Өнөөдрийн байдлаар нийслэлд үйл ажиллагаа явуулдаг эмэгтэйчүүдийн 150 гаруй эмнэлэг байна. Эх үрсийн эрүүл энхийн манаанд ийм олон тооны эмнэлэг зогсож байгаа бол сайн л хэрэг. Харамсалтай нь эдгээр эмнэлгийн ихэнх нь эмэгтэйчүүдийнхээ төлөө бус, харин ч тэдний эрүүл мэндийн эсрэг байгуулагддаг нь үйл ажиллагаанаас л харагдаж байна.

Нийтийн орон сууц, орц хонгил гээд хаа сайгүй ханаа шийрлэх болсон эмэгтэйчүүдийн эмнэлгийн эрхэлдэг гол ажил, үзүүлдэг үйлчилгээ гэвэл үр хөндөлт. Энэ нь бүр тэдний оршин тогтнох гол тулгуур, нь болчихсон гэдэгтэй санал нийлэх хүн олон байгаа байх. Тэдний үйл ажиллагааг сайдаасаа авахуулаад сонин хэвлэлийнхэн хүртэл олонтаа шүүмжилж байсан ч бодит байдал урьдын хэвээр л үргэлжилсээр. Хэдэн зуугаараа тоологдох эдгээр эмнэлгүүд бүгд үр хөндөлт хийж байна. Уг нь үр хөндөлт хийх албан ёсны зөвшөөрөлтэй арваадхан эмнэлэг байдаг.

Тэгэхээр бусад нь хууль бусаар үр хөндаж байна гэсэн үг. Гэхдээ энэ бол асуудлын нэг тал. Нөгөө талаас үр хөндөлт хийдэг эмнэлгийн эрэлт хэрэгцээг ихэсгэж байгаа хүчин зүйл нь эмэгтэйчүүд өөрсдөө юм. Эрүүл мэндийн мэдлэг хомс дээр нь хүсээгүй жирэмслэлтийн улмаас үр хөндөлтийн замыг сонгодог охид эмэгтэйчүүд олон байна. Хаа, хаанаа л хариуцлага ярих хэрэгтэй энэ асуудлын бодит байдлыг сурвалжилснаа одоо хүргэе.

Хүний амь 50-хан мянган төгрөгийн үнэтэй юм гэж үү

Энэ талаар сурвалжлахаар хэд, хэдэн эмнэлгийн хаалга татлаа. Бүгд л үр хөндөлт хийдэг бөгөөд бүр тогтсон ханш хүртэл тогтоогоод авсан байна. Улсын хувийн гэдгээсээ хамаарч эмч нарын “хүн алах” тариф өөр, өөр аж. Эмнэлгүүд гурван сараас дээш сартай урагт мэс ажилбар хийж болохгүй гэдгийг мэдэх ч мөнгөнд шунаж өндөр үнээр үр хөндөлт хийдэг байна.

Тэд 1-3 сартай урагийг 50-120 мянга, гурваас дээш сартай бол 150-200 мянган төгрөгөөр үр зулбуулдаг гэнэ. Өдөрт дунджаар 5-15 эмэгтэй үр хөндөлт хийлгэдэг аж. Монголын үрс маш олон болтугай хэмээн ухаант түмэн минь билэгшин ерөөдөг. Гэтэл хорвоод мэндлэх ховорхон хувь завшаан атгасан үрсийн амийг ийн таслаж байгааг уучлашгүй нүгэл гэхээс өөр юу гэх билээ. Ер нь тэгээд хүний амь гэдэг 50-хан мянган төгрөгийн үнэтэй юм гэж үү.

Бохирын шугам, муу усны хоолойгоор зулбуулсан болон мэс ажилбар хийлгэсэн хүүхдүүдийн эд эрхтэн урсаж байгааг шугам засварын ажилчид хэлж байна. Заримдаа шугам бөглөрөх үед шалгахад дутуу төрсөн хүүхдийн цогцос гарч ирдэг талаар тэд толгой сэгсрэн ярив. Одоогоос хоёр жилийн өмнө Их дэлгүүрийн ар талын бохирын шугам бөглөрсөн байсан гэнэ. Ажилчид бөглөөг гаргахад бөглөө гаргадаг төмөрнийх нь үзүүрт дутуу төрсөн хүүхдийн цогцос гарч ирж байжээ.

