Өнгөрөгч баасан гарагт Кубын үндэсний баяр, хувсгалын 53 жилийн ойг тохиолдуулан зохион байгуулсан нөхөрсөг

уулзалт Кубын ЭСЯ-нд боллоо. Тус уулзалтыг нээж БНКУ-аас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт элчин сайд Ортенсия Феблес Мирабал үг хэлэв.

Тэрбээр 1959 оны 1 дүгээр сарын 1-нд ялсан кубын хувсгалын 53 жилийн ой Кубын үндэсний бая­рыг тэмдэглэж байна. Дэлхийд санхүүгийн хямрал нүүрлэсэн 2011 онд манай улс эдийн засгаа шинэчлэх арга хэмжээг үргэлжлүүлсэн ба ДНБ төлөвлөсөнөөс 3 хувиар доогуур буюу 2,7 хувь өсөв. Үүний зэрэг­цээ элсэн чихрийн үйлдвэрлэлийг сэргээх ажлыг эхлүүлж, гадаадын жуулчдын тоогоо ч нэмлээ. Дотоод дахь мөнгөний тогтвортой байдал мөн хөдөлмөрийн бүтээмж дун­даж цалингийн нааштай харьцааг хадгалж чадав. 2012 онд ДНБ-ийг 3,4 хувиар өсгөхөөр төлөвлөөд байна. Саявтар Төрийн зөвлөл бүрэн эрхийнхээ хүрээнд хүмүүнлэг алхам хийж 2900 гаруй хоригдлыг өршөөн суллах шийдвэр гаргав. Кубын хувьсгалыг унагаж дэглэмийг солих зорилгоор манай улсын эсрэг 50 жил хэрэгжүүлж буй эдийн засгийн хориг бүрэн бүтэлгүйтсэн гэж хэлж болно. Кубын Улс төрийн бодлогын тэргүүн зорилтын нэг бол Америкийн шоронгуудад 2001 оноос шударга бусаар хоригдож буй таван эх орон нэгтнээ буцааж авах явдал. Эх нутагт нь таван баатар гэж нэрлэсэн эдгээр куба иргэдэд эрх чөлөө олгохын төлөөх олон улсын эв нэгдлийн хүчирхэг хөдөлгөөнд бүх улс орон дахь анд нөхөд маань нэгдсэн.

Эв нэгдлийг дээдлэгч Куба түмэн бусад улс үндэстний иргэний хийгээд хүний эрхийг хүндэтгэсээр ирсэн. Өнөөдрийн байдлаар 54988 куба мэргэжилтэн 107 улсад эрүүл мэнд, боловсрол зэрэг салбарт хамтран ажиллаж байна. Тэдгээрийн дотор Монгол Улсын эрүүл мэндийн хөтөлбөрийг дэмжих үүднээс манай улс эмч мэргэжилтэн сургадаг. 60 улсын 10 мянган мэргэжилтэн бэлтгэжээ. Куба, Монгол Улс 1960 оны 12 дугаар сарын 7-нд дипломат харилцаа тогтоосон. Манай хоёр орны Засгийн газар, парламент найрамдал, яриа хэлэлцээ, эв нэгдлийн харилцан ашигтай хэлхээ холбоог гүнзгийрүүлэхийн төлөө байна. НҮБ-ын ерөнхий ассамблейн жил бүрийн чуулганаар Кубын эсрэг АНУ-аас явуулж буй эдийн засаг, санхүү, худалдааны хоригийг эцэс болгох тухай тогтоолын төлөө саналаа өгч ирсэн Монгол Улсад Кубын Засгийн газар, ард түмэн талархан өдрөөр үнэлж байдаг хэмээн онцлов.
Нөхөрсөг уулзалтад УИХ-ын гишүүн Куба, Монголын пар­ла­ментын бүлгэмийн дарга Б.Бат­Эрдэнэ, ЭТНХ-ын ернхийлөгч Д.Цахил­гаан, Куба улсад сургууль төг­сөгчид оролцлоо.

