байгууллагаас өнөөдөр “Ачит Ихт” ХХК-тай холбоотой хэргийн мөрдөн шалгах ажиллагааны явцын талаар мэдээлэл хийлээ.
Цагдаагийн байгууллагаас өнөөдөр “Ачит Ихт” ХХК-тай холбоотой хэргийн мөрдөн шалгах ажиллагааны явцын талаар мэдээлэл хийлээ.
»»
Жо Байден TikTok-ийг АНУ-д хориглож магадгүй хуульд гарын үсэг зурлаа 14:52 АНУ-ын төлөөлөгчдийн танхим бямба гарагт /2024.04.20/ дөрвөн хуулийн төсөл бүхий багцыг дэмжсэн. Эхний гурван төсөл нь Украин, Израил, Энэтхэг-Номхон далай дахь АНУ-ын холбоотнуудад цэргийн тусламж илгээх тухай байсан юм.
АНУ-ын төлөөлөгчдийн танхим бямба гарагт /2024.04.20/ дөрвөн хуулийн төсөл бүхий багцыг дэмжсэн. Эхний гурван төсөл нь Украин, Израил, Энэтхэг-Номхон далай дахь АНУ-ын холбоотнуудад цэргийн тусламж илгээх тухай байсан юм.
»»
Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яамнаас зөвлөх үйлчилгээний тухай зарлал 14:21 Уг төслийн гол зорилго нь ногоочдын орлогыг нэмэгдүүлэх, газар тариалан эрхлэхэд нь дэмжлэг үзүүлэх юм.
Уг төслийн гол зорилго нь ногоочдын орлогыг нэмэгдүүлэх, газар тариалан эрхлэхэд нь дэмжлэг үзүүлэх юм.
»»
Д.Трамп: Жо Байден еврейчүүдийг ч, палестинчуудыг ч үзэн яддаг 14:10 АНУ-ын Ерөнхийлөгч асан Доналд Трамп “Ерөнхийлөгч Жо Байден еврейн ард түмнийг ч, Палестины ард түмнийг ч үзэн яддаг” гэж сошиал хуудсандаа бичжээ.
АНУ-ын Ерөнхийлөгч асан Доналд Трамп “Ерөнхийлөгч Жо Байден еврейн ард түмнийг ч, Палестины ард түмнийг ч үзэн яддаг” гэж сошиал хуудсандаа бичжээ.
»»
Түрээсийн орон сууцны оршин суугчийг сонгон шалгаруулах журмын санал боловсруулав 14:00 НЗДТГ болон БНСУ-ын Экспорт-Импортын банк хамтран хэрэгжүүлж буй “Баянголын ам түрээсийн орон сууцны хороолол барих төсөл”-ийн хэрэгжүүлэгч талууд уулзалт зохион байгууллаа.
НЗДТГ болон БНСУ-ын Экспорт-Импортын банк хамтран хэрэгжүүлж буй “Баянголын ам түрээсийн орон сууцны хороолол барих төсөл”-ийн хэрэгжүүлэгч талууд уулзалт зохион байгууллаа.
»»
ХХААХҮЯ: Зөвлөх үйлчилгээний ажлын зар 13:54 Зөвлөх үйлчилгээний нэр: Барилгын ажлын хяналтын баг
Зөвлөх үйлчилгээний нэр: Барилгын ажлын хяналтын баг
»»
Бизнест тань давуу тал нэмэх ногоон зээл 13:17 Аливаа улс орны хөгжил, хүн ардын ахуй амьдралд барилгын салбар чухал үүрэг гүйцэтгэдэг билээ. Дэлхийн дулаарал, уур амьсгалын өөрчлөлттэй нүүр тулж буй энэ цаг
Аливаа улс орны хөгжил, хүн ардын ахуй амьдралд барилгын салбар чухал үүрэг гүйцэтгэдэг билээ. Дэлхийн дулаарал, уур амьсгалын өөрчлөлттэй нүүр тулж буй энэ цаг
»»
НҮБ-ын найм дахь Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Бан Ги Мүн Монголд хүрэлцэн ирээд байна 12:34 Дэлхийн 11 улс орны 300 гаруй зочид төлөөлөгч оролцож буй “Алтай дамнасан тогтвортой байдлын яриа хэлэлцээ” сэдэвт олон улсын чуулга уулзалт өнөөдөр Улаанбаатар хотноо эхэлсэн.
Дэлхийн 11 улс орны 300 гаруй зочид төлөөлөгч оролцож буй “Алтай дамнасан тогтвортой байдлын яриа хэлэлцээ” сэдэвт олон улсын чуулга уулзалт өнөөдөр Улаанбаатар хотноо эхэлсэн.
