плей-оффт шалгарвал дандаа нэгийн даваанд бүдэрч ирсэн хар цувралаа тасалсан билээ. Хэрвээ олон жил мөр зэрэгцэн тогловол NBA-гийн түүхэн дэх хамгийн хүчирхэг “Их гурвал”-уудын эгнээнд элсэх магадлалтай хэмээн үнэлэгдэж буй тэд гар нийлэн тоглосон анхны улиралдаа зорилгодоо хараахан хүрч чадсангүй, финалд “Даллас”-т 2:4-өөр хожигдлоо.
Өдгөө сагсан бөмбөг сонирхогч хүн бүрийн амны уншлага болсон “Их гурвал” (Big 3) гэсэн үгтэй холбогдуулан NBA-гийн түүхэнд өөрийн гэсэн мөрөө үлдээсэн гуравтуудыг танилцуулъя. Ингэхдээ энэ жагсаалтад хамтдаа дор хаяж аваргын хоёр цом гардсан “Их гурвал”-ыг орууллаа. Ийм “босго” тавьснаар 70-аад оны эхэн үеийн “Лейкерс”-ийн Уилт Чэмберлин, Жерри Уэст, Гэйл Гүдрич (тэд 1972 онд аварга болсон), 80-аад оны “Филадельфи”-гийн Жулиус Ирвин, Мозес Мэлоун, Морис Чикс (тэд хамтдаа 1983 онд л нэг удаа түрүүлсэн), өдгөө харих тийшээ хандаж буй “Бостон”-ы Кевин Гарнетт, Пол Пирс, Рэй Аллен нар (2008 оны аварга) энэ жагсаалтад багтсангүй.

Билл Рассель, Боб Коузи, Том Хейнсон
13 улиралд 11 удаа аваргалсан “Бостон Селтикс”-ийн их амжилтын эхлэлийг энэ гурван тоглогч бүрдсэнээр тавьж байлаа. “Ногоон өмсгөлтнүүд”-ийн найруулагч Боб Коузи 1950 оноос NBA-д хүчин зүтгэсэн бол 1956 онд Билл Рассель, Том Хейнсон нар драфтаар сонгогдон, сагсан бөмбөгийн хүчирхэг энэ лигийн түүхэнд анхны “Их гурвал” бүрдсэн юм. Тэд гар нийлсэн эхний улиралдаа л аваргын цом хүртэж, хамтдаа нийт зургаантаа түрүүлсэн. Коузи 1963 онд зодог тайлж, хожим 1969-70 оны улиралд “Цинцинатти Ройялс”-т тоглогч-дасгалжуулагчаар ажилласан ба Хейнсон 1965 онд аваргын найман бөгжтэйгөөр тэтгэвэртээ гарчээ. Өдгөө “Бостон”-ы эзэмшиж буй NBA-гийн хамгийн олон түрүүтэй багийн рекордын цөмийг гүйцэтгэсэн тэдний хувийн дугаарыг (Рассель 6, Коузи 14, Хейнсон 15) баг нь хожим хэнд ч өгөлгүй дархалсан байна.
“Селтикс”-ийн төвийн тоглогч домогт Билл 11 удаа (1957, 1959-66, 1968-69) аваргын цом гардаж, улирлын үнэ цэнэтэй тоглогчоор тавантаа (1958, 1961-63, 1965) тодрон, Бүх оддын тоглолтод 1958-69 онд 12 жил дараалан оролцсон ба самбараас бөмбөг авалтаар дөрвөн улиралд лигийн тэргүүн болжээ. Самбарын доор түүнтэй мөр зэрэгцэн, давж гарахад бэрх хана хэрмийг босгосон довтлогч Том Хейнсон лигт тоглосон эхний жилдээ Биллээс илүү үнэлэгдэн, Шилдэг шинэ тоглогчийн шагналыг гардаж, Бүх оддын тоглолтод зургаан удаа (1957, 1961-65) оролцсон. Тэрбээр тоглох хугацаандаа нэг тоглолтод дунджаар 18,6 оноо, 8,8 самбараас бөмбөг авалт гүйцэтгэжээ. Тэгвэл туршлага, ур чадвараараа дээрх хоёр тоглогчийг нэгтгэсэн Коузи 1957 онд улирлын MVP-гээр тодрон, “Бостон”-д тоглосон хугацаандаа жил бүр Бүх оддын тоглолтод шалгарч (1951-63 онд 13 удаа) байв. Боб нэг тоглолтод дунджаар 18,4 оноо авч, 7,5 оновчтой дамжуулалт хийсэн амжилттай.

