Монголчууд бидний шүтэн биширч, хайрлаж хүндэлдэг их аварга Дагвадорж тус суманд уран олборлож байгаагаас ийм хэрэг үүджээ. Үсгүй тугал хурга төрж, нутгийн хөгшчүүлийн бие чилээрхэж эхлээд юуных вэ гэдгийг эрж хайхаар хэдэн хүмүүс сэтгэл шулуудан эрэлд мордоход их аваргын уран олборлож буйн улмаас суманд нь ийм зовлон учрах болсоныг нутгийн ардууд сая нэг ухаарчээ. Тэдэнд их аварга: Гадныхан манайхыг цөлмөж байна, би монгол хүн монголынхоо газрыг ухахад яадаг юм гэсэн тайлбарыг хийсэн байх юм. Монгол гадаад гэхгүй манай газрын баялагийн төлөө ийнхүү хор хохирол бодохгүйгээр шуудай хүрз бариад орчихсон энэ байдал үнэндээ эдийн засагт ашигтай боловч ирээдүйд ямар их нөхөж баршгүй хохирол учирж болохыг харуулж байгаа биш үү.

1970 онд Монгол, ЗХУ-ын Засгийн газар хоорондын хэлэлцээрийн дагуу геологийн багийнхан ураны ордуудыг хайгуулыг хийж мардайн голын ураны орд гэх зэргээр монгол ураны хэд хэдэн том орд байгааг судалсан хэмээн түүхэнд байдаг. Гэвч эдгээр ордуудыг ашиглахдаа техник технологи, орчин тойрны байр сав зэрэгт асар ихээр анхаарч ажиллах хүчний эрүүл аюулгүй байдал, байгаль орчин, тэр дундаа агаар мандал ундны усанд учруулж болох үр нөлөөг нь бодолцож үзэх, энэ бүх аюулгүй ажиллагааг хангах ёстой байдагийг олон улсад баталсан байдаг. Хүдэр уран гээд агаар мандалд хорт бодис ихээр ялгаруулдаг ордуудад далд аргаар олборлолт явуулах ёстой геологийн салбарынхан сайн мэднэ. Гэвч их аваргын орд энэ шаардлагыг хангахгүй байгааг нутгийн ард түмэн хэлж байгаа юм. Тус ордын тусгай зөвшөөрөл лицензийг тус аймгаас их хуралд дэвшиж, засгийн газрын агентлагийн гишүүнээр ажиллаж байсан С.Ламбаа сайд байхдаа хүчингүй болгожээ. Гэвч Ерөнхий сайд Сү.Батболд хүчин төгөлдөр ажиллах зөвшөөрлийг өгсөн гэх яриа байгаа. Ураны орд зун намартаа ажлаа хэвийн явуулж байгаа. Харин эргэн тойронд гол горхи ширгэж, хүн мал үхэж, өвчилж байна. Зарим иргэдийн биеэр нь үл мэдэг яран товруу үүссэн гэх. Байгаль ээжтэй буруу харьцвал тэр эргүүлээд хариугаа авдаг. Гэхдээ эрх мэдэтлнүүдээс биш иргэдээс... Яагаад гэхээр та бүхэн миний төлөө тэмцээд, энэ бүхнийг зогсоогоочээ хэмээн ингэдэг бизээ. Хэрвээ хэн нэгэн бодит хүн байсан бол хэлж ярих зүйл олон байгаа болов уу.

