Монгол үндэс язгууртай гэдэг нь шинжлэх ухаанаар нотлогдсон хазарчуудын амь нас, эрхийг нь хамгаалахыг өчигдөр төр засаг болон ард түмэнд уриаллаа.
    Хазарууд нь Афганистан, Иран, Пакистан улсад монгол цус, зүстэй гэсэн шалтгаанаар амьд явах эрхээ эдэлж чадахгүй зовж зүдэрч байгаа гэнэ. Чөлөөт сэтгүүлч Ч.Мөнхбаяр "Хазар ахан дүүстээ бид сэтгэл санаа, эд материалын тусламж үзүүлэх, дүрвэгч, цагаач, ажиллах хүч, өнчин хүүхэд хүлээж авах, Монгол Улсын иргэний бичиг баримт олгох, тэднийг дэлхий нийтээр хүлээн зөвшөөрүүлэх зэргээр тусалж болох байна. Тэд маань зөвхөн тусламж авах гэж байгаа бус харилцан туслалцах хамтын ажиллагааг мөн хүсч байгаа. Үүнд, хоёр талын байгууллагууд байгуулах, ХАА, худалдаа, бизнес, соёл, спортын солилцоо, ах дүү хот зэрэг чиглэлээр хамтран ажиллах хэрэгтэй байна. Хазар нөхөд маань Багахангайн махкомбинатад исламын стандартаар мах бэлтгэх, цэцэрлэг тариалж хөгжүүлэх, уул уурхай, барилгад мэргэжилтэн болох, перс хивсний үйлдвэр, хазар зоогийн газар байгуулах гээд санал дэвшүүлэхээр Монголд ирдэг" гэв.
     Олон зуун жилийн тэртээгээс монголчуудын нүүдэллэн амьдрах нутгийн өмнөд хязгаар нь өнөөгийн Афганистан байсан байна. Хүннү, Чингис хаан, Хүлэгү хаан, Төмөр хаан, Бабур хааны үед өвөг монголчууд, пэрсжсэн монголчууд, түрэгжсэн монголчууд тэнд олноор суурьшжээ. Тэдний хувьд хөрш ард түмнүүдтэй холилдох, уусах явдал ч байсан байна. Ийнхүү хазар гэх монгол туургатан үүсчээ. Могул гүрнийг байгуулах, мандан бадрахад хазаруудын гүйцэтгэсэн үүрэг их байсан байна. Харин уг гүрэн мөхсөний дараа өсөрхсөн ард түмнүүдийн хүрээлэл дунд орж, тал бүрээс халдлагад өртөх болсноор XIX зууны эцсээр тэд харийн түрэмгийлэгчдэд сая саяаараа алуулж, Хазара Жат улс нь мөхжээ. Энэ үеэр хүн амын 60 хувь нь устсан байна. ХХ зууны 50-иад онд тэмцээд үндэсний мужаа устгуулж, нийслэл Панжаб хотоо газартай тэгшлүүлсэн байна. 1990-ээд онд удирдагч Баба Мазарын удирдлаган дор босч тэмцсэн ч удирдагчийг нь нисдэг тэрэгнээс шидэн хороож, хазаруудыг алж хяджээ. Энэ мэт дарлагдсаар 2011 он гарснаас хойш тэд пуужингийн харвалтад өртөж долоон хүн амь эрсдсэн, Пакистаны спортын байгууллагын орлогч дарга хазар хүнийг буудан алсан, мөн цагдаагийн албан хаагч хазар хоёр хүний амийг хөнөөсөн, сүүлийн хоёр сард 25 хазар хүн үндэсний ялгаварлан гадуурхлаас болж алагджээ. Мөн сууж явсан автобусыг нь дэлбэлж 26 хүний амь эрдсэн байна.
    Хазаруудын дунд Боржигон, Бэсүд, Барлас, Жалайр, Жадран, Найман, Хасар, Тулуй хаан, Нэгүдүр, Чахар, Хулбарс, Их Чоно, Аймаг, Болд гээд монгол нэртэй овог аймаг байдаг аж. Зан заншил, ёс заншилын хувьд монголчуудтай төстэй эрийн гурван наадам хийдэг байна. Хазаруудын зүс царай нь монголжуу бөгөөд пэрсийн "хэзара" буюу "мянга" гэх үгээр угсаатан зүйн нэршилтэй болсог гэгддэг ч хязгаар, газар, азарга зэрэг монгол үгтэй холбож үзэх нь ч байдаг гэнэ. Хазар хэлний үгсийн сангийн 20 хувийг монгол, 10 хувийг түрэгжсэн монголчуудаар дамжин орж ирсэн түргэ, 70 хувийг пэрсжсэн монголчуудаар дамжин орж ирсэн пэрс үгс эзэлдэг байна.
    Афганистанаас өөр оронд байгаа хазарууд өөрдсийгөө хазар монгол гэж нэрлэж, Чингис буюу Чангэзи гэх овог авч, Монгол Улсыг Аугаа Монгол гэж үзэж, түүхэн эх орондоо очихсон гэж мөрөөдөж, нэг нутгийнхан буюу кавма гэж дууддаг байна. Хазар 20 гаруй оюутан ТББ-уудын хандиваар Монгол Улсын их сургуулиудад сурч байна.
Б.Үүлэнсолонго
МОНЦАМЭ