Уулзалтын үеэр Куба улсаас Монгол Улсад суугаа элчин сайд хатагтай Ортенсия Феблес Мира­балтай ярилцав.
-Монгол Улсад элчин сайдаар томилогдож ирээд багагүй хугацаа өнгөрчээ. Энэ хугацаанд 2 улсын хоорондох дипломат харилцааг гүнзгий хөгжүүлэхэд би ийм үүрэг гүйцэтгэлээ гэдэг ч юмуу, бахархан хэлэх ямар ажил амжуулсан бол?
-Юуны өмнө танай сониноор дамжуулаад нийт Монголын ард түмэнд шинэ оны халуун мэнд хүргэе. Би Монголд томилогдож ирээд 3 жил 4 сар боллоо. Магадгүй 2012 онд миний томилолтын хуга­цаа дуусч нутаг буцах байхаа. Монголд ажиллаж амьдарсан он жилүүд бол миний хувьд их том туршлага болсон жилүүд байлаа. Ажиллах хугацаандаа Монголын төр засгийн зүгээс, хэвлэл мэдээл­лийнхэн, Кубад элэгтэй ханд­даг Монгол анд нөхдийнхөө дэмж­лэг туслалцааг байнга авч хамт­ран ажиллаж байлаа. Бидний хувьд Монголчуудад өөрийнхөө ор­ны бодит байдлыг мэдээлж сурталчилхын зэрэгцээ Монгол Улстай тогтоосон найрамдалт хамтын харилцааг улам хөгжүүлэн бэхжүүлэх нь гол үүрэг байв. Хоёр улс маань зайны хувьд алсад оршдог ч Монгол, Куб улс аль аль нь найрсаг сайхан харилцаагаа бэхжүүлэхийн төлөө байдаг. Шинжлэх ухаан, техникийн хамтын ажиллагааны хэлхээ холбоогоо улам бэхжүүлэх сонирхол хоёр улсын Засгийн газарт байгаа. Үүнийг улам бэхжүүлж хөгжүүлэхийн төлөө ЭСЯ-ны зүгээс аль болох дэмжиж бодит ажил болгохын төлөө ажиллаж ирсэн.

-Монголчууд үндэсний баяраараа бөх барилдаж, нум сумаа эгшээж, морь уралдуулж нааддаг. Кубачууд яаж баярладаг вэ?
-Улс орны уламжлал соёл бол өөр өөр. Бидний хувьд хоёр том баяр тэмдэглэдэг. Үндэсний баяр буюу үндэсний хувьсгалын баяраа 1 дүгээр сард тэмдэглэдэг бол 7 дугаар сарын 26-нд үндэсний баяр тэмдэглэдэг. Мөн ялгаагүй Үндэсний хувьсгалын баярын өдөр шинэ жилтэй давхцдаг учраас төрийн тэргүүн маань ард түмэндээ хандаж өнгөрч байгаа жилд улс оронд ямар ахиц дэвшил гарав. Юу хийж бүтээв. Шинэ онд ямар зорилт дэвшүүлж буйгаа тэмдэглэж үг хэлдэг. Гавана хотын төв талбайд, хувьсгалын талбайд олон нийтийн цуглаан болдог. Цэргийн парад жагсаж, ард түмэн гудамжиндаа бүжиглээд, дуулаад тэмдэглэдэг дээ. Танайтай адил уламжлалт тэмцээн уралдаан байдаггүй.
-Кубын ард түмэн 8 настнаас 80 настан хүртэл бүгд их сайхан бүжиглэдэг гэдэг. Элчин сайд та бүжиглэх дуртай юу?
-Би хөгжимд их дуртай.Одоо өдий насанд нэг их бүжээд байх ч хаашаа юм бэ. Гэхдээ дуртай. Ер нь Кубачууд зүгээр алхаж явахдаа л бүжиглэж явдаг улс. Энэ бол цагаан, хар арьстан хүмүүсийн цус холилдоод түүний дундаас үүссэн соёл. Янз бүрийн үндэстэн ястны холилдсон улс шүү дээ манайх чинь. Манай хөгжмийн аялгуу бол африк хөгжмийн ритмтэй холил­дохоороо үнэхээр сонсоод зүгээр суугаад байхааргүй. Хүн бүрийг бүжиглүүлдэг аялгуу байдаг юм.
-Монгол хүний ямар зан чанар таалагдав, Юу нь хэцүү байв?
-Монгол хүний гол үндсэн шинж чанар нь найрсаг зочломтгой юм билээ. Хөдөөгийн жирийн айлаар зочлох завшаан надад тохио­сон. Монголчууд Куба хүнд их элэг­тэй санагдсан. Гэрийнхээ хаалгыг ч нээдэг, зүрхээ ч дэлгэн чин сэт­гэлээсээ яг байгаагаараа сайхан ард түмэн санагдсан шүү. Манай хоёр улсын хооронд сэтгэл зүрхнээсээ урган гарсан найрсаг сайхан харьцаа байдаг юм гэдгийг бүр ч илүү мэдэрсэн. Харин хамгийн хэцүү нь монголын өвөл. Их хүйтэн. Халуун орны хүмүүс чинь хүйтэн үзэж чаддаггүй болчихдог юм байна. Бас Монголын эмэгтэйчүүд миний сэтгэлийг маш их хөдөлгөсөн. Ухаалаг, чадвартай, сэтгэлийн тэнхээтэй юм билээ.

