эмчлэх, албадан хөдөлмөр хийлгэх газар гэсэн урт нэртэй байгууллагыг зорьж очин өнжихөөр эртлэн гарлаа. Улаанбаатараас 100 км-ийн зайтай Төв аймгийн Баян суманд байдаг болохоор цаг гаруй давхиад зорьсон газраа очив. Нэлээд том блокон хашаанд нэг хэвэнд цутгасан мэт навтгар цагаан арваад байшин харагдана.

Тэрхүү том хашаагаар нэвтэрч ороход асууж шалгаах ч харуул хамгаалалт гэж таарсангүй. Харин баруун хойд буланд нь арав гаруй эрчүүд блок цохиж харагдана. Наахна талд байгаа худаг дээр хэдэн залуус ус зөөж байв. Хойд талын эгнээ цагаан байруудыг тусгаарласан хашаа хийж үүдэнд харуулын байр бий болгосон байв. Үүдэн дээр нь хүмүүс хөлхөлдөж харагдсан тул тэр зүг рүү явж очлоо. Тэнд л харуул хамгаалалтын газар байх бөгөөд хамгаалалтын албаны залуу “Та бүхэн эхлээд манай байгууллагын удирдлагуудтай уулз. Контор нь тэр” хэмээн том хашааны урд хэсэгт байх байшинг заав. Ийн байтал дүрэмт хувцастай, дэд хурандаа цолтой, дунд эргэм насны эмэгтэй нэгэн машинаас цагдаагийн дэслэгчтэй хамт бууж ирэв. Энэ эмэгтэй албадан эмчлэх, хөдөлмөр хийлгэх газрын Ерөнхий эмч Л.Хэрлэнцэцэг ажээ. Тэрбээр “Налайхаас ирсэн хүмүүстэй энэ цагдаа уулзах гэж байгаа юм. Цаадуул чинь өрөөндөө байна уу” гээд дотогш нэвтэрлээ.

Энэ байгууллагын дарга, дэд дарга нар хот руу ажлаар явжээ. Сар гаруйн өмнө Налайхаас архинд донтсон арав гаруй хүнийг авчран албадан эмчилж байгаа аж. Харин тэднийгээ Налайх дүүргийн цагдаагийн хэлтсийн дэслэгч О.Болдбаатар эргэхээр ирсэн нь энэ. Бас болоогүй ээ, хүн болгонд бэлэгтэй ирсэн байв. Гялгар уутанд сүү, печень, ундаа зэргийг хийсэн нь торны гаднаас гэрэлтэж харагдав. Зарим нь траншейнд амьдардаг, орон гэргүй болохоор эргэж тойрох ч хүнгүй. Тиймээс тэднийг сэтгэл санаагаар дэмжихээр хааяа харьяа дүүргийнх нь цагдаа нар эргэж ирдэг юм байх. Тэдэнд архинаас гарна шүү, амьдралаа шинээр эхлэх хэрэгтэй гээд ухаарч, сэнхрүүлэх яриа ч хийдэг гэнэ. Төд удалгүй Ерөнхий эмч Л.Хэрлэнцэцэг гарч ирэн “За хэдүүлээ манай өрөөнд оръё” гээд биднийг дагуулан явсан юм. Зам зуур богино долгионы холбоо нь тасралтгүй хангинана.