Дэйв Дебуше, Уолт Фрэйзер, Уиллис Рид
1962-68 онд “Детройт Пистонс”-т данстай байхдаа 1964-65 оны улирлаас тоглогч-дасгалжуулагчийн мяндагтай болон, NBA-гийн түүхэнд хамгийн залуу “coach”-аар (24 нас) тэмдэглэгдэн үлдсэн хүчний довтлогч Дэйв Дебуше 1968 онд “Нью-Йорк Никс”-т очсоноор тус багт хүчирхэг “Их гурвал” бүрдсэн. 1967-77 онд АНУ-ын эдийн засгийн төв хотын багт тоглоод хожим “Кливлэнд”-д гурван улирлыг өнгөрүүлсэн холбогч Уолт Фрэйзер, 1964-74 онд “Никс”-ийн төвийн тоглогч байсан Уиллис Рид нар Дебушегийн хамтаар дөрвөн улиралд гурвантаа NBA-гийн финалд шалгарч, 1970, 1973 онд аваргын цом гардаж байв. Эхнийхэд нь “Лейкерс”-ийг долоон тоглолтоор буулган авсан ба 1973 онд мөн л “Нуурынхан”-ыг 4:1-ээр сөхрүүлсэн. Түүнчлэн тэд 1972 онд Холливудын хотын багт 1:4-өөр дийлдэж байлаа.
“Никс”-ийн “Их гурвал” эхний түрүүгээ авсан 1970 онд тэд бүгд Хамгаалалтын I багт нэрлэгдсэн нь NBA-гийн түүхэнд ховор тохиолдох үзүүлэлт билээ. Дебуше Бүх оддын тоглолтод найман удаа (1966-74) оролцож, Хамгаалалтын I багт зургаан улирал дараалан (1969-74) нэрлэгдсэн ба энэ хугацаанд нэг тоглолтод дунджаар 16,1 оноо авч, 11,0 самбараас бөмбөг авалт гүйцэтгэсэн байна. Фрэйзерийн хувьд Бүх оддын тоглолтод долоон удаа оролцож, Хамгаалалтын I багт мөн тооны удаа багтан, 1975 оны “All Star Game”-ийн MVP-ээр тодорсон амжилттай. Тэрбээр 18,9 оноо, 5,9 самбараас бөмбөг авалт, 6,1 оновчтой дамжуулалтаар багийнхаа амжилтад дэм болж байв. Уиллис Рид нөгөө хоёроосоо үзүүлэлтээр арай бага ч 1970 онд улирлын шилдэг тоглогчоор шалгарснаараа давж гардаг. Дунджаар 18,7 оноо авч, 12,9 самбараас бөмбөг авалт гүйцэтгэж байсан Рид 1965 онд Шилдэг шинэ тоглогчийн шагнал гардан, Бүх оддын тоглолтод долоон удаа (1965-71) оролцсон юм. Урьд нь “Балтимор Буллетс”-ийн ганц од нь явсан Эрл Монро 1971 онд “Никс”-т очсоноор тус баг үлэмж хүчирхэгжиж, NBA-гийн түүхэн дэх шилдэг 10 дасгалжуулагчийн тоонд багтдаг Ред Хольцман нэгэн дээвэр дор багтана гэж төсөөлөхөд бэрх оддыг хэрхэн зөв удирдан жолоодож болдгийг харуулан, аваргын замд хөтөлж байв.
