МОНГОЛЫН ХӨРӨНГИЙН БИРЖИД 20 БИШ 100 ГАРУЙ БҮТЭЭГДЭХҮҮН АРИЛЖИХ БОЛОМЖТОЙ

2012-03-09

Монголын хөрөнгийн бирж (МХБ)-д одоогоор ердөө 20 компанийн хувьцааг арилжиж буй.

Нийт эдийн засгийн 90 хувь нь хөрөнгийн биржид гараагүй гэсэн үг. Өөрөөр хэлбэл, Монголын үндэсний нийт бүтээгдэхүүнийг найман тэрбум ам.доллар гэж үзвэл үүний арван хувьтай нь тэнцэхгүй хэмжээний компаниуд Монголын хөрөнгийн биржид үнэт цаасаа арилжиж байна. Уг нь гаднын орнуудад хөрөнгийн зах зээлд хувьцаагаа арилжиж буй 100 компанийн 80 нь тухайн улсынхаа үндэсний томоохон компаниуд байдаг гэнэ.

Гэтэл манай үндэсний томоохон компаниудын найм хүрэхгүй хувь нь хөрөнгийн зах зээлд идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулдаг байна. Харин МХБ-ийнхэн Лондоны хөрөнгийн биржтэй хамтын ажиллагааны мастер гэрээг байгуулж, өнгөрсөн нэг жилийн хугацаанд багагүй шинэчлэлийг хийснээр дотоодын компаниуд хө- рөнгийн зах зээлд богино хугацаанд IPO хийн, хөрөнгө оруулалт татах боломж бүрджээ. Хөрөнгийн зах зээлд IPO хийх хүсэлтэй Монголын компаниуд, хө- рөнгөө оруулах хүсэлтэй гаднынхныг нэгэн дор цуглуулсан “IPO Mongolia 2012” форумыг МХБ, Лондоны хөрөнгийн бирж (ЛХБ), Их Британи дахь Монгол Улсын Элчин сайдын яам хамтран зохион байгуулав.

Уг форумыг Ерөнхий сайд С.Батболд нээж үг хэлсэн юм. Тэр бээр “Хөрөнгийн зах зээлийг хөг жүүлэх замаар дотоод, гадаадын хө рөнгө оруулалтын эх үүс вэрийг татаж, байгалийн баялгаа эдийн засгийн эр гэлтэд оруулан, үндэсний компаниуд дэлхийн тав цанд гарснаар эдийн засгаа өсгөх боломжийг алдаж болохгүй” гэв. Мөн төрийн өмчит компаниудыг олон нийтийнх болгосноор иргэд үр ашгийг нь хүртэн, баялгийн шударга тогтолцоо бүрдэж, улмаар эрүүл эдийн засагтай орон болох суурийг бэхжүүлэх боломжтой хэмээн үзэж буйгаа дуулгасан. МХБ-ийн үйл ажиллагаа Европын стан дартад нийцэхүйц шинэ шатанд гарч хүссэн бүхэн хөрөнгийн зах зээлд оролцох боломж бүрдээд байгааг биржийн мэргэжилтнүүд дуулгав. Биржид хийсэн шинэчлэлтэй хол боотойгоор компанийн засаглал сайж рахаас гадна олон улсын биржид хувь цаагаа гаргасан, Монголд үйл ажиллагаа явуулдаг ашигт малтмалын компаниуд МХБ-д давхар бүртгэл хийх замаар үнэт цаас арилжих боломжтой болж байгаа аж. Өнөөдрийн байдлаар МХБ-д 20 төрлийн бүтээгдэхүүн байгаа бол дээрх тоо 100 гаруй болж өсөх бо ломж бийг тус биржийн ТУЗ-ийн дар га Б.Болд онцолсон юм.

