үйлдэж хэдэн зуун хүн бэртэж гэмтэн, олон хүн амь насаа алдсан эмгэнэлт хэрэг гарсан билээ. Энэ явдал гарсны дараа шуурхай эрэн сурвалжлах ажиллагаа эхлүүлж, гэм буруутай этгээдүүдийг нэн даруй олж хатуу гэсгээл хүлээлгэх болно хэмээн ОХУ-ын Ерөнхийлөгч Дмитрий Медведев амлаад байсан юм. Энэ халдлагын дараа ямар нэгэн террорист бүлэглэл хариуцлагыг өөртөө аваагүй байсан юм.

Харин гурав хоногийн өмнө Кавказийн террорист бүлэглэлийн толгойлогч Доку Умаров хэргийн хариуцлагыг өөртөө хүлээсэн агуулга бүхий видео бичлэг олдож шуугиан дэгдээсэн ч албан ёсоор баталгаажаагүй юм.
Ямартай ч хэрэг гарсны дараа 20 орчим насны Хойд Кавказаас гаралтай амиа золиослогчийг эрэн сурвалжилж эхлээд байв. Харин саяхан ДНК-ийн шинжилгээний дүн гарч, хэрэгтнийг хэн болохыг нь баталжээ.
“Домодедово” нисэх буудал дээр дэлбэрэлт үйлдсэн алан хядагчийн цогцосны үлдэгдэлд ДНК-ийн шинжилгээ хийхэд амиа золиослогч нь Ингушетийн Назрановский дүүргийн Али-Юрт суурингийн оршин суугч, 20 настай Магомед Евлоев болох нь тогтоогджээ.

“Сэжигтний эцэг эхээс авсан цусны дээж, мөн цогцосны үлдэгдлээс авсан ДНК яв цав тохирсон” хэмээн өчигдөр Ингушетийн хууль сахиулах байгууллагын төлөөлөгч мэдэгджээ. Ийнхүү амиа золиослогчийн хэн болохыг тогтоосны зэрэгцээ алан хядах ажиллагааг зохион байгуулахад оролцсон хэмээн сэжиглэгдэж буй, алан хядагчийн нэг нутгийн, нэг овогтой Евлоев гэгчийг эрэн сурвалжлах ажил эхэлжээ. Харин урьд нь нисэх буудал дээр гарсан алан хядах ажиллагаатай холбогдуулан баривчилсан Адам Ганижев гэгч хэрэгт хамааралгүй болсон бололтой. Мягмар гаригт шүүхээс түүнийг хорих шийдвэрийг цуцалсан ч саатуулах хугацааг дахин 72 цагаар сунгасан байна.

Нийтдээ, “Домодедово” нисэх буудал дээр нэгдүгээр сарын 24-ний өдөр гарч, 36 хүний амь насыг авч одон, 200 гаруй хүнийг шархадуулсан алан хядах ажиллагааг долоон хүний бүрэлдэхүүнтэй алан хядах бүлэглэл үйлдсэн гэж мөрдөн шалгалт хийж байгаа тухай хүчний байгууллагуудаас батлаад байгаа юм. Хууль сахиулах байгууллагын төлөөлөгчийн өгүүлснээр тэднийг хэн болохыг нь тогтоосон, мөн алан хядагчдын дунд насанд хүрээгүй хүмүүс ч байгаа гэнэ. Мөн сэжигтнүүдтэй холбоо тогтоосон, тэднийг алан хядах ажиллагаа үйлдэх гэж байгаа тухай мэдэж байсан ч зохих байгууллагуудад мэдэгдээгүй хүмүүсийн тухай мэдээллийг ч олсон аж.

Үүний зэрэгцээ мягмар гаригт Евлоевийн 16 настай дүү Ахмед, 22 настай эгч Фатима нарыг баривчилжээ. Холбооны аюулгүй байдлын албаны мэдээлснээр тэд ахыгаа амиа золиослогч болохоор бэлдэж байгааг мэдсэн ч энэ тухай цагдаад мэдэгдээгүйгээр үл барам түүнд алан хядах ажиллагаа явуулахад нь тусалсан гэнэ. Мөн амиа золиослогчийг Ингушетээс хүргэж ирсэн болох нь гэрчүүдийн мэдээллээр батлагдаж буй, Евлоевийнхны нэг нутгийн хүн болох 23 настай Ахмед Ашуевийг эрэн сурвалжлах ажиллагааны хүрээнд баривчилжээ. Эдгээр хэрэгт холбогдуулан баривчилсан хүмүүсийг ойрын үед Москва руу шилжүүлэх аж.

