Түүний хоёр хүү аавынхаа мэргэжлийг өвлөн авч, кино урлагт өөрсдийн мөрөө үлдээж явна. Том хүү Ц.Төмөрбаатар нь өдгөө төрийн соёрхолт жүжигчин хэмээн дуудуулж, ард түмэндээ хүндлэгдэж яваа. Харин бага хүү МУСТА, жүжигчин Ц.Төмөрхуяг нь урлагаас хөндийрч, хэсэг хугацаанд нам гүм амьдарсан. Гэвч тэрбээр дөрвөн жилийн өмнө “Цагааны Цэгмид” студиэ байгуулан урлагтаа эргэн ирсэн билээ. Түүний студи дээр очиход “Аавын минь тухай ярьсан хүн бүр надад халуун дотно санагддаг юм” гэсээр угтлаа. “Аав” гэдэг үгийг хэлэх бүртээ хоолой нь зангирч, цийлэгнээд ирсэн нулимсаа нууж арчих түүнээс залуугийнх нь омголон, томоогүй зан төрхийг хайгаад олсонгүй. Тавь дөнгөж гарч яваа ч амьдрал түүнд ухаан, намба хоёрыг эрт хайрласан бололтой. -Та нэлээд хэдэн жил завсарласны эцэст дэлгэцийн бүтээлүүдээр урлагтаа эргэн ирлээ. “Амьдрах тасалбар”, “Долоон бурхан харвадаггүй”, “Хайртай бол хартай” гэх мэт нэлээд хэдэн кинонд тоглоод амжжээ? -Би уг нь “Үхэж үл болно-Чингис хаан” киног дуусгаад дахиж кинонд явахаа больё гэж бодсон юм. Гэтэл нэг л юм дутагдаад болдоггүй. Тэгэхээр нь гэргийнхээ ажилд тусалъя гэж бодоод барилгын салбар руу хэсэг хугацаанд хэлбийлээ. Гэтэл “Би хэний хүүхэд билээ” гэдэг бодол толгойноос салдаггүй. Эхнэр маань үүнийг анзаарсан юм болов уу, энэ студийг байгуулж өгсөн юм. Энэ бол миний олон жилийн турш бодсон мөрөөдөл байсан. Зарим хүн студийн маань нэрийг сонсоод “Энэ нэр чамд хүнддэх юм биш үү” гэж байсан. “Гэхдээ би тэр хүний үр удам нь учраас энэ нэр надад хүнддэхгүй байх аа” гэж бодсон. Овойж товойсон зүйл хийдэггүй юм гэхэд аавдаа, ахмадууддаа буян болох юм болов уу гээд чадлынхаа хэрээр зүтгэж л явна. Мөн театраа орхиод, нэлээд хэдэн жил болсны эцэст кино урлаг руу урвалаа гэж шүүмжлэх хүн цөөнгүй байгаа. Гэхдээ би өмнө нь кинонд огт тоглодоггүй байгаагүй шүү дээ. Мөн тайзан дээр тоглосон хэдэн жилийн хугацаанд мэдээгүй, олоогүй зүйлсээ эндээс олж авдаг. -Таныг есөн сартай байхад аав тань хорвоогийн мөнх бусыг үзүүлсэн. Бага насны тань амьдралд дутуу гачуугийн зовлон хэр их байв? -Эцэг гэдэг том хүнээр жаахан дутмаг өссөн. Гэхдээ манай ээж мундаг хүн болохоор бид ядуу тарчиг өсөөгүй. Тухайн нийгэм маань Цагааны Цэгмидийнх гэдэг айл гайхалтай гоё байх ёстой гэдэг шаардлага тавьдаг байлаа. Тиймээс ээж минь амьдралаа баян тансаг биш ч бусдаас дутахааргүй авч явахын төлөө бүхнээ зориулсан. Тэр агуу эмэгтэйн хүчээр бид өдгөө сайн сайхан амьдарч явна. Эцэггүй үлдсэн биднийг өсгөхөд нь манай ахмад үеийнхэн их тусалсан. -Аавынхаа талаарх төсөөллийг анх хэрхэн, яаж авсан бэ? -Би мэдээ орсон цагаасаа л аавыгаа мэдэрч эхэлсэн. Аавын минь тухай ахмадууд их ярина. Даанч тэр үед ахмад хүмүүсийн яриаг чагнаад зогсоод байж болдоггүй байлаа шүү дээ. Гэхдээ нууцаар чагнана. Манайд зургаан талтай нэг ширээ байсан юм. Ах, эгч нарынхаа хамт тэр ширээний дор орж суугаад, тэдний яриаг сонсоод уйлдаг байлаа. Мөн зурагтгүй айлын хүмүүс манайд сандлаа барьж орж ирээд кино үзнэ. Аавынхаа тоглосон киног үзнэ бас уйлна. Би аавынхаа буянаар урлагийнхан болоод урлагт хайртай ард түмний гар дээр дандаа эрхэлж өссөн ч энэ нь сургуульд орсны дараа надад өөрийн гэсэн зорилготой болоход тусалсан юм. Урлагийн сургуульд ормогцоо аавыгаа судалж эхэлсэн. Харин залуу байхдаа ааваараа дандаа онгирдог байлаа. Түүнээс биш тэр хүний нэрийг авч явах үр удам нь гэдгээ ухаардаггүй