үүднээс украины Freedom ТВ, Гроші, Новости ICTV, 24 Канал суваг, украины шинжээч Кирилл Сазонов, цэргийн эксперт Андрей Ковалев, Денис Попович нарын ярьснаас түүвэрлэн орчуулж сонирхуулъя. Энд sonin.mn сайтын байр суурь тусгагдаагүй болно.

Орос Украинд 10 сар дайн хийлээ. Стратегийн ганц ч ялалтгүйгээр 2022 оныг үдэх гэж байна. Үхэл хорогдол маш өндөр дүн гарч байна. Үхэгсдийг ердөө л “зарлагын материал” гэж нэрлэх ба дайчлагдан фронтод ирсэн 23 мянган эрүүгийн хэрэгтэн нь үхдэлээрээ фронтын галын шугамыг хучжээ. Мэргэжлийн цэрэг бол амиа аваад гарчихтайгаа, харин тэр олон арван мянган “зарлагын материал”-аар энэ өвлийг яаж давна гэх айдас Оросыг нөмөрчээ. Украинд нийт 350 гаруй мянган орос цэрэг офицер алагдаж шархадсан тухай баримтыг Д.Попович ил болгов.

Украины зэвсэгт хүчний чөлөөлөх дараагийн хот муж аль вэ гэдэгт Мелитополь, Бердянск хотууд олонтаа дуулдана. Энэ бол 4 дэх удаагийн сөрөг давшилт бөгөөд Запорож муж бүхлээрээ чөлөөлөгдөх тухай асуудал юм.

Херсоныг тогоонд орууллаа, галан тогоонд нэг бол бүгд алагдаж дуусна, нэг бол бүрэн бүрэлдэхүүнээрээ бууж өгнө гэж тооцоолж байсан ч хаяж зугтан гарах зөвшөөрлөө Оросын командлал Кремлиэр зөвшөөрүүлээд мэнд салсан. Мелитополь тогоон дотор орж ирж байна. Мелитополь, Бердянск чөлөөлөгдвөл Өмнөд Украин дахь Оросын байр суурь мулт явна. Оросыг Крымтэй холбосон хуурай газрын гарц дуусч байгаа нь тэр болно. Крым рүү давших хаалга нээлттэй. Гол нь Орост сэтгэл зүйн маш том цохилт болно. Азовын тэнгисээс Украиныг салгачихсан гэж оросууд баярлаад байсан нь эргээд төгсгөл болж байгаа нь тэр болно. Цаана нь Мариуполь хоногоо хүлээн үлдэнэ.

ОХУ-ын Төрийн Думын депутат А.Гурулев (дэслэгч генерал) зурагтаар ярьж байв. Улс орных нь аль ч өнцөг булан, цэг рүү атак хийгдэж магадгүй, Украиныг төрөл бүрээр дэмжиж, маш их тусламж үзүүлж байна, харин бидэнд өмнөөс нь тавьчих зүйл алга, манай ар талын агуулах, хуримтлуулж байгаа цэргийг тэд цохиж магадгүй тул тийм халдлагад улс орон даяараа бэлтгэе гэв. Кремлийн цөхрөлийг барсан алхмуудыг Украин дараалуулдаг боллоо. Нисэгчгүй дроноор цохилт өгч чадахаа харуулчихсан, 500-700 км-т оросын зенитийн пуужинд өртөхгүйгээр нисч бөмбөгдөж болдог бол дөнгөж сая танилцуулсан шинэ дрон нь далавчит 4 пуужин зүүгээд 3000 км-т буюу Украинаас Новосибирск хот хүртэл нисч чадах аж. Орос даяар энэ мэдээ шуугиан дэгдээв. Москвад хорогдох байр бэлтгэж эхлэв гэнэ.

“Биднийг даян дэлхийгээрээ үзэн ядаж байна, бидэнд найз нөхөд, холбоотон, хамсаатан гэж алга” хэмээн Путины хэвлэлийн төлөөлөгч Д.Песков нүүрээ улалзуулан ярив. Оросыг дайсагнасан болгон бүгд нацистаар дүүрсэн гэж ҮАБЗ-ийн орлогч дарга Д.Медведев ярьсан ба бүр Шинэ Зеланд гэх нацист улсын нэр цохиж явна.

