холбооны тэмцэлүүд, 2010 онд тэмцэл өрнүүлж байсан Амлалт нэхэх ард түмний холбоо. Нэг хэсэг сар бүр шахуу Сүхийн талбайд уриа хашхиран, уухай хадааж асан энэ үзэгдлийг гудамжны тэмцэл гэж нэрлэсэн. Тухайн үедээ л иргэдийн анхаарлыг татаж, дэмжлэг хүлээж байсан “тэмцэл”-ийн бараа сураг байтугай үнэр нь ч одоо алга. Эх орон, ард түмнийхээ төлөө хэмээн цээжээ дэлдэж, Улсын их хурлыг үзэн яддаг байлаа, тэд. Энэ бүхэн өнгөрсөнд үлдээд удаж байна.

2004 онд Төрийн ордон руу улаан лооль, өндөг шидэж, энгэртээ шар, ногоон өнгийн тууз зангидсан хүмүүс иргэдийн анхаарлыг ихэд татсан. Тухайн үед санал асуулга явуулахад 76 гаруй хувийн дэмжлэг авч байсан энэ тэмцэл итгэл найдвар төрүүлж байсан билээ. Өнөөдөр энэ хөдөлгөөний толгойлогч байсан Ж.Батзандан, О.Магнай нар алга. Одоогоос дөрвөн жилийн тэртээ “Ардчилсан нам 18 настай болж байна. Энэ нас чинь эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх ёстой хэмээн бодож байна” гэж нэгэн өдөр тутмын сонинд ярилцлага өгч байжээ.

2008 онд “Иргэний хөдөлгөөний нам”-ыг байгуулж сонгуульд өрсөлдсөн ч ялалт байгуулж чадсангүй. Долдугаар сарын 1-ний гэх хэрэгт сэжиглэн Ж.Батзандан, О.Магнай нарыг саатуулж, мөрдөн байцаасан ч удалгүй суллав. Суллагдсан даруйдаа нэг нь Ардчилсан намд, нөгөө нь Иргэний зориг /хуучин нэршилээр/ намд элсээд, дараа нь Ардчилсан намд орсон билээ. Ийнхүү тэд хамгийн их үзэн яддаг намдаа элсч, нэг нь аль хэдийнэ гишүүний сэнтийд заларчээ.

Тэдэнтэй хамт дуу нэгтгэн тэмцэж байсан хүн бол С.Ганбаатар. “Гал гарсан” тэмцлийн дараа тэрээр Монголын үйлдвэрчний эвлэлийн холбоо гэх томоохон байгууллагыг толгойлох болсон билээ. Дээр дурьдсан хоёроосоо арай “цэвэр” шийдвэр гаргаж намд элсэлгүй хөдөлмөрчдийн байгууллагыг сонгосон гэхэд болно. Дараахан нь талбайд өлсгөлөн зарлаж, Засгийн газар, ажил олгогч тал, үйлдвэрчний эвлэлийг гурван талт хэлэлцээрт уриалж, цалин, тэтгэврийн төлөө тэмцэж байлаа. Энэ бүгдийг сонгуулийн шоу гэж тухайн үед нийгэм харж байсан ч тэрээр “Хүмүүс намайг олон жил ч ингэж ярьж байна даа. Олон мянган хөдөлмөрчид МҮЭХ-ны удирдлагуудын итгэлийг авч сонгогдчихоод сонгуульд өрсөлдөх эрх надад байхгүй” гэж “АЭ”-д ярилцлага өгч байсан удаатай. Үүнийгээ 2010 оноос эрс үгүйсгэж, 2011 оныг дуусах хүртэл баталж байлаа. Гэвч тэр сонгууль өрсөлдөх магадлалтай гэдгээ 2012 он гарснаас хойш хэлж, ярьж эхлэв. “Өрсөлдөхгүй гэх баталгаа байхгүй. Гэхдээ үйлдвэрчнээсээ гарна гэсэн үг биш. 2008 онд намайг орно гэж байсан. Би орохгүй гэсэн. Тэгээд ч ороогүй. 2012 онд би сонгуульд орно гэж хэлээгүй, орохгүй ч гэж хэлээгүй” гэж өнгөрсөн арванхоёрдугаар сарын “АЭ”-ийн нэгэн дугаарт ярьж байжээ. Одоо тэр аль хэдийнэ УИХ-ын гишүүн болжээ. Арай өөрөөр хэлбэл, өмнөх ажлын байрнаасаа гуравхан алхамын цаана гэж ойлгож болно.