»»
Хоёр дахь удаагийн “Алтай дамнасан тогтвортой байдлын яриа хэлэлцээ” олон улсын чуулга уулзалт эхэллээ 11:58 Монгол Улсын Их Хурал, Америкийн Нэгдсэн Улсын Стэнфордын Их сургууль, Бүгд Найрамдах Солонгос Улсын “Бан Ги Мүн” сан хамтран зохион байгуулж буй “Алтай дамнасан
Монгол Улсын Их Хурал, Америкийн Нэгдсэн Улсын Стэнфордын Их сургууль, Бүгд Найрамдах Солонгос Улсын “Бан Ги Мүн” сан хамтран зохион байгуулж буй “Алтай дамнасан
»»
Монгол Улсад бэлэн гоймон үйлдвэрлэх зөвшөөрөлтэй 90 аж ахуйн нэгж 17 улсаас бэлэн гоймон импортолдог 11:51 Нийслэлийн прокурорын газраас Нийслэлийн эрүүл мэндийн газартай хамтран Сүхбаатар, Хан-Уул, Баянгол, Баянзүрх,
Нийслэлийн прокурорын газраас Нийслэлийн эрүүл мэндийн газартай хамтран Сүхбаатар, Хан-Уул, Баянгол, Баянзүрх,
»»
СЭРЭМЖЛҮҮЛЭГ: 12 настай хүү угаартаж нас барсан ба ээж нь ухаан ороогүй байна 11:37 2024 оны дөрөвдүгээр сарын 21-ний өдрийн 10:25 цагт Сонгинохайрхан дүүргийн 41 дүгээр хороо буюу Баруун салаанд
2024 оны дөрөвдүгээр сарын 21-ний өдрийн 10:25 цагт Сонгинохайрхан дүүргийн 41 дүгээр хороо буюу Баруун салаанд
»»
Одон орончид Дэлхийн вангийн гадаргуу дээрх асар том "зүрхний" нууцыг тайлжээ 11:22 Швейцарийн одон орончид Берны их сургууль болон Үндэсний одон орон судлалын PlanetS төвийн эрдэмтдийн хамт
Швейцарийн одон орончид Берны их сургууль болон Үндэсний одон орон судлалын PlanetS төвийн эрдэмтдийн хамт
»»
АН-аас Х.Баттулгыг хөөхийг шаардаж, зарим нь иргэдийн 1072 хувьцааг хуурч авсандаа уучлалт гуй гэв 11:19 АН-ынхан хэд хэдэн фракц болж эвлэлдэн нэгдэж чаддаггүй. Тэгвэл өнөөдөр тус намын зарим гишүүд намаасаа гарч буйгаа илэрхийлэв.
АН-ынхан хэд хэдэн фракц болж эвлэлдэн нэгдэж чаддаггүй. Тэгвэл өнөөдөр тус намын зарим гишүүд намаасаа гарч буйгаа илэрхийлэв.
»»
Төв аймагт 11 настай хүү айлын морь хөлсөлж унахдаа чирэгдэж, амь насаа алджээ 11:02 Төв аймгийн Борнуур суманд өчигдөр /2024.04.25/ 11 настай хүү айлын морь гуйж, хөлсөлж унажээ. Улмаар мориноос унаж, чирэгдсэн байдалтай амь насаа алдсан байна.
Төв аймгийн Борнуур суманд өчигдөр /2024.04.25/ 11 настай хүү айлын морь гуйж, хөлсөлж унажээ. Улмаар мориноос унаж, чирэгдсэн байдалтай амь насаа алдсан байна.
»»
ХҮН намаас татгалзаж буй гишүүдийн цуваа үргэлжлэв 10:42 Сонгууль-2024 болоход хоёр сарын хугацаа үлдээд буй билээ. Тэгвэл улс төрчдийн дунд сонгуулийн халуухан тулаантай
Сонгууль-2024 болоход хоёр сарын хугацаа үлдээд буй билээ. Тэгвэл улс төрчдийн дунд сонгуулийн халуухан тулаантай
»»
ҮАГ-т бие даан нэр дэвшигч 77 иргэн мөрийн хөтөлбөрөө хянуулахаар ирүүллээ 10:09 Үндэсний аудитын газар энэ сарын 22, 23, 24-ний өдрүүдэд УИХ-ын сонгуульд оролцох бие даан нэр дэвшигч 77 иргэний мөрийн хөтөлбөрийг хүлээн авлаа.
Үндэсний аудитын газар энэ сарын 22, 23, 24-ний өдрүүдэд УИХ-ын сонгуульд оролцох бие даан нэр дэвшигч 77 иргэний мөрийн хөтөлбөрийг хүлээн авлаа.
»»
Хятадууд 2030 он гэхэд саран дээр хөл тавина гэжээ 10:09 Өчигдөр бую дөрөвдүгээр сарын 24-ний өглөөний 9 цагт Хятад Улсын Жючуаний хиймэл дагуул хөөргөх төвд болсон
Өчигдөр бую дөрөвдүгээр сарын 24-ний өглөөний 9 цагт Хятад Улсын Жючуаний хиймэл дагуул хөөргөх төвд болсон
»»
“Алтай дамнасан тогтвортой байдлын яриа хэлэлцээ” олон улсын чуулга уулзалт эхэллээ 10:07 “Алтай дамнасан тогтвортой байдлын яриа хэлэлцээ” олон улсын чуулга уулзалт Төрийн ордонд эхэллээ.
“Алтай дамнасан тогтвортой байдлын яриа хэлэлцээ” олон улсын чуулга уулзалт Төрийн ордонд эхэллээ.
»»
Сонсголонгийн гүүрний нэг талын зорчих хэсгийг хаана 09:49 Хан-Уул дүүргийн 8, 9-р хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах Сонсголонгийн гүүрний зорчих хэсгийн зүүн талын /хойш/ чиглэлийн эгнээг хаахаар болжээ.
Хан-Уул дүүргийн 8, 9-р хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах Сонсголонгийн гүүрний зорчих хэсгийн зүүн талын /хойш/ чиглэлийн эгнээг хаахаар болжээ.
»»
БНСУ-ын Кореа Их сургуультай ухаалаг хотуудын мэргэжлийн чадавхыг бэхжүүлэхээр хамтарна 09:43 Нийслэлийн Засаг даргын Эдийн засаг, дэд бүтцийн асуудал хариуцсан нэгдүгээр орлогч П.Сайнзориг болон БНСУ-ын Кореа Их сургуулийн Хот судлалын тэнхимийн декан Др. Жусок О нар хамтран ажиллах санамж бичиг байгууллаа.
Нийслэлийн Засаг даргын Эдийн засаг, дэд бүтцийн асуудал хариуцсан нэгдүгээр орлогч П.Сайнзориг болон БНСУ-ын Кореа Их сургуулийн Хот судлалын тэнхимийн декан Др. Жусок О нар хамтран ажиллах санамж бичиг байгууллаа.
