байдлаар иргэд сонгуульд санал єгєх нь лав vнэн. Тиймээс сонгогчдод хайр зарлах тvшээдийн тоо єдрєєс єдєрт єссєєр. Онцгой анхаарал, халамжийг дєрвєн жилдээ нэг удаа хvртэх хувь тохиолтой, азтай сонгогч гэж бий. Сонгууль дєхєх тусам улс тєрийн намуудын хайр халамж тодорхой хэсэг бvлэгт чиглэх нь бараг уламжлал болсон зvйл. Саналаа єгдєг хамгийн идэвхтэй хэсэг нь хєгшчvvл, оюутнууд, малчид. Vvн дээр гадаадад ажиллаж, амьдарч, сурч буй иргэд нэмэгдэх магадлалтай. Тэдний анхаарал, сонирхлыг татахын тулд євєрмєц, сонин содон зvйл санаж, сэдэх марафон гараандаа гарчээ. Ялангуяа элдэв халамжийн мєнгє, бэлэн мєнгє тараахаас авахуулаад янз бvрийн хєтєлбєр хэрэгжvvлж, шинэ бvтээл оновчтой санал дэвшvvлж, ухаанаа уралдуулж буй, эрхэм гишvvд.

Тєрийн албан хаагчдыг энд дурдах нь илvvц биз. Тэгэхээр нєгєє л бор зvрхээрээ бvхнийг болгодог энгийн иргэд, дундаж амьдралтай хvмvvс хаягдаад байгаа юм. Сонгуульд зєвхєн єєрсдийн vзэл бодлоор vнэн бодит сонголт хийдэг учир эрхмvvд харин ч тэднээс харшилтай . Vнэн vг хэлсэн хvнд хvн єштэй, vхэр унасан хvнд нохой єштэй гэдэг шиг л.
“Монгол мал” бус “Монгол малчин” хєтєлбєр

Тєр засгийн хамгийн хайртай хvмvvс бол малчид. Тэдэнд зориулсан элдэв сюрпризийг тоочихын аргагvй олон. Ямаанд мєнгє тєсєвлєхєєс эхлээд л дараалал хєвєрнє. Батлагдаад удаагvй байгаа 300 тэрбум тєгрєгийн бондоор ч дуусахгvй нь бололтой. Эхэндээ 100 тэрбум тєгрєгєєр ноос, ноолуурын vйлдвэрvvдийг дэмжих гэж байсан ч эцэстээ жижиг дунд vйлдвэрлэл гэхчлэн мєнгє нь гурав дахин єсєєд парламентаас шийдвэр болоод гарчихлаа. Энэ бол эцсийн бvлэгтээ малчдад зориулагдсан мєнгє. Ноолуурын бондыг хэлэлцэж байхад “Зєвхєн ноолуураа дэмжээд байна. Ноос, цагаан идээ, мах гээд малын гаралтай тvvхий эдийг тєрєєс дэмжих хэрэгтэй” гэсэн санал зарим гишvvнээс гарч ч байсан. Малчин болж тєрснийх нь тєлєє тєр харж vзэх ёстой юм гэсэн. Vvнийг “Монгол мал” хэмээх хєтєлбєр харуулаад буй. Хэдэн тэрбум тєгрєгєєр хэрэгжих уг хєтєлбєрт vргэлж л урамшуулах, дэмжих гэсэн утгатай vг єгvvлбэр харагддаг. Хоршоолол болсон бол малчдыг урамшуулна, ноос, ноолуураа тушаавал ингэж ч урамшуулна гээд л. Бараг л амьдарч байгаагийнх нь тєлєє урамшуулъя гэх нь холгvй. Шууд утгаараа малчдыг дэмжиж буйгаа “Монгол мал” хєтєлбєрийн ард нь нуугаад байхад л цухуйгаад байна шvv. Vvнээс гадна малчдад зориулсан цєєнгvй хєтєлбєр байдаг юм билээ. Тухайлбал, “Малын эрvvл мэнд”, “Малын чанар сайжруулах”, “Эрчимжсэн мал аж ахуйн хєгжлийг дэмжих”, “Сvv”, “Малын тэжээл”, “Хvнсний баталгаат байдал” гэх мэт vндэсний хєтєлбєр бий гэнэ. Мэдээж энэ бvхэн мєнгє гэгч хєдєлгєгч тvлхvvрээр хэрэгжих учиртай.
Сонгуульд хамгийн идэвхтэй оролцдог учир нэр дэвшигч эрхмvvд тэдний гэрт нь очиж, гал тvлж, мал маллахаас эхлээд гэв гэнэт мундаг ажилтай болж жvжиг тавих нь энvvхэнд. Ингэж алган дээрээ бємбєрvvлж буй учир малчид тєрєєс хvссэнээ нэхэх нь ойлгомжтой. Малчдын зээлийг тєлж єг, тvvхий эдийн ханш уначихлаа зохицуул, зуд турхан боллоо тусла, малын євчин гарлаа вакцин явуул гээд л єєрсдєє хєдєлмєрлєх бус тєрєєс гуйхыг илvvд vздэг. Ийм болохоор хамгийн их улс тєржсєн хvн малчид байхаас єєр яах билээ дээ.