2010 онд Амлалт нэхэх ард түмний холбоо байгуулагдаж өмнөх сонгуулийн амлалтыг нэхэн өвлийн сүүл сард төв талбайд жагсаал зохион байгуулж, бас ч болоогүй ард түмний төлөө хэмээн уухай хадааж байв. Толгойлж байсан хүн нь Д.Батцогт, дэд тэргүүн нь Г.Уянга. 2010 оны дөрөвдүгээр сарын 2-ны өдөр “Өнөөгийн тогтолцоог өөрчлөхөөр тэмцэл хийж байна. Түүнээс биш УИХ дахь 76 гишүүнийг өөрчлөөд 76 сайн хүн авчирч тавиад болдог байсан бол бид дараагийн сонгууль буюу ээлжит бус сонгууль явуулахыг шаардах байсан. Систем нь өөрөө болохгүй байгаа болохоор УИХ-ыг тар, тогтолцоо, бүтцийг нь өөрчилье гээд байгаа юм. Тиймээс хувьсгалт тэмцэл хийхээс өөр аргагүй” гэж factnews.mn-д ярьжээ. Холбооны тэргүүн Д.Батцогт үүнээс хүчтэй мэдэгдэл хийж ард түмний анхаарлыг татаж байсан удаатай. АНАТХ, Тусгаар тогтнол эвсэл, Миний Монголын газар шороо хөдөлгөөнийнхөн “Улс үндэстнээ аварцгаая хувьсгалт тэмцлийг хамтарч зохион байгуулна. Бид хувьсгалт тэмцэлд тэгш эрхтэйгээр оролцоно. Эвсэлд нэгдсэн хөдөлгөөнүүдийн хэн нэгний хийсэн хамтын шийдвэргүй аливаа үйлдлийг тангаргаасаа няцаж урвасанд тооцно” гэж “Зууны мэдээ” сонины 2012 оны дөрөвдүгээр сарын 1-ний дугаарт ярив. Тэдний ярьж байсан зүйлс зөвхөн сонины хуудаснаа үлдэж. Одоо нэгэнт УИХ-ын гишүүд болцгоосон.

Дээр дурьдсан хүмүүстэй ижилхэн хувь заяатай, гудамжинд тэмцэгчдийн нэг нь З.Баянсэлэнгэ. Гэхдээ тэр нэг л зүйлээрээ ялгаатай. Түүний зохицуулдаг хөдөлгөөнийг “Монгол Улсын гурав дахь ерөнхийлөгч Н.Энхбаярыг ард түмний батлан даалтад гаргая” гэдэг байж. Түүний хөдөлгөөн ард түмний нэрийн өмнөөс Н.Энхбаярыг батлан даалтад гаргахын төлөө чиглэж байсныг дурьдахад илүүдэхгүй. “ҮГҮЙ ЭЭ!!! Та нарын 2008 оны сонгуулийн луйвар булхай, эрдэнэт таван хүний амь нас, ард түмний баялгийг хэдхэн хүн хувааж завшсан гэмт үйлдлийн хариуцлагыг монголын ард түмэн илчлэн хүлээлгэх болно гэдэгт би итгэж байна” гэж ард түмэнд хандсан мэдэгдэлдээ дурьджээ. Тэрээр энэ мэдэгдэлдээ ард түмнээ орхигдуулахаа мартсангүй. Ингэж ард түмэн, Н.Энхбаяр хоёрын хэнийг нь дэмжиж байгаа нь мэдэгдэхгүй байсаар гишүүний суудалд суужээ.

Энэ мэтчилэн нэгэн цагт гудамжид тэмцэж асан хүмүүс олон. Ахмадын чөлөөт холбооны тэргүүн Г.Баасан, Шударга иргэдийн фронтын тэргүүн Г.Арслан, Иргэдийн шударга шүүх төрийн бус байгууллагын тэргүүн Х.Бат-Ялалт гээд явж өгнө. Дээр дурьдсан хүмүүс одоо чухам ард иргэдийнхээ тухай боддог эсэхийг мэдэхгүй. Хүйтэнд даарч, халуунд халж, улаан лооль, өндөг гээд гарт дайралдсан бүхнээ шидэж, түмпэн, сав, шанага гээд гарт дайралдсан бүхнээ балбаж байсан тэдний тэмцэл УИХ-ын гишүүний төлөө байсан уу гэдгийг одоо хэн ч мэдэхгүй. Мэдэж болох нэг л зүйл бий. Энэ нь С.Ганбаатар, Г.Уянга, Ж.Батзандан, З.Баянсэлэнгэ, Д.Батцогт нар УИХ-ын гишүүн болж, Г.Баасан, Х.Бат-Ялалт нар сонгуульд өрсөлдсөн гэх л хэн бүхэнд ил “статистик”.

Эцэст нь тэдэнд баяр хүргэе, дараа, дараагийн хөдөлгөөнүүдэд “зөв арга” зааж өгсөнд.