-Кубад эмэгтэйчүүдийг дэвшүүлэх дэмжих, жендэрийн тэгш эрх хэр байдаг юм бол?
-Ер нь эрэгтэй, эмэгтэйчүүдийн жендэрийн тэгш эрх бий. Гэхдээ зарим нэг тохиолдолд бүсгүйчүү­дэд амаргүй байдгийг үгүйсгэхгүй. Кубад эмэгтэй удирдагчид бий. Манай улсад эрүүл мэндийн, соёл ур­лагийн салбарт эмэгтэйчүүд түлхүү ажилладаг. Мэс заслын эмч нар, олон профессор эмэгтэйчүүд гээд л. Кубын эмэгтэйчүүд Фидель Кастрод их баярлаж явдаг. Эмэгтэйчүүдийг хөгжүүлэх, дэвжүүлэхийн төлөө байнга ажиллаж ирсэн удирдагч. Манай гэр бүлийн хууль их сайн. Хүүхэд өвдөхөд заавал эх нь харах албагүй. Аав нь ч хүүхдээ хараад гэртээ байж болно. Тэр хүнд ялгаа­гүй эмчийн магадлалгаагаар ца­линг нь олгоно. Гэхдээ бүх зүйл их сай­хан төгс төгөлдөр болчихсон гэж хэлэхгүй. Ер нь эр хүн л бүхний дээр, тэргүүн, толгой байх ёстой гэсэн уламжлал, үзэл бодол хэдэн зуун мян­ган жилийн түүхтэй. Бүрэн төгс арилахгүй. Кубад эмэгтэйчүүдийн үүрэг роль улам нэмэгдэж байгаа. Эмэгтэйчүүдгүйгээр нийгэм ураг­шаа ахиж чадахгүй шүү дээ.

