оролцогч Б.Гантогоо билээ. Хэсэг хугацаанд хилийн чанадад суралцаж байгаад ирсэн ч байгалийн дулаарлын эсрэг чамгүй ажил хийж яваа түүнтэй уулзаж ярилцлаа.

-Сүүлийн үед танай байгууллага экологийн чиглэлээр дорвитой үйл ажиллагаа явуулж байгаа бололтой. Энэ талаараа ярихгүй юу?

-Монгол оровдоо “Ногоон торгон тууз ” эко хөгжлийн аяныг амжилттай зохион байгууллаа. Дэлхийн дулаарлын эсрэг улс орон бүр янз бүрийн ажил санаачлан хэрэгжүүлж байгаа. Монгол Улс ч чимээгүй байгаагүй. Монгол Улс дэлхийдээ байгаа шүү гэдгээ илэрхийлж “Ногоон торгон тууз” эко аяныг эх орондоо хэрэгжүүлэхээр болсон. Дээрх үйл ажиллагаа нь дэлхий даяар сая сая хүмүүсийн дуу хоолойг интернэтиин тусламжтаигаар нэгтгэж байгаа маш том үйл ажиллагаа яах аргагүй мөн. Үүнд оролцохоор дэлхийн дулаарлын эсрэг тэмцэгч Канад улсын иргэн Satish Sikha болон “Miss world-2008″ тэмцээний тэргүүн дэд байрын шагналт, Дэлхийн мисс, Энэтхэг улсын гоо бүсгүй Парвати Оманакуттан болон бусад зочид төлөөлөгчид манай улсад айлчилж нийгмийн бүхий л давхаргын хүмүүстэй уулзалт зохион байгууллаа.

Дээрх аяныг зөвхөн манай хамт олон дангаараа хэрэгжүүлнэ гэвэл нэлээд бэрхшээлтэй байх нь мэдээж. Тиймээс дээрх үйл ажиллагаанд төр засгийн олон байгууллагууд хамтран ажиллахаар болж байгаад баяртай байна. Түүнчлэн “Ногоон торгон тууз” аяныг дөнгөж эхлүүлж байхад Ерөнхийлөгч. Ц.Элбэгдорж биднийг хүлээн авч уулзан дээрх аяныг дэмжсэн явдалд туйлаас баярлаж байгаа. Үүгээрээ бид дэлхийн дулаарлын эсрэг үйл ажиллагаанд Монгол Улс дуу хоолой нэг байгаагаа илэрхийлж чадлаа гэдгээ баталж буй хэрэг гэж бид ойлгож байгаа.

Зочид маань ч уг асуудалд Монгол Улс бүх нийтээрээ идэвхтэй оролцсонд сэтгэл өндөр буцсан. Хамгийн гол нь бид ногоон орчныг бүрдүүлэхэд иргэн бүрийн оролцоо чухал шүү гэдгийг л ойлгуулахыг зорьсон. Энэ дашрамд бидний ажлын зорилго ч хангалттай биелэлээ олсон гэдгийг хэлмээр байна.

-Энэхүү ажлыг эхлүүлэх санаагаа хэрхэн олон. Миссүүд ихэвчлэн хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдүүд юм уу эсвэл нийгмийн эмзэг бүлгийнхэнд анхаарлаа хандуулдаг юм шиг харагддаг?

-Одоо чинь цаг үеэ дагаад нийгмийн хандлага, амьдралыг үзэх үзэл гээд олон зүйл өөрчлөгдөж байна. Бид мисс гэхээр хязгаарлагдмал хүрээнд сэтгэж болохгүй шүү дээ. Сүүлийн үед эмэгтэйхүний гоо үзэсгэлэн, ухаалаг даруу байдал, нийгэмд оруулж чадах хувь нэмэр зэргийг үнэлдэг болжээ. Мэдээж хэрэг мисс бидэнд ижил төстэй зүйлс бишгүй бий ч зан чанар өөрсдийн өвөрмөц шинжүүдээрээ өөр хоорондоо ялгаатай.