Хазар Монголчуудад туслахыг уриалав
Tweet
Bolod.mn

Сэтгэгдэл (19)

Уншигчдын оруулсан сэтгэгдлийн талаар манай сайт хариуцлага хvлээхгvй болохыг анхаарна уу.
Үгийн санд шүүлтүүр хийсэн болно

Зочин
тэр умхий муслимийн хивсийг хэн хэрэглэх юм ,умхийрсун махний уйлдвэрийг ЦХ хэнд ч хэрэггүй ,Эврөпүүд бур ч дургуй.ДУНДАД ЗУУН РУУГАА ОРОХ ГЭЭГҮЙ БОЛ ХЭНД ХЭРЭГГҮЙ

2013-04-01 | 22:36:36 | 138.188.100.246 |

Зочин
УУРСДИЙН ХУМУУСЭЭ АМИДРАЛИЙГ дээшлүүлж чадахгуй долоон дор улсуудаар ядаг бна, наад захн бичиг усэггүй ,дайний хэнээтэй тэмтсэлдэхээс уур зуйлгуй мусли********д, хэн ийм юм сэдээд бдагийн ********ан хун оруулж ирж тусламжийн мунгу идэх санаа

2013-04-01 | 22:33:50 | 138.188.100.246 |

Зочин
уурсдийн хэдэн хунээ яы гэж байж ********и элэн г********авийн МУСЛИМ уудийг оруулв******** удахгуй суйрнэ дэ аТ********ибаний гар хул болсон хасаг удамтай улсууд болохоос х********х монгол биш байх шуу УЛС ОРНИЙ АЫУЛГУЙ БАЙДАЛ ДАНА энэ ху********с эврөпөөр нэг тархаж бна, маш тааруухан хамгийн будуулэг санаатай ху********сшуу

2013-04-01 | 22:30:35 | 138.188.100.246 |

Зочин
нэг зуйлийг анхаарах хэрэгтэй байгаа юм.монгол улс буюу яаг одоо монгол улсийн иргэн монгол ундэстэн бол яах аргагуй нутагаа хамгаалж олон зууний бэрхшээлийг давж ирсэн одоогийн монгол улсийг олон улсад зовшооруулж чадсан хумуусийн ур удам гэдэг шуу.чи бид хэрэв оорийгоо монгол гэвэл яг одоо монгол улсийн иргэний эрх ашгийг оороосоо илуу дээгүүр тавих хэрэгтэй байгаа юм.хэдийгээр монгол угсаатнаа омгоолох н зуйтэй боловч биднээс илуу нарийн асуудал байдаг юм шуу дээ.мэдээж монгол мортоо оодгуй новшнууд торд байгаа гэдэгтээ санал нэг байна.

2011-10-14 | 00:28:42 | 184.216.137.75 |

Зочин
манай улс цөөхөн хүн амтай гадний хүнийг хамаагүй оруулж болохгүй оруулж ирэх тоо баланс гэж юм бий яахав сургуулЬд сургах хэдэн хүн оруулж болох юм монгол баяжлаа гэхээр энд тэндхийн баахан хүмүүс монгол гээд л...

