Зарим тохиолдолд энэ үг байгаа онож байх шиг. Нам нь нам шиг, төр засаг нь төр засаг шиг, улс төр улс төрөөрөө байдаг тийм нийгмийг монголчууд бид хүсээд ч ирэхгүй байна. Амтай болгон улс төр ярьж, асуудал болгонд улс төрчид оролцсон байх юм.
Энд нэг баримт дэлгэе. Саяхан Дорнод аймгийн Бүсийн Оношилгоо Эмчилгээний төвийн дарга ажлаасаа гарах өргөдлөө өгчээ. Нэг их удахгүй БОЭТ-ийн шинэ дарга томилогдох юм гэнэ. Аймгийн БОЭТ-ийн өмнөх дарга Ц.Ганбат гэдэг хүн ардчилсан үзэл бодолтой ардчилалыг дэмждэг бүр ардчилсан намын хүн байж л дээ. Аа харин шинэ БОЭТ-ийн дарга нь МАН-ын хүн байх юм байна. Бүсийн хэмжээний эрүүл мэндийн үйлчилгээ үзүүлдэг энэ том байгууллагын даргын суудлыг авахын тулд нарийн арга боловсруулж, чамгүй хүч хөдөлмөр зарж байгаа бололтойдог шүү. Энэ нүсэр заваарсан, залхуурмаар асуудлыг та зав гаргаж уншаарай.
Асуудал яаж эхлэв?
Засгийн газрын харьяа Эрүүл мэндийн газраас 2011 оны арван хоёрдугаар сарын 20-нд Дорнод аймгийн БОЭТ-д удирдах зөвлөлд санал болгох хүмүүсийн нэрийн жагсаалтыг явуулана уу гэсэн бичиг иржээ. Үүний дагуу аймгийн БОЭТ-ийн тасгийн эрхлэгч нар хуралдаад эмнэлгийг төлөөлөх УЗ-ийн гишүүнээр мэс заслын тасгийн эрхлэгч С.Ганбат, хүүхдийн эрчимт эмчилгээний тасгийн эрхлэгч Д.Ганхүрэл, Дүрс оношилгооны тасгийн рентген компьютер томографийн их эмч Я.Энхзориг, сүрьеэ тасгийн ахлах сувилагч Ц.Уранчимэг нарыг, эрүүл мэндийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагыг төлөөлүүлж аймгийн эрүүл мэндийн газрын дарга Д.Должин, Аймгийн Засаг даргын орлогч Л.Хишигтогтох нарыг, үйлчлүүлэгчдийг төлөөлж аймгийн ҮЭ-ийн холбооны дарга Л.Цагаан , АҮЭХ-ны тэргүүлэгч хөдөлмөрийн улсын байцаагч П.Цэрмаа нарыг санал болгосон байна.
Энд ямарч нам номын асуудал яригдаагүй. БОЭТ-ийн удирдах зөвлөлд хэн хэсэг бүлэг хүмүүсээ төлөөлж суувал энэ айлын ажил урагшилж үр дүнтэй байх вэ гэдгийг бодолцож эдгээр хүмүүсийг сонгосон аж. Үүний хариу бичиг 2012 оны гуравдугаар сарын зургаанд иржээ. Ингэхдээ Дорнод аймгийн БОЭТ-ийн удирдах зөвлөлийн бүрэлдэхүүнд ЭМЯ-ны СХО-ын орлогч дарга Д.Отгонбаатар, ЭМЯ-ны Сүхбаатар дүүргийн мэргэжилтэн Х.Өлзий-Орших, Дорнод Аймгийн Засаг даргын орлогч Л.Хишигтогтох, БОЭТ-ийн мэс заслын клиникийн удирдагч их эмч С.Ганбат, Дүрс оношилгооны тасгийн рентген компьютер томографийн их эмч Я.Энхзориг, хүүхдийн эрчимт эмчилгээний тасгийн эрхлэгч Д.Ганхүрэл, “Итгэлт ивээлт ” ХХК-ын захирал М.Мөнхбаатар, Дорнод аймгийн МХГ-ын дарга М.Өлзийчимэг, “Дорнын гэгээ” ХХК-ийн захирал Ш.Баттөмөр нарыг баталчихаж. С.Ганбат, Я.Энхзориг, Д.Ганхүрэл гурав бол ойлгомжтой. БОЭТ-ийн эмч, ажилтнуудыг төлөөлж байна.
Харин тэр Д.Отгонбаатар, Х.Өлзий-Орших хоёр бол яаж манай БОЭТ-өөр үйлчлүүлдэг байхав тиймээс мэргэжлийн төр захиргааны байгууллагыг төлөөлж байгаа байлгүй. Гэтэл Л.Хишигтогтох, М.Өлзиймэг, М.Мөнхбаатар, Ш.Баттөр нарын нэр хаанаас хэн санал болгоод БОЭТ-ийн удирдах зөвлөлд орчихвоо. Хэн нь үйлчлүүлэгчдийг төлөөлж, хэн нь төр захиргааны байгууллагаа төлөөлөөд байгаа юм бүү мэд. Энэ үл ойлгогдох байдлаас цаадах санаа нь харагдаж эхэлсэн юм даа.