Багийнх нь түүхэн дэх аваргын хоёр цомыг залсан эдгээр тоглогчийн бүгдийнх нь хувийн дугаарыг “Нью-Йорк Никс” (Дебуше 22, Фрэйзер 10, Рид 19, Монро 15) дархалсан.

Ларри Бёрд, Кевин Макхейл, Роберт Пэриш
Домогт дасгалжуулагч Ред Ауэрбахын ур ухаан зарцуулж бүрдүүлсэн “Их гурвал” нь. Тэрбээр 1980 онд драфтын тэргүүн тоглогчийг сонгох эрхээ “Уорриорз”-д өгч, оронд нь Пэришийг №3 сонголтын хамт авсан нь тухайн үед шуугиан тарьж байсан ч нүдээ олсон солилцоо болсныг түүх гэрчилнэ. “Уорриорз” №1-ээр олонд төдий л танигдаагүй Жо Бэрри Кэрролл гэгчийг авсан бол “Селтикс” №3-аар “Их гурвал”-ынх нь нэг тулгуур болсон Макхейлийг сугалсан. Ауэрбах өмнөх жилийнх нь драфтын №6-аар Ларри Бёрдыг аваад байсан юм. Тэд хамтдаа тоглосон жилүүдийнхээ эхний хагаст тавантаа түрүү байрын төлөө тулаанд шалгарч, 1981, 1984, 1986 онд аваргын цом гардаж байв.
Бёрд NBA-д хөл тавьсан эхний улиралдаа Шилдэг шинэ тоглогчоор шалгарч, хожим MVP-гийн алдарт гурван удаа (1984-86) хүрсэн ба Шигшээ тоглолтын шилдгээр хоёр удаа (1984, 1986) нэрлэгдсэний зэрэгцээ Бүх оддын тоглолтод 12 удаа (1980-88, 90-92) оролцон, 1982 онд “All Star MVP” болсон сүрдэм амжилттай нэгэн. Тэрбээр 24,3 оноо, 10,0 самбараас бөмбөг авалт, 6,3 оновчтой дамжуулалтаар багийнхаа амжилтын цөм нь болж явсан юм. Дуулиант наймааны үр дүнд “Бостон”-д драфтлагдсан Макхейл 1984, 1985 онд хоёр жил дараалан Шилдэг зургаа дахь тоглогчоор тодрон, Бүх оддын тоглолтод долоон удаа (1984, 1986-91) шалгаран оролцсон. Хүчний довтлогчийн байрлалд тоглодог байсан Кевин нэг тоглолтод дунджаар 17,9 оноо, 7,3 самбараас бөмбөг авалтаар багтаа тус хүргэж явжээ. 1980-аад оны эхний хагаст “Бостон”-ы “Их гурвал”-ын нэг болж явсан Пэриш NBA дэх сүүлчийн улирлаа “Чикаго”-д өнгөрүүлж, аваргын дөрөв дэх бөгжөө зүүсэн ба Бүх оддын тоглолтод есөн удаа (1981-87, 90-91) оролцсон юм. “Бостон Селтикс” Бёрдын 33, Макхейлийн 32, Пэришийн 00 дугаарыг “TD Garden”-даа хүндэтгэлтэйгээр залсан байгаа.