Мөн Эх нялхасын эрдэм шинжилгээний төвийн бохироо шатаадаг зууханд дутуу төрсөн хүүхдүүдийн цогцос шатаадаг талаар ч ярьж байлаа. Улсын болон хувийн эмнэлгүүдийн жорлон, угаалтуурын хоолойноос эхийнхээ савнаас дөнгөж тасарсан ураг, биежиж амжаагүй хүүхдүүдийн цогцос муу усны шугам дамжин хэдэн мянгаараа урссаар л байна. Эрүүл мэндийн салбарынхны абортын аллага ийм байдлаар удаан үргэлжлэх аваас үндэсний эмгэнэл гэдэг чинь болох бус уу.

15.582 үүнийг та ямар учиртай тоо гэж бодож байна

Энэ бол зөвхөн өнгөрсөн онд мэндлэх байсан хүүхдийн тоо. Гэвч тэд энэ дэлхийд ирж, хүний амьдралыг үзэж чадалгүй үр хөндөлт хэмээх хядлагад өртсөн юм. 15 мянга 582 гэдэг тоо бол албан ёсны биш баримт. Энэ бол зөвхөн улсын чанартай эмнэлгүүдийн эмч нарийн амийг нь тасалсан хүүхдийн статистик тоо. Үүний цаана Монголын хичнээн мянган үр удам угаалтуур, бие засах газрын цооногт орсныг салбарын сайд нь ч хэлж мэдэхгүй.

Өнгөрсөн онд манай улс хүн амаа тоолсон. Эх орондоо амьдарч байгаа иргэдийн тоо хоёр сая долоон зуун мянга 674 хүн амтай болохыг албаны хүн мэдээлж байсан. Миний мэдэхийн л сүүлийн арваад жил монголчууд маань хоёр сая гаруй л хүн амтай байлаа. Жил ирэх тусам л хүн ам нь ихсэх байтал яагаад хэвэндээ байгаад байна вэ? Үүнд мэдээж зах замбараагаа алдсан үр хөндөлт их хэмжээгээр нөлөөлж буй нь тодорхой.

Энэ олон жилүүдэд үр хөндөлт нэрээр хэчнээн сая хүүхдийг бурхны оронд буцаасныг таашгүй. Хэрвээ тэд байсан бол бид хүн амын шинэчилсэн бүртгэлдээ “Олуулаа” байх байлаа. Нийслэлийн эрүүл мэндийн газрын хийсэн судалгаагаар жилд дунджаар 15-16 мянган эх үр хөндүүлдэг гэх тооцоо гарчээ. Ингээд бодохоор Монгол орны минь хүн ам яаж ч өсөх билээ.

Эмгэнэл биш гэж үү

Манай улсад анх 1943 онд Сайд нарын зөвлөлийн 26 дугаар тогтоолыг нууцаар баталсан байдаг. Улмаар 1985 онд 224 дүгээр тогтоолоор 26 дугаар заалтыг өргөжүүлж, 1989 оны эцсээр үр хөндүүлэх явдлыг хуулиар зөвшөөрчээ. Энэ үеэс хойш буюу өнгөрсөн 20 жилийн дотор бид багаар бодоход хагас сая гаруй иргэнийхээ амийг эхийн хэвлийд бүрэлгэжээ. Энэ тэгээд эмгэнэл биш гэж үү. Дэлхийн түүхэнд саяар тоологдох хүн үгүй болсон дайн ч цөөхөн байдаг билээ.

Үрийн заяа гомддог бололтой
Төрөх эмнэлгүүдийн ханан дээрх үг болон үр хөндөлтийн талаарх нийтлэлүүдийн сэтгэгдэлээс доор дурдъя.

-Бурхан минь намайг биш нялх үрийг минь өршөө. Би түүнийг үгүй хийхээр ээлжээ хүлээн сууна. Надад заавал эргэж төрөөрэй.

