Анхан шатны шүүхүүд 2012 оны эхний хагас жилд 6281 хүнд холбогдох 4092 эрүүгийн хэрэг хүлээн авч, 610 хүнд холбогдох 307 эрүүгийн хэргийг нэмэлт хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалт хийлгэхээр буцааж, 7 хүнд холбогдох 4 хэргийг харъяаллын дагуу шилжүүлж, шүүгдэгч, хохирогч эвлэрснээр 277 хүнд, цагаатгах тогтоолоор 120 хүнд холбогдох хэргийг хэрэгсэхгүй болгож, 4461 хүнд холбогдох 3298 хэргийг таслан шийдвэрлэжээ. Өнгөрсөн оны мөн үеэс шийдвэрлэсэн эрүүгийн хэрэг 9,7 хувиар, ял шийтгүүлэгчид 7,8 хувиар өсчээ.

Таслан шийдвэрлэсэн эрүүгийн хэрэг Хэнтий, Увс, Баянхонгор, Говьсүмбэр, Булган, Дархан-Уул, Сүхбаатар, Ховд аймагт 15,2-54,2 хувиар буурч, Баян-Өлгий, Сэлэнгэ, Хөвсгөл, Нийслэл, Орхон, Дундговь, Өмнөговь, Дорноговь, Өвөрхангай, Архангай, Төв, Говь-Алтай, Завхан аймагт 6,4 – 73,9 хувиар нэмэгджээ. Харин Дорнод аймагт өмнөх оны мөн үетэй адил байна.

Ял шийтгүүлэгчид Хэнтий, Баянхонгор, Баян-Өлгий, Орхон, Увс, Булган, Дархан-Уул, Ховд, Говьсүмбэр аймагт 1,4 – 48,3 хувиар буурч, Хөвсгөл, Сэлэнгэ, Нийслэл, Сүхбаатар, Архангай, Говь-Алтай, Дорноговь, Өмнөговь, Өвөрхангай, Төв, Дундговь, Завхан аймагт 2,6 – 83,3 хувиар өссөн байна. Мөн Дорнод аймагт өмнөх оны мөн үетэй адил байна.

Анхаарал татаж байгаа эрүүгийн хэргийг авч үзвэл хүнийг санаатай алах 152 гэмт хэрэгт 155, бусдын бие махбодид хүнд гэмтэл санаатай учруулах153 гэмт хэрэгт 155, бусдын эд хөрөнгийг хулгайлах 644 гэмт хэрэгт 1073, танхайрах 460 гэмт хэрэгт 651, бусдын эд хөрөнгийг дээрэмдэх 122 гэмт хэрэгт 266, тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөний аюулгүй байдал, ашиглалтын журмын эсрэг 479 гэмт хэрэгт 476, албан тушаалын 11 гэмт хэрэгт 22, эд зүйлийг хууль бусаар хил нэвтрүүлэх 26 гэмт хэрэгт 53 хүн тус тус ял шийтгүүлжээ.

Эдгээр төрлийн гэмт хэрэг таслан шийдвэрлэсэн нийт хэргийн 62,1 хувь, ял шийтгүүлэгчдийн 63,9 хувийг эзэлж байгаа бол бусдын эд хөрөнгийг хулгайлах, танхайрах, тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөний аюулгүй байдал, ашиглалтын журмын эсрэг гэмт хэргийн нийлбэр нь нийт хэргийн 48,0, ял шийтгүүлэгчдийн 49,3 хувийг эзэлж байна.

Өнгөрсөн оныхоос танхайрах гэмт хэрэг 1,5, бусдын эд хөрөнгийг хулгайлах гэмт хэрэг 4,6 хувиар буурсан бол, бусдын бие махбодид хүнд гэмтэл санаатай учруулах гэмт хэрэг 3,4, бусдын эд хөрөнгийг дээрэмдэх гэмт хэрэг 16,2, хүнийг санаатай алах гэмт хэрэг 18.8, албан тушаалын гэмт хэрэг 22,2, эд зүйлийг хууль бусаар хил нэвтрүүлэх гэмт хэрэг 52,9, тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөний аюулгүй байдал, ашиглалтын журмын эсрэг гэмт хэрэг 70,5 хувиар тус тус өсчээ.

Ял шийтгүүлэгчдийн байдлыг авч үзвэл насанд хүрээгүй этгээд 288, эмэгтэйчүүд 393 байна. Шүүхээс ял шийтгүүлсэн насанд хүрээгүй этгээдийн 217-д нь хуульд заасан үндэслэлээр ялыг хойшлуулж, 58-д нь хүмүүжлийн чанартай албадлагын арга хэмжээ авчээ.

Мөн ял шийтгүүлэгчдийн 15 нь гадаадын харьяат байгаа бол урьд ял шийтгүүлсэн 298, гэмт хэрэг бүлэглэж үйлдсэн 760, согтуугаар гэмт хэрэг үйлдсэн 926, ажил сургуульгүй хүмүүс 2955 байна.

