2023-01-09Украинд цэргийн тусгай ажиллагаа Орос явуулж байгаатай холбогдуулан мэдээллийн тэнцвэртэй байдал хангах
үүднээс “РБК-Украина” ТВ, оросын @FeyginLive сайт, оросын нийтлэлч Андрей Пионтковский, оросын эрдэмтэн Сергей Караганов, Юрий Федоров, оросын эдийн засагч Сергей Алексашенко, украины цэргийн эксперт Владислав Селезнев нарын ярьснаас түүвэрлэн орчуулж сонирхуулъя. Энд sonin.mn сайтын байр суурь тусгагдаагүй болно.
“Энх тайван тогтооё гэвэл нутаг дэвсгэрээ алдсан гэдэгтэй эвлэрчих хэрэгтэй”–Путин Туркийн Ерөнхийлөгч Эрдоганд дайн зогсоох нөхцлөө хэлжээ. Гал зогсооё, хэлэлцээ хийе гээд байсны цаад санаа нь энэ. Таван мужаа алдаад, дараа нь хэзээ нэгэн цагт Орос хүчирхэгжээд эргээд довтлоод ороод ирэхийг нь хүлээж суух тавиланг украинчуудад санал болгожээ. Үнэн алдартны Зул сарын баярын 2 өдөр гал зогсоох тухай Путины саналд Украин “Үгүй” гэсэн хариу өгсөн ба амсхийлт авч, цэргээ дахин бөөгнүүлж, ар талаасаа хүнд зэвсэг татаж цаг хожих гэлээ хэмээн үзжээ.
Оросын эргэн тойрны улсууд, тэр ч бүү хэл дэлхий тэр чигтээ Орост хайртай байх ёстой гэсэн сэтгэлгээ оросуудыг Украины авантюр руу түлхсэн. Тэгвэл одоо энэ гомдлоо Казахстанд тавьж байгаа ба Украиныг хэрхэн дарамталдаг байсан түүх Москвагийн барьцааны Армен дээр давтагдах шинжтэй. Русофобийн түүх гэгчийг оросын суртал нэвтрүүлэг дахин дэвэргэв. Аливаа хөрш, түнш орных нь бүрэн эрхт байдал, нутаг дэвсгэрийн бүрэн бүтэн байдал, тэр ч байтугай тусгаар тогтнол хүртэл зөвхөн “Орост хайртай байх ёстой” гэх сэтгэлгээнээс үүдэлтэй болохыг Украин дахь дайн харуулжээ. Хайргүй болсных нь төлөө “цэргийн тусгай ажиллагаа” нэрээр цус нулимстай нь хольж хашрааж байгаа нь тэр ажээ. Хайртай болно гэдэг нь өнөөгийн Беларусь шиг дохио зангааны улс болохыг нь хэлнэ.
Харин Путины зөвлөх асан, түүний найз Сергей Караганов Оросын энэ үзлийг орвонгоор нь буруутгажээ. Оросын эзэнт гүрний дээрэнгүй үзлийг өвлөн авсны гайгаар СССР нурж унасан, одоо яг тийм болж байна. Польшийн офицеруудыг Катынийн ойд Сталины дотоодыг хамгаалахынхан хядсан. Тэгвэл өнөөдрийн Орос орон тэр чигтээ асар том Катынь болж хувираад байна. СССР-ийн бүх ард түмнүүдийг бүгдийг нь хүндэтгэж, эв найрамдалтайгаар эргэж нэгтэн нягтрах, хамтран хөгжих ёстой атал Сталины аргаар хүчирхийлээд нэмэргүй, өөрөө л сүйрнэ гэжээ.
Оросын колонийн эрхшээлээс гарах гэсэн хуучин СССР-ийн хэсэг улс “Нэгдсэн ардчилсан фронт” байгуулсан ба одоо түүнийг задлах дайн Украинд ид өрнөж байна. Кремль нь Армен-Азербайжаны, Гүржийн, Украины, Молдовын дотоод зөрчил дээр тоглосоор ирсэн, тоглосоор ч байна. Москвагийн эсрэг фронтын өмнөд жигүүрийг сулруулж Арменд засгийн эрхийг хөмрүүлж, Карабахыг булаан авч ОХУ-ын нутаг дэвсгэр болгох нь Путинээс Өмнөд Кавказад хэрэгжүүлэх нууц төлөвлөгөө, жишвээс өнөөгийн Карабахыг Косово шиг болгоно хэмээн Армены Европын намын дарга Тигран Хзмалян ярьж байна.
