Ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл хэмээх алаг цаас барьсан гадна дотны нөхдүүд уул талыг нурааж, ус мөрнийг ширгээх болсон билээ. Зах хязгааргүй мэт хашаалсан талбай, хүчит техникийн нүргээнд хүн мал хоёр хүчин мөхөсдөөд удаж байна. Хамгийн гайхалтай нь ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл (лиценз) төлбөр тооцоо, ил далд наймааны хэрэгсэл болоод удаж байгаа аж.

Ханш нь унаад удаж буй төгрөг үүрч явахаас төвөгшөөсөн наймаачид хайгуул, ашиглалтын тусгай зөвшөөрлийг “Авч явахад асаархан. Төлбөр тооцооны хэрэгсэл” хэмээн үзэх болсон гэнэм. Төрийн бус байгууллагууд “Монгол Улсын газар нутгийг ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл нэрээр гадныханд зараад дууссан” гэдэг юм. Тусгай зөвшөөрлөөр олгогдсон газар нутгийг тасдаад үзсэн чинь та бидэнд тун багахан хэсэг оногдож байна.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж эмх замбараагүй олгогдсон ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл үндэсний аюулгүй байдалд нөлөөлөх хэмжээнд хүрсэн гэж үзсэн. Тийм учраас ашигт малтмалын хайгуулын тусгай зөвшөөрөл олгох ажлыг түр зогсоогоод байгаа билээ. Гэтэл ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрлөөр төлбөр тооцоо хийдэг, амьдардаг компаниуд болон Ашигт малтмалын газрын Геологи, уул уурхай кадастрын хэлтэс нэгэн аргыг бодож олсон байна. Өөрөөр хэлбэл архи хориод эхлэнгүүт “шагчид” гараад ирдэг шиг.

Ашигт малтмалын газрын Геологи, уул уурхайн кадастрын хэлтэс цуцлагдсан, дуусгавар болсон, хүчингүй тусгай зөвшөөрлүүдийг сэргээгээд эхэлсэн гэнэ. Тусгай зөвшөөрлийн төлбөр төлөөгүй, хайгуулын ажилд зарцуулсан зардал доод хэмжээнд хүрээгүй гэх мэт өч төчнөөн үндэслэлээр цуцлагдсан, дуусгавар болсон, хүчингүй тусгай зөвшөөрөл хэдэн мянгаараа бий.

Уг нь бол цуцлагдсан тусгай зөвшөөрөлтэй газар сонгон шалгаруулалт явуулах учиртай. Өөрөөр хэлбэл уул уурхайн компаниуд төсөл бичин сонгон шалгаруулалтад орж цуцлагдсан талбайд хайгуул хийх эрх олж авдаг аж. Гэтэл Геологи, уул уурхай кадастрын хэлтсийн удирдлага мэргэжилтнүүд, цуцлагдсан тусгай зөвшөөрлийг сэргээх ажилдаа шүүх, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газрыг татан оруулжээ.

Хууль журам зөрчсөн компанийн тусгай зөвшөөрлийг цуцалдаг. Олон жилийн өмнө цуцлагдсан тусгай зөвшөөрлийг сэргээж эхэлсэн байх юм. 2009 оны 63, 2010 оны 57, 2011 оны 55 орчим тусгай зөвшөөрлийг сэргээжээ. Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж хайгуулын тусгай зөвшөөрөл олгохыг хориглочихоод байхад Кадастрын хэлтсийн дарга асан Л.Даваацогт дур мэдэн (Сарын өмнө ажлаа өгсөн сурагтай) олгосоор байжээ.