Өрөөнийх нь үүдэнд хижээл насны хоёр эмэгтэй түүнийг хүлээж байв. “Дүүгийн маань бие их муудаад, хүнд өвчтэй, өнөө, маргаашгүй л болсон бололтой, мах цусны тасархай юм чинь төрсөн ах Бямбааг нь уулзуулахаар танаас чөлөө авахаар ирлээ” гээд учирлаж гуйв. Ерөнхий эмч ч “Долоо хоногийн л чөлөө өгөх эрх байдаг. Хугацаанд нь хүргэж ирнэ шүү. Хүн л юм хойно дүүтэйгээ уулзалгүй яахав. Уг нь манайх чөлөө өгөх эрхгүй байгууллага. Гэхдээ онцгой тохиолдолд жирийн дэглэмтэй хорихоос хүртэл яллагдагчийг чөлөөгөөр гаргадаг учир газрын даргын тушаал гарч долоо хоногийн чөлөө олгохоор болсон юм” гээд тэр хоёр эмэгтэйн иргэний үнэмлэхийг авч үүрэн холбоогоор “Бямбааг нааш нь явуул” гэв. Удсан ч үгүй, тавин нас дөхөж байгаа болов уу гэмээр өндөр, янхигар хар хүн түүний өрөөнд орж ирлээ. “Дүүгийн тань бие муу байгаа юм байна. Гэтэл ах нь архи ууснаас болж энд эмчлүүлээд л байж байдаг. Одоо ухаан суух болоогүй юу. Уулзаад ир дээ” гэж эмчийг хэлэхэд өнөөх эр нулимсаа ханцуйгаараа шудран, хамар нь шуухитнан уйлмар аядав. Түрүүхэн л цэх шулуун алхаж явсан эр сөхөрчих нь үү гэлтэй нугдайж, авахаар ирсэн хамаатны хүмүүстэйгээ ч дуугарах сөхөөгүй болж орхив. Тийн хоёр эмэгтэйн хойноос хөлөө зөөж ядан алхсаар өрөөнөөс гарав. Муу мэдээ сонсоод сэтгэл нь ихэд тавгүйтсэн биз ээ.

Түүний дараахан эмчийн өрөөнд дахин нэг хүн орж ирэв. Хартал ахимаг насны казах эр. Түүнийг Мурат гэдэг аж. Тэрбээр Казахстанд 18 жил оршин сууж байгаа гэнэ. Налайхад амьдардаг төрсөн дүү Болатыгаа гэр бүлийнхэнтэй нь авч явахаар саяхан иржээ. Гэтэл дүү нь сархад хүртдэг болоод нэлээд удсан. Тэгээд албадан эмчилгээнд хүргэгдэж ирсэн гэсэн мэдээ сонсогдсон байна. Тэрбээр холоос дүүгээ авахаар зорьж ирсэн учир буцалтай биш. Энэ газраас гаргаж авахаар ирлээ гээд монгол, казахаар хольж хутган ярьж байв. Ийнхүү бидэнтэй хуучилж байтал гаднаас дүү Болат нь орж ирэв. Сахал үсэндээ баригдсан, ядрангуй царайтай тэр эр ахаасаа ч илүү өтөлжээ. 18 жил уулзаагүй ах, дүү хоёр тэврэлдээд сүйд болох байх гэтэл өөд өөдөөсөө гайхсан янзтай хараад таг хөшив. Нэг нь монголоор, нөгөөх нь казахаар хэдэн үг амнаасаа унагаснаар тэдний мэнд мэдэлцэх ёс өнгөрөв. Гэтэл дүү Болат нь өөрийнхөө хийсэн хэргийг цайруулахаар “Би архичин биш ээ. Манай авгай архи аймаар их уудаг. Тэр миний ажил хийж олсон мөнгөөр архи авчихдаг юм. Тэгээд надад уулгаад цагдаа дуудаад албадан эмчилгээнд хүргүүлсэн юм байхгүй юу. Түүнээс би гайгүй л дээ” хэмээн бувтнаж гарлаа. Тэгж хэлэхдээ хоолой нь сөөнгөтөн доголон нулимс дуслуулж байв. Ах нь ч “Миний дүү тайвшир. Одоо сайхан амьдарна аа” гэж хэлээд дагуулан гарч одов.