2022 оны нэг онцлог. Орос НАТО-гийн ард түмнийг айлгаж сүрдүүлээд байдаг, тэгсэн атлаа Оросын хамаг капитал, үл хөдлөх хөрөнгө нь НАТО-гийн орнуудад байж байдаг гэх энэ парадокс! Эсрэгээрээ Украин гэж нэгэн шинэ хүчирхэг гүрэн мэндэлж байна. НАТО-гийн 74 жилд хийж байгаагүйг Украин 10-хан сард хийлээ. Оростой байлдаад илэрхий сулрууллаа. Оросын арми шившигтэй ялагдлаа. Маш олон жил НАТО-гийн орнуудыг айлгаж дарамталж, Москватай зохицох гэж хэр баргийн нүглийг нь уучилж байсныг нь Украин 10-хан сард өөрчөлчөхжээ. Украины зэвсэгт хүчин дэлхийд толгой цохих хэмжээний нэр хүндтэй арми болон тодорлоо гэсэн санал дүгнэлт барууны сайтуудад олонтаа тааралдана.
2022 оны бас нэг онцлог. Орост 9 удаагийн цуврал санкц тавьж, тэр нь 12 мянгад хүрч Оросын эдийн засаг эргэлтгүй урууджээ. Орос эдийн засгийн хувьд түнш ч үгүй, холбоотон ч үгүй боллоо. Украины эсрэг дайнаас нь соёлт ертөнц нүүр буруулав. Путины дэглэмтэй бүх харилцаагаа таслав хэмээн Оросын Төв Банкны дэд захирал асан С.Алексашенко ярив.
Оросын нефть, байгалийн хийд тавьсан санкц, эмбарго үнэд нөлөөллөө. Нэг баррелийг 30 доллараар борлуулж байгаа нь өөрийн өртгөөсөө хамаагүй хямд, дэлхийн дундаж үнээс 1.5 дахин доогуур байна. Дээр нь Орост нефтийн асар их орлого оруулдаг Европ нь худалдан авалтаа 90% хорогдуулсан тул Орост орлого орох магадлал бараг байхгүй боллоо. Дайн Оросын эдийн засгийг улам агшааж, дайнаас шалтгаалан зуу зуун мянган оросууд ажлын байраа алдлаа. Ажиллах ид насны идэр чийрэг орос залуус дайчилгаанд өртөн фронт руу хөөгдөж үлэмж олон нь амиа алдлаа, үлдэх нь хил даван зугтаж алга боллоо. Оросын эдийн засгийн үзүүлэлт итгэл төрүүлэхгүй байна.
2022.2.23-ны өмнөх эдийн засгаа дахин сэргээе гэвэл Орост хэдэн арван жил шаардагдана. Эдийн засгийн блицкриг нурчихлаа. Харин үүнийг Путин огтоос ойлгохгүй байна. Дайн үргэлжлэх тусам Оросын эдийн засаг эрчтэй унах нь байна. Мөнгө босгох бүр ч түвэгтэй болно. Дэглэм нурж байж л эдийн засгийн сэргэлтийн тухай ярих болно. Цөмийн коммуникац, эрчим хүчний шантажаар дэлхийг айлгаад нэмэр болсонгүй. Уламжлалт арга барил энэ удаа ажилласангүй. Европын Холбооны хийн нөөц 83%, Германы хийн нөөц 90%-тай байгаа нь Оросын хий, нефтиэр огт дутахгүй гэсэн үг. Тэгвэл жилийн өмнө энэ үзүүлэлт 30%-иар доогуур, Оросоос хамааралтай байв. Тиймдээ ч Орос Украин руу халдахдаа Европыг хэн ч бишэд тооцсон. Тэр итгэл үнэмшлээрээ Европыг энэ өвөл осгооно, модыг нь бариулна гэсэн биш харин Орос өөрөө ганцаардлын туйл боллоо, тэр эрчээрээ 2023 онд цаашаа уруудна хэмээн Алексашенко ярьжээ.