»»
МЕТА компанийн төлөөлөгчдийг хүлээн авч уулзав 09:41 Сонгуулийн ерөнхий хорооны дарга П.Дэлгэрнаран, нарийн бичгийн дарга Д.Даваа-Очир болон холбогдох албан тушаалтнууд МЕТА компанийн Төв Азийн орнууд, Монгол,
Сонгуулийн ерөнхий хорооны дарга П.Дэлгэрнаран, нарийн бичгийн дарга Д.Даваа-Очир болон холбогдох албан тушаалтнууд МЕТА компанийн Төв Азийн орнууд, Монгол,
»»
К.Токаев Их Британийн Гадаад хэргийн сайд Д.Камеронтой уулзжээ 09:40 Казахстаны Ерөнхийлөгч Касым-Жомарт Токаев тус улсад албан ёсны айлчлал хийж буй Их Британи, Умард Ирландын Нэгдсэн Вант Улсын Гадаад хэрэг,
Казахстаны Ерөнхийлөгч Касым-Жомарт Токаев тус улсад албан ёсны айлчлал хийж буй Их Британи, Умард Ирландын Нэгдсэн Вант Улсын Гадаад хэрэг,
»»
Ч.Өнөржаргал: Нийгмийн даатгал, нэмэлт даатгал хоёр тусдаа ойлголт 09:16 СЭЗИС-ийн НББ-ийн тэнхимийн ахлах багш, татварын мэргэшсэн зөвлөх Ч.Өнөржаргалтай цаг үеийн асуудлаар ярилцлаа.
СЭЗИС-ийн НББ-ийн тэнхимийн ахлах багш, татварын мэргэшсэн зөвлөх Ч.Өнөржаргалтай цаг үеийн асуудлаар ярилцлаа.
»»
“Жагсаалтын 48 мөнгө гаргахгүй, барьцаалагдахгүйгээр гишүүн болно” 08:27 УИХ-ын Хууль зүйн байнгын хорооны ээлжит хуралдаан боллоо. Хуралдаанаар Монгол Улсын шүүх эрх мэдлийн хөгжлийн бодлого батлах тухай, Авлигатай тэмцэх
УИХ-ын Хууль зүйн байнгын хорооны ээлжит хуралдаан боллоо. Хуралдаанаар Монгол Улсын шүүх эрх мэдлийн хөгжлийн бодлого батлах тухай, Авлигатай тэмцэх
»»
Эмийн үнийг хуулиар зохицуулна 18:36 Засгийн газрын ээлжит хуралдаанаар Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл”, түүнтэй
Засгийн газрын ээлжит хуралдаанаар Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл”, түүнтэй
»»
БНСУ-ын Кореа Их сургуультай ухаалаг хотуудын мэргэжлийн чадавхыг бэхжүүлэхээр хамтарч ажиллана 17:12 Нийслэлийн Засаг даргын Эдийн засаг, дэд бүтцийн асуудал хариуцсан нэгдүгээр орлогч П.Сайнзориг болон БНСУ-ын Кореа Их сургуулийн
Нийслэлийн Засаг даргын Эдийн засаг, дэд бүтцийн асуудал хариуцсан нэгдүгээр орлогч П.Сайнзориг болон БНСУ-ын Кореа Их сургуулийн
»»
Улаанбаатар хотын Бонд босгох төсөлд Европын Сэргээн Босголт Хөгжлийн Банктай хамтран ажиллана 17:09 Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагч Х.Нямбаатар өнөөдөр Европын Сэргээн Босголт Хөгжлийн Банкны Төв Азийн бүс хариуцсан захирал Сузанна Харгитай
Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагч Х.Нямбаатар өнөөдөр Европын Сэргээн Босголт Хөгжлийн Банкны Төв Азийн бүс хариуцсан захирал Сузанна Харгитай
»»
Услалтын системийг шинэчлэн сайжруулах барилгын ажил Эрдэнэбүрэн дэд төслийн тендерийн урилга 16:59 Энэхүү тендер шалгаруулалтад зөвхөн дор дурдсан чадварын үндсэн шаардлагыг хангасан эрх бүхий тендерт оролцогч оролцоно.
Энэхүү тендер шалгаруулалтад зөвхөн дор дурдсан чадварын үндсэн шаардлагыг хангасан эрх бүхий тендерт оролцогч оролцоно.
»»
Хангай зочид буудлын эзэмшигчид татвараа нөхөж төлөх шаардлага тавилаа 16:46 Улаанбаатар хотын төвд байрлах Хангай зочид буудлын барилга анх 1982 онд баригдсан байдаг. Гэсэн хэдий ч эзэмшигч нь ашиглахгүй балгас хэлбэрээр 30 орчим жил болсон.
Улаанбаатар хотын төвд байрлах Хангай зочид буудлын барилга анх 1982 онд баригдсан байдаг. Гэсэн хэдий ч эзэмшигч нь ашиглахгүй балгас хэлбэрээр 30 орчим жил болсон.
»»
Тендерийн урилга 16:26 Дэлгэрэнгүй мэдээлэл авах болон тендерийн баримт бичигтэй танилцах сонирхолтой эрх бүхий тендерт оролцогч нь дараах хаягаар хандана:
Дэлгэрэнгүй мэдээлэл авах болон тендерийн баримт бичигтэй танилцах сонирхолтой эрх бүхий тендерт оролцогч нь дараах хаягаар хандана:
»»
Фото сурвалжилга: Нийтийн эзэмшлийн зам талбайд стандарт мөрдүүлэн, зөрчлийг арилгаж байна 16:23 2024 оныг “Тохижилт-бүтээн байгуулалтын жил” болгон зарласантай холбоотойгоор хотын гол магистрал зам дагуух нийтийн эзэмшлийн зам талбайд стандарт мөрдүүлэн, зөрчлийг арилгах ажлыг үе шаттайгаар хийж буй.