байж. Би одоо л аавыгаа таньж эхэлж байна. -Таны аавын нэр хүнд, хийсэн бүтээсэн зүйл урлагт хөл тавихад тань ихээхэн нөлөөлсөн зүйлсийн нэг байх? -Тэр үед урлагийнхан ер нь олон хүүхэдтэй байдаг байлаа. Бид театрын подвалиар гүйлдэж, хулгайгаар жүжиг үздэгсэн. Тиймээс ч бидний үе тэнгийнхэн бүгд урлаг руу орцгоосон. Гэхдээ тэр үед дээд сургуульд орох хүсэл уран бүтээлч болно гэдгээс илүү байлаа. Би сурлагадаа тааруухан, улаан шугамны гадна талд байсан үе. Урлагийн сургууль конкурсээс өмнө шалгалт авдаг байлаа. Тиймээс улаан шугамны гадна талд бичигдчихээс минь айгаад Ц.Төмөрбаатар ах намайг дагуулж яваад шалгалт өгүүлсэн юм. Ерөнхий шалгалтаас өмнө орчихсон болохоор улаан шугам надад хамаагүй болчихсон. Аливаа мэргэжлийг сонгож байгаа бол түүндээ дурлах ёстой. Тэгж байж л амжилтад хүрнэ шүү дээ. Тэр үед ажиллахын төлөө амьдарч байснаас биш амьдрахын төлөө ажил хийж байгаагүй. Ажил бол сайн зүйл, ажиллаж байж л би сайн сайханд хүрнэ гэдэг ёс суртахуун ноёрхож байлаа. Харин намайг яг урлагийн хүн болгосон хүн бол Г.Доржсамбуу багш. Талийгаач багш маань хоёрдугаар ангиас надад хичээл орсон. Ёс зүй, нийгэмд яаж биеэ авч явах, уран бүтээлч хүн ямар байх ёстой зэрэг бүх сэтгэл зүйн юмыг зааж өгсөн. Тэр үеэс би жүжигчин гэдэг чинь ийм айхтар мэргэжил юм байна. Үүнд дурламаар юм байна. Би нийгмийн том сэхээтэн болохоор бэлтгэгдэж байгаа юм байна гэдгээ ойлгож эхэлсэн дээ. -Ахмадуудын хэлсэн алт шиг үгсийг чихнийхээ хажуугаар өнгөрөөх үе залуу насанд олон байдаг. Таны хувьд? -Би муу сурдаг байсан ч ахмадуудынхаа үгийг сонсдог байсан юм билээ. Байгалиасаа бэлтгэгдчихсэн тэр хүмүүсийг сонсохгүй байхын аргагүй. Хэдэн дүрд тоглосныхоо дараа би өөрөө тэднийг шалгаадаг, залхаадаг болсон. Эргээд бодоход тэгж л жүжигчин болдог юм байна. З.Жарантав ах “Цуг яваа намайг хараад байгаа юм шиг санагддаг байсан болохоор би Цагаан багштай хамт явах дуртай байсан” гэж ярьдаг байлаа. Би ч бас Г.Доржсамбуу багшийнхаа дэргэд явж, бусдад харагдах дуртай байсан. -“Чи бол Цагааны Цэгмидийн хүү шүү” гэдэг үг танд юу бодогдуулдаг байсан бэ? -Хүмүүс намайг Ц.Төмөрхуяг гэж мэддэггүй шүү дээ. “Чи чинь хэн бэ. Өө, Цагааны Цэгмидийн хүү. Ц.Төмөрбаатарын дүү байна шүү дээ” л гэнэ. Намайг хараад шууд “Жүжигчин Ц.Төмөрхуяг байна” гэдэг хүн Монголд байхгүй. Би нэг талаар үүгээр их бахархдаг. Нөгөө талаар, “Яагаад миний нэрээр дуудаж болдоггүй юм бол” гэж боддог байлаа. Учир нь, би өөртөө бол их зүйл бүтээчихсэн юм шиг санагдаж байгаа шүү дээ. Тоглосон дүрээрээ хааяа ч гэсэн дуудуулмаар санагдана. Даанч тэгдэггүй. Сүүлдээ бүр дөжрөөд “Энэ бол бурхнаас, тэнгэрээс миний аав хэлээд өгчихсөн хувь заяа юм байна” гэж боддог болсон. Харин одоо бол тэгж дуудуулах нь Ц.Төмөрхуяг гэж хэлүүлэхээс гоё санагддаг. Хүн бүр, мөч бүхэнд надад “Хэний хүүхэд вэ” гэдгийг минь сануулна. Театрын коридорт жаахан чангахан ярихад л “Чи хэний хүүхэд билээ. Ингэж орилж болохгүй” гэнэ шүү дээ. Гундуу явахад найзалж байгаа нөхөд маань хүртэл “Чи ингэж явмааргүй байна. Чамтай хамт архи уумааргүй байна. Хол яв” гэдэг байлаа. Найз нөхөд тэгж хэлэх нь айхтар хүнд тусна. “Агуу эцгийн нэр надад ямар хамаа байна. Миний ямар явах нь бусдад ямар хамаатай юм бэ” гэж бодох үе надад байсан. -Дарамттай санагддаг байв уу? -“Чи тоглож чадахгүй байна. Чи Цагааны Цэгмидийн хүүхэд биш” гэж багшийгаа хэлэхэд уйлдаг л байлаа. Гэвч тэр