-Манай хоёр намын нэгдэх асуудал нэлээд удаан яригдсан. Тэгээд өнгөрсөн сарын 31-нд уг асуудалд харилцан гарын үсэг зурж нэгдэх боломжтой юм гэдэг шийдвэр гаргалаа. Энэ нь нэгдэж болох юм гэсэн асуудлыг үзэглэснээс биш нэгдчихлээ гэсэн үг биш. Өмнө нь тарсан мессеж буруу утта агуулгатай гарсан болохоор зарим хүн нэлээд эмзэглэж байна. Харин жинхэнэ нэгдэх эсэхээ одоо болох намын их хурлаар ярьж шийдвэрлэх юм. Намын их хурлыг хийхийн тулд сарын хугацаанд гишүүдийнхээ дунд санал асуулга явуулах ёстой. Тэгэхээр гуравдугаар сарын дундуур намын их хурлыг хийж, тэр үеэр хоёр намын нэгдэх эсэх асуудлыг тодорхой болгоно.

-Хоёр нам нэгдвэл танайх удирдах албаны давуу эрхийг авч үйл ажиллагаагаа явуулна гэсэн яриа гараад байгаа?

-Намуудын тухай хуулинд "нэгдэх", "нийлэх" тухай асуудлыг тусад нь зааж өгсөн байдаг. Хэрэв хоёр нам нийлбэл хоёулаа татан буугдаж өөр шинэ нам байгуулах хэрэг гарна. Тэр үед Иргэний зориг, Ногоон нам жагсаалтын хамгийн сүүлд бичигдэх болно. Харин нэгдвэл нэг нь нөгөөдөө дагаар орж байна гэдэг утгаараа намын жагсаалт болон бусад эрх хэвээр хадгалагддаг. Энэ асуудлыг намууд шийдэж чадахгүй байсаар багагүй хугацаа алдлаа. Иргэний зориг нам шийдвэр гаргаж чадахгүй нь гэдгээ саяхан манайд уламжилсан юм. Учир нь хөдөө орон нутаг хийгээд нийслэлийн бүх гишүүддээ мэдээлэл хүргүүлж, хурал цуглаан хийж байж асуудлыг шийдвэрлэх ёстой байсан. Тиймд манайх энэ байдлыг нь ойлгож иргэний зориг гарган дээрх шийдвэрт хүрсэн. Нэгэнт ийм нөхцөл байдалд хүрч манайх татан буугдаж, Иргэний зориг намд нэгдэж буй учир удирдах эрхээ авах болно гэдэг асуудлыг тавьсан. Үүнийгч Иргэний зориг намынхан хүлээж аваад тохиролцоонд хүрч санамж бичигт гарын үсэг зурсан юм.

-Тэгээд танайх ямар албан тушаалыг нь авах хүсэлт хүргүүлсэн юм бэ?

-Мэдээж хоёр нам нэгдэж буй учир удирдах албаны суудлыг тавь, тавин хувийн тэнцүү хэлбэрээр авах ёстой. Түүнээс гадна намын даргын албан тушаалыг манай хүн хаших болно гэсэн хүсэлт хүргүүлсэн. Ингэж давуу эрх эдэлдэг учир нь намынхаа гишүүдийг гомдоохгүйн тулд хийсэн алхам. Ногоон нам байсаар байх болно гэдгийг л харуулах гэсэн хэрэг. Тухайлбал намынхаа бүртгүүлсэн он, сар, өдөр, үзэл баримтлал, мөрийн хөтөлбөр, нэр, уриа, бэлгэ тэмдэг зэргийг бүгдийг нь хаялгүй авч явах болно.

-Хэрэв хоёр нам нэгдэх асуудал эцэслэн шийдвэрлэгдвэл Д.Энхбат гишүүн Иргэний зориг ногоон намын дарга, та дэд дарга нь болно гэсэн үг үү?

-Ийм асуудал яригдаж байна. Гэхдээ Их хурлаа хийхэд нам нэгдэх асуудлыг гишүүд дэмжих эсэхийг мэдэхгүй шүү дээ. Хэрэв дэмжихгүй бол бид өөр, өөрсдийнхөө замаар л явах болно. Түүнээс гадна намууд нэгдлээ гэхэд даргын албан тушаалд өөр хүн өрсөлдөөд ялчихвал яах юм. Энэ асуудлыг их хурал болсны дараа л баттай хэлж болно.

-Энэ байдлыг эсэргүүцсэн хэсэг хүн танай намд бий болжээ?

-Гишүүдийн эмзэглэж байгааг нь ойлгож байгаа. Асуудал өөрөө хэт эмзэг юм. Харин намын дотоод асуудалд тэр бүр оролцдоггүй хүмүүс гэнэт ийм байдал гаргахаар нь гайхаж л байна. Бүр намаас хөрөнгө мөнгийг нь гарган хэвлэлийн хурал зарлаж нэр заан очоорой гэхэд тэгдэггүй хүмүүс байхгүй юу. Намдаа тийм л хайртай байсан юм бол өмнө нь хэвлэлийн хурал хийлгээд та бүхэн очоорой гэж байхад тэнд нь очоод манай нам ийм ч сайхан, тийм ч сайн гээд магтаж байхгүй яасан юм. Гэтэл хоёр нам нэгдэх асуудлаа хэлэлцээд дунд үедээ орж байхад гэнэт зангаа хувиргаж байна. Үүнийг нь гадуур "Цаана нь их мөнгөтэй, томоохон улстөрч байгаа" гэсэн утгатай зүйлч яриад байгаа. Гэхдээ үнэн худлыг нь мэдэхгүй юм.

-Мөн өчигдөр Д.Энхбат гишүүнийг намын даргын албан тушаалаас нь буулгаж, намаас хассанд тооцлоо гэж мэдэгдэж байсан?

