УИХ-аас Таван толгойн ордын нийт хувьцааны 10 хувийг аж ахуйн нэгжүүдэд нэрлэсэн үнээр нь худалдахаар болж өнгөрсөн оны долдугаар сарын 7-нд 39 дүгээр тогтоол гаргасан билээ. Гэтэл УИХ дээрх шийдвэрээсээ буцаж магадгүй байна. Тодруулбал, УИХ дахь Ардчилсан намын бүлэг аж ахуйн нэгжүүдэд "Эрдэнэс-Таван толгой" компанийн хувьцааны 10 хувийг худалдах тухай заалтыг цуцлах асуудлыг хэлэлцэн дэмжсэн билээ. УИХ дахь Ардчилсан намын бүлгийн дарга Ч.Сайханбилэг бүлгээс ийм шийдвэр гаргахад гурван шалтгаан нөлөөлсөн тухай өнгөрсөн долоо хоногт мэдэгдсэн. Түүний хэлснээр, Монгол Улсын хэмжээнд 53 мянган аж ахуйн нэгжүүд бүртгэлтэй байдгаас 23 мянга нь л татвар төлдөг.

Эдгээр 23 мянган компанийн цаана 2700 орчим иргэн байгаа гэсэн мэдээлэл бий. Тиймээс "Эрдэнэс-Таван толгой" компанийн хувьцааг 2700 хүнд эзэмшүүлснээс 2.7 сая иргэнд тэгш хуваарилах ёстой аж. Мөн УИХ дахь АН-ын бүлгийн үзэж байгаагаар үндэсний аж ахуйн нэгж гэсэн ойлголтыг хуулиар зохицуулаагүй учраас тэдгээр 23 мянган компанийг "үндэснийх" гэж ойлгох боломж байхгүй. Тэгээд ч үндэсний аж ахуйн нэгжүүдэд хувьцаа эзэмшүүлэх замаар биш харин том, том төсөл хөтөлбөрүүдийг дагасан бүтээн байгуулалтын ажилд оролцуулах нь санхүүгийн хувьд бодитой дэмжлэг болно гэж АН-ын бүлэг үзэж байгааг дуулгасан юм.

"Эрдэнэс-Таван толгой"-н хувьцааг үндэсний компаниудад заруулахгүйн тулд УИХ-ын гишүүдийн гаргасан дээрх үндэслэлүүдийг харин хувийн хэвшлийнхэн няцааж байна. Бүр "Төсвийн дийлэнхийг бүрдүүлж, баялгийг бүтээж байгаа тодруулбал, ДНБ-ий 80 хувийг бүрдүүлж байгаа хувийн хэвшлүүдийг битгий гадуурхаач" гэж шаардаж байгаагаа илэрхийллээ. Ажил олгогч эздийн нэгдсэн холбооны гүйцэтгэх захирал Х.Ганбаатар "Хувийн хэвшлийнхэн хэзээ ч төрөөс халамж хүсдэггүй. Гэхдээ тэд ажлын байр бий болгож, баялгийг бүтээж байна. Үндэсний аж ахуйн нэгжүүд "Эрдэнэс-Таван толгой"-н хувьцааг зүгээр өгөөч гээгүй. Худалдаж авах санал гаргасан. УИХ ч энэ саналыг нь дэмжсэн тогтоол гаргасан. Хувийн хэвшлийнхнийг дэмжсэн энэ шийдвэрээсээ битгий буцаач" гэсэн. Мөн Монголын арилжаа эрхлэгчдийн холбооноос "Өөрийн хөрөнгийн 25-аас доошгүй хувь нь гадаадын хөрөнгө оруулагчийн хувь хөрөнгөөс бүрдсэн аж ахуйн нэгжийг гадаадын хөрөнгө оруулалттай гэж үзэх тухай хуульд заасан байдаг. Тэгэхээр гадаадын хөрөнгө оруулалт нь хувь нийлүүлсэн хөрөнгийн 25 хувь нь хүрээгүй бол Үндэсний аж ахуйн нэгж гэж үзэх нь тодорхой. Гэтэл хэдэн мянгаар тоологдох үндэсний аж ахуйн нэгжүүдээ үгүйсгэж байгаа нь зүй бус" гэж үзэж байгаагаа илэрхийлсэн.