Гэтэл эмх замбараагүй олгогдсон хайгуулын тусгай зөвшөөрөл багасч байгаа талаар Ашигт малтмалын газрын дарга М.Ариунбаяр хээвнэг ярьж сууна. Үнэндээ бол сэргээгдсэн тусгай зөвшөөрлүүд нэмэгдэхүүн болох нь ойлгомжтой. Саяхан томилогдсон М.Ариунбаярын тухайд л гэхэд ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл хятадуудад наймаалцсан хэрэг нь хууль хяналтын байгууллагад илэрхий болсон. АТГ шалгагдаж байсан нэг биш хэд хэдэн луйвар хулгайгаа яаж аргалсан юм бэ бүү мэд. Ийм л нөхдүүд тусгай зөвшөөрөл хэмээх амтат зүйл рүү зөгий адил шунан дурладаг байх юм.

Уг нь цуцлагдсан талбайн сонгон шалгаруулалтад оролцохоор мэргэжлийн геологичид хүлээгээд сууж байгаа юм. Гэтэл аль хэдийнэ эрх мэдэлтнүүдийн гар хөлөөр дамжаад хятадуудын гарт орчихоод байгаа билээ. Хайгуулын тусгай зөвшөөрөл олгохыг хориглосон болохоор Кадастрын албаны мэргэжилтнүүд хүртэл арга бодоод олчихсон. Зарим нэг албан тушаалнууд улаан цайм дээрэм хийдэг болсон аж . Ингээд хайгуулын тусгай зөвшөөрөлтэй холбоотой нэгэн хэргийн талаар өгүүлье.

ХӨРӨНГӨ МӨНГӨ ЗОДСОН ХҮДРИЙН ОРДЫН ТӨЛӨӨХ ТЭМЦЭЛ

“Эй Ар Ай Ти” хэмээх компани Сэлэнгэ аймгийн Ерөө сумын Далан-Уул нэртэй газрын 1948 гектар талбай бүхий уурхайг эзэмших 10885А дугаартай ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл авсан байна. Гэтэл 2009 оны аравдугаар сарын 02-нд Геологи, уул уурхай кадастрын хэлтсийн дарга Л.Даваацогт ашиглалтын тусгай зөвшөөрлийг хүчингүй болгожээ. “Эй Ар Ай Ти” компани 107 сая төгрөгийн, 3.4 сая ам.долларын, 2.3 сая юанийн зардалтай ажил хийчихээд байсан гэнэ.

Хайгуулынхаа ажилд ийм хэмжээний зардал гаргаж, төмрийн хүдэр олборлохоор бэлтгэж байжээ. Олон компаниудын анхаарлын төвд байсан Ерөө сумын төмрийн хүдрийн тусгай зөвшөөрлийг хүчингүй болгосон мэдээлэл хоромхон зуур тархсан байна.

Өөрөөр хэлбэл “Эй Ар Ай Ти” компанийн ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл хүчингүй болж компаниуд энэхүү талбай дээр өргөдлөө гаргах нөхцөл бүрдсэн байгаа юм. Ерөнхийдөө бол Ашигт малтмалын эргэн тойронд хүмүүсийн хүч бярыг шалгасан дүрэм үйлчилдэг. Нэг хэсэгтээ л эрүүгийн гэмт хэрэгтнүүд болоод улсын цолтой бөхчүүл тусгай зөвшөөрөл авдаг байлаа шүү дээ.

Компаниуд өргөдлөө өгтөл Кадастрын хэлтсийн дарга Л.Даваацогт хүчингүй болгосон ашиглалтын тусгай зөвшөөрөлтэй байсан талбай дээр аль хэдийнэ хайгуулын тусгай зөвшөөрөл “Миллениумдиггерс” гэдэг компанид өгчихсөн байх юм. Нэгэнт нөөц нь тогтоогдчихсон, олборлолт явуулаад эхэлсэн компанийн талбайд хайгуулын тусгай зөвшөөрөл олгосон байна. Шуудхан хэлэхэд төмрийн хүдрийн асар том талбайг улаан цайм дээрэмдчихсэн байгаа юм.