2011-10-13 | 20:31:39 | 125.184.201.134 |

Зочин
би бух хазарачуудийг гээгүй бна.. бугдийг гэвэл бас худлаа.. гэхдээ заавал хазараг авчирна бусдиг н авчирахгуй гэж хэлээгүй. миний бодож бгаа бодол оорийгоо монгол гэж боддог бух хун боддог бх.. би бодохдоо дэлхийн туухэнд 1 удаа МЭӨ 3 р зуунд Хунну нар тэсрэлт хийсэн, 2 дах удаа 13 р зуунд Монголийн эзэнт гүрэн тэсрэлт хийсэн, 3 дах удаа 23 р зуунд ягаад тэсэрч болохгуй гэж.. би ингэж оороосоо асуудаг юм. одоо бол тэр тэсрэлтийн омнох оршил явж бгаа гэж бодож бна.. би Монгол эр хун.. хар амиа бодсон бол би Хазара,Овормонгол,Буриад ,Тува,Халимагийн монголчууд гэж ярихгуй бх бсан болуу .. гэвч чадахгуй ягаад гэвэл миний элэгний 1 хэсэг цусний дуслууд ясний хэлтэрхийнүүд зовж явааг тэвчиж чадахгуй дотроо бачимдаж явна.. Миний торийн эрхийг барисан хэдэн урвагч ноёдийг харахаар урам хугарах юм. гэхдээ улс орноо аваад явчих сэтгэлтэй Монгол Хаан олдох буй за.. Монголийн зая их шуу.

2011-10-13 | 19:58:45 | 124.158.109.204 |

Зочин
хазар монголчууддаа туслая, дэмжье, хамгаалъя ард түмээн! наашаа гэсэн монголчууддаа туслах нь бидний үүрэг!

2011-10-13 | 18:55:00 | 202.126.91.238 |

Зочин
Хазааруудийы шилмэлүүдийг ни сонгож авчрах хэрэгтэй дэмжиж байна ууууухххххаааай

2011-10-13 | 18:13:45 | 202.55.182.50 |

Зочин
бэртэгчин балиар иумнууд иугаа харамлаад байгаан, хазарууд ядарч зовж байхад бид ягаад тэднийг эх нутагт ни авч болохгуй гэж, тэд чин бидний нэгэн адил монгол хумуус , бугдийг ни монголд авч ирэх хэрэгтэй. хунд хун л хэрэгтэй. бид дэндүү цөөн байгаа, монгол хун монголд маш их хэрэгтэй байгаа гэдгийг ойлгох хэрэгтэй.

2011-10-13 | 18:00:14 | 92.225.37.230 |

Зочин
Та өөрөө ХАЗААР,тэрний оронд өвөрлөгч хорчингоос бусад монголчуудаа татсан н дээр дуракаа

2011-10-13 | 13:02:30 | 213.89.192.193 |

Зочин
дэргэдэх халимаг ,буриад ,тува ,өвөр монголоо авчирсан нь дээр байхаа.Наад хазар монголчууд чинь хэдиигээр бидний удам ч гэсэн олон зуун жилийн явцад лалжаад одоо садангаас цаашгүй болсон байхаа.Тэгээд ёстой хэл мэдэхгүй баахан лалууд ороод ирдэг ,хазар лалийг нь ч яаж ялгахийм.Лалууд муухай даврамтгай ,хэдэн жилийн дараа холоос ирээд...гэдэг шиг юм л болох байх.Тэр ислам стандартаар халал мах бэлтгэх гэж хоолойг нь огтолж мал төхөөрөх гээд байх шиг байна.Уул н эзэн Чингисийн Их Засаг хуулинд малыг өрлөж биш хоолойг нь хэрчиж гаргавал цаазаар ав гэдэг лл байлаа...Эхлээд ямар ч гэсэн хазгай ярьдаг ч гэсэн монголоо алдаагүй байгаа садангаа харж үзсэн нь дээр байхаа.

