үндэслэлээр Улсын мөрдөн байцаах газраас шалгаад даруй удаж байгаа. Уржигдар шүүхээс гэнэт цагдан хорих шийдвэр гаргаж тэднийг саатуулсан билээ. Д.Энхтөр, Н.Даваа нарын өмгөөлөгч Б.Оюунбилэгтэй ярилцлаа.

-"Анод" банкны удирдлагуудыг хуулийн байгууллагаас гадуур шалгаж байсан бол сая яагаад цагдан хорих болов. Та өмгөөлөгчийн хувьд ямар мэдээлэлтэй байна?

-Бидний хувьд гэнэтийн үйл явдал боллоо. Өнгөрсөн баасан гаригт цагдаагийн байгууллагаас ирээрэй гэж дуудсан. Д.Энхтөр, Э.Гүр-Аранз нар очиж байцаалтаа өгсөн бөгөөд Н.Даваагийн хувьд ар гэрийн гачигдлаас болоод очиж амжаагүй. Ингээд нэг дэх өдөр буюу тавдугаар сарын 2-ны өдөр бүгдээрээ ирж уулзах хэрэгтэй гэж дуудсаных нь дагуу өмгөөлөгчийн хувьд би тэдэнтэй цуг очсон. Очиход Баянзүрх дүүргийн шүүгчийн цагдан хорьж таслан сэргийлэх арга хэмжээ авах захирамжийг үзүүлсэн. Тэрний дагуу шууд цагдан хорьсон. Тэр захирамж өнгөрсөн дөрөвдүгээр сарын 29-ний өдөр буюу өнгөрсөн баасан гаригт гарсан байсан. Уг нь хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу таслан сэргийлэх арга хэмжээ авах гэж байгаа шийдвэрийг 24 цагийн дотор мэдэгдэх үүрэгтэй байдаг. Тэгтэл баасан гаригт гарсан захирамжийг ирэх нэг дэх өдөр гэнэт танилцуулсан нь хачирхалтай.

Яагаад гэнэт цагдан хорих болов гэж асуухад мөрдөн байцаалтын ажиллагаанд саад учруулж болзошгүй гэдэг үндэслэлээр гэж тайлбарласан. Мөрдөн байцаах ажиллагаанд ямар саад учруулав гэхэд мөрдөн байцаагч нь хариу хэлж чадаагүй. Тэгэхээр "Анод" банкинд холбогдох хэрэгтэй холбоотойгоор таслан сэргийлэх арга хэмжээг өөрчилж байгаа хэрэг биш. Харин улс төрийн зорилгоор, дээрээс ирүүлсэн дарга нарынхаа үүрэг даалгавраар таслан сэргийлэх арга хэмжээг өөрчилсөн байх магадлалтай юм.

-Ер нь "Анод"-ын хэргийг шалгах явц ямар шатандаа яваа вэ. Тэднийг хуулийн ямар зүйл заалтаар шалгаж байгаа билээ?

-Мөрдөн байцаалтын ажиллагаа дуусаагүй байгаа учраас надад хэргийн тухайд тодорхой мэдээлэл алга. Н.Даваа, Э.Гүр-Аранз, Д.Энхтөр нарыг "Анод" банкны хэрэгт холбоотой эрүүгийн хэрэгт Эрүүгийн хуулийн 153.3 (Бусдын эд хөрөнгийг завших, үрэгдүүлэх), 148.4 (Бусдын эд хөрөнгийг залилан мэхлэж авах), 156.3 (Банкны тухай хууль тогтоомжийг зөрчих) зэрэг хуулийн үндэслэлээр яллагдагчаар татан Улсын мөрдөн байцаах газрын Эдийн засгийн гэмт хэрэгтэй тэмцэх хэлтсээс шалгаж байгаа.

-Цагдаагийн байгууллагаас "Анод"-ын хэргийг шалгах явцад цагдан хорьж шалгах хуулийн үндэслэл шинээр гарч ирсэн байхыг үгүйсгэхгүй шүү дээ?