2024 оныг “Тохижилт-бүтээн байгуулалтын жил” болгон зарласантай холбоотойгоор хотын гол магистрал зам дагуух нийтийн эзэмшлийн зам талбайд стандарт мөрдүүлэн, зөрчлийг арилгах ажлыг үе шаттайгаар хийж буй.
»»
ХХААХҮЯ: Худалдан авалтын мэргэжилтэнг ажилд урьж байна 16:00 Төслийн хүрээнд Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яамнаас дараах чиг үүргийг хэрэгжүүлэх мэргэшсэн бараа, бүтээгдэхүүн худалдан авах мэргэжилтэн шалгаруулж авна.
Төслийн хүрээнд Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яамнаас дараах чиг үүргийг хэрэгжүүлэх мэргэшсэн бараа, бүтээгдэхүүн худалдан авах мэргэжилтэн шалгаруулж авна.
»»
"Эрин эверест интернэшнл" сургуулийг төрийн өмчид авах асуудлаар уулзалт хийлээ 15:51 Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагч Х.Нямбаатар өнөөдөр Баянгол дүүргийн 29 дүгээр хороонд байрлах "Эрин эверест интернэшнл" сургуулийн
Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагч Х.Нямбаатар өнөөдөр Баянгол дүүргийн 29 дүгээр хороонд байрлах "Эрин эверест интернэшнл" сургуулийн
»»
Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яамнаас зөвлөх үйлчилгээний тухай зарлал 15:27 Уг төслийн гол зорилго нь ногоочдын орлогыг нэмэгдүүлэх, газар тариалан эрхлэхэд нь дэмжлэг үзүүлэх юм.
Уг төслийн гол зорилго нь ногоочдын орлогыг нэмэгдүүлэх, газар тариалан эрхлэхэд нь дэмжлэг үзүүлэх юм.
»»
"Замын-Үүд, Даланзадгад, Цогтцэций, Ханбогд сумыг хот, Цагаанхадыг тосгон болгоно" 15:09 Ерөнхий сайд энэ сарын 17-ны өдрийн Засгийн газрын хуралдаанаар Хот, тосгоны эрхзүйн байдлын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах үүргийг ЗГХЭГ, Сангийн яам, ХЗДХЯ, Улаанбаатар хотын захирагчид өгсөн. Энэ үүргийн дагуу дээрх хуулийн төсөлд хэрхэн өөрчлөлт оруулах тухай асуудлыг Засгийн газрын өнөөдрийн хуралдаанаар хэлэлцжээ.
Ерөнхий сайд энэ сарын 17-ны өдрийн Засгийн газрын хуралдаанаар Хот, тосгоны эрхзүйн байдлын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах үүргийг ЗГХЭГ, Сангийн яам, ХЗДХЯ, Улаанбаатар хотын захирагчид өгсөн. Энэ үүргийн дагуу дээрх хуулийн төсөлд хэрхэн өөрчлөлт оруулах тухай асуудлыг Засгийн газрын өнөөдрийн хуралдаанаар хэлэлцжээ.
»»
Төв магистрал замуудыг бүхэлд нь хучна 15:01 Нийслэлийн удирдлага нийтийн эзэмшил газрыг зориулалт бусаар ашигласан, хашиж хаасан зөрчлийг үе шаттай арилжуулж байгаа билээ.
Нийслэлийн удирдлага нийтийн эзэмшил газрыг зориулалт бусаар ашигласан, хашиж хаасан зөрчлийг үе шаттай арилжуулж байгаа билээ.
»»
Дэлбэрэлтэд өртсөн БЗД-ын 207-р байрыг ашиглах боломжгүй гэсэн дүгнэлт гарчээ 14:56 Шадар сайд С.Амарсайхан Засгийн газрын хуралдааны шийдвэрийг танилцуулж байна.
Шадар сайд С.Амарсайхан Засгийн газрын хуралдааны шийдвэрийг танилцуулж байна.
»»
БНКУ-ын Парламентын дарга Н.Шакиев Чингис хаан Үндэсний музейд зочлов 14:45 Монгол Улсын Их Хурлын дарга Г.Занданшатарын урилгаар Бүгд Найрамдах Киргиз Улсын Жогорку Кенеш (парламент)-ийн дарга Нурланбек Шакиев энэ сарын
Монгол Улсын Их Хурлын дарга Г.Занданшатарын урилгаар Бүгд Найрамдах Киргиз Улсын Жогорку Кенеш (парламент)-ийн дарга Нурланбек Шакиев энэ сарын
»»
ЗАСГИЙН ГАЗАР: Онцгой байдлын алба хаагчдын хувцас хэрэгслийг сайжруулахад 25 тэрбум төгрөг зарцуулна 14:43 Засгийн газрын хуралдааны шийдвэрийг танилцуулж байна.
Засгийн газрын хуралдааны шийдвэрийг танилцуулж байна.
»»
"Монгол, Тайландын иргэд харилцан визгүй 60 хоног зорчино 14:35 Тайландын Хаант Улсад албан ёсны айлчлал хийж буй Гадаад харилцааны сайд Б.Батцэцэг 2024 оны дөрөвдүгээр сарын 23-ны өдөр тус улсын Шадар сайд бөгөөд
Тайландын Хаант Улсад албан ёсны айлчлал хийж буй Гадаад харилцааны сайд Б.Батцэцэг 2024 оны дөрөвдүгээр сарын 23-ны өдөр тус улсын Шадар сайд бөгөөд
»»
Финлянд болон Эстонд их хэмжээний цас орж, байгалийн гамшигт үзэгдэл тохиолджээ 13:35 Финлянд болон Эстонд орон нутгийн цагаар дөрөвдүгээр сарын 23-нд сүүлийн зуун жил ороогүй их хэмжээний цас орж, байгалийн гамшигт үзэгдэл тохиолджээ.
Финлянд болон Эстонд орон нутгийн цагаар дөрөвдүгээр сарын 23-нд сүүлийн зуун жил ороогүй их хэмжээний цас орж, байгалийн гамшигт үзэгдэл тохиолджээ.