Хоёр оны зааг дээрхи байлдаанаас ажвал Оросын цэрэг цаашаа хохирол маш ихээр амссаар байх нь байна. Харин ч “удахгүй оросын генералуудыг авлах сезон эхэлнэ” гэж бичсэн нь бүр ноцтой. Кремлийн дээдчүүл дотор хэрүүл тэмцэлтэй 2023 оныг угтав. С.Шойгуг шүүхэд татуулахаар орон нутгийн цэрэг татлагын дарга нар шаардаж эхлэв. Зовж байж баахан эрчүүлийг цэрэгт татаад Украин руу илгээчихдэг, нөгөөдүүл нь фронтод очиж амжаагүй байхдаа украины галын хяналтын дор ил задгай байшинд (Макеевк хотод дор хаяж 200 орос цэрэг алагдав) хуарагнаж байхад нь хаймерсдаад хэдэн зуугаар нь алчихсны буруутнаар Шойгу тодров.
ОХУ Украин руу өргөн фронтоор халдан орж тулалдсанаас эхлэн 2022 оныг дуустал 16500 хүнд зэвсэг техникээ сөнөөлгөсөн ба олзлуулсан, 3000 пуужин бөмбөгөө харваж гарзадсан, 16 байлдааны хөлөг онгоцоо устгуулсан дүн гарчээ. СССР-ийн үед хуримтлуулаад ОХУ өвлөж авсан үнэт зэвсэг техникүүдээ ийм богино хугацаанд ийм бага талбайд алдсан, түүнийгээ нөхвөрлөнө гэвэл наад зах нь эдийн засгийн шалтгаанаар ойрын хэдэн жилдээ барахгүй гэсэн тооцоо оросууд өөрсдөө хийжээ.
Дайны явцад хамгийн тод томруун харагдсан нь Оросын зэвсэглэлийн зохион бүтээх, үйлдвэрлэх стандарт, норм нь орчин үеэсээ хоцорчээ. Мэргэжлийн боловсон хүчин ч дутуу дулимаг. Гадаадын шилдэг технологи худалдаж аваад, хулгайлаад оруулаад ирлээ гэхэд түүнтэй ажиллах мэргэжилтэн илт дутагдалтай. Ерөөсөө Кремлийнхний “аналогов нет” гэсэн хүнд зэвсэг техникүүд хоцрогдсон нь шууд харагдлаа. Хоцрогдол нь үргэлжилж байна. Юун АНУ-тай ана мана үзэлцэх, зэвсэглэлээр Турк, Хятадаас ч хол хоцрогджээ.
Гадаадын шинжээчид болон тагнуулын байгууллагын дүгнэлтээр бол ойрын 4-5 сард Оросын арми 70 мянга хүртэл цэргээ Украинд алдахаар байна. Оросын армийн байлдааны хоцрогдсон арга тактик үүнийг илтгэж байна. Хүний олноор, их буу, танкны олноор ялалт хангаж чадахгүй нь Украинд харагдсан. Гэхдээ Орос ийм их үхэлд бэлэн байна, хотойхгүй, тиймээс дахин шинэ довтолгооноо эхлэх болно, Орос ялахгүй байгаагаа нэгэнтээ ойлгосон, гэвч дайнаа дуусгах төлөвлөгөө алга, иймээс давшиж таарна хэмээн Украины БХЯ-ны төлөөлөгч Андрей Черняк ярьжээ. Түүний хэлснээр Оросын ойрын зорилго юув гэвэл Крым хүрдэг хуурай газрын коридороо барьсаар байх, Донецк мужийг бүхэлд нь эзлэн авах явдал, гэвч оросууд Днеприйг дахин гатлаж Херсоныг буцааж авахаа нэгэнтээ өнгөрсөн ажээ.
Украины Батлан хамгаалахын дэд сайд хатагтай Анна Маляр ярьжээ: - Орос нь урьдын адил байлдааны эрчмээ хадгалж чадахгүй болсон. Дайчилсан нөөц хүч дутагдалтай байна. 2022 оны эхний хагас жилийн эрчим алдагдсан. Беларусьт оросын цэргийн хөдөлгөөн эрс идэвхжлээ. Бид түүнийг ажиглаж байна. Украин руу хойноос нь халдаад орохыг бид хүлээж бэлтгэж байна. Энэ чиглэлд бид батлан хамгаалалтаа эрс бэхжүүлж байна гэжээ.