үгс аав шигээ сайн жүжигчин болох хүслийг минь оргилуулж, намайг эрчилдэг байж. Бид ямар ч хүн хүмүүжихээс өөр аргагүй орчинд ажиллаж байлаа шүү дээ. Төгсөөд л жүжигчин болдоггүй. Зөндөө тарчилна. Тэгж тэгж нэг дүр авна. Тал талаас янз бүрийн хүн харж байдаг. Дүрдээ тоглочихоод гараад иртэл нэг нь барьж аваад сургаал айлдана, зөвлөгөө өгнө. Арай гэж салаад, хоёр алхаад л дараагийнхад нь баригдана шүү дээ. Өрөөндөө ортол өчнөөн юм болно. Өрөөндөө ормогцоо хурдан гараад явчихъя гэтэл хэн нэг нь “Чи явах гэж байна уу. Цуг явна шүү” гэнэ. Тэгээд л дуусаа. Энэ бол залуу хүнд нэг ёсондоо маш их дарамт, тарчлал шүү дээ. Энэ бүхнээс залхахдаа театраа хаяад явчих үе зөндөө байсан. Бидэнд эдийн засгийн хувьд бол ямар ч шахалт хавчилт байгаагүй. Харин тэд биднийг өөрийн гэсэн юмтай болгохын тулд тийм зарчмаар хүмүүжүүлдэг байсан юм. Тэдний хэлж байгаа үг нь даацтай, зөвлөгөөнийх нь хундаам бат байдаг. Миний үеийн жүжигчид тэдний заавраар хүмүүжсэн. Тэд тэгж хүмүүжүүлээгүй бол биднийг өнөөдөр Монголын ард түмэн таних ч үгүй байсан. Би багш нарынхаа ачаар уран бүтээлийн дээжтэй болсон. Гэхдээ одоо ингээд “Би аавынхаа хэмжээнд хүрч чадаж уу” гээд эргээд бодоход би юу ч хийж чадаагүй л байна. -Залуу насны аагаар театраа орхих үед таныг хэн буцааж авч ирдэг байв? -Миний багш. Би багшийгаа театрын дарга байхад “Оёдолчин болно” гэж худлаа хэлээд театраас гарсан. Тэгэхэд багш маань “Чи чадахгүй. Чамд тийм сэтгэл байхгүй. Чи буцаад ирнэ” гэж хэлсэн юм. Би гуравхан сарын дараа театртаа эргэж ирсэн. Тэр цагаас хойш өнөөдрийг хүртэл урлагтайгаа зууралдсаар л явна. Хаяж чаддаггүй юм билээ. Өнөө цагт нийгмийн бүх асуудал улстөрөөс шалтгаалдаг болчихож. Ингээд бодохоор улстөрийг, нийгмийг харааж байна. Хуучны сайхан цагаа санагалзаж байна. Энэ нь уран бүтээлч болж байгаагийн маань шинж юм болов уу. Театрт орж, гарч, цалгиж, архи ууж үзлээ. Гундуу явсан үеэ эргээд бодохоор жаахан эмзэглэдэг. Гэвч энэ бол миний амьдралын түүх. Хэнээс нууж, ичих билээ. -Залуу насны тань тухай сонсохоор “Эцэггүй хүүхдийн толгой том” гэдэг үг санаанд бууж байх чинь? -Хүнээсээ л шалтгаална. Би бардамнадаг, онгирдог. Гэхдээ театрын маань агуу жүжигчид аавын минь оронд аав болж, би тэдэнд л баригдаж өссөн. -Ааваараа бахархах сэтгэл тань хэрхэн илэрдэг вэ? -Байнга илэрнэ. Театр дотор ахмадуудын зураг өлгөөтэй байдаг байлаа. Би аавынхаа зурганд мөргөөд тайз руу гардаг байсан. Би бурхан шашин шүтдэггүй. Аавыгаа л шүтдэг. Жүжгийн бэлтгэл болж өгөхгүй, дүрдээ орж чадахгүй бол аавынхаа шарил дээр очоод, чулуун дээр нь жүжгийнхээ зохиолыг дэлгэж тавиад мөргөнө. Хуудсууд нь салхинд эргэхээр “Аав минь уншиж байна. Одоо би сайн тоглоно. Харж л байгаарай” гэж өөртөө шивнэнэ. Сэтгэл зүрхний зүйл байсан юм болов уу. Үнэхээр ч сайн болоод байх шиг санагддаг байж билээ. -Тэгвал аав гэдэг хүнээр дутаж байгаагаа ямар үед хамгийн их мэдэрдэг вэ? -Амьдрал толгой дээрээс байнга лантуудна. Тэрэнд оногдоод ойччихгүй, бултаад байвал л болчих гээд байгаа юм. Гэтэл заримдаа айхтар оногдоно шүү дээ. Тэр үед л “Аав минь байсан бол...” гэж өөрийн эрхгүй бодогдоно доо. -Амьдралын ямар цохилтод хамгийн хүчтэй оногдсон бол? -Зах зээл эхэлмэгц наймаанд яваад хэзээ ч үүнийг хийж чадахгүй гэдгээ мэдэрсэн. “Чи буруу замаар яваад байна” гээд амьдрал намайг айхтар хүчтэй лантуудсан шүү. Ц.Баттуяа Эх сурвалж: "Өглөөний сонин"