»»
Гэрийн тэжээвэр амьтны тухай хуулийн танилцуулга 13:31 Гэрийн тэжээвэр амьтны тухай хуульд дараах онцлог зохицуулалтыг тусгасан. Үүнд:
Гэрийн тэжээвэр амьтны тухай хуульд дараах онцлог зохицуулалтыг тусгасан. Үүнд:
»»
ХХААХҮЯ: Зөвлөх үйлчилгээний ажлын зар 13:26 Зөвлөх үйлчилгээний нэр: Барилгын ажлын хяналтын баг
Зөвлөх үйлчилгээний нэр: Барилгын ажлын хяналтын баг
»»
Ачааны автомашин шатаж, 45 настай иргэн амиа алджээ 13:23 Өмнөговь аймаг, Цогтцэций сум, Сийрст багийн “Гашуун сухайт” чиглэлийн авто замын зорчих хэсэгт /аймгийн төвөөс зүүн урд зүгт 112 км-т, сумын төвөөс зүүн урд зүгт 12 км-т/
Өмнөговь аймаг, Цогтцэций сум, Сийрст багийн “Гашуун сухайт” чиглэлийн авто замын зорчих хэсэгт /аймгийн төвөөс зүүн урд зүгт 112 км-т, сумын төвөөс зүүн урд зүгт 12 км-т/
»»
Үхрийн мах 17,500-21,500 төгрөгийн үнэтэй байна 13:22 Хүчит шонхор, Дэнжийн 1000 захад борлуулагдаж буй махны үнийн мэдээллийг хүргэж байна.
Хүчит шонхор, Дэнжийн 1000 захад борлуулагдаж буй махны үнийн мэдээллийг хүргэж байна.
»»
Ногоон автобусны хэргийн шүүх хурлыг хойшлуулжээ 13:01 "Ногоон автобус" худалдан авах ажиллагаатай холбоотой А.Ганхуяг нарын 24 хүнд холбогдох хэргийн шүүх хурлын урьдчилсан хэлэлцүүлгийг өнөөдөр /2024.04.24/ товлосон ч өмгөөлөгчдийн хүсэлтээр хойшлуулжээ.
"Ногоон автобус" худалдан авах ажиллагаатай холбоотой А.Ганхуяг нарын 24 хүнд холбогдох хэргийн шүүх хурлын урьдчилсан хэлэлцүүлгийг өнөөдөр /2024.04.24/ товлосон ч өмгөөлөгчдийн хүсэлтээр хойшлуулжээ.
»»
Н.Батсуурь аварга бүх оддын барилдааны зохион байгуулагчдыг шагналаа өгөхийг шаардав 12:58 “Пэпси Алтан цом бүх оддын барилдаан” гуравдугаар сарын 16-ны өдөр болсон. Уг барилдааныг Монголын үндэсний бөхийг хөгжүүлэх зорилгоор Premier sport суваг,
“Пэпси Алтан цом бүх оддын барилдаан” гуравдугаар сарын 16-ны өдөр болсон. Уг барилдааныг Монголын үндэсний бөхийг хөгжүүлэх зорилгоор Premier sport суваг,
»»
Жо Байден TikTok-ийг АНУ-д хориглож магадгүй хуульд гарын үсэг зурлаа 14:52 АНУ-ын төлөөлөгчдийн танхим бямба гарагт /2024.04.20/ дөрвөн хуулийн төсөл бүхий багцыг дэмжсэн. Эхний гурван төсөл нь Украин, Израил, Энэтхэг-Номхон далай дахь АНУ-ын холбоотнуудад цэргийн тусламж илгээх тухай байсан юм.
АНУ-ын төлөөлөгчдийн танхим бямба гарагт /2024.04.20/ дөрвөн хуулийн төсөл бүхий багцыг дэмжсэн. Эхний гурван төсөл нь Украин, Израил, Энэтхэг-Номхон далай дахь АНУ-ын холбоотнуудад цэргийн тусламж илгээх тухай байсан юм.
»»
Д.Трамп: Жо Байден еврейчүүдийг ч, палестинчуудыг ч үзэн яддаг 14:10 АНУ-ын Ерөнхийлөгч асан Доналд Трамп “Ерөнхийлөгч Жо Байден еврейн ард түмнийг ч, Палестины ард түмнийг ч үзэн яддаг” гэж сошиал хуудсандаа бичжээ.
АНУ-ын Ерөнхийлөгч асан Доналд Трамп “Ерөнхийлөгч Жо Байден еврейн ард түмнийг ч, Палестины ард түмнийг ч үзэн яддаг” гэж сошиал хуудсандаа бичжээ.
»»
НҮБ-ын найм дахь Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Бан Ги Мүн Монголд хүрэлцэн ирээд байна 12:34 Дэлхийн 11 улс орны 300 гаруй зочид төлөөлөгч оролцож буй “Алтай дамнасан тогтвортой байдлын яриа хэлэлцээ” сэдэвт олон улсын чуулга уулзалт өнөөдөр Улаанбаатар хотноо эхэлсэн.
Дэлхийн 11 улс орны 300 гаруй зочид төлөөлөгч оролцож буй “Алтай дамнасан тогтвортой байдлын яриа хэлэлцээ” сэдэвт олон улсын чуулга уулзалт өнөөдөр Улаанбаатар хотноо эхэлсэн.
