Ц.Ганбаяр: Наадмаар ганц ноцолдчих юмсан

2011-09-15

“Шинэ үе” продакшны жүжигчин, соёлын тэргүүний ажилтан Ц.Ганбаяртай ярилцлаа.

-Соёлын тэргүүний ажилтан болсонд тань баяр хүргэе?

-Баярлалаа. Би урлагийн гавьяат зүтгэлтэн Найдангийн Ганхуяг багшийн шавь. Оюутан байхаасаа л “Шинэ үе” продакшнд ороод өнөөдрийг хүртэл ажиллаж байна. Урлагийн ажилтны баяраар соёлын тэргүүний ажилтан хэмээх эрхэм цол хүртсэндээ маш их баяртай байна.

-Залуу уран бүтээлчийн хувьд ийм цол хүртсэн нь бахархмаар санагдаж байна?

-Энэ бол манай хамт олны л гавьяа. Урлагт багагүй хугацаанд ажилласан хүчин зүтгэлийн минь л үр дүн байх. Манай Бооёо, Амбий ах, драмын театрын найруулагч Наранбаатар, Урнаа эгч гээд л бүгд багшийн маань гарын шавь нар. Бооёо ах жил бүр хамтлагтаа манай багшийн шавь нараас нэг хүнийг сонгож авдаг. Хамтлагийнхан маань бүгд нэг багшийн шавь нар учир нэгэнтэйгээ ойлголцоход их дөхөм байдаг. Жил бүр урлагийн сургуулиудын дунд манай продакшнаас “Театр-Шинэ үе” тоглолт зохион байгуулаад авьяас чадвараараа бусдаасаа шалгарсан залуусыг хамтлагтаа сонгож авдаг.

-Та багадаа хэр алиа хүүхэд байв. Яагаад хошин урлагийн жүжигчин болов?

-Их даруухан, баргийн хүнтэй дуугардаггүй ичимхий хүүхэд байлаа. Аав ээж хоёр маань барилгын инженер мэргэжилтэй. Надад өөрсдийнхөө мэргэжлийг өвлүүлнэ гэдэг байв. Аравдугаар ангиа төгсөх дөхөөд ирсэн чинь ямар мэргэжил сонгох вэ гээд л бөөн асуудал болж билээ. Тухайн үед миний таньдаг ах, эгч нар маань жүжигчин хүмүүс байсан. Тэд нарыг хараад энэ мэргэжлийг сонгохоор шийдэж шалгалт өгөөд л тэнцчихсэн.

-Хэрэв аав ээжийнхээ мэргэжлийг эзэмшээд явсан бол одоо хот байгуулалтад гар бие оролцоод явах байжээ?

-Нээрээ тэгэх байх шүү. Барилгачин болсон бол өдийд нэг барилгын инженер болчихсон л явж байх байсан болов уу.

-Жүжигчин биш барилгачин болдог байж гэж бодож байв уу?

-Ерөөсөө тэгж бодож байгаагүй юм байна. Би хэзээ ч жүжигчин мэргэжлээсээ ухарч шантарч байсангүй. Харин ч мэргэжлээсээ өдөр бүр таашаал авч урагш тэмүүлэх итгэл зоригийг өвөртөлдөг дөө.

-Дүр бүтээнэ гэдэг амаргүй ажил. Үүнийг хийхэд бэрхшээл их л тулгардаг байх. Тэр бэрхшээлүүдийг туулахын тулд өөрийгөө яаж зоригжуулдаг вэ?

-Жүжигчний мэргэжил бол хүн судлал юм гэж багш маань ярьдаг байсан. Гудамжинд явахдаа сонин содон үйл хөдлөл, хэл яриатай янз бүрийн хүмүүсийг ажиглаж, судалгаа шинжилгээ хийдэг шүү. Энэ нь дараагийн дүрийг бүтээхэд дөхөм болдог. Хүмүүс жүжигчдийг зүгээр хэдэн үг цээжлээд л тайзан дээр гараад тоглочихдог, хамгийн амархан ажил хийдэг гэж боддог юм шиг байна лээ. Хэрэв тэгж боддог хүн байвал мэргэжил бүрт л бэрхшээл тулгардаг шүү дээ гэж хэлмээр байна.

-Гэхдээ тэгж боддог хүн цөөн байдаг байх аа?

-Сүүлийн үед хүмүүсийн хандлага өөрчлөгдсөн юм шиг байна лээ. Биднийг ямар их ачаалалтай ажилладгийг мэддэг болжээ. Хэдийгээр их ачаалалтай байдаг ч хамт олонтойгоо байхад энэ зэргийн зүйл асуудал биш ээ.

-Жүжигчид “Амьдрал өөрөө жүжиг” гэж ярьцгаадаг?

-Амьдрал өрнөж, оршин тогтнож байгаа цагт хошин урлагийн сэдэв мөнх байна гэдэгт би итгэдэг. Учир нь бид амьдралын бүхий л үзэгдлийг жүжигтээ тусгадаг.

-Анх тайзан дээр гарсан мөчөө дурсана уу?