Тэгсэн мөртлөө Одесс, Черниговыг ОХУ-д нэгдэж болно, хүсвэл хүлээгээд авна хэмээн Песков эрүүл согтуугийн хооронд мэдэгдэж шившиг болов. Фронт дээр ялагдаад, цэрэгт нь явж байлдах хүн олдохгүй болоод оросуудын сэтгэлийг засахын тулд тэгж дэмийрсэн болж таарав. Гэтэл жинхэнэ эзэн нь жил бүрийн төгсгөлд, шинэ оны босгон дээр явуулдаг хэвлэлийн том хурлаа цуцлав. Путин эфирт гараад хэлэх үггүй шившгээ тарина гэдгээс, хэрэг дээрээ оросын ард түмнээс айжээ. Украины гол чухал дэд бүтцийг террордоод байдаг, гэтэл украинчууд эрх чөлөөнийхөө төлөө тэмцээд байлдаад оросын цэргийг алхуулдаггүй. Улс орон даяар шууд нэвтрүүлдэг хэвлэлийн том хурал дээр цэргийн тусгай ажиллагааных нь тухай зайлшгүй асууна, ялалт ялагдлыг нь тодруулна, асуулт хариулт өрнөх тусам Оросын лидер ялагдлаа хүлээн зөвшөөрнө, мобилизац зарлаж чадахгүй болно, оросын армийн яруу алдар гутаагдана, Украинд явуулж буй тусгай ажиллагаанд нь Орос даяар сэтгэл дундуур байгаа нь батлагдана, Орос даяар дайны эсрэг хөдөлгөөн дэгдээчихвэл яах вэ гэж Путин айжээ. Бүр байтлаа Холбооны Хурлын хоёр танхимын нэгдсэн хуралдаанд оныхоо илтгэл айлтгал хийхээсээ татгалзсан гэсэн мэдээ явж байна.

Фронтын байдал Оросын хувьд дан муу мэдээгээр дүүрнэ. Үхэл хорогдлоо Оросын БХЯ, ЗХЖШ нь нууцлах тусам нийгэмд нь ил болсоор байгаа. Тэр нь Кремльд тун муугаар тусч мэдэхээр байгаа ч хүн хүчний хохирлыг үл хэрэгсэн өргөн хэмжээний дайнаа Украинд үргэлжлүүлсээр байна. Зэвсэглэл нь гайхаш төрүүлэхээр болж байна. Орчин үеийн онч мэргэн зэвсэг нь эрс цөөрсөн, одоо болохоо байгаад 40 жилийн өмнөх зэвсэг, сумнуудаа агуулахуудаас гаргаж ирэн байлдаж эхэллээ. Алдаг устгадаг шатаадаг сөнөөдөг бол онч мэргэн, цэц тусгал хамаагаа алдав. Хотууд, цахилгаан станцууд, цахилгаан дулаан ус түгээх системийг нь утсгаад өгвөл украинчууд өвлийн хүйтэнд тэсвэрээ бараад эрх баригчдаа хэлэлцээнд суулгана, тэгэхлээр нь эзлэн авсан нутаг дэвсгэрээ албажуулаад хүлээн зөвшөөрүүлчихнэ гэсэн Москвагийн тооцоо талаар болов. Хамгийн сүүлд явуулсан тандалтаар украинчуудын 85% нь тоггүй, дулаангүй, усгүй байсан ч Оросын түрэмгийллийг эсэргүүцэх дайнаа үргэлжлүүлэх талд зогсож байгаа нь харагджээ. Оросын тооцоо баларлаа, оросын командлал цөхөрлөө.

Өвлийг яаж ийгээд Украин давна. Харин хэзээ ялах вэ? Тэгвэл 2023 оны хавар буюу Оросын түрэмгийлэл эхэлсний 1 жилийн ой Украины ялалтыг илтгэх цаг үе байж болно. “Луганск, Донецк, Севастополь!” гэсэн уриа цууриатна. Украины ҮАБ ба БХ-ын Зөвлөлийн нарийн бичгийн дарга Алексей Данилов, БХЯ-ны Цэргийн тагнуулын дарга Кирилл Буданов нар ялалтад итгэлтэй байна.

Гэвч Украиныг бутцохин, эзлэн авч, Их Оростоо нэгтгэн “Малороссия” гэж нэрлэх Оросын стратегийн зорилт хэвээрээ байна. Нэгэнтээ Төрийн Дум, Холбооны Зөвлөлөөрөө гар өргөн батлуулж булаан авсан Украины 4 мужаа (Донецк, Луганск, Запорож, Херсон) буцааж бүрэн бүтнээр авах хүсэл оргилсоор, тэр хүсэлдээ хөтлөгдөн байлдсаар он дуусгах ажээ. Барууны тагнуулын албадын үзэж байгаагаар Украины эсрэг Оросын санаархал огтоос өөрчлөгдөөгүй, гэвч хэрэгжүүлэх магадлал бараг үгүй. “Донбассын ба Зүүн өмнөд Украины оршин суугчдыг хамгаалах, шинэ нутаг дэвсгэрээ чөлөөлөхөд маш их ажил хийхээр байгаа” тухай Песковын мэдэгдлээс үзвэл Орос энэ дайнаас ухрахгүй нь тодорхой.

