Одоогоос жилийн өмнө эдийн засагчид Монголын баялгийг барьцаалж гадаадын компаниуд олон улсын хөрөнгийн биржээс 33 орчим тэрбум ам.доллар босгосон тооцоо хийж байв. Хамгийн сүүлд “Айвенхоу майнз” компани Өмнөговь аймгийн Гурвантэс суманд үйл ажиллагаа явуулдаг “Саусгоби сэндс” буюу “South Gobi Resources” компанийнхаа хувьцааг Хятадын төрийн өмчит “Чалко” компанид худалдах гэрээ хийжээ.
Олон улсын санхүүгийн мэдээллийн сайтуудад мэдээлж буйгаар дэлхийд “Chalco” гэж танигдсан “Aluminum Corporation of China” компани саяхан “Ivanhoe Mines”-ын охин компани “SouthGobi Resources”-ын 60 хувийг эзэмших гэрээ хийснээ энэ сарын 2-нд Канадад албан ёсоор зарласан байна. Уг компанийн нэгж хувьцааны ханш 8.48 канад.доллар байжээ.

Үүнээс хойш Канадын Торонто олон улсын хөрөнгийн бирж дээр баасан гаригийн арилжаагаар “SouthGobi”-гийн нэгж хувьцааны ханш 28 хувиар өсч “premium” ангилалд оржээ. Ийнхүү Овоот толгойн нүүрсний уурхайн олборлолт, БҮТЭЭГДЭХҮҮНИЙ борлуулалтыг “Чалко” компани бүрэн гүйцэтгэх боллоо. Овоот толгойн нүүрс одоо нэг тонн нь дунджаар 52.79 ам.доллар байгаа аж. Уг уурхайн олборлолт, борлуулалтын төлөвлөгөөнөөс шинжээчид дүгнэлт хийж. Тухайлбал, олборлолт жилд 10, нэг тонн нүүрсний дундаж үнэ 3-5 хувиар нэмэгдэж магадгүй гэсэн тооцоо ч хийсэн байна. Ингээд “South Gobi”-ийн жилийн борлуулалтын орлого 175-270 сая ам.долларт хүрнэ. Үүний 20 сая ам.доллар нь олборлолтын зардал байх нь. Харин “Ivanhoe Mines”-д үлдсэн хувь эзэмшлийн нэгж хувьцааны үнэ 0.81 ам.доллараар нэмэгдэх боломж гарч ирж буй хэмээн шинжээчид дүгнэжээ.

Лицензээ шилжүүлэхдээ монголчуудаас зөвшөөрөл авдаг болно

Манай баялгийг зөвшөөрөлгүй зарж байгаа нь Монгол Улсын vндэсний эрх ашгийг ноцтой зөрчсөн явдал боллоо гэж УИХ-ын гишvvн Г.Баярсайхан, Ц.Сэдванчиг, эдийн засагч Л.Жаргалсайхан нар үзэж байна. Тэд энэ тухай хэвлэлийн бага хурал хийсэн юм. Энэ үеэр УИХ-ын гишvvн Г.Баярсайхан “Саусгоби сэндс” компани БНХАУ-ын төрийн өмчит “Чалко” компанид хувьцааныхаа 60 гаруй хувийг зарах боллоо. Монголчууд нvvрсээ тvшиглэн хөгжинө гэж ярьдаг. Гэтэл бодит байдал дээр нийлvvлэгч, худалдан авагч нь нэг улс, нэг компани болчихлоо. Тэгэхээр монголчууд нvvрсээ өөрсдийн хvссэн vнээр худалдаж чадахгvйд хvрэх эрсдэлтэй тулгарлаа. Хамгийн гол нь энэ бvх зvйл монголчуудаас далд хийгдэж байгаа нь ноцтой яах аргагүй анхаарал татах зүйл. Худалдааны гэрээг Канад улсад хийх мэдээлэл бий. “Саусгоби сэндс” компанийн зүгээс Монгол Улсын Засгийн газарт албан бусаар мэдэгдсэн гээд байгаа. Гэвч Монгол Улсын Засгийн газар vvнийг огт мэдээгvй байна. Монгол Улсын стратегийн орд, эрдэс баялгийг худалдах гэж байгаа бол Засгийн газрын зөвшөөрөл заавал авах ёстой. Үүнтэй холбоотой хуулийн төслийг манай нэр бvхий гишvvд өргөн барьсан.