Гэмт хэргийн улмаас нийтдээ 10 тэрбум 202 сая төгрөгийн эд хөрөнгийн хохирол учирч, 354 хүний амь хохирч, 1502 хүний биед хүнд, хүндэвтэр, хөнгөн гэмтэл учирчээ.

Шүүхээс ял шийтгүүлэгчдийн 78,0 хувьд хорих, 5,7 хувьд албадан ажил хийлгэх, 11,6 хувьд баривчлах, 1.3 хувь буюу насанд хүрээгүй 58 этгээдэд хүмүүжлийн чанартай албадлагын арга хэмжээг авсан байна. Мөн 3,3 хувь буюу 148 хүнийг 679,9 сая төгрөгөөр торгох ял оногдуулжээ.1470 хүнд оногдуулсан хорих ялыг биечлэн эдлүүлсэн нь хорих ял шийтгүүлэгчдийн 33,0 хувь нь болж байна.

Шүүх эд хөрөнгө хураах нэмэгдэл ялыг 256 хүнд хэрэглэж 66,5 сая төгрөг гаргуулсны дээр тодорхой албан тушаал эрхлэх буюу тодорхой үйл ажиллагаа явуулах эрх хасах ялыг 344 хүнд нэмэгдэл ялын чанартайгаар оногдуулжээ.

Шүүх хорих ял биечлэн эдлүүлсэн 1470 хүний 70,1 хувийг жирийн, 28,5 хувийг чанга, 1,0 хувийг онцгой, 0,4 хувийг гяндангийн дэглэмд ял эдлүүлэхээр тогтоожээ.

Аймаг, нийслэлийн шүүхүүд давж заалдах журмаар эрүүгийн 1103 хэргийг хянан шийдвэрлэсэн байна.

Хяналтын шатны журмаар эрүүгийн 453 хэргийг шүүх хуралдаанаар хянан шийдвэрлэжээ.

Хоёр. Иргэний хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны талаар

Анхан шатны шүүхүүд 22236 нэхэмжлэл, гомдол, хүсэлт хүлээн авч, 4056 нэхэмжлэлийг хуульд заасан үндэслэлээр хүлээн авахаас татгалзах, буцаах, харъяаллын дагуу шилжүүлэх зэрэг ажиллагааг хийж, бүгд 14499 хэрэг хянан шийдвэрлэсэн нь өмнөх оноос 1808 хэргээр буюу 11,1 хувиар буурсан байна .

Хянан шийдвэрлэсэн нийт 14499 хэргийн 5793 буюу 40,0 хувийг Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 74 дүгээр зүйлд заасан үндэслэл буюу хялбаршуулсан журмаар, 8404 буюу 57,8 хувийг шүүх хуралдаанаар хянан хэлэлцэж, 302 хэрэг буюу 2,2 хувийг Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 117 дугаар зүйлд заасан үндэслэлээр хэрэгсэхгүй болгожээ.

Хянан шийдвэрлэсэн иргэний хэрэг Нийслэл, Дорнод аймагт 1,2-2,9 хувиар нэмэгдэж, Говьсүмбэр,Баян-өлгий,Сүхбаатар,Өмнөговь,Завхан,Баянхонгор, Говь-Алтай, Дундговь, Архангай, Төв, Увс, Булган, Хэнтий, Сэлэнгэ, Орхон,Өвөрхангай, Хөвсгөл, Ховд,Дархан-уул аймагт 4,8-35,6 хувиар буурсан байна.

Нийт шийдвэрлэсэн хэргийн 43,5 хувийг иргэний эрх зүй, 12,6 хувийг гэр бүлийн эрх зүй, 2,9 хувийг хөдөлмөрийн эрх зүйн харилцаанаас үүссэн маргаантай хэрэг эзэлжээ.

Аймаг, нийслэлийн шүүхүүд давж заалдах журмаар нийт 845 иргэний хэрэг хянан шийдвэрлэсэн байна.

Хяналтын шатны шүүх иргэний нийт 610 хэрэг хүлээн авч ,121 –т хариу өгч, 443 хэрэг шүүх хуралдаанаар хэлэлцэж шийдвэрлэжээ.

Гурав. Захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны талаар

Захиргааны хэргийн шүүхүүд 2012 оны эхний хагас жилд 939 нэхэмжлэл, гомдол хүлээн авч, 213 нэхэмжлэлийг Захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан үндэслэлээр харьяаллын дагуу зохих байгууллагад шилжүүлэх буюу захиргааны журмаар урьдчилан шийдвэрлүүлэх шаардлагыг хангуулахаар нэхэмжлэгчид нь буцааж, 411 хэргийг хянан шийдвэрлэсэн нь өмнөх оноос 51 хэргээр буюу 11,0 хувиар буурчээ.