Миний ээж геологийн салбарын ажилтан. Ээж маань ураны дээж ирсэн өдөр хэдэн давхар масктай, хэдэн литр сүүтэй ажилдаа явдагийм. Ажлынх нь зарим нэг нь толгой нь эргэж өвддөг тухай ч хааяа ярьдаг. Зөвхөн дээжийг нь судалж байгаа хүмүүст ингэж нөлөөлж байхад ордынх нь гол цөмд, ойр хавьд нь амьдарч байгаа хүмүүст тэрнээс илүү шинж тэмдэгүүд илэрдэг байлгүй. Энэ зовлонг Архангайд гэж та бодож байвал үгүй. Саяхан нэгэн мэдээг үзээд энэ улсын иргэнийхээ хувиар дахиад бухимдлаа. Нийслэлээс 60 км-ийн зайд ураны орд илэрчээ. Хятад иргэд тус ордод гар аргаар олборлолт явуулж байгаа гэх. 2011 оны 1-р сарын 21-ний өдөр Ерөнхий сайд С.Батболд мэдэгдэл хийхдээ энэ жилээс эхлэн цөмийн энергийн идэвхит бодисуудыг эдийн засгийн эргэлтэнд оруулна гэж ярьсан санагдана. Эдийн засгийн эргэлтэнд оруулж иргэдийн амжиргааг өсгөх бодлого мэдээж хэрэгтэй. Гэхдээ эргээд хар хоргүй, байгаль орчинд ээлтэй ажлуудыг давхар хийж, ёс горимынх нь дагуу ажиллуулах ёстойг иргэн хүнийхээ үүднээс хэлэхийг хүсч байна.

Монголын хаа сайгүй газрын доорх баялаг нуугдаж байдаг. Энэ бүхэнд зөвхөн эдийн засгийн ашиг сонирхолоор хандвал ирээдүйд манай үндэстэнд сэндийчсэн хэдэн газар, сайхан хэдэн түүхээс өөр зүйл үлдэхгүйнээ. Зөвхөн нэг газраар жишээлэхэд ийм байна. Баянхонгор, Дорнод, Архангай, Төв гээд ураны болон цөмийн идэвхит бодисын ордууд манайд олон байгаа. Энэ бүхэнд санаархагчид тэрнээс олон байгаа. Аврал эрсэн эх дэлхийг улам уйлуулах биш хааяа ч гэсэн баярлуулж яваарай бизнесмэнүүдээ, улс төрчидөө. Тэр дундаа монголын ард түмэн их аварга Дагвадорж таньд тун чиг хайртай юмсандаа. Ингэж биднийхээ итгэлийг алдаж бүхэл бүтэн 3 сумыг байгальтай нь, хүн малтай нь үхүүлж байгаа тань юунд шунасных вэ?

Г.Бандура

дуулианмн

Дагваа аваргад ард түмэн хайртай байсан, Гэтэл...
Tweet
Bolod.mn

Сэтгэгдэл (33)

Уншигчдын оруулсан сэтгэгдлийн талаар манай сайт хариуцлага хvлээхгvй болохыг анхаарна уу.
Үгийн санд шүүлтүүр хийсэн болно

Зочин
Алдарт Сүх жанжины өлгий нутаг Сүхбаатар аймгийн цагдаагийн хэлтэст ажиллаж байсан, тус хэлтсээс ажил амьдралын гараагаа эхэлсэн одоо ажиллаж байгаа болон цэргийн алба хаасны тэтгэвэрт гарсан ахмадууд та бүхнийг хэлтсийн удирдлагууд хүлээн авч уулзаж, хүндэтгэл үзүүлэх гэж байна. Иймд энэхүү сайхан зарыг хүргэж өгөхийг хүсье. Дэлгэрэнгүй мэдээлэл авахыг хүсвэл: Холбоо барих утас 98090915, 93022292, 96062292,

2012-03-09 | 17:08:18 | 203.91.118.178 |

Зочин
Монгол бахархал болсон хун шуу дээ

2012-03-09 | 12:39:56 | 202.131.232.58 |

Зочин
даанчдээ

2012-03-09 | 12:25:42 | 202.126.91.140 |

Зочин
солиороод байгаарай. Тэгвэл та нар хужаад огоод ухуулаад ачуулахаараа таг дуугуй л бгаа биз дэ.

2012-03-09 | 11:56:40 | 202.131.229.218 |

Зочин
ЦИРКИЙГ БЭЛЭГЛЭДЭГ СУГАР ЗАЛГИДАГ АСА НАР ЦАГ ЦАГААРАА БАЙДАГГҮЙГ ОЙЛГОХ ӨДӨР ИРНЭ.