“Эй Ар Ай Ти” хүчингүй болсон ашиглалтын тусгай зөвшөөрлөө сэргээх, “Хүмүүлтэйн гөрөөчин” тэргүүтэй гурван компани тусгай зөвшөөрлийн өргөдлөө сэргээхийн тулд шүүхэд хандсан байна. Гурван шатны шүүх Эй Ар Ай Тй компанийн талбайг сонгон шалгаруулалтаар тусгай зөвшөөрөл олгохоор болсон аж. Харин “Хүмүүлтэйн гөрөөчин” зэрэг компаниудын хүсэлтийг хүлээн авах боломжгүй гэсэн шийдвэр гарчээ.

“Эй Ар Ай Тй” компанийн ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл хүчингүй болсон тул “Миллениумдиггерс” компанийн ажил зогсох нь ойлгомжтой болжээ. Мөн шүүхээс Кадастрын албаны дарга Л.Даваацогтыг “Миллениумдиггерс” компанид олгосон 15192Х дугаартай тусгай зөвшөөрлийг хүчингүй болгохыг үүрэгдсэн аж. Гэтэл мань дарга гаргасан тушаалаа цуцалсангүй. Шүүхийн шийдвэр биелүүлэх газар ч ажлаа хийсэнгүй.

Ийнхүү дээр дооргүй шүүхдэлцэж байх зуур “Миллениумдиггерс” талбайн зарим хэсгээ “Инфинитиспэйс” компанид зарж орхисон байна. Кадастрын албаны дарга Л.Даваацогтын хууль зөрчсөн асуудлаас болоод олон компани цаг хугацаа, эдийн засгаараа хохирчээ. Энэ талаар “Хүмүүлтэйн гөрөөчин” компанийн захирал Х.Энхсайхан “Манай компани гурван шатны шүүхээр яваад ялагдсан. Үнэхээр болдоггүй юм билээ. Хятадуудын хөрөнгө мөнгөнд дулдуйдсан компаниуд Кадастрын албыг худалдаад авчихдаг юм биш үү. Би энэ тусгай зөвшөөрөлд асар их авлига явагдсан гэж боддог” гэлээ.

Энэхүү төмрийн хүдрийн ордын төлөө тэмцэлдэж буй компаниуд албан тушаалтанд мөнгө төгрөг барин гүйсэн сураг байгаа юм. Хамгийн гайхалтай нь “Миллениумдиггерс” компанийн хууль бус ажиллагаа Кадастрын хэлтсийн албан тушаалтнууд дэмжиж гарын үсэг зурсан нь багаараа ажилладаг болов уу гэсэн сэтгэгдэл төрүүлж байлаа. Архинд, хар тамхинд юугаа ч өгөхөд бэлэн өвчтөнүүд байдаг шиг тусгай зөвшөөрөлд донтдог нийгмийн давхарга болсон байна. Тэдгээр хүмүүст үйлчилдэг албан тушаалтнууд Ашигт малтмалын газарт байсаар байгаа юм.

Т.ЦОГТ-ЭРДЭНЭ

URL: http://www.yanaa.mn/yanaa/?p=49631

Тусгай зөвшөөрлөөр хөлжигсөд тун нарийн арга бодож олжээ
Tweet
Bolod.mn

Сэтгэгдэл (4)

Уншигчдын оруулсан сэтгэгдлийн талаар манай сайт хариуцлага хvлээхгvй болохыг анхаарна уу.
Үгийн санд шүүлтүүр хийсэн болно

Зочин
СОНГУУЛД 3 ДАХ ХҮЧНИЙГ ДЭМЖЭНЭ ЯМАРЧ ГЭСЭН НЭГ ӨӨРЧЛӨЛТОРВОЛ ЗҮГЭЭР БАЙНА ХАГАС АЛХАМ Ч БОЛ ӨНӨӨГИЙН ЭНЭ ЛУЙВАРААС УРАГШ АЛГАХ ХЭРЭГТЭЙ БАЙНА ААЖАМ ААЖМААР ЛУЙВАРААС ХОЛДОХ ХЭРЭГТЭЙ БАЙНА