Хvнийг хєгжvvлэх биш шоуны мєнгє

Хамгийн гоё дээлээ ємсєєд єглєєний 07 цагтай уралдаж, сонгуулийн хэсгийн хороондоо очдог хєгшчvvл бол хамгийн идэвхтэй сонгогч. Гэхдээ бас заримд нь эргэлзмээр. Єнєєдєр нэг нам дэмжээд гvйж явдаг бол маргааш нь єєр намынх болчихсон сууж байх нь бий. Сонгуульд хамгийн идэвхтэй оролцогч бvлэг учир хєгшчvvлийг улстєрчид мартвал алдас болно биз. Тиймээс ч тэтгэвэр тэтгэмжийг нь ойр ойрхон нэмсэн. Цаашдаа ч нэмнэ гэдгээ мэдэгдээд буй. Мэдээж тэтгэвэр нэмлээ гэж сонгуулиар хамгийн тvрvvнд пиардах нь тодорхой.
Саяхан УИХ дахь МАН-ын бvлгээр 55-аас дээш насныхныг онцгойлон дэмжих тухай ярилцжээ. “Хvний хєгжил сан”-гийн нэг сая тєгрєгийг 55-аас дээш насныхныг дэмжиж бэлнээр нь олгох эсэхийг хєндсєн байна. Уг нь, 1.5 сая тєгрєгийн нэг саяыг заавал бэлэн бусаар єгнє гээд байсан санагдана. Хаврын тэнгэр шиг ааштай улстєрчид єєрийн ирээдvй хойчоо бодож, идэвхтэй сонгогчдод зориулж эл нэг сая тєгрєгєєр яаж ч шоудаж мэдэх нь. Малчдын банкны єрийг энэ мєнгєєр нь тєлье гэж ч байсан. Ер нь, “Хvний хєгжил сан”-гийн мєнгє гээчийг сонгуулийн ємнє шоудах гэж л санаж, сэдсэн бололтой. 1.5 саяын гуравны нэг болох 500 мянган тєгрєгийг бэлнээр нь тараавал инфляц єснє гээд л бєєн шvvмжлэл дагуулсан. Хэрвээ энэ нь хэрэгжээд эхэлбэл ойролцоогоор 200 орчим мянган хvн нэг сая тєгрєг бэлнээр нь авна гэсэн vг. Ийм их мєнгє бэлнээр гаргаж дийлэх болов уу. Энэ нь сонгуулиа идэвхтэй єгєгчдєє дэмжих нэг арга байх талтай.

Гадаадад буй сонгогчид

Ирэх сонгуулиар гадаадад ажиллаж, амьдарч буй монголчууд санал єгдєг болно. Одоогоор тэд иргэний шинэчилсэн бvртгэлдээ хамрагдаад завгvй яваа. Албан ёсоор болон “харласан” байсан ч хамаагvй монгол хvн бол бvртгэлдээ хамрагдахыг хvсч байгаа. 30 гаруй мянган монгол зєвхєн Ємнєд Солонгост бий. Тэдний араас 5000 ажилтан гаргахаар болсон. Тэдэнтэй уулзаж, сонгуулийн бэлтгэлээ алсуур базаасан хvмvvс бас бус бий. Ардын намынхан тус улсад хэд хоног саатаж, сонгогчидтойгоо ойр ажиллаад ирлээ гэсэн. Урлагийн тоглолт vзvvлж, ардын намаа сурталчлаад Солонгос дахь монголчуудын сэтгэлзvйг сонгуульд бэлтгээд ирсэн ч гэх юм билээ. Магадгvй тун удахгvй хилийн чанад дахь монгол иргэддээ зориулсан нэгэн том тєсєл хєтєлбєр санаачлах юм бол гайхах хэрэггvй нь. Яагаад гэвэл тэд сонгуульд саналаа нэмэрлэх учраас тєрєєс ч байна уу, намаас ч байна уу ямар нэг хэмжээгээр хайр, халамж хvртэх л ёстой.

АРДЧИЛАЛ