Карим Абдул-Жаббар, Мэжик Жонсон, Жеймс Уорти
“Лейкерс”-ийн түүхэн дэх анхны “Их гурвал” нь дандаа драфтын тэргүүн тоглогч гэдгээрээ онцлогтой. 1969 онд “Бакс”-т сонгогдсон Карим Абдул-Жаббар иргэдийнх нь дунд цагаачдын эзлэх хувиар улсдаа тэргүүлдэг хотуудын нэг Милуокигийн багт 1971 онд аваргын цом авч өгсөн ба 1975 онд “Лейкерс”-ийг зорьжээ. “Нуурынхан” 1979 онд драфтын №1-ээр Мэжик Жонсоныг авснаар хүчирхэг энэ хослол 1980, 1982 онд багаа аваргын хэргэмд хөтөлсөн. Улмаар 1982 онд Жеймс Уортиг драфтаас авсан “Лейкерс” 1985, 1987, 1988 онд дахин гурван удаа аваргалсан. Тэд 1988 онд түрүүлснээр 60-аад оны “Бостон”-оос хойш аварга цолоо хамгаалан, хоёр жил дараалан цом гардсан анхны баг болж байжээ.
NBA-гийн түүхэнд оролцсон тоглолт, авсан оноо, талбайд өнгөрүүлсэн минут, довтолгооны оролдлого, оновчтой довтолгоо, блок шот, хамгаалалтын самбараас бөмбөг авалт болон хувийн алдааны тоогоор тэргүүлдэг Карим улирлын шилдэг тоглогчоор зургаан удаа (1971-72, 1974, 1976-77, 1980) тодорч, Шигшээ тоглолтын шилдгээр хоёр удаа (1971, 1985) нэрлэгдэн, Бүх оддын тоглолтод 19 удаа (1970-77, 1979-89) оролцож байв. Нэг үе ДОХ-ын халдвар авч, дэлхий нийтийн анхаарлын төвд явсан Мэжик Жонсон улирлын (1987, 89-90) болон шигшээ тоглолтын (1980, 82, 87) шилдгээр тус бүр гурвантаа тодорч, Бүх оддын тоглолтод 12 удаа (1980, 1982-92) оролцсон бол “Их гурвал”-ын хамгийн залуу нь болох Уорти 1988 онд финалын MVP-гээр нэрлэгдэн, Бүх оддын тоглолтод долоон удаа (1986-92) оролцож байв. Карим 33 дугаараа тоглосон хоёр багтаа хоёуланд дархлуулсан ба “Лейкерс” Мэжикийн 32, Уортигийн 42 дугаарыг мөн мөнхөлсөн билээ.

Майкл Жордан, Скотти Пиппен, Деннис Родман
Эцгийнхээ үхлийн дараа сагсан бөмбөгөөс хэсэг хугацаанд хөндийрсөн Майкл Жордан эргэж ирснээр алдарт Фил Жексон “Чикаго Буллз”-ыг аваргын төлөө өрсөлдөөнд эргүүлэн авчрах боломжтой болсон. Ингэхдээ “Зен Мастер” төвийн тоглогч Хорас Грантаа довтлогч Деннис Родманаар наймаалж, амжилтад хүрэх хөдөлгүүрээ цогц болгосон байдаг. Жордан, Пиппен, Родман гурав хамт тоглосон гурван улиралдаа дандаа аваргалж, 1995-96 онд 72-10 амжилт үзүүлэн өнөө хэр эвдэгдээгүй рекордыг тогтоосон билээ.
1984 оны драфтын №3-аар “Буллз”-д сонгогдсон “нисдэг хүн” төдийлэн олон үзүүлэлтээр NBA-гийн түүхэнд тэргүүлдэггүй ч тоглосон улирал, оролцсон тоотой нь харьцуулахад гайхамшигтай амжилтад хүрсэн нэгэн юм. Тэрбээр улирлын MVP-гээр таван удаа (1988, 91-92, 96, 98), финалын шилдгээр зургаантаа (91-93, 96-98) тодорч, 14 удаа Бүх оддын тоглолтод оролцож байв. Түүний гол хамтрагч Пиппен Бүх оддын тоглолтод долоон удаа оролцож, 1994 онд шилдгээр нь нэрлэгдэж байсан ба Хамгаалалтын I багт найман жил дараалан багтсан. Энэ хоёр тоглогчтой гурван удаа аваргын цом хүртсэн Родман урьд нь 1989-90 онд “Детройт”-ын “Муу залуус”-ын нэг болон хоёр удаа аваргалж байв. “Моторын хот”-ын багт 1986-93 онд тоглосон Родман “Пистонс”-т 10 дугаараа мөнхлүүлсэн бол Жордан, Пиппен нар мөн “Чикаго”-д 23, 33 дугаарт өмсгөлөө дархалсан билээ.

