Vндэсний эв нэгдлийн Засгийн газрын хоёр гишvvн найрамдлын гэрээ байгуулж байна.. Нэг нь Эрчим хvчний эзэнт гvрнийг тєлєєлж, нєгєє нь гай гамшгийн бvгд найрамдах улсыг тєлєєлж буй бололтой юм.

Ясир Арафат, Рабин хоёроос хойш ийм лут найрамдлын гэрээ харсангvй. Израйль, Палестин хоёрт НVБ-аас 1948 онд газар зааж єгснєєс хойш тувт хоорондоо байлдсан энэ хоёр орон эвийн гэрээнд гарын vсэг зурсанд нь дэлхий баярлаж, терроризмаар хагас зуун жил хичээллэсэн мань хоёрт Нобелийн Энхтайвны шагнал єгч байв шvv дээ. Гэвч хvн тєрєлхтний найдварыг хєсєрдvvлэн хоёр жилийн дараагаас нь урьдахаасаа ширvvн байлдаад унасан. Бусдадаа vлгэр дуурайл vзvvлж буй Монголын хоёр сайд хэдийгээр хоёр сарын дараа дахин биенийхээ эсрэг дайнд мордох нь мэдээж боловч юутай ч ланжгар гоё гарын vсэг зуралцаан боллоо. Босоод тэврэлцэж байна. Гараа чанга чанга атгалцана. Энэхvv тvvхэн vйл явдлыг тэмдэглэхээр ард нь царан дээр шампан дарс тавьсан оны гоо бvсгvй талимааран зогсоно. Нэг засгийн газрын хоёр яам “цаашид хамтарч ажиллаж биендээ тус харилцан туслалцана” гэж эвийн гэрээ байгуулаад vзэглэж буй хэрэг шvv дээ. Харилцан vл довтлолцох конвенц! Хундага тулгалаа. Урьд бол “найрамдал- дружба” гэдэг байсан одоо юу гэдэг болсон юм бол? Банзай! Вансvй! Фройндшафт!

Vндэсний эв нэгдлийн Засгийн газар буй болсон цагаасаа хойш бvтэн жилийн турш иргэний дайны нєхцєлд амьдарч байна. Гол зэвсэг нь салаавч. Засгийн газрын бодлогын эсрэг аян дайны шанг нэгэн сайд татаж салаавчтай жагсаал удирдав. Байнга салаавч vзvvлж байх нь хєдєлмєр их орох учраас бэлэн салаавч хармайлж явдаг болсон гэсэн. Дараагийн сайд газрын баялагийг єєрийн мэт толгой даан наймаалцаж танхимдаа салаавч vзvvлэв. Миний сонссоноор Ерєнхий сайдаа салаавчтай гараараа зодох гээд ширээ тойруулан хєєсєн гэсэн. Єєр нэгэн сайд нь Ерєнхийлєгчийн бараа бологч болж аваад Vндсэн хууль руу салаавч vзvvлээд тэр чигээрээ хєшєєрхvv юм болоод тогтчихов. Малын инженер гэх (энэ нь цол юмуу, мэргэжил юмуу бvv мэд, єєрийгєє л ингэж нэрлэсэн шvv дээ) нэгэн зулзаган сайд Ерєнхий сайдын бусдадаа vзvvлдэг салаавчны vvрэг гvйцэтгэх болов. “Ерєнхий сайд бид хоёр л их шараа болж байна, энэ бол бид хоёрынх шvv” хэмээн хоёр гараараа зэрэг салаавч тавина. Заримдаа толгойгоо эрхий хуруу орлуулан салаавч vзvvлнэ. Зангаргатай салаавч!

Засгийн газар гэдэг бол нэг субьект. Энэ субьект хууль хэрэгжvvлэх, гvйцэтгэх vvрэгтэй. Энд олон vзэл санаа, бие даасан vйл ажиллагаа, бодлогын зєрєє байх учиргvй. Тухайн бие хvн бодлоготой санал зєрвєл юун тvрvvн багийн бvрэлдэхvvнээс гарч, дараа нь салаавчаа тавьдаг номтой. Эс тэгвээс нэгэн Засгийн газар бодлого хэрэгжvvлэх бололцоогvй болно. Уул тоглоомын дvрэм энэ л дээ. Миний сонссоноор єнєє маргаашгvй Засгийн газрын нэг яам нєгєєгєє шvvхэд єгєх гэж байгаа гэсэн. Ёстой ориг тоглоом. Залуу хунвэйбин маягийн єсвєрийн салаавччингууд гvйцэтгэх засгийн салаа мєчир, контор тасалгаа болгоноор нэг. Тэд нэг талаас хахууль нэхэн ард тvмэн рvv салаавч vзvvлэхээс гадна хоорондоо авлигаа булаацалдаад нэг нэгэндээ салаавч vзvvлэн шvvхдэцгээнэ.