Хянан шийдвэрлэсэн захиргааны хэрэг Төв, Хөвсгөл, Баянхонгор, Булган аймгуудад 12.5-44.4 хувиар, Хэнтий, Говьсүмбэр, Сэлэнгэ, Завхан аймгуудад 1.5-4 дахин өссөн бол Баян-Өлгий, Увс, Архангай, Дорнод, Сүхбаатар, Өвөрхангай, Ховд, Орхон, Дархан-Уул, Дорноговь, Дундговь, Өмнөговь аймгуудад 14.29-66.67 хувиар буурсан байна. Харин нийслэл болон Говь-Алтай аймагт өнгөрсөн оны мөн үетэй адил байгаа аж.

Хянан шийдвэрлэсэн захиргааны хэргийг маргааны төрлөөр авч үзвэл газрын маргаан 109 буюу 26.5 хувийг, ашигт малтмалтай холбоотой маргаан 81 буюу 19.7 хувийг, төрийн албаны маргаан 69 буюу 16.8 хувийг, татварын маргаан 30 буюу 7.3 хувийг, үл хөдлөх хөрөнгийн улсын бүртгэлтэй холбоотой маргаан 24 буюу 5.8 хувийг, тендерийн маргаан 11 буюу 2.7 хувийг, төрийн болон орон нутгийн өмчийн тухай маргаан 9 буюу 2.2 хувийг, бусад маргаан 78 буюу 19 хувийг тус тус эзэлж байна.

Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүх давж заалдах шатны журмаар 248 хэргийг шүүх хуралдаанаар хянан шийдвэрлэжээ.

Хяналтын шатны шүүх 147 хэрэг хүлээн авснаас 102 хэргийг шүүх хуралдаанаар хянан шийдвэрлэж, 30 хэргийг хянан хариу өгсөн байна.

Дөрөв. Бусад асуудлаар\

Анхан шатны шүүхүүд бүгд 7403 хүнд захиргааны арга хэмжээ авсны дотор 343 хүнийг 5,5 сая төгрөгөөр торгож, 7060 хүнд баривчлах шийтгэл ногдуулжээ. Тайлангийн хугацаанд шүүхүүд ялтныг хорих ял эдлэхээс хугацаанаас нь өмнө тэнсэн суллах тухай 853 материалыг хянан хэлэлцэж, 24 санал дүгнэлтийг хэрэгсэхгүй болгож, өвчний учир хугацаанаас өмнө хорих ял эдлэхээс чөлөөлсөн 14, 498 хоригдлыг эдлээгүй үлдсэн хорих ялаас нь тэнсэн суллаж, 15 хоригдлын хорих ялыг хорихоос өөр төрлийн хөнгөн ялаар сольж, 302 хоригдлын ял эдлэх дэглэмийг өөрчилсөн байна.

Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 58, 59 дүгээр зүйлд заасан үндэслэлээр 417 сэжигтнийг баривчлах тухай материалыг хүлээн авч, 409 сэжигтнийг баривчлах зөвшөөрөл олгож, 8 сэжигтнийг баривчлах зөвшөөрөл олгохоос татгалзжээ.

Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 68 дугаар зүйлд зааснаар 1374 хүнийг сэжигтнээр, 1109 хүнийг яллагдагчаар цагдан хорьж, 182 хүнд цагдан хорих зөвшөөрөл олгохоос татгалзсан байна.

Иргэн, захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх явцад улсын тэмдэгтийн хураамжид 1 тэрбум 896,3 сая төгрөг, үүнээс анхан шатны шүүх 1 тэрбум 686,5 сая төгрөг, давж заалдах шатны шүүх 150,9 сая төгрөг, хяналтын шатны шүүх 58,8 сая төгрөгийг улс, орон нутгийн орлогод оруулахаар шийдвэрлэв.

Анхан шатны шүүхүүд нийт 34543 хэрэг, маргааныг шийдвэрлэсний дотор эрүүгийн 3609, иргэний 18555, захиргааны 624 хэрэг, 7403 захиргааны зөрчил, ялтныг ял эдлэхээс хугацаанаас нь өмнө тэнсэн суллах, үлдсэн ялыг өөр төрлийн хөнгөн ялаар солих тухай 853 хүсэлт, 3499 хүнд баривчлах, цагдан хорих зөвшөөрөл олгох эсэх тухай асуудал хэлэлцжээ.

Ерөнхий харьяаллын анхан шатны шүүх болох сум, сум дундын шүүхийн нэг шүүгч дунджаар 89, дүүргийн шүүхийн нэг шүүгч дунджаар 217 хэрэг маргаан шийдвэрлэсэн байна.

Шүүхээр хянан шийдвэрлэсэн эрүүгийн хэрэг өсч, иргэн, захиргааны хэрэг буурчээ
Tweet
Bolod.mn