»»
Хятадууд 2030 он гэхэд саран дээр хөл тавина гэжээ 10:09 Өчигдөр бую дөрөвдүгээр сарын 24-ний өглөөний 9 цагт Хятад Улсын Жючуаний хиймэл дагуул хөөргөх төвд болсон
Өчигдөр бую дөрөвдүгээр сарын 24-ний өглөөний 9 цагт Хятад Улсын Жючуаний хиймэл дагуул хөөргөх төвд болсон
»»
БНСУ-ын Кореа Их сургуультай ухаалаг хотуудын мэргэжлийн чадавхыг бэхжүүлэхээр хамтарна 09:43 Нийслэлийн Засаг даргын Эдийн засаг, дэд бүтцийн асуудал хариуцсан нэгдүгээр орлогч П.Сайнзориг болон БНСУ-ын Кореа Их сургуулийн Хот судлалын тэнхимийн декан Др. Жусок О нар хамтран ажиллах санамж бичиг байгууллаа.
Нийслэлийн Засаг даргын Эдийн засаг, дэд бүтцийн асуудал хариуцсан нэгдүгээр орлогч П.Сайнзориг болон БНСУ-ын Кореа Их сургуулийн Хот судлалын тэнхимийн декан Др. Жусок О нар хамтран ажиллах санамж бичиг байгууллаа.
»»
К.Токаев Их Британийн Гадаад хэргийн сайд Д.Камеронтой уулзжээ 09:40 Казахстаны Ерөнхийлөгч Касым-Жомарт Токаев тус улсад албан ёсны айлчлал хийж буй Их Британи, Умард Ирландын Нэгдсэн Вант Улсын Гадаад хэрэг,
Казахстаны Ерөнхийлөгч Касым-Жомарт Токаев тус улсад албан ёсны айлчлал хийж буй Их Британи, Умард Ирландын Нэгдсэн Вант Улсын Гадаад хэрэг,
»»
Фүкүшима цахилгаан станцын далайд цутгаж буй усыг шинжилж эхэллээ 11:40 Олон улсын атомын энергийн агентлаг мягмар гарагаас эхлэн Фүкүшима цахилгаан станцын Номхон далайд гаргаж буй усны цацраг идэвхийн хэмжээг шинжилж эхэллээ.
Олон улсын атомын энергийн агентлаг мягмар гарагаас эхлэн Фүкүшима цахилгаан станцын Номхон далайд гаргаж буй усны цацраг идэвхийн хэмжээг шинжилж эхэллээ.
»»
Сонгуулийг луйвардсан гэж Дональд Трампыг буруутгажээ 15:11 ВАШИНГТОН, 2024 оны дөрөвдүгээр сарын 23 /AP/. Дональд Трамп порно жүжигчин Сторми Дэниэлст дуугүй
ВАШИНГТОН, 2024 оны дөрөвдүгээр сарын 23 /AP/. Дональд Трамп порно жүжигчин Сторми Дэниэлст дуугүй
»»
Тайваньд нэг хоногт 200 гаруй удаа газар хөдөлжээ 13:44
БНХАУ-д болсон үерийн улмаас дөрвөн хүн энджээ 10:06 БНХАУ-ын хамгийн их хүн амтай мужуудын нэг болох Гуандунд хүчтэй аадар бороо орсны улмаас үер болж, дөрвөн хүн амь үрэгджээ. Одоогийн байдлаар тус мужийн 110 мянга гаруй хүнийг яаралтай нүүлгэн шилжүүлээд байна.
БНХАУ-ын хамгийн их хүн амтай мужуудын нэг болох Гуандунд хүчтэй аадар бороо орсны улмаас үер болж, дөрвөн хүн амь үрэгджээ. Одоогийн байдлаар тус мужийн 110 мянга гаруй хүнийг яаралтай нүүлгэн шилжүүлээд байна.
»»
“Tesla”-ийн борлуулалт буурч, цахилгаан автомашинаа 2,000 ам.доллароор хямдруулав 18:01 “Magnificent 7” гэгддэг хамгийн том технологийн долоон компаниас “Microsoft”, “Meta platforms”, “Alphabet”, болон “Tesla”
“Magnificent 7” гэгддэг хамгийн том технологийн долоон компаниас “Microsoft”, “Meta platforms”, “Alphabet”, болон “Tesla”
»»
Франц “хязгааргүй” эрчим хүч үйлдвэрлэх чадамжтай цөмийн реактор бүтээж эхэлжээ 17:30 Парис хотын Елисей ордонд 2006 онд болсон нартай ижил хязгааргүй эрчим хүч гаргаж авах цөмийн реакторын төсөл
Парис хотын Елисей ордонд 2006 онд болсон нартай ижил хязгааргүй эрчим хүч гаргаж авах цөмийн реакторын төсөл
»»
АНУ-ын онцгой байдлын алба гал руу аврагчдаа явуулах биш, дрон нисгэн унтрааж байна 12:26 Аль ч улсад онцгой байдлын алба хаагчдыг хамгийн эрсдэлтэй ажил эрхэлдэгт тооцдог. Хаана ямар гамшиг, аюулт үзэгдэл
Аль ч улсад онцгой байдлын алба хаагчдыг хамгийн эрсдэлтэй ажил эрхэлдэгт тооцдог. Хаана ямар гамшиг, аюулт үзэгдэл
»»
Газын зурваст амиа алдсан хүний тоо 34049 болжээ 11:55 Палестины яаралтай тусламжийнхан хамгийн сүүлд Хан-Юнис дэх эмнэлгийн цогцолборт болсон
Палестины яаралтай тусламжийнхан хамгийн сүүлд Хан-Юнис дэх эмнэлгийн цогцолборт болсон
»»
Казахстанд үерийн улмаас 634 цооногийн олборлолтыг түр зогсоожээ 14:07 Казахстаны хоёр бүс нутагт газрын тос олборлодог компаниуд үерийн гамшгийн улмаас 634 цооногийн ажиллагааг түр зогсоожээ. Тус улсын Эрчим хүчний яам мэдээлснээр,
Казахстаны хоёр бүс нутагт газрын тос олборлодог компаниуд үерийн гамшгийн улмаас 634 цооногийн ажиллагааг түр зогсоожээ. Тус улсын Эрчим хүчний яам мэдээлснээр,
»»
Японд газар хөдлөлтийн улмаас 9 хүн гэмтжээ 13:52 Япон Улсын баруун өмнөд хэсэгт хүчтэй газар хөдлөлт болж, есөн хүн хөнгөн гэмтэн, усны хоолойн шугам сүлжээ эвдэрч, хөрсний гулгалт үүссэн байна.