Уул нь улс тєрийн олон намууд нэгдэж дундаасаа Засгийн газар байгуулбал vvнийг “эвслийн” гэж нэрлэдэг. Дэлхий даяар тогтсон нэршил. Иргэний дайн болж биенийгээ алж байж санаа нь амардаг бvлэглэл бvхий оронд энх тайван тогтуут тэртэй тэргvй хэн нь ч хэнийгээ ч дийлэхгvй учир Vндэсний эв нэгдлийн Засгийн газар байгуулдаг. Камбожи, Анголд ийм л Засгийн газар байгуулж байв. Vvнийг л “Vндэсний эв нэгдлийн” гэж нэрлэдэг, бас л дэлхий даяар тогтсон нэршил. Камбожид бvр эвлэрч єгєхгvй болохоор нь нэгэн зэрэг хоёр Ерєнхий сайдтай байж vзэв шvv. Яг ижил эрхтэй хоёр Ерєнхий. Харин 17 ижил эрхтэй Ерєнхий сайдтай гэж сонсоогvй юм байна. Ингэхээр манайд процесс эсрэг талаасаа болж байгаа юм байна. 17 зонхилох хvчин vндэсний эв нэгдлээ бодож тvр Засаг байгуулж, удахгvй иргэний дайн болох юм болов уу даа.

Ардчилсан аль ч орны жинхэнэ ил тодоор салаавч тавилцдаг газар бол парламент. Гэхдээ учиртай, намууд хоорондоо салаавч vзvvлцгээнэ. Энэ бол зарчмын салаавч. Хэрэв мєнгє баялаг булаацалдаж хэрэлдвэл уг этгээд улс тєрийн тавцангаас эгнэгт хєєгдєнє. Тогтсон жишиг. Харин манай УИХ бол салаавч л тавьж байвал хэн нь хэн рvvгээ нь хамаагvй. Хамгийн томыг нь спикер тавьж харуулна. Уул нь ёс жудагтай газар спикер нь хурал зохицуулдаг учир харин ч салаавч vзvvлдэггvй учиртай юм л даа. Манайд болохоор танхимд тvvний хиртэй хумс бvхий ясархаг салаавч хамгийн єндєрт гозолзоно. Тэрээр гагц гишvvд рvv тєдийгvй намууд, олон нийтийн хєдєлгєєн, ТББ, ард тvмэн рvv салаавч vзvvлээд тэр чигт нь орхичихож. Их бvдvvлэг, салаавч руугаа нулимж байгаад л гозолзуулан хавийн амьтныг зvхэн заналхийлнэ. Салаавч тавьдаггvй жорлонгийн мухар ч vлдсэнгvй. Шекспир нэгэнтээ “солиорол нь хvртэл дэс дараатай” гэсэн байдаг. Гишvvд хэдийгээр хамаа замбараагvй харилцан салаавч vзvvлээд байгаа юм шиг мєртєє нарийн ажиглавал єєрийн логик дэс дараатай. Тухайн луйврын ажиллагаан дээр хоёроос дээш бvлэг болон булаацалдан салаавчлалцах боловч дараагийн луйвар дээр шинэ талцал vvсэн тvрvvний дайсан шинэ нєхєр болон хувирна. Мєнхийн дайсан, мєнхийн нєхєр гэж байхгvй, мєнхийн эрх ашиг бий гэдэг vгийн тvргэвчилсэн утгыг эндээс харж болно. Юун мєнхийн, ердєє л хоёр цагийн дайсан гэж байхгvй, гурван цагийн нєхєр гэж байхгvй.

Гэхдээ хvн болгонд 250 мянган доллар єгнє гэхээр vндэсний аугаа их эвлэрэл буй болж буйг анзаарсан биз дээ. Уг нь аугаа эвлэрлийг буй болгож болох шанс харагдаж байна, даанч дааж давшгvй єртєг орох бололтой. Vндэсний их салаавчийг мань Ерєнхийлєгч vзvvлэн удирдана. Тэрээр сvvлийн vед Засгийн газар, улс тєрийн намууд руу энэхvv хуруунуудын комбинац нугалбараа байн байн харуулах болов. Ард тvмний хамгийн их дургvй нь хvрч байгаа субьектvvд мєнєєс мєн тул тэрээр ард тvмнээ тєлєєлєн энэ ёслолыг хийж буй хэрэг. Харин энэхvv дургvй хvрэм байгууламжийн автор, уран барилгач нь єєрєє учраас vнэмшил муутай харагдаад байна. Баахан дарга доргыг нэр заан салаавч vзvvлнэ. Гэтэл єєрєє эцэг нь. Тєрийн албыг наймаалцан зардаг явдалд салаавч тавин эсэргvvцнэ. Гэтэл єєрєє анхны дэлгvvрийг нээн дуудлага худалдааны шавыг тавьсан. Нийгмийн баялаг тоногчид руу салаавч vзvvлнэ. Єєрєє зохион бvтээгч нь. Тєрийн бvтэц, vйл ажиллагаа руу салаавч тавина. Гэтэл єєрєє зохиогч нь. Авлигач нар руу салаавч vзvvлнэ. Гэтэл єєрєє хамгийн том авлигач. Ингэхээр Ерєнхийлєгч салаавчийг єєр рvvгээ харуулж нvvр рvvгээ тавиад байгаа хэрэг байх нь.

Баабар