Гэхдээ автомашины осол, дээрэм, халдлагын улмаас биш шүү. Ердөө л “Боорчи“ хэмээх сайхан нэртэй муухай компанийн буруугаас болж амиа алдах шахсан юм. Гэр бүлийн хоёр “Боорчи” компанийн авто машины угаалгын газраар үйлчлүүлж байхдаа эрдэнэ болсон хүүхдээ алдах шахаж. Шалтгаан нь юу гээч. Тус компанийнхан яг үүдэн дээрээ шахам траншейны нүхээ бөглөөгүй байснаас бяцхан хүү хөл алдан унаж.

Азаар ээж аав нь хажууд нь байж, арай чүү татаж гаргаснаар хүүгийн амь аврагджээ. Хүүгийн унасан нүх нь хотод байдаг жирийн стандартын траншей биш бололтой. Дөрвөлжин хийцийн тонгойгоод харахад өмхий ногоон ус эргэлдсэн нүх байсан гэх. Хүүгийнхээ амийг аварч чадсан ээж аав нь хүүхдээ ийм муухай ногоон өмхий усанд унагасандаа маш их айн сандарч, сэжиглэж байгаа бололтой байсан. Харамсалтай нь хүүхдийн аминд хүрэх шахсан компанийнхан баахан тоомжиргүй хандаж.

Манай сурвалжлагчийг өчигдөр энэ газарт очиход хүний амь хөнөөх шахсан юм гэсэндээ уг нүхнийхээ амыг траншейны /гэхдээ яг өөрийнх нь таг биш, арай жижигхэн төмөр таг/ таглаж, дээр нь чулуу овоолсон байна лээ. Ядахдаа чулуу овоолсон болохоор хүн хараад нүх байна гэж ойлгоно гэж бодсон юм болов уу? Гэвч энэ бол оройтсон ором төдий анхаарал бололтой. Хүүхэд тэндээ унаад амиа алдсан бол, бүр наагуур нь бодоход бэртэж, гэмтсэн бол яана аа? Хүүхдийн амь нэг нүх таглаагүй бүдүүлэг, залхуу, тоомсоргүй зангаар хэмжигдэх гэж үү?

Нэлээд хэдэн жилийн өмнө долоон настай хүүхэд траншейны нүхэнд унаж амиа алдсан эмгэнэлтэй хэрэг. Хэдийгээр аав, ээж нь цугтаа явж байсан ч хөл алдан унасан хүүгийнхээ амийг аварч чадаагүй юм. Харин осолдох шахсан дөрвөн настай хүүгийн хувьд золоор амьд гарсан гэж ээж, аав нь одоо бурханд залбирч, талархаж байгаа биз ээ. Ер нь бол Улаанбаатар хотын хаа нэгтээ траншейны гэгдэх нүх таггүй ил задга байна гэсэн шүүмжлэл их гардаг.

Тухай бүрд нь иргэд ч, хэвлэл мэдээллийнхэн ч хотын захиргаанд шаардлага тавьдаг. Харин энэ удаагийн ослын хувьд цэвэр “Боорчи” компанийн буруу гэж үзэж болохоор. Эднийх угаалгын газрынхаа үүдэн дэх нүхийг зориулалтын тагаар таглах нь бүү хэл, картонон цаасаар бүтээчихсэн байж. Муугаар бодоход л бат нот таглаж чаддаггүй юм аа гэхэд цаасаар бүтээж орхиогүй байсан бол тийшээ хүн унаж осолдох нь тодорхой. Таглаж чаддаггүй юм бол бүтээгээгүй байсан бол ядахдаа хараад нүх байна гэж болгоомжлох сон, том хүмүүс.

Гэхдээ балчир хүүхэд бүү хэл томчууд ч гэсэн бүрэнхий харанхуйд ийм зэргийн нүх рүү унаж, амиа алдах нь эс юм гэхэд бэртэж гэмтэхэд энүүхэнд шүү дээ. Дээр хэлсэнчлэн энэ нүх хотын захиргааныхны хандаж хандах бус “Боорчи” компанийн өөрсдийнх нь машин угаасан бохир усаа урсгадаг болов уу гэж харагдсан. Үгүй байлаа ч гэсэн үүдэнд нь байгаа нүхээ битүүлж хамгаалах нь тухайн компанийн наад захын үүрэг соёл баймаар. Гэтэл “Боорчи”-ын боольхой үүгээр дуусахгүй бололтой. Тус компанийнхан нийслэлийн Чингэлтэй дүүргийн иргэдийн хүүхдийн тоглоомыг сүйтгэж, ногоон байгууламжийг нь устгасан гэсэн дуулиан бас дэгдээд байна.