Цагааны Цэгмид хэмээх агуу жүжигчинг мэдэхгүй хүн Монголд үгүй биз. Түүний хоёр ...

“Чи Цагааны Цэгмидийн хүүхэд биш” гэж багшийгаа хэлэхэд уйлдаг байлаа
Tweet
Bolod.mn

Сэтгэгдэл (3)

Уншигчдын оруулсан сэтгэгдлийн талаар манай сайт хариуцлага хvлээхгvй болохыг анхаарна уу.
Үгийн санд шүүлтүүр хийсэн болно

Зочин
уг ни ч жаахан дарсан бол ахаасаа ч илуу бх бсан санагддаг

2012-06-12 | 17:08:55 | 182.160.62.183 |

Зочин
сайхан хуний ур сад шуу дээ.. анд мини чи монгол сайхан хуний ур учир нэрээ бодож овог дэдэс эхийнхээ ачийг хариулж бна гээд хичээж дэндүү сайхан амидраарай...амжилт хусиэ..бас гэр булд чини аз жаргалийг чадлийнхаа хэрээр эрөөэ ...

2012-06-12 | 15:43:38 | 122.201.18.145 |

Зочин
Хөөрхий дөө, сайн хүний үр, сүүтэй малын төл сайн л явах ёстой доо. Би хааяа Сүххуягтай тааралддаг юм, бидний залуу насны бахархал болсон хүн ийм болчих гэж бодогдог юм.

2012-06-12 | 15:19:02 | 202.179.13.249 |

Мэдээ
Гадаад мэдээ
Видео