Энэхүү шударга бус шийтгэлийг нийслэлчүүд ёстой нэг ханатлаа эдэлж байна. Хогийн мөнгө тушаах чадваргүй нэг нь хог хаягдлаа хашаанаасаа гаргаад хаячихад л гүйцээ. Хэрэв түлшгүй болчихвол машины дугуй, элдэв хуванцар ер нь юу ч түлж болно. Зарим нэг нь хээв нэг гудамжинд морь харж, нус, шүлсээ хаа таарсан газраа хаяна.

Ийн хэсэг бүлэг хүн хязгааргүй эрх чөлөө эдэлсний хойно нийслэлчүүд нийтээрээ хогон дунд амьдарч, бохир агаараар амьсгалдаг. Өөрөөр хэлбэл, нийслэл эзэнтэй атлаа эзэнгүйдчихээд буй хэрэг. Эзэнгүй хотод таггүй траншей, мөсөн гулгуур гэж андуурам явган хүний зам зэрэг иргэдийн аюулгүй байдалд заналхийлсэн олон аюул бий.

Хэдэн жилийн өмнө Баянзүрх дүүргийн XV хороололд бороотой үед орон сууцнаас гарч явсан хоёр жаахан охин тус орцноос ТҮЦ-рүү татсан цахилгаан утсанд хүрснээс тогонд цохиулж нас барсан тохиолдол гарсан.

Манай сонин нийслэлийн нийтийн эзэмшлийн гудамж талбай, хороолол доторх зам, талбайг эзэнжүүлэхээр орчны ариун цэвэр, аюулгүй байдлын байцаагч үгүйлэгдэж байгаа талаар цуврал нийтлэл хүргэж байгаа билээ.

Дүүрэг, хороо, хэсэг ийм байцаагчтай болсноор аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэд угаадас, үнс, хогоо хааш нь асгах, хэзээ ачуулах, хэн нь ил задгай хаяж байгааг хянах боломжтой болох юм. Нэг үгээр хэлбэл, хэн буруутай нь түүнийхээ хариуцлагыг хүлээж нийслэл цэвэр цэмцгэр болох учиртай. Хэн нэгэн нь гудамжинд хог хаявал хаа нэгтэйгээс таних тэмдэг зүүсэн орчны тохижилтын байцаагч гарч ирэн түүнийг торгодог болно гэсэн үг.

Түүнчлэн нийтийн эзэмшлийн гудамж талбайг бохирдуулчихаад мөнгө төлж чадахгүй гэх хүн цөөнгүй таарна байх. Эдгээр хүмүүсийг бохирдуулсан газрыг нь хэд дахин ихэсгэн цэвэрлүүлж болох юм. Хэрэв энэ санаа ажил хэрэг болж чадвал хот цэвэр цэмцгэр болохоос гадна ажлын байр нэмэгдэнэ.

Орчны ариун цэвэр, аюулгүй байдлын байцаагч гэхээр цагдаад хамаатай хэв журам сахиулах хүмүүс гэж андуурч мэднэ. Нийслэлчүүд нэг хоёроороо траншейнд унаж энддэг, явганаас хальтирч унан хөл гараа гэмтээхээс сэргийлж эдгээр байцаагч нар холбогдох иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагуудад танай эзэмшлийн газар мөстэй, траншей чинь онгорхой байна хэмээн анхааруулж орчны аюулгүй байдалд санаа тавих юм.

Мөн хотын дарга Г.Мөнхбаяр хэсгийн ахлагч нартай уулзах үеэр "Дүүргүүдэд орчны тохижилтын байцаагчтай болох шаардлага тавьж байгаа. Аж ахуйн нэгж, байгууллагууд хотоос хангалттай дэмжлэг авдаг. Тиймээс тэд сар бүр тодорхой хэмжээний мөнгөн хуримтлал бий болгож үүгээрээ байцаагчаа цалинжуулж хотоо цэвэр цэмцгэр байлгахын тулд нэг нэгэндээ хяналт тавихад болохгүй юм байхгүй" хэмээсэн.