-Би өөрөө сайхан амьдрахын тулд хэвлий дэх үрээ үгүй хийх шийд гаргалаа. Амьдрал цэгцэрч, мөнгөтэй болохын цагт ээждээ ирээрэй үр минь.

-Үр хөндүүлсэндээ би одоо ч харамсдаг. Учир нь хэчнээн хүсээд ч би дахин жирэмсэн болох боломжгүй болсон гэсэн. Амьдрал гэдэг үр хүүхэдгүй бол ямар ч утгагүй юм. Үрийн заяа гомддог гэдэг үнэн бололтой.

-Амьдралын гэрэл гэгээ, баяр баясал хүүхэд гэдгийг би тэр үед мэддэггүй байж. Одоо миний дэргэд хэн ч алга. 16 жилийн өмнө аборт хийлгэснээс хойш хэчнээн хичээгээд ч үр надад заяасангүй. Уйлахаас өөр юу ч хийж чадахгүй нь. Үрийн заяа намайг хаясан бололтой.

Эдгээр сэтгэгдлээс харахад үр хөндөлтийн үр дагавар ямар аймшигтай зүйл болохыг нь бэлхнээ мэдэрч болно. Охид, эмэгтэйчүүд маань өнөө маргаашийг өнгөрөөсөн ахархан бодлоосоо болж, амьдралдаа ямар том “хар ангал”-ийг бий болгодог нь зовлон үзсэн эмэгтэйчүүдийн жишээнээс харж болохоор байна.
Үр хөндөлтийг зогсооход юу саад болж байна

Хүн амын тоогоо өсгөх, олуулаа болох хүсэлтэй Монголчуудад үр хөндөлт хийхийг хориглосон хууль хэрэгтэй байна. Мөн тийм үр хөндөлт хийдэг эмэгтэйчүүдийн эмнэлгийг нэн даруй хаах шаардлагатай. Жилд ойролцоогоор 16 мянга орчим хүүхэд зөвхөн үр хөндөлтийн улмаас хүн болж чаддаггүй гэх судалгаа бий.

Хэрвээ даруй үр хөндөлтийг хориглосон шийд гарвал 10 жилийн дараа гэхэд л багаар бодоход бид 160 000 иргэнээр бүл нэмэх нь байна. түүнээс цаашид хэд дахин нэмэгдэх нь ойлгомжтой. Харин энэ шийдвэрийг яагаад гаргаж болдоггүй юм бол. Өнгөрсөн жил С.Ламбаа сайд үр хөндөлтийг хориглох тухай хуулийн төсөл санаачилна хэмээн ярьж байсан. Гэвч өнөөдрийг хүртэл энэ асуудал нам жим байсаар байна.
Үрээ хөндүүлэхгүй байж бүлээ нэмцгээе

Улс орны хөгжил хүн амын тооноос шууд хамааралтай байдаг. Хүн ам зүйн бодлогыг улс орныхоо нэгдүгээр зэргийн бодлого болгох цаг нь болжээ. Үүний тулд үр хөндөлтийг зогсоох хэрэгтэй. Мөн эхчүүдэд эрүүл хүүхэд төрүүлж өсгөх нөхцөлийг нь хангаж өгье. Улс орондоо хүн бэлэглэснийх нь хариуд тэдэнд ажил хийж олох мөнгөнөөс нь илүү мөнгө олгоё. Ингэвэл Монголын хүн ам хэдхэн жилийн дотор хурдацтай өсөх магадлалтай.

Хүн төрөлхтний хамгийн дээдийн жаргал хүүхэд билээ. Урд хойно минь орон шулганаж, элдвийг шалгаах үр чинь таны баяр баясал баясгалан гэдэгтэй санал нийлэх биз. МУГЖ Сосорбарам “Улс орны тусгаар тогтнол, бүрэн эрхт байдал эмс охидын бэлэг эрхтний амсар дээр байдаг” хэмээсэн нь зүгээр ч нэг хэлсэн үг биш билээ. Үнэхээр л охид эмэгтэйчүүд маань үрийн тэнгэрээ өндөрт дээдэлж явбал улс орны минь амьдрал мөнхөд өөдөө явах учиртай.

С.Вансэмбэрүү