УИХ-ын зарим гишүүний байр суурьт хэрхэн хандаж байгаа талаар "Монгол 999 үндэсний нэгдэл" хувьцаат компанийн гүйцэтгэх захирал Ө.Мөнхбаттай ярилцлаа.

-Засгийн газраас 2700 орчим иргэний мэдэлд 23 мянган үндэсний компани байгаа гэх тооцоог гаргасан юм биш үү. Энэ үндэслэлгүй гэдгийг яаж батлах вэ?

-Энэ мэдээллийг хаанаас авсан талаар Засгийн газраас асуухад хариу ирээгүй. Гудамжинд гараад харахад л энэ тоо үндэслэлгүй гэдэг нь тодорхой. "Монгол 999 үндэсний нэгдэл" компанид хувь нийлүүлсэн 2000 орчим компанийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээнд тэмдэглэгдсэн хувьцаа эзэмшигчдийн тоо 48 мянга болдог. Мөн "Үнэт цаасны төлбөр тооцоо, төвлөрсөн хадгаламжийн төв"-өөс гаргасан мэдээгээр 357 мянган иргэн компанийн хувьцаа эзэмшдэг.

-Та нарын тооцоолсноор "Эрдэнэс-Таван толгой"-н 10 хувийг хэд орчим төгрөгөөр худалдаж авах боломжтой вэ?

-Таван толгойн асуудал дээр үндэсний аж ахуйн нэгжүүд өнгөрсөн оны долдугаар сард мэдэгдэж байсан. Иргэд ч, аж ахуйн нэгжүүд ч Монгол гэдэг айлын хүүхдүүд. Тэднийг ялгаж, салгаж үзэх шаардлагагүй. Нөгөө талаар аж ахуйн нэгжүүдийг дэмжиж байж ажлын байр бий болдог. Компаниуд "Эрдэнэс-Таван толгой"-н хувьцааны 10 хувийг худалдаж авснаар тэнд хяналт бий болно. 2.8 сая хүн нэг компанийг хянана гэдэг хэцүү. Түүний оронд хариуцлагатайгаар үйл ажиллагаа явуулж, Монгол Улсад татвар төлж байгаа компаниуд хяналт тавихад амархан. Эрдэнэтэд хахууль, шахааны бизнес яаж хөгжсөн билээ. Таван толгой түүнтэй л адил болно. Түүний оронд бид хувьцаагаар хийсэн хөрөнгө оруулалтдаа илүү хариуцлагатай хандана. Хувьцаагаа барьцаалан зээл авах, хувьцаагаараа хөрөнгө оруулах замаар хамтарсан компани эсвэл хөрөнгө оруулалтын сан гэх мэт санхүүжилтийн эх үүсвэр болгох боломж нээгдэнэ шүү дээ.

Бидний тооцоолсноор Таван толгойн 10 хувь нь 70-100 тэрбум төгрөг болж байгаа. Тэр мөнгөөр Хонконг эсвэл Английн бирж дээр хувьцаа гаргах анхан шатны хөрөнгө босчихно. Бид өнгөрсөн жилээс Таван толгойд 350 сая ам.долларын хөрөнгө оруулалт хийе гэж хүсэлт гаргахад хариу өгөөгүй. Тэгсэн атлаа Хятадын "ЧайлКо" компаниас 250 сая ам.долларын зээл авчихсан. Ийм байдлаар төр монголчуудаас илүү гадаадынхныг дэмжээд байгаа нь буруу асуудал. Үндэсний аж ахуйн нэгжүүдийг дэмжинэ гэдэг үг цаасан дээр л үлддэг шүү дээ.

-Төрөөс иргэдээ халамжаар дэмжээд хувийн хэвшлийнхнийг ялгаварлан гадуурхаад байна гэж ойлгож болох уу?

-Бид зохих шаардлага, хүсэлтээ тавьдаг. Дэмжинэ ч гэдэггүй, бас дэмжихгүй ч гэдэггүй. Ердөө ч хариу өгөхгүй байна.

-Шаардлага гэдгээ тодруулаач?

-Татвараа төлдөг, ажлын байр бий болгодог компаниудыг битгий хаагаад, илүү үзээд, гадуурхаад байгаач гэж шаардаж байгаа юм.

-Үндэсний аж ахуйн нэгжүүдэд хувьцаа эзэмшүүлэхийн оронд бүтээн байгуулалтын ажилд оролцуулах ёстой гэдгийг юу гэж ойлгох вэ?

