Сүйрэл болгонд Чулуунбат...

2011-10-28

Судлаач Д.Ганхуяг

Америкийн Голдман Сакс банкны хуучин захирал Ражат Гупта-г Холбооны Мөрдөх Товчоо инсайдер худалдаа хийсний төлөө баривчилсныг Франс Пресс саяхан мэдээлэв. Манайхан банк ярихад огт тоодоггүйг би сайн мэднэ. Тоодоггүй болохоор чинь монголын банкны дээрэмчид гаардаг юм ш дээ.
Голдман Сакс бол Ерөнхий сайд Сү.Батболдын хэлснээр “орчин үеийн зах зээлийн банк” бөгөөд манай Оюу толгой, Таван Толгой болон бусад ашигт малтмалыг “мэддэг” гол банк л даа. Манайхан банк огт тоодоггүй гэдгийг би сайн мэддэг ч гэсэн ядахдаа О.Чулуунбат нарын банкны дээрэмчдээсээ асууж шалгааж байвал зүгээр л байх. Ядахдаа хэн эхэлж оруулж ирсэн юм гээд асуучихаж болно биз дээ. Хэрэв тэр хариулахгүй бол би л үйлтэйгээрээ бичиж таарна байх. Унах нэр төргүй байж юу нь Чулуунбатаас “унаад” байдгийг би ойлгодоггүй болохоороо ингэдэг ч байж магадгүй…
Инсайдер

Энэ insider гэдэг нь нийтэд ил биш, мэдээлэл авах боломжтой ямар нэг бүлгийн гишүүнийг хэлдэг. Инсайдерийн мэдээлэл гэвэл зөвхөн энэ бүлэгт байх мэдээлэл, инсайдерийн худалдаа гэвэл нөгөө нөхөр өөрийнхөө бүлэгт хэлэлгүй мэдээллээ худалдаж ашиг олно гэсэн үг л дээ. Инсайдерийн худалдааг дотоод нууц мэдээллээ ажил хэрэгч хүмүүс, томоохон хувь нийлүүлэгч, компанийн захирлууд голдуу хийх бөгөөд мэдээж хэрэг хууль бус байна.
Энэ Гупта хэмээгчийг Голдман Саксад ажиллаж байхдаа Galleon Group-ын эзэмшигчдэд мэдээлэл дамжуулсан гэж хардан баривчилжээ. Тэрээр McKinsey зөвлөх компанийн тэргүүн, Оросын Хадгаламж банкны бие даасан захирал байжээ. Тэгээд яасийм гэж үү ?

Сэрэмжлүүлэг…
Голдман Саксыг магтсан манай албан ёсны “сайн” мэдээлэл монголоор дүүрэн. Харин болгоомжлуулж сэрэмлүүлсэн мэдээлэл цөөнгүй гарч байсан юм шүү. Жишээлбэл, Т.Цогтсайхан энэ оны 8 дугаар сард “Голдман сакс” банкны сүйрэл Оюу толгой, Таван толгойгоос хэр холуур өнгөрөх вэ? өгүүлэл бичиж байсан. Түүний бичсэнийг нэг их олон хүн уншаагүй, уншсан ч тоогоогүй биз…
Ингээд Т. Цогтсайханы бичсэнээс ихээхэн товчилж хүргэхэд зохиогч гомдохгүй гэж санана. Эхийг нь freezone.mn”-ээс үзнэ биз дээ…
“Голдман сакс” банкнаас зээл аваагүй томоохон аж ахуйн нэгж Монгол Улсад цөөхөн дөө. MSC группээс эхлээд “Монгол газар” компани хүртэл зээл авсан байдаг юм. Мөн энэхүү банк санхүүгийн зөвлөгөө өгөх, аудит хийх нэрээр манай олон компаниудаас 100 мянгаас нэг сая ам.долларын хөлс авсан гэдэг.
…энэ банкны хүсэлтээр Монгол Улсын эдийн засгийн хөгжил урагшилж байна гэсэн үг. Хэдэн жилийн өмнө “Голдман Сакс”-ын…Дэвид Виниар “Монгол Улсад казино байгуулбал хөрөнгө оруулалт хийхэд бэлэн” гэж мэдэгдсэн. Энэ…сургаар парламентын гишүүд казино байгуулах хууль гэгчийг өргөн барьж байсан билээ.
“Голдман сакс” банк санхүүгийн бирд шиг ажилладаг…дэлхийн өнцөг булан бүрт байгаа хэнд мөнгө хэрэгтэй болно, түүнд хүрч ажиллана. Тэгэхдээ тэр хүнийг, тэр улсын юуг барьцаанд авахаа мэднэ. Манайхаас л гэхэд 100 тонн алтны нөөцний “Олон овоот” ордыг барьцаанд авсан байсан. Харин “Анод” банк давхар барьцаанд авч мөнгө зээлдүүлж сүйрсэн билээ.
“Голдман сакс” банк “Олон овоот”-ын асуудлаар Засгийн газрыг арбитрын шүүхэд өгөх гэж байсан. Арбитрын шүүх дээр ялагдахаа мэдсэн Засгийн газар дээрх банктай хэлэлцээр хийж хязгааргүй эрх олгосон юм билээ. “Айвенхоу майнз” компанийн хувьцаа эзэмшигч “Голдман сакс” банкийг Оюу толгойн зөвлөгчөөр томилсон. “Айвенхоу майнз” компанийн хувьцаа эзэмшигч банк монголчуудын эрх ашгийг хамгаалах нь нь юу бол. Ганц Оюу толгой ордыг өгөөд дуусахгүй Таван толгой ордод ч зөвлөгчөөр сонгосон. Уг нь “Жаст” групп “Олон овоот”-ын авсан зээлийг алтаараа төлж байгаа юм билээ…
АНУ-д дарамт учруулж чадсан юм чинь манайх шиг улсыг хөлдөө чирчихэж мэдэх юм. Дэлхийн хэмжээний санхүүгийн аварга гүрвэл унахдаа ойр орчимдоо ихээхэн дуу чимээ, доргилт чичиргээ үүсгэх нь мэдээж. Харин энэхүү аварга “амьтныг” зөвлөгчөөрөө сонгосон, хөрөнгө нь барьцаалагдсан компаниуд дээрх сүйрэлд өртөхгүй байх хэр магадлалтай вэ.
АНУ-д дарамт учруулж чадсан юм чинь манайх шиг улсыг хөлдөө чирчихэж мэдэх юм. Дэлхийн хэмжээний санхүүгийн аварга гүрвэл унахдаа ойр орчимдоо ихээхэн дуу чимээ, доргилт чичиргээ үүсгэх нь мэдээж. Харин энэхүү аварга “амьтныг” зөвлөгчөөрөө сонгосон, хөрөнгө нь барьцаалагдсан компаниуд дээрх сүйрэлд өртөхгүй байх хэр магадлалтай вэ…
Үүнийг тухайн үед нь нэг их олон хүн үзээгүй, тоогоогүй боловч ихээхэн ноцтой мэдээлэл байсныг одоо ойлгож болно байх…