Дээрх хуулийг УИХ-аар яаралтай хэлэлцэх шаардлагатай байна” гэсэн билээ. Эдийн засагч Л.Жаргалсайхан “Саусгоби сэндс” компани БНХАУ-ын төрийн өмчит “Чалко” компанид хувьцааныхаа 57.4 хувийг зарж байгаагаа мэдэгдлээ. Түүнийг нь харахад ”Монгол Улсын Засгийн газар албан бусаар мэдэгдсэн. Тэд дэмжиж байгаа” гэсэн. Тэгээд Канадад хийх учраас заавал зөвшөөрөл авах шаардлагагvй гэж vзсэн байна. Иймд Монгол Улсын Засгийн газар, Монголын иргэдийг төлөөлж, албан бусаар зөвшөөрөл өгсөн хvнийг олох хэрэгтэй. Хэрвээ vvнийг манайх хууль ёсоор зөвшөөрч байгаа бол яаралтай арга хэмжээ авах хэрэгтэй.

“Саусгоби сэндс” компанийн 14 хувийг өмнө нь БНХАУ-ын төрийн өмчийн өөр компани эзэмшдэг байж. Үvн дээр “Чалко” компанид худалдсан 57.6 хувийг нэмэхээр БНХАУ-ын Засгийн газрын мэдэлд vндсэндээ 71.6 хувь нь очно. Өөрөөр хэлбэл, манай уул уурхайн салбарт vйл ажиллагаа явуулж байгаа дөрвөн том компанийн нэгийг нь авч байна гэсэн vг. Уг асуудлыг яаралтай шийдэх боломж бидэнд байна. ”Саусгоби сэндс” компани хувьцаагаа зарахын тулд 35 хоногийн хугацаанд хувьцаа эзэмшигчдийнхээ саналыг сонсох ёстой. Энэ хугацаанд багтаад Монгол Улсын Их Хурал хуулиа гаргах хэрэгтэй. Зах зээл өргөжин хөгжсөн Америк, Австралид иймэрхvv асуудлыг шийддэг хууль журам бий. Бид энэ хууль журмаа гаргах хэрэгтэй байна” гэв. УИХ-ын гишvvн Ц.Сэдванчиг ”Үндэсний аюулгvй байдлыг хангахад стратегийн ач холбогдол бvхий аж ахуйн нэгжид гадаадын хөрөнгө оруулалтыг хэрэгжvvлэх тухай хуулийн төслийг нэр бvхий гишvvд боловсруулсан.

Товчхондоо, энэ хуулийн агуулга нь гадаадын төрийн оролцоотой компанийн хувь хэмжээг хязгаарлах тухай юм. Хуулийг 30 хоногийн хугацаанд нь багтаж батлаад vндэснийхээ эрх ашгийг хамгаалах нь манай төрийн vvрэг гэж бодож байна. Монгол Улсын хууль батлагдсан өдрөөсөө хvчин төгөлдөр мөрдөгдөх учраас хуулийн хvрээнд асуудлыг шийдэх боломж бий” хэмээв. Нөгөө талаар Ашигт малтмалын тухай шинэ хууль дуншсаар. Уг хуулийн төсөлд манай ашигт малтмалыг барьцаалж олон улсын хөрөнгийн бирж дээр мөнгө босгох, гадаад дотоодын хөрөнгө оруулагчид өөрийн хувь эзэмшлээ бусдад худалдах эсэх талаар нарийн тусгасан хэмээн Ашигт малтмалын газрын мэргэжилтнүүд мэдэгдэж байсан билээ.

Овоот толгойн ордоос коксжих нүүрс олборлоно

“Саусгоби Ресурс” компани Торонтогийн хөрөнгийн бирж дээр SGQ, Хонконгийн хөрөнгийн бирж дээр 1878 нэрээр бүртгэлтэй. Ингээд “Саусгоби сэндс” компанийн эзэмшдэг нүүрсний ордуудын талаар товч танилцуулъя. Компанийн гол үйл ажиллагаа явуулж буй орд нь Овоот Толгой юм. Уг нүүрсний ордын хайгуулын ажил 2005 онд эхэлж, хоёр жилийн дараа ашиглалтын лиценз авчээ. Нүүрсний экспорт нь 2008 оны есдүгээр сараас эхэлсэн байна. Хайгуулаар тус ордын боломжит нөөцийг 168 сая тонн нүүрстэй гэж тогтоожээ. Ингээд дээрх нөөцийн 114.1 сая тонныг нь ил аргаар олборлох болсон аж. Овоот толгойн ордоос коксжих болон эрчим хүчний дээд зэргийн чанартай нүүрс олборлох юм.

Хайгуул хийх шаардлагатай орд бол Сүмбэр

Өмнөговь аймгийн Гурвантэс сумын нутаг Овоот Толгой уурхайгаас зүүн зүгт 16 кмийн зайд Сүмбэрийн нүүрсний орд газар бий. Уг ордын баттай нөөц нь 21,4 сая тонн. Олборлох боломжтой зэргээр 55.5 сая тонн нөөцтэй хэмээн эхний байдлаар тогтоожээ. Үүнийг үндэслээд коксжих болон чанар сайтай нүүрсний уурхай нээх бүрэн боломж бий гэнэ. Чанарын хувьд 5,172-6,728 ккал илчлэгтэй чулуун нүүрс илрүүлээд байна. Сүмбэрийн орд газрыг төв, зүүн, баруун гэсэн гурван хэсэгт хувааж болох нь. Одоогоор төвийн хэсгийн нөөцийг нь тогтоожээ. Ирээдүйд зүүн, баруун хэсэгт түлхүү хайгуул хийж нөөцийг нь бүрэн тогтоох шаардлагатай аж.