Ийн ерөнхий эмчтэй хэсэг хөөрөлдлөө. Түүний хэлж буйгаар архийг олон хоногоор хэтрүүлэн ууснаас болж хүний тархинд дон өвчний голомт үүсдэг гэнэ. Нэгэнт тийм өвчинтэй болбол өөрийгөө барьж чадахгүй, сархданд дурлан, мансуурах нь жаргал санагддаг аж. Ийм дон өвчин туссан хүнд олон шинж тэмдэг илэрдэг байна. Шарталтаа заавал архиар тайлна гээд залгуулж уудаг, нүдэнд нь хий юм харагддаг, солиорч дэмийрдэг, архи уухгүй бол салганаж чичирдэг болдог гэнэ. Бас нэг илрэх шинж нь “Би архичин биш, тэгж их уудаггүй, хааяа тохируулж хэрэглэдэг. Би ямар ч буруугүй, манай эхнэр, ах дүү л миний мууг үзэх гээд байгаа юм” хэмээн үгүйсгэдэг аж. Сүүлийн үед архи, спиртний найрлаган дахь хорт чанар их болсноос ч тэр үү хүмүүс архинд донтох өвчинд нэрвэгдэх нь эрс нэмэгджээ.

Энэ газарт 234 хүн эмчлүүлж байв. Тэдний арваад хувь нь эмэгтэйчүүд. Жилд 25 орчим бүсгүйчүүд албадан эмчилгээнд хамрагддаг байсан бол өнгөрсөн жил 50 гаруй болж хоёр дахин нэмэгджээ. Энэ жилээс нэлээд өсөх төлөвтэй байгаа гэнэ. Түүнчлэн эмчлүүлж байгаа хүмүүсийн дийлэнх нь хотынх аж. Харин арав орчим хувь нь Дархан, Эрдэнэт, Өвөрхангай, Дорноговь аймгаас иржээ.

Энд хүргэгдэн ирсэн хүмүүст эхлээд хордлого тайлахаар дусал хийж, витамин тарьж, халууруулж дархлааг нь сайжруулах эмчилгээ хийдэг юм байна. Дараагаар нь архи уух дуршлыг бууруулах эмчилгээг хийж, метрадизонал эмийг өндөр тунгаар уулгадаг аж. Зарим хүмүүс нь бөөр, зүрх, ходоод гээд суурь өвчлөл ихтэй байдаг учраас түүнийг нь ч давхар эмчилдэг юм байх. Хамгийн сүүлд архинд харшил үүсгэх эмийг уулгадаг юм байна. Энэ эмийг зүрх, тархи толгой нь өвддөг, хүнд эмгэгтэй хүнд өгч болдоггүй. Ийм эмчилгээнээс гадна сэтгэл заслын сургалтад суулгадаг аж. Хүний сэтгэцэд ямар өвчний голомт үүсдэг, түүнийг яаж эдгэрүүлдэг гээд архины хор уршгийн талаар хичээл заадаг юм байна. Эхлээд хүмүүс мэддэг юм битгий заагаад бай, биднийг муу хувцастай, ядруу болохоор л дээрэлхэж байна, цаагуур чинь зангиа зүүсэн, боловсон архичид үй түмээрээ байна. Тэдэндээ хэл гэж даналздаг гэнэ. Хэд хэдэн удаагийн хичээлд суугаад ирэхээрээ “Нээрээ ч тийм шүү, би арай дэндүү байж дээ” гээд сүрхий ухааждаг юм байх.

Социализмын үед ч архинаас гаргах ийм эмчилгээний төв ажиллуулдаг байсан юм байна. Харин зах зээлийн нийгэмд шилжих үед хуучин нийгмийн хоцрогдсон арга барил, хүн архиа ууна уу, лаагаа иднэ үү хэнд хамаатай юм, хүний эрхийн асуудал гээд татан буулгаж байсан түүхтэй. Гэвч 1992 онд архичдаа дийлэхээ байгаад Сэтгэцийн эрүүл мэндийн үндэсний төвд 25 ортой тусгай тасаг нээсэн гэдэг. 1999 онд Багахангай дүүрэгт 80 ортой эмчилгээний газар байгуулж өргөжүүлсээр 2003 онд Согтууруулах, мансуурах донтой өвчтөнг албадан эмчлэх, хөдөлмөр хийлгэх газрыг Баян сум руу шилжүүлжээ.

