“Энхрий хайрт нам”-ын үзэл бодолдоо үнэнч, өөрөөр хэлбэл коммунист дэглэмээ санагалзсан гэмээр хэсэг нөхдөөс бүрдсэн
МАХН гэж хууль ёсны бүртгэлгүй хэсэг нөхөд МАХН гэдэг нэрийг авчих юм бол Монгол Улсыг Азийн бар бүү хэл дэлхийн хэмжээний улс орон болгох тухай ярьж сууна. Үнэн хэрэгтээ бүгд л албан тушаалын төлөөх тулаан. Тэд нэр авлаа ч яалаа, байлаа ч яалаа яг ижил, ард түмний хувьд шүү дээ. Яаж ч тайлбарлаж болох улс төрийн намуудын тухай хуулийн олон цоорхойн чухам аль талд нь суучихаад авч чадахгүй байгаа юм бүү мэд. Өнгөрсөн долоо хоногт Дээд шүүхээс хариу авах байсан тус намынхан энэ сарын сүүлээр гэсэн хариуг өгч байгаа юм. Харин энэ тухай тус намын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Н.Удвалаас лавлахад “Эрх мэдэлтнүүд тэдэнд нэр бүү өг гэж тушаачихаад болохгүй байна. Түүнээс биш МАХН гэдэг нэрийг авахад хууль зүйн талаасаа ямар ч сөрөг зүйл байхгүй” хэмээсэн.
Гэтэл нэр бүхий хуульчид ч энэ асуултад хариулахаас зайлсхийж байгаа нь Улс төрийн намуудын тухай хууль нь ямар зүйл байгааг гэрчилж буй хэрэг. Харин ойрын эх сурвалжийн хэлж байгаагаар бол намын дарга Н.Энхбаяр ирэх дөрөвдүгээр сард болох МҮШН-ын хуралд хүч хавсран бэлдэж байгаа гэх.
Мэдээж тэр хүчээ зузаатгахын тулд анхнаасаа нөхөрлөсөн МҮШН-ынхны хуралд гар бие оролцоод зогсохгүй хөрөнгө мөнгөн дээр ч гар татахгүй биз. Зарим ажиглагчдын ярьж байгаагаар бол энэ нь Н.Энхбаярын санаачилгаар болж байгаа хурал гэдгийг ч хэлсэн. Тэгэхээр энэ намынхан МАХН нэрээ Дээд шүүхээс харж, чимээгүйхэн “анд” намынхаа хуралд бэлдсэн долоо хоног өнгөрөв. Дээд шүүхээс хүлээсэн өргөдлийн хариу “бухын доодох харсан үнэг турж үхэх”-ийн үлгэр болгож мэдэхээр тийм л өдрүүд үргэлжилж байна.

АН-нхны амьдыг шүүмжлэл дуулгав

“Монгол хүн-2020″ хэлэлцүүлэг нэрийн дор coнгуулийнхаа ажлыг хөдөө орон нутагт хийх болсон Ардчилсан намынхан өнгөрсөн долоо хоногийн баасан гарагт Дундговь аймгийг зорьж одсоноос өөр юу ч хийсэнгүй. Ёстой л ардчилсан нээлттэй биш хаалттай тийм дүр зураг дундуур хоног өдрүүд урсч байна гэхэд болно. Тус намын байрыг зорьсон хэн боловч цоожтой хаалга мөргөсөн тийм долоо хоног өнгөрөв. Энэ сарын 9-нд ҮЗХ-ны хурлаа хийж дүрэмдээ өөрчлөлт оруулсан. Хурлаас үүдсэн шүүмжлэл өрнөсөн нь өнгөрсөн долоо хоногт Ардчилсан нам гэж байдгийг арай л мартуулсангүй, түүнээс биш мартаж болохоор тийм намуухан долоо хоног өнгөрсөн. Ажиглагчид судлаачид “жил бүр ҮЗХ-ны гишүүдийнхээ гуравны нэгийг ротацийн буюу эргэлтийн сонгуулиар сонгож, шинэчилдэг уламжлалаа тэд үгүй хийв.
Бүх шатны ротациа энэ жил явуулахгүй байхаар тогтлоо гэж буй ч, намын бүх шатанд жил бүр ротаци буюу дотоод сонгууль явуулна гэж заасан намын дүрмээ зөрчин ийм алхам хийсэн нь, тус нам ардчиллын бус замаар цаашид зүглэхээр шийдэв үү гэмээр харагдаж байна” гэсэн шүүмжлэлийг олон нийтэд хүргэлээ. Түүнчлэн Ардчилсан намынхан залуусаа дэмждэггүй нь эндээс харагдаж байна гэх шүүмжийг ч дагуулсан. Энэ мэт шүүмжүүд л тэднийг “амьд арзайж мэнд мэлтийж” байгааг дуулгав. Ерөөсөө ах намууд сонгууль дөхсөн энэ үед хумсаа нуусан муур шиг байна. Харин жижгүүд томорч байх шив.