Ихэнх миссүүд загвар, урлагийн чиглэлээр ажилладаг байхад цөөнгүй хэсэг нь нийгмийн бүтээлч үйл ажиллагаанд идэвхтэй оролцож “Нийгмийн хүн” болцгоодог. Тэгэхээр миний хувьд ч тэр манайд айлчилсан миссүүдийн хувьд ч бид хоёр дахь хэсэгт нь багтах хүмүүс гэх үү дээ. (инээв) Нэг ёсондоо бид хүмүүнлэгийн, энх тайвны элч болж нийгэмд тустай үйлст манлайлан оролцож, дэлхийд эмэгтэйчүүдийн дуу хоолой чухал гэдгийг сануулж харуулахыг зорьсон.

-”Эх дэлхийн элч” хэмээх сайхан өргөмжлөлийг хүртээд л энэхүү аяныг хийх болж гэж ойлгогдож байна л даа?

-Би 2011 онд Энэтхэг улсад дулаарлын эсрэг эко аянд эх орноо төлөөлж оролцсон. Энэтхэгийн 40 мянган хүн оролцсон энэ аяны үеэр “Эх дэлхийн элч” гэдэг сайхан өргөмжлөлийг хуртлээ. Энэ нь надад их үүрэг хариуцдага ногдуулахын зэрэгцээ урам зориг өгсөн. Тэр мөчид эх орныхоо төлөө их зүйл санаачлан хийх хүсэл төрсөн. Тиймээс ч дэлхий даяар тархсан “Ногоон торгон тууз” аяныг эх орондоо зохион байгуулахаар болсон. Миний зүгээс байгаль экологийн тэнцвэрт байдлыг хадгалахад юу л хиймээр байна тэр бүгдийг санаачлан хиймээр байна. Цаашлаад экологийн төлөөх ажилд өөрийн хүч бололцоогоо дайчлан ажиллах болно гэдгээ хэлмээр байна.

-”Model of the world” тэмцээний шилдэг оролцогч болж, Монгол үндэсний хувцсаа дэлхийд таниулж чадсаныхаа дараа сэтгэлд тань бодогдож байсан зүйл юу вэ?

-Монгол үндэсний хувцасныхаа гайхамшгийг ёстой л нэг мэдэрч авсан. Монгол үндэсний хувцас маань шилдгээр шалгарч байх мөчид түүх, соёлоороо бахархах сэтгзл төрж өөрийн эрхгуй баярын нулимс дусалж байлаа. Үнэхээр гайхалтай гэж хэлэхээс ч яахав. Тэр мөчийг эргэн санахад хүн бүрт тохиогоод баймгүй ховор мөч, торгон агшин байсан. Тайзан дээр алхаж явахдаа ч “Монгол хувцас хамгийн шилдэг нь заавал шилдгээр шалгарна даа” гэж итгэл төгс шивнэдэг байсан. Тэгээд л шилдэг хувцасаар Монгол гээд зарлах үед тайзан дээр омог бардам алхаж явлаа.

Үнэхээр ч хүсэл минь гурван удаа биелж дэлхийн шилдэг хувцасаар гурван удаа шалгарсан явдал хэзээ ч мартахааргүй сайхан дурсамж минь. Үндэсний хувцас маань өмсөхөд эвтэйхэн, биед тулхтай, нэг л энергитэй эд гэж боддог. Хамгийн чухал нь үндэсний хувцас маань уран нарийн хийц шингээсний сацуу уран гартай хүмүүсийн ухаан, сэтгэл шингэсэнд гол чанар нь оршдог байх. Би ер нь гадагшаа тэмцээн уралдаанд оролцох бүртээ “Монгол костюмс” компанийн уран бүтээлчдийн урласан хувцсыг өмсдөг. Сувдаа захирал миний байнгын ивээн тэтгэгч гэж хэлж болно. Манай үндэсний хувцас уран гартай бүсгүйчүүлийн ур ухаан шингэж бүтдэг тул урлагийн бүтээл болж чаддаг.

-Одоо нэг хэсэгтээ л Монголдоо ажиллах уу?
-Тиймээ. Нэг хэсэгтэз эх орондоо амьдарна. Миний амьдралын орон зай энд бий гэдэгт итгэл төгс байгаа шүү. Ер нь Монгол хүн л болсон хойно нутаг ус, ах дүү, элгэн саднаа үгүйлж амьдардаг элгэмсүү ард түмэн шүү дээ. Барууныхан шиг биш гэх үү дээ. Хэзээний л үр хүүхдээ, нутаг усаа ярьж суудаг. Би ч мөн адил. Хэдийгээр амьдралын минь ихэнх цаг хугацаа гадны орнуудаар явж сурч, ажиллах шаардлага гардаг ч жаахан л чөлөө боломж гарвал Монгол руугаа гүйчихнэ. Хааяахан ирэхдээ ээж аавдаа үнсүүлчихээд хоёрхон хоноод ч болтугай сургуульдаа буцдаг байлаа.