Ингээд тус эмнэлгийн орчин, эмчлүүлэгчдийн аж байдалтай танилцахаар ерөнхий эмч Л.Хэрлэнцэцэгийн өрөөнөөс гарлаа. Эмнэлэг блокон хашаагаар хүрээлэгдсэн бөгөөд хойд урд гэсэн хоёр хэсэгт хуваажээ. Хашааны урд хэсэгт нь эмнэлгийн ажилчдын контор байх бол хойд хэсэгт нь өвчтөнүүдийн эмчилгээний байр байна. Ингэхдээ блокоор давхар хашаа барин өвчтөнүүдийг тусгаарласан байв. Үүдэнд нь харуул хамгаалалтын ажилтан байх бөгөөд гадны хүмүүсийг дотогш үл нэвтрүүлнэ.

Эмчлүүлэгчдийн энэ хэсэгт амьдрал ид өрнөж байна гэж хэлж болно. Нэг хэсэг нь блок цохиж байхад зарим нэг нь модон хашааны наагуур өрлөг өрж байв. Харин эмэгтэйчүүд нь хувцсаа угаан хэцэн дээр тохжээ. Угаасан хувцсыг ажиглавал тэр гээд хэлчих өнгөтэй өөдтэй зүйл харагдсангүй. Бүгд л уранхай ноорхой, өвөл зуны өмд, цамц. Эмчлүүлэгчдийн өмссөн хувцас ч мөн адил, уранхай. Гэхдээ тэр олон хүмүүсийн дунд тун дажгүй хувцас өмссөн хүмүүс ч бас байна лээ. Эдгээр хүмүүсийн ар гэр нь боломжийн амьдралтай гэнэ. Энд ирэх болсон шалтгаан нь архи уун, удаа дараа ар гэртээ агсам тавьсан. Эсвэл эрүүлжүүлэх байранд дахин давтан орсон гэх мэт шалтгаанаар шүүхийн шийдвэр гарч хүргэгдэж ирсэн юм байх.

Ийн эмчлүүлэгчдийн хашаа руу орлоо. Хашаанд ижил загварын нэг давхар дөрвөн байшин байна. Хамгийн баруун захынх нь эмэгтэйчүүдийн тасаг аж. Энэ тасаг нь дотроо арав гаруй өрөө бөгөөд сувилагчийн, үзлэгийн, эмчлүүлэгчдийн гэсэн хэсэгт хуваагдана. Нэг өрөөнд арван өвчтөн хэвтдэг юм байх. Эхний өрөөнд ортол долоон эмэгтэй байх бөгөөд дөрөв нь нэг орон дээр бөөгнөрөн сууна. Үлдсэн гурав нь өрөөгөө цэвэрлэж, ор дэрээ янзална. Зүгээр суух дөрвөн эмэгтэй энэ сарын 13-нд буюу өчигдөр иржээ. Толгойлогч нь Мөнгөөнөө гэх 30 гаруй насны эмэгтэй. Үсийг нь тожийтол хайчилчихаж. Учир нь тэднийг ирсэн өдөр тус эмнэлэгт “ховор амьтан” үзэгдэх болсон гэнэ. Энд тэнд ширээ сандал дээр хүртэл явж байсан юм байх. Тэгээд усанд оруулан үсийг нь хустал хуйханд нь нөгөө хэцүү нэрт амьтан битүү шавсан байжээ. Үсний машин олдоогүй учир хайчаар хайчилж авсан нь ноослуулсан хонь шиг болсон харагдав. Биднийг ороход бүгд л хөжил рүүгээ толгойгоо шургуулан нуугдах аядав. Л.Хэрлэнцэцэг эмч ч “Та нар наашаа хар даа. Өчигдөр ирсэн билүү” гэхэд “Зургаа даруулмааргүй байна. Хүмүүс шоолно” хэмээн улам шургах аж. Гэтэл эмч “Гудманд тасраад ойччихсон байхдаа ичээгүй юм байж, энд ирсэн гэж ичээд байхдаа яадаг юм” гэснээр тэд урдуураа халхалсан хөнжлөө буулгалаа. Тэдэн дунд 60 гаруй насны болов уу гэмээр нэгэн эмэгтэй байна. Үг дуу цөөтэй тэрээр нэлээд чилээрхэж буй бололтой хүндхэн амьсгаатай байв.