Одоо О.Чулуунбатаас асуу…
Монголын “толгой банкир” О.Чулуунбат 2011.01.21-нд News.mn-д ямар ярилцлага өгч байсныг одоо нэг саначихад илүүдэхгүй гэж санана…
“Goldman Sachs” ямар банк вэ ?
Харин ч маш сайн банк…
”Goldman Sachs”-тай хамтарч ажилладаг уу. Та дэлхийн томчуудтай хамтарч ажилладаг, зээлийг татах том мэргэжилтэн гэсэн?
-Тийм ээ. Би хамтарч ажилладаг. Би Монголбанкинд ажиллахаа болиод хувиараа төсөл хөөцөлдөж байхдаа Ц.Мянганбаярыг өөрөө танилцуулаад, өөрөө төсөл дээр нь хамт ажиллаж байгаад энэ 30 сая ам.долларын зээлийг босгосон шүү дээ.
-Анодын зээлийг эргэн төлнө гэсэн нөхцөлтэйгээр, тийм үү?
-Анодын ч, Зоосын ч зээлийг төлөх. Олон-Овоотын барьцаа бол маш сайн барьцаа. “Goldman Sachs”-ийн 30 сая ам.доллараас гадна Анод, Зоост ч хангалттай барьцаа. “Goldman Sachs”-аас зээл авна гэдэг маань өмнөх банкуудын үүргээс салчихлаа гэсэн үг биш шүү дээ. “Goldman Sachs”-ээс шинэ зээл аваад үйл ажиллагаагаа сайжруулаад банкуудын өрөө төлнө гэсэн үүрэг хүлээж байгаа хэрэг. Энэ барьцаанаас бултуулаад цоо шинэ өөр “Олон овоот” ч гэдэг юм уу компанид лицензээ шилжүүлж болохгүй. Тэгэх юм бол дэлхийн зах зээл дээр Монголын нэр хүнд унана…

Сүүлийн үед хэт улайрсан улс төрчид бие биенээ банкны дээрмээр нь дарамтлах моод дэлгэрч, банкаар байлдах өвчин нь сэдэрч байна. Хэрэв банкны асуудлаар байлдая гэвэл эхлээд өөрөө юу юу хулгайлснаа “санаж” явсан нь өлзийтэй л байх. Энэ тухай мэдээллийг мэддэг хүн Монголд цөөнгүй байдаг юм ш дээ. Миний хувьд томоохон сүйрэл, дээрэм болгонд Чулуунбат заавал байдаг гэдгийг хөдөлшгүй баримтаар нотолж чадна л гэж бодож байна.
Хамгийн шог нь тэр банк санхүүгийн “онгон охин” гэж бараг өдөр болгон хүнд бүрт өөрийгөө “харуулж” тэнэгтэх бөлгөө… Жишээлбэл, 2009.05 сар. Монгол Улс 1991 онд зах зээлийн тогтолцоонд шилжсэнээс хойш би ганц ч объект хувьчилж аваагүй. Банкны бизнес хийвэл хийх л байсан. Хийгээгүй. Тийм санаа надад байгаагүй юм. Тендерт нэг ч удаа оролцож үзээгүй. Бас лобби хийгээгүй. Тэгэхээр би хэнийг луйвардсан байж таарах вэ. Надад совесть бий шүү.” гэх мэтээр “цэвэр ариунаа” байнга “нотлодог”.
Манай уншигчид миний бичсэн “Хувалз 1″ өгүүллийг санаж байгаа байх. Одоо ч энэ өгүүлэл миний блогт байгааг ахиад нэг уншчихад илүүдэхгүй л байх. Хэрэв ноён О.Чулуунбат банк санхүүгийн “онгон охин” гэдгээ дахин батлах гэж оролдох аваас аль хэдийнээ бэлэн болсон “Хувалз 2″, “Хувалз 3,4″ олны хүртээл болох л болно доо…
Одоохондоо яахав дээ, энэ талаар Чулуунбатаас асууж байсан нь дээр дээ. Цөмийн хаягдалдаа “бузартчихаагүй” бол хариулах л байлгүй дээ…
2011 оны 10 дугаар сарын 27.