-Таван толгойд л гэхэд үндэсний компаниуд тээвэр, хоол мэтийг нь хийх тухай яригдаж байна. Хамгийн ашигтай бизнесүүдийг нь гадаадынханд өгдөг. Ашиг багатай салбаруудыг нь Монголын аж ахуйн нэгжүүдэд хуваарилж байгаа хэрэг. Айлын өргөмөл хүүхэд шиг байлгаж болохгүй шүү дээ.

-Үндэсний компаниуд ажлыг нь хийдэг, гадаадын компаниуд ашгийг нь хүртдэг гэж үү?

-Таван толгойд санал ирүүлээд байгаа гадаадын компаниуд тээврийг нь хийе, баяжуулах үйлдвэрийг нь барья гээд байгаа. Гэтэл цаанаа нүүрс экспортлох эрх (квот)-ийг авахын төлөө ингэдэг. Тэгээд ч авдаг. Түүнээс биш бидэнд баяжуулах үйлдвэр барьж өгөөд ашиг авъя гэсэн компани маш цөөхөн байдаг.

-Та нарын хардаж байгаагаар төрөөс яагаад үндэсний компаниудыг гадуурхаад байгаа юм бол?

-Олон хандлага байна. УИХ-ын 2012 оны сонгуультай холбоотой байх. Мөн хувийн хэвшлүүдийн удирдлагууд улс төржихгүйгээр ажиллаж байгаа нь эрх мэдэлтнүүдэд биднийг дэмжих нь ашиггүй байна л даа. Харин гадаадынхныг дэмжвэл авлига маягаар мөнгө нь орж ирдэг ч байж болох юм. Хүний нохой идэхээр өөрийн нохой идэг гэдэг эрх мэдэлтэн алга байна.

-Та нар ч гэсэн гадаадынхан шиг улстөрчдөд хандаад үзвэл зорилгодоо хүрэх юм биш үү?

-Бид улстөрчдөд хэзээ ч авлига өгөхгүй. "Монгол 999 үндэсний нэгдэл" бол "Дэлхийн авлигатай тэмцэх холбоо"-нд нэгдчихсэн байгаа. Харин бид бизнес эрхэлдгийн хувьд Оюу толгойн орд газрын 16 хувийг худалдаж авъя, Таван толгойн хувьцааны 15 хувийг худалдаад авъя гэсэн санал тавьж байгаа. Харин төрөөс тодорхой хариу өгөхгүй байна.

-Хүсэлтэд чинь хариу өгдөггүй. Харин ч УИХ "Эрдэнэс-Таван толгой"-н хувьцааны 10 хувийг хувийн хэвшлийнхэнд зарах тогтоолоосоо татгалзаж магадгүй байна. Ингэхээр та нарын ажил үр дүнд хүрэхгүй байгаа юм биш үү?

-УИХ-ын гишүүд энэ чигээрээ байхгүй гэж найдаж байна. Ажил хийснээрээ, ажил олгосноороо хувийн хэвшлийнхэн хохирох ёсгүй. Бүгдээрээ компани байгуулахгүй гэртээ 21 мянган төгрөгөө аваад хэвтвэл яах билээ.

Бид Оюу толгойд гарсан алдааг давтахгүйн тулд Таван толгойн хувьцааг худалдаж авахын тулд санал тавьж байгаа. Таван толгойн гэрээ хийгээгүй байж гадаадын компаниас их хэмжээний зээл авчихлаа. "Баялгийн хараал" ийм маягаар үүсдэг. Бид Оюу толгойд ч хэдэн тэрбумын өртэй байна. Таван толгойд ч 250 сая ам.долларын өртэй байна шүү дээ.

Б.ЦЭЦЭГДЭЛГЭР

Ө.Мөнхбат: Бид улстөрчдөд хэзээ ч авлига өгөхгүй
Tweet
Bolod.mn

Сэтгэгдэл (1)

Уншигчдын оруулсан сэтгэгдлийн талаар манай сайт хариуцлага хvлээхгvй болохыг анхаарна уу.
Үгийн санд шүүлтүүр хийсэн болно

Зочин
Улcыг удирдаж байгаа нөхдүүдийг эрүүл ухаантай эcэхэд эргэлзмээр... Өмнөх тогтоолоо хэрэгжүүлэхийг заcгааc шаардаж байна.

2011-10-15 | 06:12:58 | 141.0.9.239 |