Ер нь энд ирсэн тэнэмэл хүмүүс бүгд л ийм байдаг бололтой. Түүнчлэн хир даг болсон өмд, цамц хоёр л өмссөн байдаг гэнэ. Эр эмгүй дотуур хувцас, хөхний даруулга гэдгийг бүр ч хэрэглэдэггүй юм байна. Эдгээрээс хамгийн их бөөс тээж ирсэн өвчтөн нь Туулын бургасны Б гэх нэгэн аж. Түүний үс, хувцас гээд үүрлэж болох бүхий л газар нь ховор амьтан шавсан байжээ. Харин эмчилгээнд орсноосоо хойш хамгийн их сайжралыг олж буй нь энэ хүн гэнэ. Гэхдээ эндээс гараад очих газаргүй тул дахиад л Туулын бургасаа зорих байх даа хэмээн эмч нар нь харамсаж сууна.

Дараагийн тасагт нь орлоо. Энд дахин эмчлүүлэгчдийг хэвтүүлдэг юм байна. Нийт 94 хүн дахин эмчлүүлж буй бөгөөд ингэж тусгаарлахгүй бол шинээр ирсэн өвчтөнүүдэд элдэв ухуулга хийн сэтгэлээр унагах тохиолдол элбэг гардаг байна. Ийн ухуулгад автсан, ар гэрт нь гачигдал гарсан хүмүүс оргох тохиолдол ч гарч байжээ. Харин харуул хамгаалалтаа сайжруулсны хүчинд эмчлүүлэгчид оргохоо больсон гэнэ.

Дахин эмчлүүлэгчдийн өрөө нь нэлээд том. Нэг өрөөнд 10-17 хүн хэвтэнэ. Тэдгээр эмчлүүлэгчид нь 20-70 насны хооронд байх бөгөөд 70 настай О гэх өвгөнийг Том ах хэмээн нэрийджээ. Том ах нь орныхоо дээд талд бурхан тахилаа залсан байх бөгөөд тэдэн дунд нэлээд хүндлэгддэг нэгэн гэнэ. Энэ хүн залуу халуун насандаа ихээхэн сахилгагүй нэгэн байсан бөгөөд аавын хаалгыг татаж амьдралынхаа багагүй хугацааг тэнд өнгөрүүлсэн байна. Түүнчлэн шоронгоос гарсныхаа дараа гал командад ажиллаж байгаад тэтгэвэртээ гарсан ч ганц бие учир Батсүмбэрийн асрамжийн газар хүргэгдсэн гэнэ. Гэхдээ сард 120 мянган төгрөгийн тэтгэвэр авдаг учир асрамжийн газраасаа оргож нийслэлд ирэн архи уух нь олонтаа аж. Ийн ууж яваад хоёр жилийн өмнө уг эмнэлэгт хүргэгдэн ирж байжээ. Хэдийгээр хоёр жилийн өмнө ахиж архи уухгүй хэмээн тус эмнэлгээс явсан ч асрамжийн газарт уйтгартай байдаг тул дахин оргож ууж яваад хоёр сарын өмнө энд мөн л хүргэгдэж иржээ. Тэрээр хэлэхдээ “Уг нь би Өвөрхангай аймгийн Хужирт сумын гаралтай хүн. Манай хамаатнууд гэж гэр бүлээрээ алдартай бөхчүүд бий. Би гэдэг хүн л ийм яваа юм. Тэд маань ч намайг харж үзнэ л дээ. Гэр хүртэл авч өгч байлаа. Харин би л хайр, халамжийг нь даалгүй нөгөөхөөр нь архи аваад уучихсан юм. Тэгээд ч амьдралынхаа ихэнх хугацааг юу ч ойлголгүй өнгөрүүлждээ. Энд хоёр дахиа ирж байж л сая нэг юм ойлголоо. Одоо уухгүй. Би гэж үхэж өгдөггүй хүн болчихоод байгаа юм. Одоо ойлгосон. Нохойн үхлээр үхэхгүйн тулд архи гэдэг зүйлийг дахиж хэрэглэхгүй. Эндээс гараад шууд асрамжийн газартаа очно. Энд дахин эмчлүүлж байгаагийн хувь жаахан хальтирчихлаа, ах нь. Одоо толгойдоо жаахан юм хийсэн болохоор асрамжийн газраа бараадъя” хэмээн ярьж байв.