Беларусьт эрх мэдлийг Оросын ФСБ, Оросын жанжин штаб гартаа авсан ба Беларусийн армийг оросын генералууд захирч байгааг гадаадын ажиглагчид санал нэгтэй тэмдэглэж байна.
Украины Ерөнхий сайд Денис Шмыгаль мэдэгджээ: - Фронтод дайсныг ялах ар талын бүх бэлтгэлийг ханган ажиллаж байна, ар талаа найдвартай барьж байна. Украин гэдэг бол нэгдмэл цул болсон, нэгдмэл цул байна, Засгийн газрын тэргүүлэх 10 чухал зорилтыг өнөөдөр дэвшүүллээ. 2023 онд улс орон урагш ахисан байна гэжээ.
Дайн удаашрах тусам Украин сөхөрнө, өрөнд баригдана, барууныхнаас өгсөн болгон өр болж хуримтлагдаад украинчууд хэдэн үеэрээ төлнө гэсэн оросын суртал нэвтрүүлэг тасрахгүй. Чухам тэгэхийг Москвад хүсч мөрөөдөх ба харин эсрэгээр нь барууныхан укрианчуудад итгэл өгнө. Барууны, НАТО-гийн орнуудад хадгалсан оросын олигархи, улс төрчдийн их мөнгө, актив (300 тэрбум ам.доллар) тэр чигтээ Украины сэргээн босголтод чиглэгдэх болж байна. Орос тэр их мөнгөнийхөө 25% болзолтойгоор буцаан авч болох боловч тэгэх магадлал одоогоор харагдахгүй байна. Өнгөрсөн 11 сарын дайнд Оросоос Украинд учруулсан хохирол (хүний амийг тооцохгүйгээр) дор хаяж 700 тэрбум доллар болж, Оросоос ийм их мөнгө нөхөн төлүүлнэ. НҮБ ч тэгж тогтоол гаргасан.
Дэлхийн бодлогын хүрээлэнгийн захирал Евгений Магдагийн үзэж байгаагаар 2023 онд барууны тусламж Украин руу цутгах ба АНУ, Европын Холбоо түүхэндээ байгаагүй их тусламж өгсөн, өгнө чиг. Европын Холбоо гэхэд л 5 тэрбумын цэргийн тусламж үзүүлсэн нь түүхэнд байгаагүй үзэгдэл. G7 бүлгийн орнууд Украины аюулгүй байдлыг хангахад 32 тэрбум доллар туслахаар шийдсэн. АНУ, Европын Холбооноос өгч байгаа тусламж нь фронт дээр аль болох бага хохирол амсах, эдийн засгаа дайны нөхцөлд тохируулахад чиглэгдэнэ гэжээ.
Анх дайн эхлэх үетэй нь харьцуулбал, зөвхөн тусламжаар авсан зэвсэг техник гэхэд л өнөөдөр Украины зэвсэгт хүчинтэй зэрэгцэх дүйцэх арми Европт лав алга, Орос өөрийгөө илүү гэх боловч шийдвэрлэх ганц ч тулалдаан хийхгүй хохирсоор байна. Фронтын тэргүүн шугамд гарсан өөрчлөлтөөр бол украины тал стратегийн санаачилга эргэлтгүй авлаа. Оросын зэвсэгт хүчин эзэлсэн газартаа хэр удаан бэхжиж чадах эсэхийг нутгийн ардууд сайтар ойлгосон. Оросын армийн ганц чаддаг нь украины больниц, төрөх эмнэлэг, эрчим хүчний дэд бүтэц, орон сууцны хороололд эр бяраа гаргах явдал гэдгийг ч дэлхий нийтээрээ харлаа ойлголоо.
Кремлийг дайнаас нь татгалзуулдаг бодит хүч, эрүүл ухаан Орост одоогоор алга. Иймд Херсон, Харьков маягийн 5 том операц явуулж, оросын армийг бүрэн ялагдуулж байж ОХУ дайнаасаа татгалзаж магад. Энэ бол 2023 оны зуны сүүлчээр хийгдэх эргэлтийн ажиллагаа бөгөөд Украин нь 1991 онд Зөвлөлт Холбоот Улсаас хууль ёсоор өвлөн авсан нутаг дэвсгэрээ бүрэн сэргээнэ гэсэн үг болно.
Орос хэлнээс түүвэрлэн хөрвүүлсэн Д.Номиндарь
.jpg)
.jpg "Томруулж харах")
