Монголд цөмийн хаягдал булшлах тодорхой болжээ

2012-03-19

Өнгөрсөн оны гуравдугаар сараас Монголд цөмийн хаягдал булшлах тухай нууц уулзалтыг АНУ, Япон, Арабын Нэгдсэн Эмират Улсын холбогдох албаны хүмүүстэй хийсэн хэмээн Япон, АНУ, ОХУ, БНХАУ-ын томоохон хэвлэлүүлэлүүд онцолж эхэлсэн билээ. Үүний дараа тавдугаар сард Японы Гадаад хэргийн дэд сайд энэхүү гэрээнд Японы тал оролцсоныг хүлээн зөвшөөрсөн юм.

2011 оны есдүгээр сарын 21-нд НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблейн 66 дугаар чуулган дээр Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж “Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт цөмийн хог хаягдлыг байршуулах асуудал байхгүй гэдгийг Ерөнхий Ассамблейн энэ хүндтэй индрээс онцлон хэлэхийг хүсч байна” хэмээн мэдэгдсэнээр эл асуудал намжсан.

Хоёр дугаар сарын 20-нд Цөмийн энергийн газрын дарга асан С.Энхбат "Цөмийн хог хаягдлыг Монголд булшлах асуудлыг нэр бүхий хэд хэдэн хүн ярьж ажил хэрэг болгох гэж байсан. Монголд нэг килограмм цөмийн хаягдлыг 500 ам.доллараар хадгална гэж тохироод 10 тэрбум ам.долларын хаягдлыг булшлахаар төлөвлөж байсан УИХ-ын гишүүд бий. Би тэднийг шалгуулахаар холбогдох байгууллагуудад өгсөн" гэснээр энэ асуудал дахин яригдах болсон. Үүтэй холбогдуулан Засгийн газраас гуравдугаарын 1-нд мэдэгдэл хийж С.Энхбатын ярьсан бүгдийг няцаасан юм. Мөн хэвлэлүүд түүнийг суудалдаа үлдэхийн тулд ийм зүйл ярьж байна хэмээн бичиж байсан.
“Тавантолгой”-гоос Японд өгөөгүй учраас “1990 он гарснаас хойш Япон улс танай томоохон донор орон болж, тусламж дэмжлэг үзүүлж байсан” гэдгийг онцолсон. Өөрөөр хэлбэл “Хэрэв Тавантолгойн төсөлд япончуудыг оролцуулахгүй бол бид хандив, тусламжаа зогсооно шүү” гэх сүрдүүлэг цухалзсан юм. Тиймээс Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд хоёр улсын хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 40 жилийн ойг далимдуулан Японд айчлал хийж, “Тавантолгой”-д хөрөнгө оруулах сонирхолтой Японы компаниудтай анхан шатны гэрээ хэлэлцээр байгуулж, гарын үсэг зурлаа.

Энэ айчлалын үеэр цөмийн хаягдал булшлах тухай яригдана хэмээн гуравдугаар сарын 11-нд Монголд эсэргүүц жагсаал өрнөсөн ба Сүхбаатар дүүргийн Засаг дарга Б.Баярмагнай “Ням гаригийн өглөө жагсвал замын түгжрэл үүсгэж, ард иргэдийг бухимдуулна” хэмээн тэдний жагсаалыг бүртгэхээс татгалзсан гэдэг. Түүнчлэн жагсаал зохион байгуулж байх үеэр “оролцогчдын аюулгүй байдлыг хангах” нэрийдлээр хошууч Л.Амармөрөнгийн удирдсан дүүргийн цагдаа нар болон энгийн хувцас өмссөн тагнуулын албаныхан хүч нэмэгдүүлэн ирж жагсагчидад саад учруулсан гэж зарим эх сурвалж мэдээллэж байлаа. Дашрамд дуулгахад эл жагсаалыг зохион байгуулагчид нь ямар нэгэн улс төрийн хүчин, безнисийн байгууллагаас хараат бус бөгөөд Монголд цөмийн хаягдал булшлуулахгүй тулд цахим хуудсаар нэгдсэн Монгол болон АНУ, Герман, Англи, Бразил, Япон, Солонгос, Австри, Швейцарь, Австрали зэрэг орнуудад сурч, ажилладаг хүмүүс ажээ.

Ийнхүү Ерөнхий сайд Японд айчлилж, Монголд эрэсгүүцлийн жагсаал үргэлж байхад буюу гуравдугаар сарын 13-нд Японы “Майничи” сонинд нэгэн нийтлэл хэвлэгдсэн юм. Тус нийтлэлд АНУ болон Япон Монголд Атомын цахилгаан станц барих нэрийдлээр цөмийн хаягдал булшлах гэж буйг илчилжээ. Харуюки Айкава гэх хүний бичсэн эл нийтлэлд Гадаад Хэргийн Яамны Элчин Сайд цөмийн хаягдал булшлах төлөвлөгөөг хариуцсан Агваанлувсангийн Ундраатай гэдэг хүнтэй уулзсан тухай бичсэн байх ба “Австралид төстэй төлөвлөгөө хэрэгжүүлэх гэж буй тухай сонсон гээд цөмийн хаягдлын байгууламж нутагтаа барих өрсөлдөөнд Австрали улсаас түрүүлэхийн тулд Монголын засгийн газар бүх талаар чармайж буй гэдгийг онцлон тэмдэглэж, Австралийн талаар ямар нэг мэдээлэл байвал өгөөч гэж Ундраа надаас хүссэн юм” хэмээн бичсэн байна. Түүнчлэн монголд атомын цахилагаан станц барихаар төлөвлөж буй газруудад цөмийн реактор хөргөхөд шаардлагатай ус байхгүй байсныг онцолжээ. Энэ нь атом цахилгаан станц бус цөмийн хаягдал булшлах гэж буйгийн нэг баталгаа болж болох аж. Хачирхалтай энэ нийтлэлийг монголын зарим сайт алдаатай орчуулсаныг “golomt.org” залруулсан нийтэлсэн байх юм.

“Японд хуримтлагдсан цөмийн шаарыг Монголд булах” гэсэн агуулгатай энэ мэдээллийг манай эрх баригчид үгүйсгэж байгаа ч цаг хугацааны эрхээр “Нэг кг цөмийн хаягдлыг 500 ам.доллаар тооцож 10 тэрбум ам.доллар Монголд өгөхөөр болсон” гэх мэтээр гэрээний агуулга улам бүр тодорсоор буйг гадны нөлөө бүхий мэдээллийн агентлагууд бичиж байна.
Судлаачид Монголд 10 тэрбум ам.доллар орж ирэх боловч атомын цахилгаан станц барихад үзүүлсэн зээл тусламж нэрийдлээр буцаагаад аваад явчихна. Тэрч байтгуай цахилгаан станцийн эд ангийг гадаадад хийнэ. Монголд ч гэсэн гадааныхан ажиллах учраас ажлын байр нэмэгдэн гэж найдах хэрэггүй гэцгээж байгаа юм.
Дашрамд дуулгахад, нэр бүхий улс төрч “Монголд цөмийн хаягдал булчихаад зугтах гэж байна” гэх албан бус мэдээлэл буй юм.

Б.Сандагдорж

/WWW.NOW.MN/