Өнжиж буй газартаа үдээс хойхно шинээр эмчлүүлж буй эрэгтэйчүүдийн тасгаар нь орлоо. Өмнөхийн ижил дүр зураг яг хэвээрээ. Чийгний эхүүн үнэр үл мэдэг ханхалж, төмөр орнууд зайгүй угсарчээ. Энд ирсэн нөхдүүдийн үүдэн шүд нь унасан байх бөгөөд ярихад хэл нь булталзана. Эдгээр хүмүүсийн ярианы өнгө төрх, үзэл бодол хоёр өөр юм. Нэг хэсэг нь энэ эмчилгээний газрыг сайн, ахиж архи уухгүй гэж байхад үлдсэн хэсэг нь би нэг удаа цагдаатай хэрэлдээд л баригдаж ирсэн. Энд байх ёсгүй хүн. Уг нь би архичин биш гэж байна. Түүнчлэн хайран цаг хугацаа гэж шогшрох хүн ч цөөнгүй. Гэхдээ энд ирсэндээ тэгж их гутардаггүй бололтой. Нэг өвлийг өнгөрөөмөөр байна гэх хүн ч цөөнгүй.

Энд албадан ажил ихээр хийлгэдэг бөгөөд биеийн байдлыг нь харгалзан хийх ажил нь өөр өөр. Бие султай гарын дүйтэй хүнээр цаасан урлал хийлгэж, уран зураг зуруулна. Мөн биеийн хар хүчний ажил буюу блок цохиулж хашаа өрүүлнэ. Түүнчлэн нутгийн иргэд ч барилгын мэргэжилтэй өвчтөнүүдийг авч явж ажил хийлгэдэг юм байх. Ингэхдээ урамшуулал болгож хэдэн төгрөг өгдөг бөгөөд гадуур ажил хийгээд ирэхдээ архи уусан тохиолдол мэр сэр гардаг ажээ. Түүнчлэн төв зам дагуу, төмөр замын вокзалтай учир зарим нь гэр рүүгээ явах тохиолдол ч гардаг байна. Хэрвээ эмчилгээгээ таслан явбал нэг сар хүртэл урьдчилан саатуулахад хорих шийтгэлтэй ажээ. Харин тэд ажил хийснийхээ төлөө цалин хөлс ер авахгүй. Цалинжуулъя гэсэн ч өгөх мөнгө эмнэлгийнхэнд байдаггүй аж. Уг нь энэ эмнэлэг 100 хүн хүлээн авах хүчин чадалтай. Жилийн төсөв нь 100 хүнээр л бодогдож ирнэ. Харин одоогийн байдлаар 200 гаруй хүн эмчлүүлж байгаа учир ихэнхдээ таван цулын шөлтэй, гурил будаатай хоол өгдөг юм байна. Өглөө талх цай, өдөр будаатай шөл, орой гурилтай шөл гэх мэт. Тэгээд ч эмчлүүлэгчид энэ хоолыг голохгүй. Учир нь энд эмчлүүлэгсдийн дийлэнх нь гэр оронгүй иргэд байдаг. Гудамжаар тэнэж байхдаа ийм төрлийн хоол идэх нь бүү хэл хатсан талхны зах олдохтой үгүйтэй байдаг. Тиймээс эндхийн хоол бидэнд бурхны хишиг л гэсэн үг хэмээж байв. Ер нь энд ирсэн хүмүүс өөрсдийгөө бурхны хишигтэй гэж ярилцана. Өмсөх хувцас, идэх хоол, амьдрах орчин гээд бүхий л зүйл нь шинэчлэгддэг болохоор тэр бололтой. Тэр ч бүү хэл соёлын төв, халуун ус, үсчин, телевиз гээд хүний хэрэгцээтэй бүхэн энд бий.

