ЭРДЭС БАЯЛГИЙН ШИНЭ ШИНЭ ОРД ИЛРЭЛ НЭЭГДСЭЭР

2011-05-01

Монгол орныг яндаж болдоггvй далай шиг яасан баян нутаг вэ гэдэг. Ийм ч учраас хайгуул судалгааны явцад эрдэс

баялгийн нєєц дуу дуугаа авалцан шинээр нээгдсээр байна. Харин энэ их баялгаа хэрхэн зєв ашиглах вэ гэдгийг бидний ухаан, сэтгэл л мэдэх хэрэг.

Дорнод, Сvхбаатар, Дундговь, Баянхонгор, Завхан, Ховд, Увс аймгийн зарим сумын нутагт улсын тєсвийн хєрєнгєєр сvvлийн гурван жилийн хугацаанд 1:50000-ны масштабын зураглал хийж эрдэс баялгийг нь судалжээ. Энэхvv судалгааны тайланд дурдсанаар чамгvй хэмжээний нєєц баялаг байгаа нь тогтоогдсон байна.

Нарийн харын талбай

Ховд аймгийн нутаг. Уг талбайгаас алт-зэсийн 3, зэсийн 2 илрэл, алтны 6, мєнгєний 4, зэсийн 24, цайрын 18, хар тугалганы 1, молибдены 6, никель 1, усан болор зэрэг эрдэс баялаг илэрчээ.

Устнуурын талбай

Завхан аймгийн нутагт бий. Энд алт, молибден, вольфрам, зэс, хар тугалга, цайрын нєєц байгаа аж. Тухайлбал, барилгын материалын ордууд, фосфоритын илрэлvvд, газрын ховор элемент, єнгєт болон полиметаллын найман эрдэсжсэн цэг байгаа нь батлагджээ. Мєн шинээр алтны 2, молибден, молибден-вольфрам, болрын илрэл тус бvр нэг нэг тогтоогдов. Ингээд Баянбулагийн алтны илрэлд 2.8 тонн нєєц бий хэмээн vзсэн байна. Иймд цаашид хайгуул судалгааны ажил нарийвчилан хийх шаардлагатай гэлээ. Їvнээс гадна Цахир, Баянбулаг, Хуримтын илрэлvvдэд вольфрам 7192, молибдени 32692, зэс 68599 тонн байгаа хэмээн урьд-чилан тооцжээ. Мєн тус аймгийн нутаг Баруун мараатын талбайд Цахирын зэсийн, Уушгийн гянтболдын нєєц бий гэнэ.

Согоотын талбай

Увс, Завхан аймгийн нутаг. Энэ талбайд ашигт малтмал тєдийлєн байхгvй аж.
Судалгаагаар Хожуулт, Єлєнгийн худаг, Оюу толгой, Зvvн Доонын эрдэс баялгийн илрэлийг баталгаажуулжээ.

Жаран богдын талбай

Баянхонгор аймгийн нутаг юм. Судалгаагаар Шавьнахын амны нvvрс, Гурван худгийн зэс, Эрдэнэ толгойн хар тугалга, Битvvтийн амны молибден, Хангинах амны цагаан тугалга, Гэгээн овоо, Халбаганатын алт-зэс, Дулаан богдын ховор тємєрлєг, Цонжийн болон Хустын ам, Цагаан овооны графит, Давхар уулын мана, Ичээтийн адаг, Дєрєлж худгийн цеолитын илрэлvvдийг шинээр олж илрvvлжээ.
Энэ талбайд тогтоогдсон нєєцийн хvдэрт алт, зэс, хром, никель ихэвчлэн байна. Тэгээд дээрх баялгийг молибден, цагаан тугалга, хар тугалга, цайр, висмут, сурьма, мышъяк дагалдаж байгаа аж. Мєн нефть, хийн хуримтлал ч бий гэнэ. Уг талбайд их хэмжээний нєєцтэй байх магадлалтай илрэл тогтоогдсон хэдий ч бvхэлдээ тусгай хамгаалалттай газарт юм. Иймээс геологи хайгуулын ажил хийхийг хориглосон байна. Мєн Хєх бvрдийн талбайгаас чамгvй баялаг илэрчээ. Тухайлбал, Сvж уулын єнгєт болон холимог металлын, Улаан булгийн зэс, Майхан цахирын зэс зэрэг баялаг илэрчээ. Тємрийн хvдрийн 7, титаны 66, вольфрамын 3, цагаан тугал-ганы 3, зэсийн 66, цайрын 99, хар тугалганы 35, алтны 29, мєнгєний 13 эрдэсжсэн цэг байна.

Баянханы талбай

Сvхбаатар, Дорнод Хєлєнбуйр суманд бий. Уг талбайд цайр-хар тугалга, зэс-молибден, хайлуур жонш, хартугалга-молибден зэрэг металл болон металл бус ашигт малтмалын нєєц илрэв. Жишээлбэл, судалгааны vеэр шинээр Баянцагаан, Гомбон уулын зэс-молбидений, Гав толгой, Улаан толгойн полиметаллын илрэл, Хайлант-Овоогийн хартугалга-молибдений, Цогт-Овоогийн хайлуур жоншны илэрсэн байна.

Дэрэнгийн талбай

Дундговь аймгийн нутаг юм. Умарт говийн хар, єнгєт, vнэт, ховор металл, хайлуур жоншны нєєц баялаг байдаг. Судалгаагаар тємрийн хvдэр, зэсийн 4, алт, хайлуур жоншных тус бvр 1, хvрэн нvvрс, шатдаг занарын 2, єнгєт чулууны 3 илрэл байгаа ажээ.

Их Цагаан-Єндєрийн талбай

Дорнод аймгийн нутаг тус талбайд Эрдэнэ-Єндєрийн газрын ховор элмент-холимог металлын, Шахлангийн овооны тємєр-холимог металлын, Авдрант уул, Боонгийн овооны мєнгєний, Дунд Дугуй уулын титан илэрлvvд байгаа аж. Їvнээс гадна алт, цагаан тугалга, молибден, вольфрам, зэс, хар тугалга, цайр зэрэг эрдэс баялгын 91 эрдэсжсэн цэг шинээр нээжээ. Судалгаагаар тус талбайд цагаан тугалга, зэс, хар тугалга, цайр, алт, мєнгє хамгийн их илэрсэн байна. Эдгээр баялгийг дагаад молибден, вольфрам, висмут, сурьма, мышъяк бий гэнэ.