Уг нь хоёр жилийн өмнө нийслэлийн нийтийн эзэмшлийн гудамж талбайд тохижилт үйлчилгээний олон нийтийн байцаагч ажиллуулахаар болсон. Гэвч энэхүү санаачилга "унтаж" байгаа гэхэд хилсдэхгүй. Эдүгээ дүүргүүдэд иргэдээс мэдээлэл авч, энэ дагуу ажилладаг, зөрчил гаргасан иргэдийг торгох эрхтэй байцаагч нар алга. Зарим дүүрэг Хөдөлмөр, халамж үйлчилгээний хэлтсээс түр ажлын байр гаргаж орлогогүй, амьжиргааны баталгаажих доод түвшнээс бага орлоготой 60 хүнийг жилийн турш байцаагчаар ажиллуулж эхэлжээ. Энэ ажил шуудайд хийсэн үхрийн эвэр гэдэг шиг дүүрэг тус бүрт харилцан адилгүй байна.

Гэвч орчны ариун цэвэр, аюулгүй байдлын байцаагчтай болов уу үгүй юу нийслэл өнгө зүс орно гэж бодвол өрөөсгөл. Эдгээр байцаагч үүргээ ухамсарласан, шударга байхын дээр иргэдтэйгээ ойр ажилласан тохиолдолд үр дүн гарах нь дамжиггүй.

Тодруулбал, эдгээр байцаагч нарыг өөрийн гэсэн нутаг дэвсгэртэй болгож эрх мэдэлтэй болгоё. Иргэд тэдэнд хүссэн цагтаа мэдээлэл өгч байг. Ингэснээр нийслэлчүүд нийтийн эрх ашгийг хохироож буй нэгэндээ хяналт тавьж сурах ч юм бил үү.

Египетийн Кайр хот саяхныг хүртэл хогоо дийлдэггүй байсан ч орчны ариун цэвэр, аюулгүй байдлын байцаагчтай болсноор хогны асуудлаа шийджээ. Манай урд хөрш Бээжин хотын удирдлагууд иргэдийнхээ бүдүүлэг занг засах кампанит ажил өрнүүлж гудамжинд ил задгай хог, шүлсээ хаях, олон хүнтэй газар хэн нэгний урдуур дайрах үзэгдэлтэй тэмцдэг болсон. Бээжингийн олимпоос өмнө эхэлсэн энэхүү ажил эдүгээ хүртэл үр үргэлжилж байгаа бөгөөд гудамжинд шүлсээ хаясан хүнийг 50 юаниар торгодог байна.

Түүнчлэн БНСУ зэрэг орны томоохон хотууд иргэд хогоо хааш нь асгах, хэзээ ачуулах, хэн нь ил задгай хаяж байгааг камерийн системээр хянадаг байна. Ингээд тухайн дүүргийн холбогдох байгууллагууд хог хаяж орчноо бохирдуулсан хүнийг 72 цагийн дотор олж, өндөр торгууль тавьдаг аж.

Гэхдээ эдгээр байцаагч ажиллаж эхэллээ гээд төр, засгаас цалин нэхэж татвар төлөгчдийн нуруунд ачаа үүрүүлэхгүй байх учиртай. Өөрөөр хэлбэл, эдгээр байцаагчийн ажиллах эрх зүйн орчныг бүрдүүлж, орон тоо бий болгох нь чухал.

Орчны ариун цэвэр, аюулгүй байдлын байцаагч нар зөрчил илрүүлж, торгуулийнхаа тодорхой хувиар урамшуулал эсвэл цалин авч болох юм. Бүр болохгүй бол төсөвт байгууллагуудын танилдаа зориулж гаргадаг орон тоог цомхотгож оронд нь эдгээр байцаанийг цалинжуулж яагаад болохгүй гэж.

Дүүргүүд орчны ариун цэвэр, аюулгүй байдлын байцаагчтай болж иргэдийн ухамсарт нөлөөлж чадсанаар нийслэл цэвэр цэмцгэр болж чадна.

Байцаагчтай болох энэхүү ажил хоёр жилийн турш дуншиж байна. Дүүргийн Засаг дарга нар аа байцаагч нар хаана явна.

Т.Сэлэнгэ