2011-11-01Замын-Үүдийн хилээр жавар үлээж эхлээд даруй гурван сар лав болжээ салбарын сайд дарга нар аа.
Монгол Улсын нийт бараа эргэлтийн 70 гаруй хувь нь энэ хилээр нэвтэрдэг гэвэл сүүлийн гурав, дөрвөн сарын турш хяналт шалгалт, ариутгал, халдваргүйжүүлэлт, бүртгэл мэдээлэл, лабораторийн шинжилгээгүй хүнс, бусад төрлийн бараа гаалийн хяналтгүй манай улс руу нэвтэрч, үндэсний аюулгүй байдалд харанга дэлдэж эхэллээ.
Учир нь Замын-Үүд боомт дахь Хилийн мэргэжлийн хяналтын албаны дарга Ш.Оюунцэцэг гэх эрхэм хатагтай энэхүү хилийн манааны тэргүүн эгнээнд “Бузрыг бүү оруул, Буяныг бүү гарга” гэх эх орныхоо хилийн аюулгүй байдлын өндөр улаан туганд тангараг өргөсөн нэгэн юм. Тэрбээр өргөсөн тангарагаасаа няцаж эх орон ард түмнийхээ өмнө хариуцлага алдсанаас ийнхүү идэр есийн жавар Замын-Үүдийн хилийн боомтоор нэвт үлээж эхэллээ.
МХЕГ-аас хилийн мэргэжлийн хяналтын үйл ажиллагааг системээр нь шалгажээ. Шалгалтад Буянт-Ухаа, Замын-Үүд, Сүхбаатар боомтуудын хилийн мэргэжлийн хяналтын үйл ажиллагаа, хилээр нэвтрүүлж буй бодис, бараа бүтээгдэхүүн, зорчигч тээврийн хэрэгсэлд тавьж буй мэргэжлийн хяналт, импортын мэдэгдэл, экспорт, импортын гэрчилгээ олголт, санхүүгийн үйл ажиллагаа, тээврийн хэрэгслийн ариутгал, халдваргүйжүүлэлт, дотоод ажил, амьтан ургамал, тэдгээрийн гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүнийг улсын хилээр нэвтрүүлэх үеийн хорио цээрийн хяналт зэргийг шалгажээ. Харамсалтай нь энэхүү шалгалтад хилийн мэргэжлийн хяналтыг системийн хэмжээнд нь ХАНГАЛТГҮЙ хэмээн үнэлжээ. Арга ч үгүй биз ээ.
Загасны мах заагтай гэдэг дээ. Замын-Үүд гэх хөшигний цаана, наана боссон шороо тоосны үзүүрт “нэг юм” байж л таарна. Гэтэл шалгалтын явцад илэрсэн зөрчлүүдийг сөхвөл нэг биш нэлээд зузаан боть зөрчил дутагдлууд байх аж. Түүвэрлэж, сийрүүлээд хүргэе.
ХҮНСНИЙ БҮТЭЭГДЭХҮҮНИЙГ ХИМИЙН БОДИС, БАРИЛГЫН МАТЕРИАЛТАЙ ХОЛЬЖ ТЭЭВЭРЛЭЖ БАЙНА
-Замын-Үүд ХМХА нь ажлаас халагдсан улсын байцаагчдын үнэмлэх, тэмдэг, дүрэмт хувцасны тооцоог цаг тухайд нь хийгээгүй. Байцаагч Ю.Батаа 384700, Б.Баярмаа 71100, С.Эрдэнэ-Очир 160 мянган төгрөгийн хувцасны тооцоог хийлгүй өөр байгууллага руу шилжжээ.
-Мөн энэ оны зургадугаар сарын 1-нээс мөн сарын 12-ныг хүртэлх хугацаанд гэрчилгээг хоёр хувь бичиж, 192 ширхэг гэрчилгээг 480 мянган төгрөгөөр, мөн 279 ширхэг гэрчилгээг 930 мянган төгрөгөөр буюу нэг гэрчилгээг 3330 төгрөгөөр тооцон олгож 3.300.000 төгрөгийн үнийн зөрүү гаргажээ.
-2010 оны няравын тайлангаар 12.075.000 төгрөгийн шатахууныг орлогод авч зарлагадсан боловч жилийн эцсийн тайланд 7.587.356 төгрөг зарцуулснаар тусгажээ.
-Мөн оны арванхоёрдугаар сарын 22-ны өдрийн 1.874.000 төгрөгийн зардлын төсвийг дарга баталж гарын үсэг зурж баталгаажуулаагүй, баримт дутуу, шагналд олгосон 660 мянган төгрөгийн баримтад шагнал авсан хүмүүсийн гарын үсэг байхгүй, олгосон эсэх нь тодорхойгүй.
-Мөн оны дөрөвдүгээр сард автомашинд сэлбэг хэрэгсэл худалдан авах, компьютерийн сэлбэг хэрэгсэл худалдан авахад 450-иад мянган төгрөг зарцуулсан гэх боловч баримт байхгүй.
-Хилээр нэвтрүүлэх амьтан, ургамал, тэдгээрийн гаралтай түүхий эд бүтээгдэхүүнд олгох импорт, экспортын гэрчилгээний нэг бүрийн үнийн орлогын зөрүү үүссэн. Холбогдох дансанд гэрчилгээний төлбөрийг байршуулаагүй.
-Терминалуудыг бараа бүтээгдэхүүний нэр төрлөөр ангилаагүйгээс хүнсний бүтээгдэхүүнийг химийн бодис, барилгын материалтай хольж тээвэрлэдэг зэрэг дотоод ажлын зөрчил дутагдал байгааг илрүүлжээ.