Ямар учиртай асуудал вэ?
Монгол улсын хэмжээнд эрүүл мэндийн яамны харьяа бүсийн оношилгоо эмчилгээний төв, төв эмнэлэг, тусгай мэргэжлийн төвийн дарга нарыг тухайн байгууллагын удирдах зөвлөл нь сонгон ЭМЯ-аар зөвшөөрүүлж томилдог. Энэ удирдах зөвлөл нь эрүүл мэндийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагын гурван хүн, тухайн байгууллагын эрүүл мэндийн ажилтнуудыг төлөөлсөн гурван хүн, үйлчлүүлэгчдийн төлөөлөл гурван хүн нийт есөн хүнтэй. Удирдах зөвлөл байгууллагын төсвийн болон хөрөнгө оруулалтын төлөвлөгөөг баталдаг. Байгууллагын төсвийн зарцуулалтанд хяналт тавьдаг. Байгууллагын хүний нөөцийн хөгжлийн төлөвлөгөөг баталдаг хэрэгжилтийг хянадаг. Байгууллагын болон эмнэлгийн дарга, захирлын үйл ажиллагааны тайланг хэлэлцэж, үнэлэлт дүгнэлт өгдөг. Байгууллагын санхүүгийн болон аудитын тайланг хэлэлцэж шийдвэр гаргадаг. Байгууллагын дарга захирлыг томилох чөлөөлөх саналаа эрүүл мэндийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагад хүргүүлж шийдвэрлүүлдэг гэх мэтчилэн тухайн эмнэлгийн хувь заяаг атгалцдаг хүмүүс. Энэ есөн хүн ухаантай, уужуу, улс төржихгүй байж гэмээнэ эмнэлгийн ажил өнгө төрхөө олж өөд өөдөө дэвжих учиртай. Харин эсрэгээрээ байх юм бол монгол орны зүүн хязгаарын эрүүл мэндийн үйлчилгээ өнгөрөнө. Хэн нэгний, хэсэг бүлэг хүмүүсийн бизнесийн талбар болох нь тэр.
Тэд хэн бэ?
Аймгийн Засаг даргын орлогч болохоосоо өмнө Л.Хишигтогтох аймгийн МАХН-ын дэд дарга одоогоор МАН-ын дэд дарга шүү дээ, УИХ-ын гишүүн Д.Одбаярын бие төлөөлөгч байсан. Тэрээр одоогийн байр сууриа орон нутгийн сонгуульд намаа олонхи болгож чадсан гавьяагаараа олж авсан гэж ярьдаг. Аймгийн ИТХ-д Цагаан-Овоо сумаас сонгогдсон тэрээр намынхаа гишүүдэд “Би Сүхбаатар аймгаас сонгогддог Улаан гишүүн шиг тойрогтоо дархлагдана” хэмээн тодордог гэнэ лээ. Үүнийг нь дуулсан Цагаан-Овоочууд өөрсдийг нь багтааж яваа төлөөлөгчдөө гомдсон нь мэдээж. Л.Хишигтогтох өөрийн гэсэн бизнес эрхэлдэггүй болохоор сонгогчид нь мөнгөтэй харьцдаггүй хүн шуналгүй байдаг гэж найдан аймгийн ИТХ-д сонгожээ. Харин нөхөр эрх мэлийнхээ хүрээнд хөөрхөн хувиа борлуулж довоо шарлуулчихдаг байна. Энэ аймгийн бүтээн байгуулалттай холбоотой бүх л тендрийг аймгийн Засаг даргын орлогч хийлгэдэг юм. Л.Хишигтогтох өөрт нь хувь хүртээсэн компаниудад тухайн зарлагдсан тенрийг өгдөг аж. Тиймдээ ч олон нийтийн дунд ХУВЬ ХИШГЭЭ нэртэй болоод амьжжээ.
Төрийн албан хаагчдыг намын харьяалалгүй болгоход МАХН-ын гишүүн төрийн албан хаагчид Зүүний хүчний холбоог байгуулсан. М.Өлзийчимэг бол зүүний хүчний холбооны нэр хүндтэй гишүүдийн нэг. Түүний ажил амьдрал МАН-тай нь салшгүй холбогдсон нэгэн. Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газар мэргэжилтэн байсан тэрээр нялх хүүхдээ орхиод Дорнод аймгийн МХГ-ын дарга болсон нь алс хэтийн том зорилго байсан байж л таараа. Түүнийг даргаар нь томилогдсоноос хойш аймгийн МХГ МАН-ынхны захиалгаар хяналт шинжилгээ хийдэг болсон тухай хүмүүс ярьцгаадаг юм. Энэ өвөл М.Өлзийчимэг хүүхэдтэйгээ БОЭТ-ийн хүүхдийн тасагт хэвтэж эмчлүүлж л дээ. Ингэхдээ эмч, сувилагч нарыг ажил төрлөөрөө дарамтлан удирдагч хүнд баймааргүй хачин жигтэй авирлаж байсан байна.