2012-03-09 | 11:47:01 | 66.218.47.209 |

Зочин
шаадаг гөлөгнүүд вэ бааснууд чинь монгол гэдэг улсыг хаана байдаг гэдгийг нь ч мэдэхгүй байхад хэн монголыг таниулж өгсөн юм гөлөгнүүд минь бичсэн зүйлээ уншаад ич

2012-03-09 | 08:54:09 | 203.91.118.156 |

Зочин
уул н би энэ залууг маш их хундэлж явдаг юм. Эх орон тусгаар тогтнолийнхоо толоо ,эх орнийхоо газар шороог сэндийлж буй хун болгоний эсрэг энэ залууг зоригтой дуугардаг нэгэн байх болов уу! гэж бодож муруудуж байтал ийм муухай зыил хийх гэж дээ... Итгэх итгэл хындэлж явдаг сэтгэл маан байхгыи болж байна.

2012-03-09 | 02:27:57 | 131.169.103.115 |

Зочин
би лав дагваад эстөи дургуй зугээр л тсарай муутийн туйл оохон бомбог

2012-03-08 | 20:23:48 | 119.193.166.201 |

Зочин
наад тэнэг чин бас улс тор гээд гуйнээ харж л бгаараа

2012-03-08 | 19:49:23 | 203.194.115.2 |

Зочин
Долгорсүрэн заан одоо хүүхдүүддээ хэлэл дээ !!!! хэтэрхий мөнгө хөөсөн залуус байх юм , тэр Сумьябазар яасан японд мөнгө хөөж очиж өөрөөсөө жоохон гард хүүхэд шиг ямби зодуулж Монголийн нэрийг шалбааг болгосон.

2012-03-08 | 19:40:42 | 86.45.92.78 |

Зочин
ДАВГААА угаасааа боловсролгуй ш дээ.юнд н хундэлдэг юм энэ тэнэг юмийг харин ч зайлуулбал таарна

2012-03-08 | 18:45:21 | 124.158.109.78 |

Зочин
Ийм хунийг Жапанууд зайлуулахгуй яах вэ дээ.

2012-03-08 | 18:31:26 | 182.160.57.164 |

Зочин
Давгаа бол угаасаа толгойдоо тун бага сэнэгтэй хун дээ.

2012-03-08 | 18:26:49 | 182.160.57.164 |

Зочин
давгадорж чи одоо болих юм бишүү хаа явсан газараа асуудал гаргаж явахийн чиний лаг чини тэндээ л бдийн бгааз эх орон,ард түмнээ хайрлаж ябмаар юум.

2012-03-08 | 17:38:05 | 121.125.84.103 |

Зочин
давгадорж иx мангар. ард тумэнээ бодоxгуй тэнэг залуу

2012-03-08 | 17:30:30 | 58.72.70.66 |

Зочин
Энэ ёстой хүний үнэргүй шуналтай хүнээ ,ард түмэн голтойл юм ярьдаг юмдаа хүү минь. Чиний тухай ард түмэн харж л байгаа мэдээллийг улам баттай болгомоор юмдаа??

2012-03-08 | 17:29:46 | 202.179.6.87 |

Зочин
батболд гэж нэг ухах газар байбал бугдийг ни ухаж дуусах гэсэн нэг унхайгуй гар бна хичнээнхэн ухах бэ дэ эх орноо ухасан уым дуусдаг гэж мэдэхгүй бга уым бол уу ыгыи блгуй дээ болоочэ нобшнуудаа ард тумэн шуунэ

2012-03-08 | 16:38:42 | 121.149.30.191 |

Зочин
дагваадаа одоо ч монголийн ард тумэн хайртай шдээ.би л лав хундэлж явдагаа

2012-03-08 | 15:42:50 | 182.160.32.226 |

Зочин
ene muulaad baigaa malnuud davgaag muulj baihiin orond uls ornoo hudaldaj baigaa novshnuudaa muul. tiim chadaltai hujaaa nartai niilj hamgiig chin tsulmuj baigaa ter altnii uurhain ezdiig haraaj eruu oilgovuu. estoi hunii nohoi ideheer uuriin nohoi id gej. davgaag uhahgui bol hen negen hujaa uhaj l taarna. ene odoo davgaagiin esreg tulburt medeelel yumuu haashaa yum.