Экспорт, импортын бараа бүтээгдэхүүнд олгож буй зөвшөөрөл дүгнэлтээс архивын 150 гаруй ботиос зарим нэгийг нь шалгахад дараах зөрчил илэрчээ.
2010 оны аравдугаар сард бичигдсэн “Мах импекс” компанийн Иран улс руу нисэхийн боомтоор гаргасан 56810 кг хонины махны экспортын гэрчилгээний дугаар, “Энх констракшн” компанийн Вьетнам улс руу Замын-Үүд боомт руу чингэлгээр ачуулсан 280 мянган кг ямааны махны 10 ширхэг экспортын гэрчилгээний дугаар давхацсан, “Монгол мах экспо” үйлдвэрийн Иран улс руу нисэхийн боомтоор гаргасан 40 мянган кг хонины мах, “Энх констракшн” компанийн Вьетнам улс руу Замын-Үүд боомт руу чингэлгээр ачуулсан 280 мянган кг ямааны махны экспортын гэрчилгээний дугаар давхацсан, “Смарт холдинг”, “Залаат яргуй”, “Гал төр”, “Дорнын их салхи”, “Монтеаржен”, “Шинэкентавр” компаниудын Вьетнам, Иран зэрэг улс руу Замын-Үүд боомтоор чингэлгээр ачуулсан махны экспортын гэрчилгээний маш олон дугаар давхацжээ.
Үүнээс үзвэл энэ газар нь монгол махны экспортод хяналт тавьдаггүйн дээр 40 гаруй сая толгой малтай гэх манай улсын хүнсний аюулгүй байдлын хаалганы хонхыг дуугаргаж байна. Махны эх оронд иргэд нь өлдөж өлсөхгүйн тулд кг-ыг нь 4000 гаруй төгрөгөөр махаа үнэлж иддэг нь яасан их эмгэнэл вэ. Замын-Үүдийн боомтоор гадагшаа урсах манай махны талаарх ганц нэгхэн баримт сөхвөл гол харлаж, сэтгэл гонсойм дүн ийм байгааг харж болохоор байна.
ХЯНАЛТГҮЙ ХИЛИЙН ХЯНАЛТГҮЙ ДАРГА НЬ ХЭН БЭ
Энэ асуултын хариуг МХЕГ-ын дарга Р.Содхүүгээс асуувал илүү танина биз ээ. Учир нь дээрх зөрчлүүдээс үүдэж энэ оны наймдугаар сарын 2-ны өдөр Сахилгын шийтгэл ногдуулах тухай арга хэмжээг Замын-Үүд боомт дахь Хилийн мэргэжлийн хяналтын албаны дарга Ш.Оюунцэцэгт хаяглажээ.
Тушаалд наймдугаар сарын 1-ний өдрөөс эхлэн гурван сарын хугацаатай албан тушаалын цалингийн хэмжээг 10 хувиар бууруулсан ч толгойг нь илээд өнгөрөх дайны л шийтгэл байсныг салбарынхан цайны хачир болгон ярьдаг юм билээ. Ярихаас ч өөр аргагүй аж.
Газрын даргынхаа тушаал шийтгэлийг нүдээ аниад өнгөрүүлсэн түүнд буруугаа хүлээж, буртаг хирээ угаах хугацаа өгсөн ч дахин үл тоомсорлосон тул энэ оны есдүгээр сарын 30-ны өдөр ажлаас чөлөөлөх тухай ээлжит тушаалаа үзэглэжээ.
Тушаалд Ш.Оюунцэцэгийг үүрэгт ажлаас нь аравдугаар сарын 03-ны өдрөөс эхлэн чөлөөлсөн ч мөн л зарлигийн заалтууд өнөөдрийг хүртэл хэрэгжээгүй байна. Эрхэм хатагтай үүрэгт ажлаа өгөх нь бүү хэл өрөөний түлхүүр, төрийн тамга тэмдгийг хувийн эд зүйл шигээ өвөр зуураа хадгалчихаад ажлыг нь авч байгаа хүнд өгөхгүй байгаа мэдээлэл байна.
Хувийн эрх ашиг, сонирхолоосоо үүдэж төрийн ажлыг хоёр сар гаруйн хугацаанд завхаруулж байгаа энэ эрхэм хатагтайтай хариуцлага тооцох эрх мэдэлтэн байна уу. Ш.Оюунцэцэг нь эдийн засагч мэргэжилтэй, хуучнаар Улаанбаатар хотын Худалдааны трестээс ажлын гараагаа эхэлж байжээ.
Тэрбээр өдгөө 30 гаруй жил улсад ажиллаж байгаа гэнэ. Магадгүй тэтгэвэрт гарахдаа тэтгэмж авах гэсэн шунаг сэдлээр хариуцлагагүй даргын сэнтийдээ хоргодоод байгаа байх гэсэн хардлагыг салбарынхандаа төрүүлдэг юм билээ.
Мэргэжлийн хяналтын байгууллагад Ш.Оюунцэцэг анх Санхүүгийн хяналт шалгалтын байцаагчаар ажиллаж байснаас үзэхэд ёстой л даамлаас нь даргын сэнтийд хүрэх бүх шатаар алхжээ.
Нэгэнт салбараа ийм сайн мэддэг түүнд төрийн ажлыг өмчлөх том толгой, зүрх зориг хэдийнэ бат суужээ. Р.Содхүү дарга Ш.Оюунцэцэгийн ажлыг Д.Мөнхжаргал гэх хүнд шилжүүлжээ. Д.Мөнхжаргал нь хөрөнгийн биржийн дэд даргаар арав гаруй жил ажилласан нэгэн гэнэ.
М.Мөнхтугалаг
Эх сурвалж: “Нийгмийн толь”
.jpg "Томруулж харах")