Итгэлт ивээлт эмнэлгийн эмч М.Мөнхбаатарыг хүмүүс “Мэргэн жараахай” хэмээн хочилдог аж. Тэрээр өөрийгөө бүхнийг мэддэг хэмээн онгирдог агаад түүний эмнэлэгт үзүүлэхээр ирсэн хүмүүсийг эм тариагаар бөмбөгдөж өгдөг тухай үйлчлүүлэгчид нь ярьдаг. М.Мөнхбаатар нэг бүсгүйг таван сартай жирэмсэн хэмээн оношилжээ. Гэтэл өнөөх нь БОЭТ-д үзүүлтэл жирэмслээгүй байсан аж. Эмэгтэй эргэж очоод Мөнхбаатар эмчид хэлтэл “Чи 00-д суухдаа гаргачихсан юм байгаа биз” хэмээн хээв нэг хэлсэн байгаа юм даа. Ямартай ч түүний бичсэн онош болон эмчилгээг БОЭТ-ийн эмч нар нэг нүдээрээ ч тоож хардаггүй юм билээ.
Ш.Баттөмөр бол “Адуун чулуун” уурхайн Шатар даргын хүү. “Дорнын гэгээ” ХХК-ийн захирал. Уурхайн орон сууцнуудыг энэ хүн мэддэг. Өөрөөр түүнд олны анхаарал татаж хийж гавьсан зүйл үгүй гэхэд болно. Магадгүй залуу хүн мэдлэг оюунаа гаргаж ид шидээ үзүүлэх цаг болоогүй ч байж мэдэх юм.
Зорилго нь ?
МАН-ын эцсийн зорилго бол БОЭТ-ийн удирдах зөвлөлд олонхи болох. Олонх болсон тохиолдолд хуучин эмнэлгийн даргыг ажлаас нь чөлөөлж өөрийн хүнээ томилох боломж бүрдэнэ. Хамгийн эмгэнэлтэй нь БОЭТ-ийн даргаар “Итгэлт ивээлт” эмнэлгийн эмч М.Мөнхбаатрыг томилох тухай яригдаж байна. МАН-д зүүн бүсийн эрүүл мэндийн үзлэг үйлчилгээ ямар байх нь чухал биш. Энэ байгууллагыг намын харьяалалд авч ашиг сонирхлоо нэгтгэх нь чухал. Тэд удирдах зөвлөлд олонхи болж суучихаад, байгууллагын даргаар өөрийн хүнээ томилон нийлж идэж ууж, хүссэнээрээ зарцуулж зарлагадаж, эмнэлэгт өөрсдийн бизнесээ өргөжүүлэхийг зорилго болгож байна. Эмнэлэг бол том сав. Байнгын 300 гаруй ортой. Өдөрт хэдэн мянгаараа хүмүүс үзлэг оношилгоонд ордог . Янз бүрийн төсөл хэрэгжих, эм тариа, хоол хүнс, хувцас хэрэглэл нийлүүлэхээс эхлээд бизнес энд өрнөнө. Үгүй ядаж ирэх сонгуульд энд ажилладаг 400 гаруй хүний санал. МАН-д БОЭТ маш том олз л гэсэн үг.
Эмнэлэг хэзээч улс төр, бизнес хийх талбар байх ёсгүй. МАН-ын нэг хүн БОЭТ-ийн дарга болж гэмээнэ эмнэлгийн удирдлага, эмч ажилтнууд нь хоорондоо ойлголцохгүй зүүн бүсийн эмнэлгийн үйлчилгээ булингартана. БОЭТ-ийн ажилтнууд үүнд санаа зовж, бүх ажилчдын хурлаа хийн удирдах зөвлөлийг хүлээн зөвшөөрөхгүй гэдгээ мэдэгдсэн. ЭМ-ийн яаманд ч холбогдох бичиг баримт санал хүсэлтээ хүргүүлсэн байна. Засаг л барихгүй бол боломж хязгаарлагдмал байдаг гэгчээр тэдний хүсэлтийг хүлээн авах байсан бол анхнаасаа асуудал үүсгэхгүй байсан байх аа даа.
Д.Ургахнаран
NUTAG
.jpeg "Томруулж харах")
.jpg "Томруулж харах")
.jpg "Томруулж харах")
.jpg "Томруулж харах")