-Та манайхаас өөр ямар ямар улс оронд ажиллаж байв? Ямар сургууль дүүргэсэн бэ?
-Би Кубын ГХЯ-нд Азийн хэл­тэст ажилладаг байсан. Шри-Ланк, Вьетнам, Мексик, Энэтхэгт ажил­­лаж байлаа. Гавана хотын их сур­гуулийн түүхийн ангийг төгс­сөн. Урлагийн чиглэлээр магистр хамгаалсан.
Мөн энэ үеэр “Mongolia open-2012” Улсын аварга шалгаруулах нээлттэй тэмцээнд оролцохоор ирсэн Кубын чөлөөт бөхийн шигшээ багийн тамирчидтай уулзах завшаан тохиов. Тэдэнтэй уулзаж цөөн асуултад хариулт авав.
-Та өөрийгөө танилцуулахгүй юу. Энэ удаагийн тэмцээнд хэдэн кг-ын жинд барилдаж байна вэ, ялна гэдэгтээ итгэлтэй байна уу?, Урьд өмнө Монголын тамирчидтай хүч үзэж байв уу?

- Би 29 настай, Кубын Үндэсний чөлөөт бөхийн шигшээ багийн тамирчин Леван Лопус. Монголд анх удаагаа ирж байна. Олон улсын чөлөөт бөхийн тэмцээн зохион байгуулалтын өндөр түвшинд явж байгаа нь таалагдлаа. 66 кг жинд барилдаж байна. Ер нь тамирчин хүн ялагдана гэж боддоггүй. Өөртөө байгаа бүхий л боломжоо дайчилна. Монголын тамирчинтай баридаж үзээгүй.
-Урд нь дэлхийн чанартай ямар ямар тэмцээн уралдаанд оролцож байв. 2012 онд Лондонд болох олимпийн эрхээ авч чадсан уу?

-Өнгөрсөн жил Истанбулд бол­сон олон улсын чөлөөт бөхийн тэм­цээнээс хүрэл медаль хүртсэн. Латин Америкт болсон Европын чөлөөт бөхийн тэмцээнээс удаа дараа алтан медаль хүртсэн. 2012 онд болох Олимпийн эрхээ авч чадсан. Манайх дэлхийн чанар­тай уралдаан тэмцээнд үзүүлсэн амжилтаар нь олимпт хүч үзэх эрхийг өгдөг юм.
Кубын Үндэсний шигшээ багийн тамирчин 27 настай Лисэт Чивария:
- Монголд анх удаа ирж байна. 72 кг-ын жинд барилдана. Урд нь Монгол тамирчинтай таарч байгаагүй юм байна шүү.

-Өөрийнхаа амжилтаас манай уншигчдад сонирхуулахгүй юу?
-Чөлөөт бөхөөр хичээллээд 5 жил болж байна. Энэ хугацаанд олон улсын чанартай 3 тэмцээнд орсон. Төв америкийн чөлөөт бөхийн тэмцээнээс хүрэл, Бразилд болсон тэмцээнээс хүрэл, Мексикт болсон пан Америкийн тэмцээнээс алт хүртсэн. Монголоос медальтай буцах зорилготой ирсэн дээ.
-2012 онд болох Лондонгийн олимпт оролцох эрхээ авсан уу?

-Одоогоор эрхээ аваагүй. Хоёр­ду­гаар сард Америкт болох тэмцээнд амжилт үзүүлбэл олимпт орол­цох эрхээ авна. Авч чадна гэдэгтээ итгэлтэй байна.
-Нөхөрт гарсан уу, хүү­хэд­тэй юу? Их спортод өөрийгөө зориулаад явж байна уу?
-Чөлөөт бөхөөр хичээллэхээс өмнө жүдогоор хичээллэж бай­сан. Найз залуутай. Одоогоор хүү­хэдгүй.
-Нэг хэсэг Кубачууд чөлөөт бөхөөрөө дэлхийд гайхуулдаг байлаа. Сүүлийн үед чимээгүй болсон шиг. Чөлөөт бөхийн амжилт дахин сэргэж байна уу?

-Таны хэлдэг үнэхээр үнэн. Сүү­лийн хэдэн жил манай чөлөөт бөх уналтад орсон. Одоогоор сэргэж эхэлж байгаа. Удахгүй дэлхийд алдартай байсан шигээ амжилтуудыг манай шинэ залуу тамирчид гаргах байхаа гэдэгт итгэлтэй байна.

Д.Догсмаа