2012-03-08 | 15:06:19 | 79.102.174.123 |

Зочин
Давга доржин талаар х мэдээллүүд дандаа хар талдаа бнаа .Долгорсурэн заан давгаа аваргиг ийм зуйл хийлгэх хун бишдээ.ойлогхоо болилоо

2012-03-08 | 14:55:01 | 182.160.49.108 |

Зочин
аваргаа та улс төрд орохгуй биз дээ? та битгий л ороорой доо, таниас гуйж бна, та хуртэл ингээд бвал улс орон яаж хөгжих юм бэ, та тгэд ч хангалттай мөнгөтэй баян шд, танд юу дутлаа гэж ингээд бга юм бэ. ард тумнийхээ хайр хундэтгэлийг хулээгээд эх орондоо хэрэгтэй зуйл хийгээд л тайван даруухан амидраад явсан ни дээр бишуу

2012-03-08 | 13:31:21 | 211.245.234.79 |

Зочин
энэ нэг тэнэг юм ямар ч боловсрол мэдлэг байхгуй сайн яривал эр биеээ үнэлэгч шүүдээ өөрийгөө тэнгэрийн амитан гээд бодчихсон юм шиг бгаа юм бас улс төрд орно ч гэх шиг өөрийгөө жаахан боловсруулмаар юм даа ард түмэн хайрлаж байхад хайрыг ни дааж чадхгуй бол хохино болохоос яахав тэр ураны уйлдвэрийг ни хаавал таарна

2012-03-08 | 12:36:02 | 121.132.195.134 |

Зочин
Дагваа минэ даруулгатай байсан дээрээ унэхээр л ийм бгаа ни унэн бол муу бна шуу чи

2012-03-08 | 11:37:55 | 182.160.6.118 |

Зочин
2 УЛС ДАВРУУЛСАН ОДОО МАЛ БОЛЖЭЭ . ЭЦЭГ ЭХГҮЙ ЗОЛБИН ХҮҮХЭД МЭТ ТУЙЛУУЛЖ БОЛОХГҮЙ ТӨР АНХААРАХ ХЭРЭГТЭЙ .

2012-03-08 | 11:14:37 | 203.91.117.4 |

Зочин
Зочин. Хайр даахгуй пээдийгээд байвал нэг л өдөр чад хийнэ дээ.

2012-03-08 | 11:00:25 | 49.0.136.211 |

Зочин
ЭНЭ МАНГАРТ ХЭН Ч ХАЙРТАЙ БАЙГААГҮЙ, ЗҮГЭЭР Л ЗУГАААГАА ГАРГАХ ГЭЖ ТҮҮНИЙ МАНГАР НОЦОЛДООНЫГ ХАРДАГ БАЙСАН, ЯПОНД АД ҮЗЭГДЭЭД ХӨӨГДӨЖ ИРСЭН Ш ДЭЭ.

2012-03-08 | 10:22:36 | 202.170.80.45 |

Зочин
Арай ч үгүй байлгүй дээ. Олон түмний хайр итгэл даахгүй онгироод байвал их л өндрөөс унана даа.

2012-03-08 | 10:11:40 | 202.126.91.187 |

Зочин
нэг муу мэдээ гаргаад л намжингуут дахиад л нэг муу мэдээ одоо дахиад байж байгаад бас юу гэх болдоо хүүхэнтэй лв ороод агсарлаа гэнэ мөнхбаатар арсланг хутгаллаа гэнэ монголоо гэсэн сэтгэлтэй хүнийг дээш н гаргахгүй гэж байнга энгэж худлаа муу хэлж хүмүүсийн тархийг угаахаа болимоор юм хумуус бур итгэчихсэн давгаа пизда гээд л энэ бүгд худлаа шүү

2012-03-08 | 09:56:35 | 125.184.201.134 |

Зочин
Дагваа ч удахгүй хордоноо .

2012-03-08 | 09:07:50 | 75.166.145.159 |

Мэдээ
Гадаад мэдээ
Видео