-Харин тийм байна. Үүнийг бухимдсан хүмүүсийн болчимгүй үйлдэл л гэж хэлэх байна. Намын гишүүнд хариуцлага тооцох үе байлгүй л яахав. Гэхдээ хэргийг ингэж шийдвэрлэхээс өөр аргагүйд хүрсэн бол хурал хийж байж асуудлаа шийдвэрлэдэг биз дээ. Нэгдүгээрт тэгээгүй. Хоёрт гэвэл өчигдөр Д.Энхбат даргыг хөөлөө гэж мэдэгдсэн М.Чинзориг гэдэг хүн өөрөө Дүрэм, ёс зүйн хорооны дарга биш шүү дээ. Жинхэнэ дарга нь хөдөө орон нутагт ажиллаж байгаа. Тийм байхад өөрийгөө дарга мэтээр ярьж худал мэдээлэл тараадаг нь мөн л буруу. Дээр хэлсэн дээ, намдаа тийм л их хайртай байсан юм бол өмнө нь сайн ажиллаж байхгүй яасан юм гэж. Яг үнэндээ намайг 2007 онд энэ намд орж ирэхэд үйл ажиллагаа нь зогсонги байдалд орсон байсан.

-Бараг татан буугдах гэж байсан гэж үү?

-Татан буугдах асуудал үүнээс өмнө яригдаж байсан юм. 2006 онд байх аа, энэ хүмүүс намаа шинэчилсэн бүртгэлд бүртгүүлээгүй байдаг. Харин намын идэвхтэй гишүүн З.Ганбаатар гэж хүн байгаа. Тэр хүн шинэчилсэн бүртгэл дуусахаас нэг хоногийн өмнө очиж намаа сэргээн бүртгүүлж байсан юм. Энэ мэтчилэн ажлаа хийдэггүй хүмүүс гэнэт намдаа хайр зарлаад гүйгээд эхэлсэнд гайхаж л байна. Гэхдээ манайх Иргэний зориг намтай нэгдэхгүй байлаа гээд юу хожих юм. Яг хэвэндээ л байх болно. Харин Иргэний зориг намтай нэгдвэл ядаж л УИХ-д бүлэг байгуулах хэмжээний суудал авах боломж нээгдэх болно. Ийм байтал Д.Басандорж дарга манай нам УИХ-д суудалгүй байсан ч яадаг юм гэж ярьсан байна лээ. УИХ-д суудалгүй нам байлгах гээд байгаа юм бол зүгээр намаа татан буулгаад иргэний хөдөлгөөн, ТББ болгосон нь дээр биз дээ.

-Байдлыг ажиглаж байхад Ногоон намыг үүсгэн байгуулсан хүмүүс нэгдэх асуудлыг эсэргүүцэж байна. Харин та нөхдийн хувьд Ногоон намд сүүлд орж ирсэн хүмүүс шүү дээ. Тэгэхээр эдгээр хүмүүсийн зөв биш үү?

-Харин эмзэглэж байгааг нь ойлгож байна гэдэг маань ийм утгатай юм. Гэхдээ үнэхээр л намдаа хайртай юм бол их, бага хуралдаа ирээд, бидэнтэй нийлж болж бүтэхгүй байгаа зүйлээ ярих хэрэгтэй биз дээ. Тэгэхгүй хашгичиж дайраад байх ямар ч шаардлага байхгүй. Эцэст нь хэлэхэд эмоцоо дараад намынхаа үйл ажиллагаанд оролцож, сайн муугаа ярилцаач л гэх байна.

-Та нар намынхаа гишүүдэд нэгдэх гэж байгаагаа хэлээгүй юм уу. Эсвэл хэлсээр байтал намын нөхөд чинь ийм байдал үүсгэж байна уу?

-Бараг хагас жил яригдаж байхад энэ асуудлыг дуулаагүй гэвэл худлаа болно. Бид ч мэдэгдсэн. Түүнээс гадна дээрх асуудлаар намын бага хурал таван удаа хуралдахад Д.Баасандорж, Бум-Ялагч нарын хүмүүс хоёрт нь суусан. Түүнээс хойш ирэхээ больсон. Гэтэл өнөөдөр бидэнд дуулгаж мэдэгдээгүй гээд л гүтгэлгийн чанартай мэдээлэл цацаад явж байна. Бид хууль бус үйлдэл хийсэн бол ингээд явж байх нь зөв. Гэхдээ бүх зүйл хуулийн дагуу явагдаж байгаа. Гишүүд дэмжигчдийнхээ санал хүсэлтийг сонсож, бага хурлаа хуралдуулсан л юм даа.

-Д.Энхбат гишүүн намаас хассанд тооцлоо гэсэн мэдэгдэл гаргахад юу гэж байна. Түүнтэй уулзав уу?

-Миний хэлсэнтэй ижил байр суурьтай байгаа. Мөн хоёр хүн хэлэлцээд нөгөө нэгнийгээ хөөчихдөггүй юм гэж байсан.

-Танай хоёр нам нэгдсэнийхээ дараа, өөр намуудтай нэгдэж ирэх сонгуульд оролцоно гэсэн яриа гараад байна?

-Эхлээд өмнөх асуудлаа шийдвэрлэх хэрэгтэй байна. Их хурлаар гишүүдийн дийлэнх хэсэг нь намын нэгдлийг эсэргүүцвэл юу болох вэ гэдгийг харах хэрэгтэй.

tsag

Зоригт: Д.Энхбат даргыг хөөлөө гэж мэдэгдсэн М.Чинзориг Дүрэм, ёс зүйн хорооны дарга биш
Tweet
Bolod.mn