2011-10-13 | 12:34:29 | 202.179.20.199 |

Зочин
Бломж байвал Хазар монголчуудийг аймаг зааж суугавал ядийн

2011-10-13 | 12:01:13 | 180.149.65.158 |

Зочин
унэн т1 амиа бодсон бэртэгчингүүд бх юмаа.. ийм бвал Лэв гумилэвийн хэлсэн унэн болох дог.. Монгол ундэстэн 500 хон жилийн настай гэж... Их хаадууд маани шашин шутлэг хамаарахгуйгээр улс орноо нэгтгэж хучирхэг гурэн болгож бсанийг хун бухэн мэдэх бх.. лал шутлэгтэй Их хаадуудийг бас тэррөрист гэж хэлэх уу ? Доголон Томор болон Бат, Зуч нарийн ховгууд бас Хулэгү хааний ур сад лал шутлэгтэй байсан.. тэд нарийн тэргүүдийн ур хойчис наад ядарсан ард тумэн шуудээ.. бид нар ч бас 90 онд ядарч Жапанчууд тус дэм болоо биздээ.. тэрэнтэй адилхан бх хэрэгтэй.. угаасаа торд гарсан хэдэн урвагч нар эх орно худалдаж хар хятадуудийг боон бооноор н оруулж ирж бхад элэг нэгтэй биднийгээ гэдэг ядарсан цацагдсан тасарсан мах усэрсэн цуснийхаа улдэгдлийг ягаад оруулж ирж болохгуй гэж ?

2011-10-13 | 12:00:08 | 124.158.109.204 |

Зочин
Эх нутагтаа ирж амидар гэж дуудмаар байна. Ядгийн харийнханд тэртээ тэргүй огоод дуусах нээ. Хурээд ир Хазарачуудаа.

2011-10-13 | 11:07:30 | 122.201.17.28 |

Зочин
тсагийн хурдээр иргэний ходолгоонууд монголд исламийн жижиг улс байгуулия гэж яриж байна лээ.ингэж донгосч байхийн оронд тэнд байгаа монгол гээд байгаа нохдуудэд оорсдоо биэрээрээ очиж тусалвал яасийн.хажууханд н байгаа буриад монгол,овор монголоо нэгтгэж чадаагуй байж хаа холийн хазари гэдэг исламийн шашинтай хумуусийг хумуужуулж халамжилах юм гэнэ.нуурээ бутээсэн битуу хар хувцастай тэднээс монголчууд жийрхэх байлгуй дээ.харин торсон нутаг афгандаа эрхээ эдэлж хун шиг амидрахад н монгол улс санаа тавиж олон улсад нолоотэй байх хэрэгтэй.

2011-10-13 | 11:00:57 | 173.109.240.156 |

Зочин
тэнэгтээд бгаарай.. амиа бодсон бэртэгчин бэ чи чин.. монгол хун монголчуудийнхаа толоо амидрах ёстой.. их хаадийн дэлхийгээр цацсан ард тумнээ одоо хураах цаг н болсон.. хэрэв чи тэдний оронд торсон бол бас л тэд нар шиг бодож явах бсан гэдэгт морийцох ч бэлэн бна.

2011-10-13 | 10:51:26 | 124.158.109.204 |

Зочин
Zaaval buh yumiig tegj oilgood yahav dee, nudeer uzsen humuusiin yarianaas sonsoj baihad uneheer hetsuu baidag geseen, daranguilj yavsan hari nutgiin humuusiin uldegdel, hariin humuus geed buh yuman deer gaduurhaj, bolomj l garval alj ustgaj baidag gene lee, odoo baigaa nutgiinhaa uuguul irged bolhoor ter shu dee, bolomjooroo naash ni avchraad ter hoosrood baigaa gazar nutagtaa amidruulahad bolohgui geh gazargui sh dee, haa holoos nutag guij irsen kazakuudad buten neg aimgaa shahuu ugchihsun baij, yazguur garal neg hazarchuudaa demijj tuslah heregtei l gej bodoj baina

2011-10-13 | 10:49:33 | 202.170.67.28 |

Зочин
Үнэн л байгаасаа тэгж байгаад Хазар гээд баахан Террорист оруулаад ирэх вий дээ Дэлхийд ганцхан ХӨХ ТОЛБОТОЙ МОНГОЛЧУУД МИНЬ ЭЭ

2011-10-13 | 10:33:43 | 202.126.90.178 |

Мэдээ
Гадаад мэдээ
Видео