-Миний анхны бүхэн л “Шинэ үе” хамтлагтай холбоотой. Анх Үйлдвэрчний эвлэлийн соёлын төв ордонд 800 гаруй үзэгчийн өмнө тайзнаа гараад юу хийж, хаана гишгэснээ ч санадаггүй юм. Тэр үед тайзан дээр гарсан чинь өмнөөс хурц гэрэл тусаад тэр олон үзэгчдийг хараад сандарч хамаг хөлс гарч, чичрээд л бөөн юм болж байсан. Эхний тайз маань хариуцлага, сандрал, догдлол дунд л өнгөрсөн дөө.

“Үнсүүлээгүй үлдсэн охид” гэсэн шоу тоглолтод ангийнхаа Отгоотой үерхдэг хүүхдүүд болж тоглосон минь миний анхны дүр. Одоо тэр сандрал байхгүй болсон ч үргэлж хариуцлагатай байх нь чухал. Үзэгчдийн өмнө алдаа гаргах эрх бидэнд байдаггүй.

-Одоо үзэгчдийн хүртээл болж буй тоглолтынхоо талаар сонирхуулаач?

-Энэ жил манай хамтлаг ажил ихтэй байлаа. Өнгөрсөн зун инээдмийн киноны зураг авалтаа хийгээд дуусгасан. Одоо “Гайхалтай юм болжээ” нэртэй тоглолтоо тавьж байна.

-Таныг жүжигчин бус жирийн хүн талаас тань тодорхойлбол?

-Хүмүүс урлагийнхныг нүүрэмгий, галзуу, ичихээ мэддэггүй гэж ярьдаг гэсэн. Гэтэл миний хувьд эсрэгээрээ. Би энгийн амьдрал дээрээ дэндүү даруу. Нэг хүн жүжигчин Д.Батсүх агснаас “Та өдөржин хүмүүсийг инээлгэчихээд хариад гэрийнхнийгээ ч инээлгээд байдаг уу” гэж асуухаар нь “Бат-Эрдэнэ аварга өдөржин бэлтгэл хийчихээд хариад би бөх хүн гээд л гэрийнхнийгээ авч шидээд байвал ямар байх вэ” гэж хариулсан байдаг. Үүнтэй адил би жирийн нэг л жүжигчин. Даруухан, олны нүдэнд өртөөд байхгүй юмсан л гэж боддог доо.

-Та ихэвчлэн хүүхэд, эмэгтэй хүний дүрийг бүтээдэг?

-Хошин урлагийнхан ямар ч дүрд амархан хувирдаг чадвартай байх ёстой. Хоёр цагийн тоглолтод долоогоос найман дүрд хувирч тоглох шаардлага гардаг. Бооёо ахын хувьд эмээгийн дүрийг чадварлаг бүтээдэг. Үүний нууц нь багаасаа эмээ дээрээ өссөн юм байна лээ. Тэгээд эмээгийнхээ бүх л үйл хөдлөл, ааш зан, уурлах нь хүртэл өөрт нь нэг л дотно байдаг болохоор тухайн дүрийг бүтээхэд амар байдаг гэсэн. Эмээ нар энд тэнд явж байхдаа их сайхнаар ханддаг гэсэн. Ямар ч хүний амьдралд орохдоо хамгийн түрүүнд үзүүлэх бичиг баримт нь инээмсэглэл юм.

-Бүтээсэн дүрүүдийнхээ алинд нь илүү дуртай вэ?

-Залуу жүжигчид бидний хувьд дүр бүтээнэ гэж хэлэхэд хэцүү байдаг. Алтан үеийн уран бүтээлчид л дүр бүтээнэ гэж ярих байх. Миний хувьд бүтээсэн дүр бүхнээ л хүндэлж явдаг. Бүгд л миний асар их хөдөлмөрийн үр дүнд гарсан шүү дээ. Үүн дотроос “Хадмууд мандтугай” тоглолтод гардаг “Бөөр алаг бөмбөг буруу тийшээ өнхөрдөг” гээд дуулдаг, үсээ хоёр салаа боосон жаахан охины дүр маань хүмүүсийн сэтгэлд хоногшсон юм шиг ээ.

-Урлагийнхан цаг зав багатай байдаг. Энэ их ажлын хажуугаар хувийн амьдралаа яаж зохицуулж байна?

-Эхнэр, хоёр хүүхдийнхээ хамт амьдардаг. Охин маань хоёрдугаар ангид сурдаг. Гэр бүлийнхэнтэйгээ байх цаг зав бага байдаг. Баяр ёслолын үеэр жүжигчид чинь хүмүүсийг баярлуулаад л явчихдаг шүү. Тэгээд бүр дараа нөхөж тэмдэглэдэг.

-Таныг хүмүүс барилддаг болов уу гэж боддог байх?

-Монгол эр хүний хувьд наадмаар ганц ноцолдчихмоор л санагддаг. Багадаа өвөөгөө дагаж морь унаад л, Яармагийн дэнж дээр наадам үзээд өнждөг байлаа. Өвөөгөө барианд орж байгаа морийг хараад уйлж байхыг нь хараад гайхдаг л байсансан. Одоо өөрөө морь харахаар уйлчих гээд л байдаг. Ер нь адуунд их сонирхолтой шүү.

Б.ХИШИГБАЯР