Япон Улсын баруун өмнөд хэсэгт хүчтэй газар хөдлөлт болж, есөн хүн хөнгөн гэмтэн, усны хоолойн шугам сүлжээ эвдэрч, хөрсний гулгалт үүссэн байна.
»»
Казахстан улсад гэр бүлийн хүчирхийллийн улмаас жилд 80 гаруй эмэгтэй амиа алддаг 10:46 Эхнэрээ найман цагийн турш зэрлэг балмадаар зодож хөнөөсөн Казахстан улсын Эдийн засгийн сайд асан Куандык Бишимбаевыг
Эхнэрээ найман цагийн турш зэрлэг балмадаар зодож хөнөөсөн Казахстан улсын Эдийн засгийн сайд асан Куандык Бишимбаевыг
»»
“Их-7” сайдууд Ойрхи Дорнодын асуудлаар хуралдаж байна 08:27 “Их-7” бүлгийн гадаад хэргийн сайд нар Иранаас Израиль руу хийсэн томоохон дайралтад ямар хариу өгөх талаар хэлэлцэж байна. Японы Гадаад хэргийн сайд Камикава Йоко "Их 7"-ын хурлын үеэр Иран,
“Их-7” бүлгийн гадаад хэргийн сайд нар Иранаас Израиль руу хийсэн томоохон дайралтад ямар хариу өгөх талаар хэлэлцэж байна. Японы Гадаад хэргийн сайд Камикава Йоко "Их 7"-ын хурлын үеэр Иран,
»»
Филиппинд цахимаар мөрийтэй тоглосон Хятад иргэн баривчлагджээ 16:16 Филиппинд суугаа Хятадын ЭСЯ хилийн чанадад Хятадын иргэн мөрийтэй тоглосон асуудлаар Филиппиний хууль сахиулах байгууллагатай холбоотой ажиллаж, Филиппиний үйл ажиллагааг дэмжинэ гэдгээ мэдэгдэв.
Филиппинд суугаа Хятадын ЭСЯ хилийн чанадад Хятадын иргэн мөрийтэй тоглосон асуудлаар Филиппиний хууль сахиулах байгууллагатай холбоотой ажиллаж, Филиппиний үйл ажиллагааг дэмжинэ гэдгээ мэдэгдэв.
»»
Д.Трамп Польшийн Ерөнхийлөгчтэй Нью-Йоркт уулзжээ 13:39 Бүгд найрамдах намаас /БНН/ АНУ-ын ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвших нь тодорхой болоод байгаа Дональд Трамп Польшийн Ерөнхийлөгч Анжэ Дудатай лхагва гарагт Нью-Йорк хотод уулзжээ.
Бүгд найрамдах намаас /БНН/ АНУ-ын ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвших нь тодорхой болоод байгаа Дональд Трамп Польшийн Ерөнхийлөгч Анжэ Дудатай лхагва гарагт Нью-Йорк хотод уулзжээ.
»»
Ахмадуудад туслах робот хүүг зохион бүтээжээ 14:45 Германий “Navel Robotics” гэх гарааны компани өндөр настнуудын асрамжийн газарт ашиглах зориулалттай робот үйлдвэрлэж эхэлжээ.
Германий “Navel Robotics” гэх гарааны компани өндөр настнуудын асрамжийн газарт ашиглах зориулалттай робот үйлдвэрлэж эхэлжээ.
»»
Газар тариалан, гурилын үйлдвэрлэл жилд 3-4% ашигтай. Харин уул уурхайн үйлдвэрлэл 40-50% ашигтай 20:57
Дубай хотод “нисдэг хүмүүс”-ийн анхны уралдаан зохион байгуулагджээ 14:35 Арабын Нэгдсэн Эмират Улсын Дубай хотод өчигдөр анх удаагаа “нисдэг хүмүүс”-ийн уралдаан зохион байгуулагджээ.
Арабын Нэгдсэн Эмират Улсын Дубай хотод өчигдөр анх удаагаа “нисдэг хүмүүс”-ийн уралдаан зохион байгуулагджээ.
»»
ОХУ-ын Алс Дорнодын Сахалин мужид их хэмжээний цас орсон байна 11:28 ОХУ-ын Алс Дорнодын Сахалин мужид энэ сарын 24-ний өдрөөс эхлэн их хэмжээний цасан шуурга гурван өдөр үргэлжилж, урд өмнө нь болж байгаагүй байгалийн аюулт үзэгдэл тохиолоо.
ОХУ-ын Алс Дорнодын Сахалин мужид энэ сарын 24-ний өдрөөс эхлэн их хэмжээний цасан шуурга гурван өдөр үргэлжилж, урд өмнө нь болж байгаагүй байгалийн аюулт үзэгдэл тохиолоо.
»»
Хятад-Монголын олон улсын худалдааны хот 17:13
“Алтан холбоо” 1 – Хилийн Эрээн боомт 17:02 “Алтан холбоо” нэвтрүүлгийн эхний дугаараар та бидний сайн мэдэх Эрээн – Замын-Үүд боомтыг танилцууллаа.
“Алтан холбоо” нэвтрүүлгийн эхний дугаараар та бидний сайн мэдэх Эрээн – Замын-Үүд боомтыг танилцууллаа.