Коби Брайант, Шакил О`Нил, Дерек Фишер
Авч буй оноо, бусад үзүүлэлтээр өмнөх “Их гурвал”-уудын аль ч тоглогчийн зиндаанд очихгүй ч Дерек Фишер “Лейкерс”-ийн дараалсан гурван түрүүнд жинтэй хувь нэмэр оруулсан тоглогч юм. Эгзэгтэй үед тун чухал оноонуудыг авчирдаг, баг нь яаж ч хожигдож байсан тайван, хараатай тоглодог чадвар нь “Лейкерс”-ийн амжилтын нэгэн тулгуур болж ирсэн билээ. Харин тогтоож барихад бэрх аварга биет Шак, ур чадвар нь өдрөөр өсч явсан Коби нарын сүүдэрт дарагдах түүнийг хүмүүс тэр бүр олж хардаггүй байсан юм.
“Лейкерс”-ийн дараалан гурав түрүүлсэн жилүүдэд аварга Шак финалын MVP-гээр тодорсон ба тэрбээр 2000 онд улирлын тэргүүн тоглогчийн алдрыг хүртсэн. Хожим тэр “Майами”-гийн бүрэлдэхүүнд дахин нэг аваргын алдарт хүрсэн. Харин бууриа сахиж үлдсэн хоёр нь сүүлд дахин хоёр удаа аваргалж, тэр бүрт Коби финалын шилдэг тоглогчоор шалгарч байв. Брайант 2008 онд улирлын MVP болж, хамгийн олон улирал тоглож байж нэр хүндтэй энэ шагналыг авсан рекордыг тогтоосон.

Тим Данкан, Тони Паркер, Ману Жинобили
Энэ гурван тоглогч бүгд легионер (Данкан хэдийгээр АНУ-ын иргэн хэмээгддэг ч Виржинийн арлуудад төрснөөрөө легионер гэж тооцогддог), мөн зөвхөн нэг багтаа л тоглосоор ирсэн гэдгээрээ бусад “Их гурвал”-аас ялгардаг. Тим Данкан 1997 оны драфтын тэргүүн сонголтоор “Спэрс”-т очиж, Дэвид Робинсоны хамтаар “Ихэр цамхаг” хэмээгдэн, тэд самбарын доорх хамгийн хүчирхэг хослолоор нэрлэгдэж явсан билээ. “Сан-Антонио” 1999 онд энэ хоёр тоглогчийн ачаар түүхэндээ анх удаа аваргын цом гардаж, төдөлгүй “адмирал” хэмээх Робинсон зодог тайлсан. Харин Техасын баг 2001 онд франц тоглогч Тони Паркер, 2002 онд аргентин довтлогч Ману Жинобилиг авснаар хүчирхэг гурвалыг бүрдүүлэн, 2003, 2005, 2007 онд аваргын хэргэмд хүрч байлаа.
Драфтын тэргүүн тоглогчийн зиндаагаа мэдрүүлэн улирлын шилдэг шинэ тоглогчоор шалгарч байсан Тим хожим улирлын MVP-гээр хоёр (2002, 03), финалын шилдэг тоглогчоор гурван удаа (1999, 2003, 2005) шалгарсан билээ. Тэгвэл Ману 2008 онд Шилдэг зургаа дахь тоглогчийн шагналыг гардсан бол Тони 2007 онд Шигшээ тоглолтын шилдгээр нэрлэгдэж байв.