Эх орондоо ирээд буцахдаа сэтгэл дүүрээд, тайван болчихдог юм. Мөн өөрийн төрөлх нутаг усандаа тэр бүр очоод байж чаддаггүй тул суурин байхдаа л нэлээд ажил санаачлан хэрэгжүүлнэ гэж бодож байгаа. Би чинь Өмнөговийн уугуул шүү дээ. Нутагтаа удахгүй нүдэнд харагдахуйц, томоохон ажил хийх болно. Мөн би хүүхдэд их хайртай хүн. Тиймээс эхний ээлжид хүүхдийн номын өргөө байгуулна.

-Хааяа ирэхдээ эх орныхоо хөгжил, өөрчлөлтийг их соргог мэдэрдэг байх даа?

-Монгол Улс маань хуурайшиж, цөлжөөд байна. Үүнд сэтгэл их зовдог. Уур амьсгалын өөрчлөлтөөс болж дэлхий нийтээр дулаарлын эсрэг экологийн тэнцвэрт байдлын төлөө аянд эв саналаа нэгтгэн хамтдаа олон ажил хийхийг хүсч байна. Бид байгаль дэлхийгээ хайрлах хэрэгтэй. Дэлхийн олон улс орон байгаль дэлхийтэйгээ зүй зохисгүй харьцсанаас болж хэрхэн сүйдэж байгааг бид бэлхнээ харж байна. Бид тэдний гашуун туршлагыг давтаж болохгүй. Үүнээсл зайлсхийх хэрэгтэй. Экологийн боловсрол манай залуус төдийгүй бүхий л насныханд хэрэгтэй.

Экологийн мэдлэгийг Монголчуудад үе шаттайгаар олгох хэрэгтэй байна. Өндөр байшин, барилга баригдах нь зүйн хэрэг. Хамгийн гол нь бид эрүүл цэвэр орчинд амьдрах хэрэгтэй. Мэдээж ийм орчныг бүрдүүлэхэд бидний нөгөө л байнга ярьдаг мод тарих, зүлэгжүүлэх, байгаль эхтэй зүй зохистой харьцах асуудал хөндөгдөнө. Одоо бид ажиллах л хэрэгтэй байна даа.

-Та нисэхийн сургуульд суралцаж төгссөн, техник технологийн өндөр хөгжилтэй арлын Японд чамгүй боловсрол эзэмшсэн хүний хувьд эх орныхоо иргэний агаарын салбарт хувь нэмрээ оруулах бодол байгаа байх?
-Байлгүй яахав. Би энэ мэргэжилдээ дуртай. Нисэхийн удирдлагын менежерээр төгссөн. Цаашдаа эзэмшсэн мэргэжлээрээ ажиллах боломж бүрдэх байх. Бодож төлөвлөсөн зүйл их бий.

-Монголынхоо хөгжилд таны оруулах хувь нэмэр юу вэ?
-Хүн бүр аливаа сайн сайхан зүйлийг өөрөөсөө эхлэх хэрэгтэй. Улс орны хөгжил цэцэглэлтэд төрийн зөв бодлого, залуус бидний мэдлэг боловсролд түлхүү чиглэгдсэн, зөв шийдвэр, алхмууд байх ёстой. Оюунлаг бүтээлч ард түмэн Монгол Улсаа хөгжлийн оргилд хүргэж чадна гэж би боддог.

-Таны Андрей Кимийн гэрээт загвар өмсөгчөөр ажиллаж байсан үеийн тухай сонирхмоор байна?

-Алдарт дизайнер Андрей Кимийн загварын товчоонд загвар өмсөгчөөр ажиллаж байсан үе маань гайхалтай, мартахын аргагүй дурсамж. Энэ мөчийг би яаж мартах билээ. Тухайн үедээ Андрей Кимийн шилдэг загвар өмсөгчөөр шалгарч явлаа шүү дээ. Би өөрөөрөө бахархдаг.

Х.Баярцэцэг
Эх сурвалж: “Нийгмийн толь”