Доку Умаров хэрэгт холбоотой юу?
Алан хядах ажиллагаатай холбогдуулан үүсгэсэн хэрэг мөрдөлтийн явцад Хойд Кавказын алан хядах бүлэглэлийн тэргүүлэгчдийн нэг, саяхан дэлбэрэлтийн хариуцлагыг өөртөө авсан Доку Умаров холбоотой гэдгийг үгүйсгэхгүй байгаа юм байна. Шуурхай мэдээллээс үзвэл тэрбээр Кавказын өндөр ууланд бүгж, үе үе байршлаа солин нуугддаг гэнэ. Үүний зэрэгцээ түүнийг хэрэгт хамааралтай байж болох талаар баталж буй өөр баримт нь видео бичлэг дээр Доку Умаровын хажууд зогсож байгаа хүнийг Евлоев мөн байна гэж хэд хэдэн хүн таньжээ. Тэрбээр бичлэг дээр “Аллахын нэрийн өмнөөс цус урсгах болно” хэмээн мэдэгдэж байжээ. Хэдийгээр Доку Умаров аллагын хариуцлагийг хүлээж байгаа тухай бичлэг гарсан ч гэлээ терроризмын эсрэг шинжээчид болон тагнуулчид Умаровыг буруутай гэхэд нэг их итгэхгүй байгаа гэнэ.

Холбооны аюулгүй байдлын бэлтгэл хурандаа энэ бичлэгийг үзээд “Би бичлэгийг үзээд хоёр дүгнэлтэд хүрсэн. Нэгт, Доку бол боловсролгүй хүн, цаас бариад итгэл муутай уншиж байсан. Мөн тэрбээр боловсролгүй хүн учраас тийм томоохон бүлэглэл удирдаж чадахгүй. Эндээс дараагийн дүгнэлт гарч байна. Жинхэнэ зохион байгуулагчид сүүдэрт нуугдаж байгаа” хэмээн өгүүлжээ. Мэргэжилтнүүдийн үзэж байгаагаар тэрбээр видео бичлэг гаргасан нь хууль сахиулахынхны анхаарлыг жинхэнэ зохион байгуулагчдаас холдуулж, цаг аван, тэр хооронд нь үлдсэн хүмүүстээ дахин алан хядлага үйлдэх боломж олгож байна гэж үзэж байгаа юм.

Алан хядагч Ингушетээс “төрөөгүй”
Ийнхүү Ингушетээс гаралтай этгээдүүд алан хядлага үйлдсэн гэж дэлхий даяар зарлаж байх зуур Ингушетийн тэргүүн Юнус-Бек Евкуров ингэж барин тавин ярих нь арай л эртэдсэн хэрэг хэмээн үзэж байгаагаа илэрхийлжээ. “Алан хядлагыг хэн үйлдсэн талаар албан ёсны мэдээлэл байхгүй. Амиа золиослогч Ингушетээс гаралтай гэдгийг эцэслэн батласан цагт тайлбар өгч болох юм. Хэвлэл мэдээллээр хэдийнэ алан хядагч гэж зарлагдаад байгаа Евлоевийн хувьд мөн л тодорхой зүйл гараагүй байгаа шүү дээ. Эцэг эх нь түүнийг нутгаасаа цалин мөнгө хөөхөөр гарсан гэж хэлсэн. Манайд тийм жишээ зөндөө л байдаг. Охин нь алга болоод эрэн сурвалжлахад Кисловодскт нөхөрт гарчихсан байх жишээтэй. Манай залуус эцэг эхдээ мэдэгдэхгүйгээр ийш тийшээ явчихдаг хяналтгүй байдаг нь эргээд ямарваа үйлдлийн золиос болж байна.

Амиа золиослогч нь хэн ч бай хуулийн дагуу хатуу шийтгүүлэх ёстой. Гэхдээ амиа золиослогчийн цогцосны үлдэгдэлд хийсэн шинжилгээнээс тэрхүү этгээд сэтгэцэд нөлөөлөх бодисын нөлөөнд орсон гэдгийг баталсан гэдгийг харгалзах хэрэгтэй” хэмээн Евкуров лхагва гаригт мэдэгдсэн байна. Түүнчлэн Ингушетийн хүний эрхийг хамгаалагчид амиа золиослогч гэж сэжиглэгдэж байгаа хүний гэр бүлийнхэн буруутай гэдэг нь тогтоогдоогүй байхад баривчилсаныг эсэргүүцэж байгаа аж.

Б. Мөнхцэцэг

Эх сурвалж: “Улаанбаатар таймс”