МАН-ын генсек Хэнтийд үүрэг өгөв

“Их идсэний маргааш өнж” гэдэг шиг 90 жилийн ойгоо тэмдэглэж, 230 сая төгрөгийн медаль тараасан МАН-ынхан цатгалдаад байгаа юм уу, үнэхээр сүр сүлд нь уначихсан уу гуравдугаар сарын 1-нээс хойш чимээ үл гаргав. Тэд гагцхүү МАХН гэдэг нэрийн товчлолыг Н.Энхбаяртангуудад өгөхгүй байхыг эрхэм зорилгоо болгон чимээгүй ажиллаж байгаа бололтой. Улс төрийн намд ямар нэг уриа лоозон байдаг бол эднийхэн “МАХН нэрийг Н.Энхбаярт бүү өг” гэсэн уриан дор ажиллаж байна. Тус намын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга У.Хүрэлсүх Хэнтий аймгийн МАН-ын хороонд сонгууль хүртэл ажиллах тухай албан бичгийг лхагва гарагт хүргүүлсэн гэдгийг ойрын эх сурвалж хэлж байгаа юм. Тэгэхээр ирэх сонгуульд нутгаасаа нэр дэвших ажлаа эхэлж байна гэсэн үг. Ер нь тус намынхан даргаасаа эхлээд ирэх сонгуулийн ажилдаа мордсон нь ийнхүү тэдний чимээгүй байхын нэг үндэс болсон байх. Харин тус намын хэсэг залуус “Шинэ эхлэл” хөдөлгөөн байгуулсан. Тэд өнгөрсөн долоо хоногт нийтийг хамарсан жагсаал төлөвлөж байсан ч хараахан амжаагүй. Тэгэхээр ирэх долоо хоногт энэ жагсаал болох болов уу. Нөгөө талд НАМЗХ-ны дарга Л.Оюун-Эрдэнэ Японд болсон сүйрлээр далимдуулаад хэвлэл мэдээллээр үзэгдэхийг хичээснээс үзэхэд тэдэнд хийх ажил тун ч олдохгүй байгаа хэрэг. МАН-ын хувьд УИХ-ын гишүүд нь тойрогтоо ажиллаж, залуус нь ах нарынхаа амыг харсан ийм долоо хоног өнгөрлөө.