Эднийх бохир усны шугам солих нэрийдлээр Чингэлтэй дүүргийн 15, 16, 19, 26, 37 дугаар байрны бохир усыг зайлуулахын тулд ойр орчмынх нь ногоон байгууламжийг сүйтгэжээ. Тэд олон жил ургасан моднуудыг тайрч, энд тэндгүй ухсан нүх, овоолсон шороо болгоод хаячихсан байгаа талаар “Өглөөний” сонины есдүгээр сарын 27-ны өдрийн дугаарт мэдээлжээ. Уг нь Нийслэлийн барилга, хот байгуулалт, төлөвлөлтийн газар, Хөрөнгө оруулалтын газрын захиалгын дагуу бохирын шугамыг засварыг хийж байгаа юм байна. Харамсалтай нь, нэгийг хийх нэрийдлээр мөнгө л олж байвал бусад нь хамаагүй гэсэн шиг орчныг нь хайр найргүй сүйтгэж. Ойр орчмынх нь оршин суугчид гомдол гаргаж, шаардлага тавьж байгаа ч сүйтгэсэн газраа сэргээх эсэх нь тодорхойгүй л байна.

Тэд хэдэн арван жил ургасан гайхам сайхан ногоон моднуудыг нөхөн сэргээнэ ч гэж юу байхав. Тийм ч учраас эндхийн оршин суугчид маш их гомдолтой байгаа юм байна. Хөгшид салхилах, хүүхдүүд тоглох газаргүй болсон оршин суугчид “Бидний тарьж ургуулсан моддыг нэг өглөө л тайраад хаячихсан. Хэлж ярихаар огт тоодоггүй” гэж гомдоллож байгаа аж. Ингэж нэгийг хийх гэж байгаа нөгөөг, ялангуяа хүүхдийн тоглоомын талбай, хотод нүдний гэм шиг байдаг ногоон байгууламж, ургаа моддыг хэн дуртай нь устгасаар байж болох уу гэж хотын захиргааныхнаас оршин суугчид нь асууж, хариуцлага тооцохыг шаардаж байна. Мэдээж ингэж шаардах нь ч зүй хэрэг.

Аливаа компанийг өнөөдөр хийж буй ажил, тэр тусмаа орчин тойрноо тохижуулах, бусдыг эрхэнд халдахгүй байх гэх мэт наад захын соёлоор нь дүгнэдэг. Гэтэл “Боорчи” компанийнханд ийм соёл байдаггүй бололтой. Бүр компанийнхаа орчмын алгын чинээ газрыг ч тохижуулж чадахгүй үйлчлүүлэхээр ирсэн хэрэглэгчдийнх нь нэг нь хүүхдийнхээ амийг алдахыг шахав.

Магадгүй ногоон байгууламж сүйтгэсэн, үүдэн дэх нүхэнд хүүхэд унасан хэрэг тэдэнд өчүүхэн санагдаж байж ч болох юм. Хэдэн жилийн өмнө тус компанийн ажлыг гүйцэтгэж байсан ажилтан амиа алдсан аймшигтай эмгэнэлтэй хэрэг ч гарч байсан. Хөдөлмөр, хамгаалал, аюулгүй байдлын шаардлагыг хангаагүйгээс нүх ухаж байсан ажилтан нь шороонд даруулж амь насаа алдсан хэрэг гарсан. Тухайн үед хамт ажиллаж байсан залуус нь хөөрхий талийгаачийг аварчих гээд аргаа баран тойрч гүйлдсээр ядахдаа татаад гаргачихаж чадалгүй харсаар байж нэгэн халуун амийг нөгөө ертөнц рүү явуулчихаад харамсан халаглаж байсныг одоо ч уншигчид санаж байгаа байх. Ийм аймшигтай “хэргийн эзэд” болчихоод ч “Боорчи”-ийнхон эмзэглээгүй л юм байх даа.

Энэ удаа ч азаар хүүхдийн амь нас эрсдэхгүй өнгөрч. Харин сануулахад “Боорчи” компанийн орчин тойрноор болгоомжтой яваарай, ухсан нүхэнд унаж амиа алдах вий гэдгийг дахин сануулахад илүүдэх юун.

Уг нь “Боорчи” хэмээх эрхэм сайхан нэр сэвтүүлэх нь бүү хэл, чадваргүй заримд хүнддэм нэр сэн. Гэтэл Их эзэн Чингис хааны есөн өрлөгийн нэрийг ийнхүү сэвтүүлж ч байх ч гэж дээ, нэрээ солимоор юм, энэ компани.

Зохиогчийн эрх: “Өдрийн сонин”.