100 гаруй компани хөрөнгийн зах зээлд оролцон, хувьцаагаа арилжиж мөнгө босгоод эхэлбэл үйлдвэрлэлийн хэмжээ нэмэгдэж, ажлын байр олноор бий болох ач холбогдолтой. Судалгаагаар манайд “Шунхлай”, МИАТ, “Ньюком”, “Туушин”, “Скайтел”, “Мобиком” зэрэг 60 гаруй компани биржид шинээр хувьцаагаа арилжих боломжтой гэсэн тооцоо гарчээ. Форумын үеэр тэдгээр ком панийн цөөнг үй нь биржид хувь цаа гаа гаргах сонир холтой гэдгээ илэр хийлсэн нь нааштай хэрэг байлаа. Өмнө нь тэднийг хөрөнгийн зах зээлд оролцоход хууль эрх зүйн орчин тодорхойгүй, хөрөнгийн биржийн хөгжил сул байсан нь саад учруулдаг байсан бол нөхцөл өөрчлөгдсөнийг МХБ-ийнхэн ам бардам хэлж байна. Тухайлбал, гаднын томоохон бир жүүдэд ашиг ладаг “Millennium IT” сис те мийг энэ сард багтаан ашиглалтад оруулах бө гөөд төлбөр тооцооны T+3 тооцооны системд удахгүй шилжих аж. Б.Болд “Дэлхий дахинд баялаг хуваарилах хамгийн оновчтой хэлбэр нь олон нийтийн компанийн хэлбэр” гэж байв.

Тэрбээр IV ДЦС, МИАТ зэрэг компанийг тө рийн өмчийн мэдэлд бус, олон ний тийнх болгох ёстой гэлээ. Мөн ЛХБ группийн Олон улсын хөгжлийн газ рын дарга Тони Версинг Монголыг дэлхийн эдийн засагт өөрийн байр сууриа эзлэхэд нь туслахаа амласан. МХБ-ийн Бодлого, зохицуулалт хариуцсан дэд захирал Г.Саруул Үнэт цаасны тухай хуулийн шинэчлэлд хадгаламжийн бичиг, компанийн танилцуулгын талаарх зохицуулалтыг нарийн тусгаснаа ярьсан юм. Монгол моодонд орж, гаднын хө- рөнгө оруулалт орж ирж байгаа ч шууд актив буюу лиценз худалдаж авах зэрэгт зарцуулагдаж байгааг анхаарах нь зүйтэйг зарим оролцогч сануулж байв. Гаднын хөрөнгө оруулагчдад учирдаг гол бэрхшээл нь компанийн ил тод байдал сул, хөрөнгийн биржид хувьцаа гаргах процесс нь удаан хугацаанд үргэлжилдэг зэрэг аж. Арга ч үгүй биз. МХБ-д хувьцаа арилж даг дийлэнх компанийн биржид байр шуулсан хамгийн сүүлийн үеийн мэдээлэл гээд үзэхээр 2010 оны сан хүүгийн тайлан байдаг болохоор тэр. Иймээс ч МХБийн Стратегийн хөгжил хариуцсан дэд захирал Д.Мөнхтүшиг шинээр IPO хийх компаниудын хувьд шалгуур нэлээд өндөр болсныг дуулгасан.

Дотоодод уул уурхайн бус чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж байгаа ком паниудын хөрөнгийн ганц эх үүс - вэр нь одоогоор банкны зээл. Гэтэл хө- рөнгийн зах зээлээс мөнгө босгох боломж байгааг аж ахуйн нэгжүүд санахад илүүдэхгүй. “IPO Mongolia 2012” форумаар зөвхөн дотоодын зах зээлээс бус, гаднын томоохон санхүүгийн тө- вүүдээс хөрөнгө босгох боломжийн та лаар оролцогчдод танилцуулсан. Мөн энэ үеэр “Beren mining”, “Petro Matad” зэрэг уул уурхайн болон төрийн өмчит компанийнхан өөрсдийн үйл ажил лагааныхаа талаарх мэдээллийг хүргэсэн. Европын сэргээн босголт хөгжлийн банк, “Barclays Capital”, “Standard Chartered” зэ рэг дэлхийн томоохон санхүүгийн бай гууллагын төлөөллүүдийг далласан уг форумыг жил бүр зохион байгуулахаар төлөвлөж буй.

Ц.БОЛОРМАА

Таньд манай сайт таалагдаж байвал like хийнэ үү. Баярлалаа