Цагаан толгой эрчим хүчний нүүрстэй

Оюу толгойн алт-зэсийн ордыг ашиглах бүтээн байгуулалт ид өрнөж байгаа. Үүнийг ашиглахад эрчим хүч чухал үүрэг гүйцэтгэнэ. Эрчим хүчний нүүрс олборлоход хамгийн ойрхон орд нь Цагаан толгой ажээ. Тус орд Улаанбаатар хотоос 570 км, Өмнөговь аймгийн төв Даланзадгадаас зүүн урагшаа 113 км зайд оршдог. Цагаан толгойд 2004, 2006 онд нүүрсний хайгуул хийж эхэлжээ. Ингээд Монгол Улсын Эрдэс баялгийн мэргэжлийн зөвлөл Ашигт малтмалын нөөцийн улсын нэгдсэн санд тус орд нь 120 сая тонн нүүрсний нөөцтэй хэмээн бүртгэн авсан байна. Тус ордын нүүрс нь 200 метрийн гүн хүртэл бий. Нүүрсний үнслэгийн хэмжээ нь Овоот толгойн ордынхоос их ба дунджаар 15,0-35,0 хувь юм. Цагаан толгойн нүүрсийг эрчим хүчний зориулалтаар ашиглах боломжтой бөгөөд үргэлжлүүлэн хайгуул хийх шаардлагатай аж.

Нүүрс манай эдийн засгийн гол орлогийг тодорхойлогч болоод буй. Гэвч Хятад улс Монголын ашигт малтмалын ганц худалдан авагч билээ. Тэр дундаа коксжих нүүрсний гол гол ордууд тус улсын мэдэлд орох зам ”Саусгоби сэндс” компани зарагдсанаар нээгдэв бололтой. Үүнээс гадна Таван толгойн коксжих нүүрсний орд Монголын төрийн мэдэлд байгаа хэдий ч бүтээгдэхүүнийг нь худалдан авагч нөгөө л “Чалко” компани. Эдүгээ “Эрдэнэс Таван толгой” компанийн нэг тонн нүүрсийг 70 ам.доллараар худалдан авах гэрээ хэлцэл хийсэн. Үүний хүрээнд “Чалко” компаниас манай Засгийн газарт 250 сая ам.доллар нүүрсний урьдчилгаанд өгөөд байгаа.

Энэ мөнгө иргэдийн гар дээр сар бүр 21 мянган төгрөг болон очиж буй. Нөгөө талаар, иргэдэд хувьцаагаа эзэмшүүлэх төрийн өмчит “Эрдэнэс Таван толгой” компани олон улсын хөрөнгийн бирж дээр өдий болтол хувьцаагаа гаргаж чадаагүй л байна. Харин гадаадын хөрөнгө оруулагчид манай баялгаар мөнгө олж, бас хоорондоо наймаалцсаар. Энэ бүгдийг цэгцлэх хууль эрх зүйн орчин, төрийн бодлого үгүйлэгдэж буй нь дээрх үйл явдлаас тодорхой харагдлаа.

ardchilal

Хятадын Чалко компани Овоот толгой, Эрдэнэс таван толгойн нүүрсийг мэдэх нь
Tweet
Bolod.mn

Сэтгэгдэл (4)

Уншигчдын оруулсан сэтгэгдлийн талаар манай сайт хариуцлага хvлээхгvй болохыг анхаарна уу.
Үгийн санд шүүлтүүр хийсэн болно

Зочин
Авлигалч Энх баярыг баричилсанаас хойш бух булхай ни ил болж ард тумний анхаарлыг татаж ихэллээ. бусад авлигачидад маш том тсохилт болсон байна. ард тумэн дэмжиж байна.

2012-04-17 | 09:37:35 | 203.160.55.44 |

Зочин
Монгол компани нар шударгаар өрсөлдөлдөө

2012-04-17 | 09:31:12 | 182.160.7.131 |

Зочин
энэ дээр х пизда юу солиороод бн аа

2012-04-17 | 08:51:49 | 125.184.201.134 |

Зочин
ОДОО энержиресурс хувьцаагаа хятадаад зарахаас өөр аргагүй байдал үүсч байгаа юм биш үү Х.Баттулгын зорилго биеэллээ дээ.Петровис Баттулгаас болоод хувьцаагаа зарсан.

2012-04-17 | 07:43:22 | 122.201.28.100 |