-Таслан сэргийлэх арга хэмжээг өөрчлөх гэж байгаа бол өөрчлөх шалтгаанаа бидэнд тайлбарлаж прокурор нь тогтоолыг танилцуулах үүрэгтэй. Хэрвээ өнгөрсөн баасан гаригт мэдэгдсэн бол шүүгчийн захирамж гарахаас өмнө шүүх дээр мэтгэлцэх эрх нээлттэй бий. Энэ эрхийг зориудаар хаагаад хэнд ч мэдэгдэлгүйгээр шууд чимээгүйхэн шүүгчийн захирамж гаргах шаардлага юу байсан юм бол. Энэ бүгдээс харахад миний ойлгосноор хэргийн нөхцөл байдалтай уялдуулах биш улс төрийн үйл ажиллагаатай холбоотойгоор дээрээс ирүүлсэн дарга нарынхаа шахалтанд мөрдөн байцаагчид автсан гэж ойлгогдохоор байна. Ганц энэ хэрэг дээр ч биш. Өмгөөлөгч хүний хувьд хэлэхэд цагдаа нар мөрдөн байцаагчийн хууль дүрэмд заагдсанаар ажиллахгүй зөвхөн дээрээс ирж байгаа тушаалаар ажлаа хийдэг. Хуульч хүнийхээ үүднээс биш даргаас хараат байдлаар ажилладаг байдал харагддаг. Тэд хэн дуртайгаа хүссэн цагтаа хорьж чаддаг, ямар ч гэмт хэрэгтэн байсан гадуур сул байлгаж хэргийг хэрэгсэхгүй болгож чаддаг. Энэ буруу жишгийг арилгах цаг нь хэдийнэ ирсэн.

-Та үйлчлүүлэгч нартайгаа очиж уулзав уу. Тэд юу хэлж ярьж байх юм?

-Одоо л очиж уулзахаар явах гэж байна.

-Иргэний хөдөлгөөний намын дарга Н.Даваа жагсагчдын ард би байгаа гэж хэлснээсээ болж баривчлагдсан гэгдээд байгаа. Тэгвэл Д.Энхтөр, Э.Гүр-Аранз нарыг яагаад хоморголон хорьчихож байгаа юм бол?

-Уг нь энэ хоёр асуудлыг хооронд нь хутгах шаардлага байхгүй. Тэртэй тэргүй Иргэний хөдөлгөөний намын дарга Н.Даваагийн хувьд улс төрийн үйл ажиллагаа явуулах эрх нь нээлттэй. Өнөөдөр манай эрх мэдэлтнүүдийн хийдэг бохир ажиллагааны нэгэн хэлбэр өөрсдийнх нь шударга бус үйлдлийг шүүмжилсэн иргэдийг нухчин дардаг болчихож. "Анод" банкны хэрэгт шалгагдаж байгаа хүн улс төрийн идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулаад ирэхээр хуучин хэргээр нь далимдуулаад улс төрийн үйл ажиллагааг нь боомилж байгаа хэрэг гэж бодож байна. Энэ жагсаалын ард Н.Даваа гэдэг хүнийг байсныг хуулийнхан мэдэж байсан уу гэвэл тийм. Тийм учраас ганцааранг нь хорьчих юм бол улс төрийн шалтгаантай гэдэг нь ил харагдана гэсэн болгоомжлолоос болж Д.Энхтөр, Э.Гүр-Аранз нарыг цугт нь хорьсон. Н.Даваа гуай өөрөө мөрдөн байцаагчид хэлж байсан л даа. Хэрэв хорих шаардлага байвал намайг ганцааранг нь хорь. Энэ хоёр хүнийг давхар битгий чир гэдэг асуудлыг тавьсан. Цагдан хорих шийдвэрийг урьдчилан танилцуулсан бол ядахнаа нөгөө хоёрыг нь хорихгүй байх боломж байсан байх. Нэгэнтээ шийдвэр гарсан учраас тэднийг 30 хоногийн хугацаатайгаар цагдан хорихоор шийдвэрлэсэн.

-Магадгүй мөрдөн байцаалт явагдаж байгаа үед жагсаал цуглаан зохион байгуулж оролцохыг хууль бус гэж үзсэн байж болох талтай. Та энэ тал дээр тайлбар өгөхгүй юу?

-Иргэн хүний улс төрийн үйл ажиллагаа явуулах эрхийг боомилж болохгүй. Манай улс ардчилсан нийгэм. Үндсэн хуульд зааснаар өөрийн үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэх, хэвлэн нийтлэх, жагсаал цуглаан хийх эрх хэнд ч нээлттэй. Иргэний хөдөлгөөний намын дарга битгий хэл энгийн нэгэн иргэн хэн нь ч шүүмжлэл хэлж хууль бус явдлын эсрэг тэмцэж болно. Хууль бус захирамж гаргасан Баянзүрх дүүргийн шүүгчид бид одоо гомдол гаргаж байгаа. Ямар ч шалтаг шалтгаангүйгээр хэн нэгнийг хорьж болохгүй. Шинээр дахин гэмт хэрэг үйлдсэн, мөрдөн байцаалтаас оргон зайлсан, дуудсан цагт ирээгүй гэх зэргээр зөрчсөн тохиолдолд таслан сэргийлэх арга хэмжээг өөрчилж болдог тал бий. "Анод" банкны хэрэгт шалгагдаж байгаа миний үйлчлүүлэгчдийн хувьд ямар нэгэн дүрэм горим зөрчөөгүй гэдгийг хэлэх байна.