Оросын улс төрийн минималь зорилго хэвээрээ, цаашаа бүр том төлөвлөгөөтэй, тэгсэн мөртлөө гал зогсоох, энх тайван тогтоох хэлэлцээнд Киевийг уриалах нь цаг хожих, амсхийж цэргээ дахин бүлэглэх, дахин хүчирхэгжээд, эргээд Украиныг бутцохих, эзлэн авах, Их Оростоо нэгтгэх дайнаа үргэлжлүүлнэ гэдэг дээр Барууны улсууд нэгдсэн байр суурьтай болжээ.

АНУ-ын Штабуудын дарга нарын хорооны дарга генерал Марк Милли юу гэж үзэж байгаа нь сонин юм. Орос нь Украинтай дайн өдөөгөөд нэгэнтээ 10 сар байлдлаа, Оросын диктатор Владимир Путин байлдааны бүх чиглэлд амжилтгүй байлдлаа. Украины хамгаалагчид Киевийн дэргэд оросын атакийг няцаалаа, оросуудыг Харьковоос контратакаар хол хөөж явууллаа, Херсоноос оросуудыг арчиж хаялаа. Гэвч олон шинжээчид нэгдсэн үзэл бодолтой байна. Шинэ шинэ нутаг дэвсгэрийг аннекс хийгээд зогсохгүй, Украины дэглэмийг сольж, хүчин чадлыг нь устгахад чиглэсэн максималь зорилгоосоо Путин татгалзах шинжгүй байна. Хожим Оросын атак ба даралт шахалтыг эсэргүүцэх хүчгүй болгох нь Путины чин зорилго юм гэжээ.

Путин яах гэж дайнаа үргэлжлүүлэн байгаа тухайд АНУ-ын ЗХЖШ-ын дарга яг үнэнийг нь хэлжээ. Тиймдээ ч энэ өвөл дайн улам эрчиминэ, Орос нь Украины чухал чухал дэд бүтцийг бөөн хүчээр буудаж пуужиндах нь гарцаагүй гэжээ.

Ингэлээ гээд Украин сөхрөөд уначихсангүй, Оросын гааз нефтиэр дутлаа гээд Европ осгочихсонгүй, Европ-Америкийн хооронд зөрчил хурцадсангүй, Оросын төлөө сэтгэл чилээх Унгарын Орбанаас (ил болсон мэдээгээр 600 мянган долларын хахууль Оросоос авсан) өөр улс төрч Европт бүү хэл Ази, Африкаас ч тодорсонгүй.

Украины арми, тусгай албад орчин үеийн ШУТ-ийн дэвшил ашиглан Крымын хойгийн хот тосгодын өргөрөг уртраг, хойг дээр байгаа оросын цэргийн бүх баазын байршлуудын нарийвчилсан зургийг дэлгэсэн, тэр ч байтугай хойг дахь амьд хүн, ан амьтан хүртэл хиймэл дагуулаас харагддаг болсон цаг, тиймдээ ч хойгоо буцаан авах, 1991 оны улсынхаа хил дотор нутаг дэвсгэрээ чөлөөлөх эх орны дайндаа ид бэлтгэн байна.

Явж явж Орос 2023 оны босгон дээр жинхэнэ парадокс үзүүлж мэдэх юм. Оксана Дворецкая гэх белоруссын сөрөг хүчний зүтгэлтний хэлснээр, 2022.12.30-нд СССР-ийн 100 жилийн ой тохиох ба тэр ойгоор Путин Беларусийг аннекс хийж оросууддаа бэлэг барьж мэдэх юм. Украинд байлдаад Их Оросын газар нутгийг тэлж чадахгүй бол дэргэд нь байгаа боолын маягтай өөр нэг славянчуудыг нэгтгээд авчихна. Лукашенко нь 30 жил зүүгдсэн Ерөнхийлөгчийн суудлаа алдаж, “Их Орос”-ын нэгэн губернийн захирагч болж хувирах ажээ. Тэр үнэн үү? Украинд ялагдсан учраас өөр нэг газар заавал ялах ёстой!

Орос, англи хэлнээс түүвэрлэн хөрвүүлсэн Д.Номиндарь