»»
Орос үндэстний цорын ганц шян 16:30 “Шинэ зууны Хятадын зураглал·Хөлөнбуйр дахь аялал”
“Шинэ зууны Хятадын зураглал·Хөлөнбуйр дахь аялал”
»»
Шинэ Барга зүүн хошууны Соёлын ордон 18:24 Шинэ зууны Хятадын зураглал·Хөлөнбуйр дахь аялал”
Шинэ зууны Хятадын зураглал·Хөлөнбуйр дахь аялал”
»»
Мияа: Мөрөөдөл эхэлсэн газар 17:41 Гадаад хүмүүс Хятадад
Гацууртын Л.Чинбат гарал үүслийн бичиггүй 300 тооны адууг нь нутагтаа оруулахыг эсэргүүцсэн малчдыг машинаараа дайрав 11:38 Гацуурт компанийн ерөнхий захирал Л.Чинбат адууг нь албадан гаргах гэсэн Сэлэнгэ аймгийн Цагааннуур сумын малчдыг
Гацуурт компанийн ерөнхий захирал Л.Чинбат адууг нь албадан гаргах гэсэн Сэлэнгэ аймгийн Цагааннуур сумын малчдыг
»»
Нүдний хагалгаанд яаралтай орох шаардлагатай 5 хүүхэдтэй Д.Алтанчимэгт тусалцгаая 17:58 Нүдний хагалгаанд яаралтай орох шаардлагатай 5 хүүхэдтэй Д.Алтанчимэгт тусалцгаая Утас: 8071-6660 /шууд/ Хаан банк #5417007768
Нүдний хагалгаанд яаралтай орох шаардлагатай 5 хүүхэдтэй Д.Алтанчимэгт тусалцгаая Утас: 8071-6660 /шууд/ Хаан банк #5417007768
»»
“Tesla” компанийн салбарыг Монголд байгуулахыг хүсэв 10:08 Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ өчигдөр АНУ-ын “Tesla”, “SpaceX” компанийн гүйцэтгэх захирал, “Twitter” компанийн
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ өчигдөр АНУ-ын “Tesla”, “SpaceX” компанийн гүйцэтгэх захирал, “Twitter” компанийн
»»
С.Ганбаатар: Надад гуравхан сар ерөнхийлөгч, ерөнхий сайдынхаа суудлыг өгчих. Би яаж энэ улсыг босгох вэ? гэдгийг харуулъя 10:51 УИХ-ын гишүүн С.Ганбаатар сэтгүүлчдийн асуултанд хариуллаа.
УИХ-ын гишүүн С.Ганбаатар сэтгүүлчдийн асуултанд хариуллаа.
»»
Жолооч нар зогсоол дээр маргалдаж, санаатайгаар нэгнийхээ автомашиныг мөргөжээ 09:05 Нийслэлийн Баянгол дүүргийн 9 дүгээр хороонд байрлах орон сууцны гадна, хүүхдийн талбайн зогсоол дээр "Хүмүүс нэгнээ
Нийслэлийн Баянгол дүүргийн 9 дүгээр хороонд байрлах орон сууцны гадна, хүүхдийн талбайн зогсоол дээр "Хүмүүс нэгнээ
»»
Л.Аззаяа: Бэлэг гээд өгсөн цагаан торонд мөнгө байгааг мэдээгүй. Харанхуй, хүйтэн байсан учраас гэртээ очоод задалсан 17:44 Хөгжлийн Банкны гэх хэргийн гэм буруугийн шүүх хуралдаан Улаанбаатар чуулгын байранд долоо дахь өдрөө үргэлжилж байна.
Хөгжлийн Банкны гэх хэргийн гэм буруугийн шүүх хуралдаан Улаанбаатар чуулгын байранд долоо дахь өдрөө үргэлжилж байна.
»»
Д.Сумъяабазар: С.Амарсайхантай ЗГ-ын хуралдааны үеэр муудсандаа уучлал гуйсан 10:55 Д.Сумъяабазар: С.Амарсайхантай ЗГ-ын хуралдааны үеэр муудсандаа уучлал гуйсан.
Д.Сумъяабазар: С.Амарсайхантай ЗГ-ын хуралдааны үеэр муудсандаа уучлал гуйсан.
»»
Ч.Хүрэлбаатар: Х.Баттулга арьс, ширний экспортыг зогсоосон нь маш буруу бодлого байсан 18:20
Монголбанкны Эрдэнэсийн сангаас түүх, соёлын үнэт зүйлс алдагдаагүй 09:58 УИХ-ын чуулганы өнөөдрийн /2023.03.31/ хуралдаан эхэллээ. Хуралдаанаар Монголбанкнаас 2022 оны арванхоёрдугаар
УИХ-ын чуулганы өнөөдрийн /2023.03.31/ хуралдаан эхэллээ. Хуралдаанаар Монголбанкнаас 2022 оны арванхоёрдугаар
»»
Барилгын хөгжлийн төвийн хамт олон цусаа хандивлалаа 18:40 Барилгын хөгжлийн төвийн хамт олон өнөөдөр цус хандивлах ээлжит өдөрлөгөө зохион байгууллаа. Тус байгууллага нь цус сэлбэлт судлалын үндэсний төвтэй хамтран уг өдөрлөгийг 2018 оноос хойш жилд хоёр удаа зохион байгуулдаг юм байна.
Барилгын хөгжлийн төвийн хамт олон өнөөдөр цус хандивлах ээлжит өдөрлөгөө зохион байгууллаа. Тус байгууллага нь цус сэлбэлт судлалын үндэсний төвтэй хамтран уг өдөрлөгийг 2018 оноос хойш жилд хоёр удаа зохион байгуулдаг юм байна.
»»
У.Равдан: Миний ээж хэзээ ч эх орноосоо урвах хүн биш! 16:56 Яруу найрагч Ц.Хуланг ТЕГ-аас саатуулж, улмаар нэг сар цагдан хорих шийдвэрийг шүүхээс гаргасан.
Яруу найрагч Ц.Хуланг ТЕГ-аас саатуулж, улмаар нэг сар цагдан хорих шийдвэрийг шүүхээс гаргасан.
»»