Жижиг НН-ын даргын төлөөх суудлын дайн

Хэн нэгэн тэгтлээ сонирхоод байдаггүй Ногоон нам УИХ-д ганц суудалтай болсон. Тэр нь НН-ын дарга УИХ-ын гишүүн Д.Энхбат. Жижиг буурай намууд нэгдэн сонгуульд оролцох нь тэдэнд ашигтай байдаг. Тийм ч учраас ирэх сонгуулийн өмнө Ногоон нам Иргэний зориг намтай хамтран сонгуульд оролцох гэсэн боловч зарим гишүүдийн эсэргүүцэлтэй тулгарсан нь хэрдээ л шуугиан болж байх шиг. Удаа дараа хуралдаж, хэвлэлийнхэнд хандаад байсан Д.Басандорж гэдэг нөхөр ахин нэг хэвлэлийн хурал зарлаад өөрийгөө Ногоон намын даргаар өргөмжилчихөв. Уг нь УИХ-ын гишүүн Д.Энхбат намын дарга албан ёсоороо хэвээр байгаа. Гэтэл нэг нөхөр ийнхүү өөрийгөө намын дарга гээд зарлав. Гэхдээ энэ намын онц их хурал энэ сарын 26-нд болохоор төлөвлөгдсөн байгаа учраас олон асуудлыг шийдэх байх.
Түүнчлэн албан ёсны дарга Д.Энхбат, ИЗН-ын дарга С.Оюун нарын би ч эхэлж гуйгаагүй, тэр ч гуйгаагүй, өөрөө эхэлж гуйсан гэх мэт хэрүүлийн чанартай мэдэгдэл, мэдээллүүд хэвлэлийн хуудаснаа үзэгдэх болжээ. С.Оюуны хувьд бол анхнаасаа л бусадтай нийлж сонгуульд ялалт байгуулж байсан хүн би чи гуйсандаа тулахгүй л баймаар. Д.Энхбатын хувьд ч ялгаагүй нийлж эвсч л явдаг хүний нэг. Юутай ч ирэх 26-нд болох онц их хурлаар Ногоон намын жинхэн дарга хэн бэ гэдэг нь тодрох байх. Жижиг гэхгүй өнгрсөн долоо хоногт хамгийн их чимээтэй байсан нам бол Ногоон нам байлаа. Ирэх сонгуулийн кампанит ажил гээд нэг их хөл хугалах зүйлгүй жижиг намуудын араншин биз. Ерөөсөө л намын Даргын суудлын төлөөх дайн ийнхүү нэгэн хууль бус дарга аман томилгоо хийснээр өндөрлөв.

МҮШН-ынхан МАХН-ын замаар урагшилсаар

Удтал чимээгүй байсан МҮШН-ынхан Ерөнхий нарийн бичгийн даргынхаа хувийн гэмээр дуулианаар эргэн улс төрд ирсэн долоо хоног байлаа. Намын генсек Г.Уянга Л.Гансүх сайдыг гүтгэсэн гэх үндэслэлээр гэр бүлийн хамт шүүхэд дуудагдсан дуулиан намдаагүй байтал МҮШН-ын хурал ирэх дөрөвдүгээр сарын эхээр хаврын чуулгантай дөрөө харшуулан эхлэх тов чих дэлсэв. Мэдээж энэ санаа бол М.Энхсайхан хийгээд Н.Энхбаяр нарын бодож олсон цаг хугацаа байж таарна. Харин энэ хурлыг “Ард түмний амлалт нэхэх холбоо”-той хамтарч хийнэ гэсэн нь ямар учиртайг ойлгох нь чухал.
Магадгүй УИХ-ын чуулганаас ч илүү сонирхолтой хурал болж мэднэ гэдэг таамаг ч дэвшүүлж байгаа. Өнгөрсөн долоо хоногт МҮШН-ын удирдлагууд ирэх сард болох хурлынхаа талаар зөвлөлдсөн гэх мэдээлэл бий. Харин тус намынхан өнгөрсөн долоо хоногийн пүрэв гарагт Монголын уламжлалын нэгдсэн намтай хамтран “Үндэсний эрх ашиг ба тусгаар тогтнол” сэдэвт хэлэлцүүлэг зохион байгууллаа. Энэ талаар тус намын дарга Ц.Цолмон хэлэхдээ “Улс төрийн нам, иргэний хөдөлгөөнүүд хамтарч ажиллаж байгаа. Бид гол, гол улс төрийн ойлголт, зорилгоо нэгтгэж, бие биеэ сонсч, дүгнэлтэд хүрье гэдэг үүднээс хэлэлцүүлэг өрнүүлж байна. Үндэсний эрх ашгийн төлөө ярьдаг мэргэжлийн байгууллага, улс төрийн нам, хөдөлгөөнүүд нийлээд хийж байна.
Сүүлийн 20 жилийг авч үзэхэд Монгол Улс хөгжиж, хөрөнгө оруулалт нэмэгдсэн. Гэтэл хүн амын талынх нь ахуй амьдрал сайжирсангүй. Бид олигархиудаас төрийг цэвэрлэнэ” хэмээсэн. Тус намын даргын хэлсэн энэ үгнээс дүгнэж харахад шууд МАХН буюу Н.Энхбаярын өмнөө барьж буй чиг хандлага, түүний хэлж байгаа үгтэй хаашаа ч үгүй зохицож байгаа юм. Ерөөсөө энэ намынхан Н.Энхбаяр буюу МАХН-ын замаар урагшилж буй зорилго нэгтэй ахан дүүс юм.

С.Ууганбаяр