Харин энд үйлдвэрлэж буй блокоороо өнөө жилдээ хашаагаа барьж дуусгаад ирэх жилээс гадуур худалдаалах зорилго тавьж буй юм байна. Хэрвээ худалдаанд гаргачихвал олсон орлогоороо комиссоос ч болов хувцас авч эмчлүүлэгчдэд өгөх асуудлыг шийдэх гэнэ.

Тэдний анх архинд орсон түүх янз бүрийн байх юм. Тухайлбал, Ховд аймгийн гаралтай Б гэх нэгэн эр есөн настайдаа өнчирч үлдсэн байна. Тухайн үед эцэг эхээс нь үлдсэн өв хөрөнгийг нь хамаатных нь хүмүүс булаацалдаад л авчээ. Хэдийгээр ах дүүсийнх нь хүмүүс хөрөнгийг нь авсан ч Б-г авах айл олдоогүй гэнэ. Тэгээд л наймдугаар ангиа арай ядан төгсөөд ТМС-д сурч барилгачин болсон байна. Мэргэжлээрээ ажиллаж эхнэр хүүхэд авсан ч хэдэн жилийн дараа эхнэр нь өөр хүнтэй сууснаар гудманд гарах эхлэл нь тавигдсан гэнэ. Эмчлүүлж буй хүн бүхэн л “Манай эхнэр араар тавьсан юм. Тэгээд намайг хөөж туудаг болсон. Нууц амрагаараа зодуулсан. Миний нүдэн дээр хүнтэй унтсан. Үр хүүхдүүд минь бий. Би хоёр ихэр охинтой” гэх мэт үгийг хэлж байв.

Энд гудамжны хүмүүсээс гадна амьдралын боломжтой хүмүүс ч ирж эмчлүүлдэг гэнэ. Биднийг очиход 36 настай О гэх нэгэн эмэгтэй байв. Тэрээр ихэд чинээлэг хүний эхнэр юм байх. Сүүлийн зургаан сар тасралтгүй уусан бөгөөд нэг дор 23 хоног алгасалгүй тасарч байсан удаатай ажээ. Ингээд нөхөртэйгээ зөвлөлдсөний эцэст тус эмнэлэгт ирж эмчлүүлэхээр болсон байна. Түүнээс гадна олны танил хүмүүс ах дүү хамаатан садныхаа хүмүүсийг авчран эмчлүүлэх явдал ихэд гардаг ажээ. Гэхдээ тэдгээр хүмүүс өөрсдийгөө нууцлахыг хичээнгүйлэн гуйдаг гэнэ. Учир нь тус эмнэлгийн нэр Архинаас албадан гаргах эмчилгээний төв. Л.Хэрлэнцэцэг эмч хэлэхдээ архинд донтсон хүмүүс манайд ирэхдээ их дургүй байдаг. Учир нь энэ нэрнээс л болж байгаа юм. Чихэнд сонсголонтой нэр өгөөд өөрчилчихвөл боломжийн амьдралтай хүмүүс ичиж зоволгүй ирж эмчлүүлээд л гарах байх гэж байлаа.

Оройн 18 цаг болж нар баруунаа гудайжээ. Энэ үед хашаанд хэн нэгэн явж үзэгдсэнгүй. Учир нь эмчлүүлэгчид оройн гурилтай шөлөө уухаар цайны газар цугласан хэрэг. Л.Хэрлэнцэцэг эмчид ч хийх ажил гарсан тул бид ч буцлаа.

udriin sonin