2013-05-14 | 10:05:07 | 103.10.23.127 |

Зочин
ТУСГАЙ ШӨВШӨӨРӨЛ БОЛ ЛУЙВАРЧАН НАРЫН ТУСГАЙ ЛУЙВАР НАМ БОЛ ТУСГАЙ ЛУЙВАРЧАДЫН ҮҮР МОНГОЛД НАМ ТӨРИЙН ЭРХ БУЛААХ ЛУЙВАРЧАН ТӨРҮҮЛДЭХ БАЙГУУЛАГ БОЛСОН НАМЫГ УСТГАХ ХЭРЭГТЭЙ АРД ТҮМЭН ТӨРДӨӨН ЭЗЭН БОЛОХ ЁСТОЙ ХҮН

2013-05-14 | 10:01:46 | 103.10.23.127 |

Зочин
ТУСГАЙ ШӨВШӨӨРӨЛ ГЭДЭГ БОЛ ЛУЙВАРЧАН НАРТ ЗОРИУЛСАН ТУСГАЙ ЗҮҮЛ АВИЛГАЛТАЙ ТЭМЦЭХ ГАЗАР ИЙМ Л ЮМИЙГ ШАЛГАХ ЁСТОЙ ЭЛБЭГДОРЖОО ҮҮНИЙГ ШАЛГУУЛААЧ ЧАДХУУ ЧАДАХГҮЙ ДЭЭ ЧИ ОЮУН ТОЛГОЙН ЛУЙВАРТ ЧИ ОРОЛЦОН ШҮҮ АЛДААГААН ТҮРГЭН ЗАСАХ ХЭРЭГТЭЙ ДЭЭ ЧАМАЙГ АЛДААГААН ЗАСАХЫГ МОНГОЛЧУУД ХҮЛЭЭЖ БАЙНА ЭНЭ БОЛ ЧАМАД ИТГЭЖ БАЙГАА НЭГ ШЭНЭЖ ЮМ ИТГЭЛ АЛДВАЛ ЮУ БОЛОХ БОЛ ЭНХБАЯРИЙН АРААС ЯВНА ГЭДЭГ ТОДОРХОЙ ОДОО НЭГЭНД ЭНЭ ЖЭШЭГ БОЛООД ТОГТОНО ОЧОРБАТ БАГАБАНД НАРИЙГЧ МӨН АДИЛХАН ШАЛГАХ ХЭРЭГТЭЙ БАГБАНД ЯМАР УЧАР ОЮУНТОЛГОЙГООС САР БҮР АСАР ИХ МӨНГӨ АВААД БАЙНА ГЭХ МЭД ЭЛБЭГДОРОЖ ОЮУН ТОЛГОЙН ЛУЙВАРЫН ГЭРЭЭНД ХЭРХЭН НӨЛӨӨЛСӨН МОН ХАОАХ ГОЛЫН САВ ГАЗАРЫГ СОЛОНГОСЧУУДАД ӨХӨХ БОЛСОН ШАЛТГААН МӨН СӨМИЙН ХАЯГДАЛЫН ТУХАЙ ҮНЭН ХЭЛСЭНҮҮ ХУДЛАА ХЭЛСЭНҮҮ ХУДЛАА БОЛ ЯМАР УЧАР АРД ТҮМНИЙГ ХУУРАХ БОЛСОН ГЭХ МЭТ ЗҮҮЛ ГАРААД ИРАХ БИ МӨН ЯМАР УЧАРААС ЛУЙВАРЧАДЫГ ХҮНИЙХ ӨӨРИЙХ ХЭМЭЭН ЯЛГАЖ ҮЗСЭН ГЭЖ БАЙХ БИ САЙН БОДОЖ ЗӨВ АЖЛААРАЙ

2012-08-09 | 11:37:24 | 202.126.91.60 |

Зочин
эх орноо худалдсан луйварчдыг шууд бууд

2012-07-28 | 08:54:27 | 182.160.36.130 |

Мэдээ
Гадаад мэдээ
Видео