Сайдад горилогчдын хувийн ашиг сонирхлын мэдүүлгийг шалгая

2012-08-13

Хууль бус төр, засаг байгуулагдаад жолоогүй урагш "давхив”. Хувийн эрх ашгийнхаа жолоо цулбуурыг бас хэдийнэ

алдчихсан, барьж хязгаарлаж чадахаа байсан хэсэг бүлгийнхэн зохион байгуулалттайгаар төрийн эрх авахаар зогсолтгүй ажиллах аж. Хуулийн хүрээнд төр, засаг бүрэлдэж тогтох боломжтойг боломжгүй хэмээн хууль зөрчиж буйгаа зөв мэтээр олон нийтийг ухуулан сэнхрүүлж, төрийн эрхийг хууль бусаар авахыг оролдох төрийн эсрэг гэмт хэрэг үргэлжилж байна. Улстөрийн сөрөг хүчин хийгээд хууль сахиулах байгууллага нь хуулиа зөрчихөөр цаашид хэрхэхийг гайхширсан хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүд ч хаданд хашгирахын үлгэр болоод, өдгөө Үндсэн хуулийн Цэцийн хариуг хүлээх үлдээд байна.

Цэцийн хариуг хүлээх зуур Засгийн газрын толгойлогчоо батлуулсан том, жижиг сайд болохыг горилогчдын нэрс сонин хэвлэлийн нүүр, хуудас дүүргэх энэ өдрүүдэд “Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хууль”-ийн заалтыг сөхөх нь зүйтэй санагдана. Адаглаад л энэ улсын эзэн хаан Ц.Элбэгдоржоос тусдаа “говийн Ерөнхийлөгч” болсон, Ардчилсан намыг тэтгэж тэтгэх, санхүүжүүлэх даалгавартай Б.Бадраатай нийлээд Өмнийн говийг зарчихсан, өдөр шөнөгүй нүүрс зөөдгийнхөө хүчинд нэртэй, зүстэй яваа “Ажнайн” Б.Бат-Эрдэнэ гэхэд яг эрхэлдэг бизнесийнхээ салбарын яамыг толгойлох буюу Эрдэс баялгийн сайд болно хэмээн нам дотроо тэмцэлдэж яваа нь шударга уу. Ийм л мэдээжийн, тодорхой эрх ашиг болон нийтийн өндөр, дээд албан тушаал хоорондын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, зөрчлийг хянах замаар ард түмний ашиг сонирхолд нийцүүлэх нөхцөлийг баталгаажуулж төрийн албаны ил тод, итгэл даах байдлыг хангах зорилготой “Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хууль” энэ тавдугаар сарын 1-нээс мөрдөж эхэлсэн юм.

Хууль өнгөрсөн нэгдүгээр сарын 19-нд батлагдаж, сонгуулийн сурталчилгаа эхлэхээс cap гаруйхны өмнө мөрдөж эхэлсэн гэхээр өнөө жил сонгогдсон шинэ УИХ, Засгийн газар анх удаа мөрдөх учиртай. Өөрөөр хэлбэл, Монгол Улсын зургаа дахь удаагийн сонгуулийн үр дүнд байгуулагдсан УИХ-аас сонгогдсон Ерөнхий сайд болон түүний танхим Засгийн газрын гишүүдээр томилогдохоор нэр дэвшсэн этгээдийн “Хувийн ашиг сонирхлын урьдчилсан мэдүүлэг”-ийг тус хуулийн 23 дугаар зүйлд заасны дагуу шалгах, учиртай. 23-ийн 6 дугаарт зааснаар мэдүүлгийг 10 хоногийн дотор Авлигатай тэмцэх газар шалган, нийтийн албанд томилох дээд байгууллагад нь хүргэх учиртай. Мэдүүлэг ёсоор бол Ерөнхий сайд болон бусад салбарын сайдад горилогчид ургийн овог, регистрийн дугаар, оршин суугаа хаяг, гэрийн болон гар утасны дугаар, сүүлийн хоёр жилийн хугацаанд эрхэлсэн алба гэхчлэн ерөнхий мэдээллээсээ эхлээд тус мэдүүлгийг авч байгаа жинхэнэ зорилгот баримтад шаардагдах асуултуудад хариулах ёстой. Тэрхүү жинхэнэ зорилгот баримт буюу хамгийн чухал хэсэг нь тухайлбал, Ерөнхий сайдаар сонгогдоод буй Н.Алтанхуяг энэ нийтийн алба буюу Засгийн газрын салбар нэгжийн үйл ажиллагаатай хамааралтай худалдаа үйлдвэр, үйлчилгээ эрхэлдэг эсэхээс эхэлнэ. Энэ бол дам утгаараа ямар бизнестэй болох, өөрийнх нь нэр дээр биш бол хэнийх нь нэр дээр байдгийг илчлэх зорилготой мэдээлэл.

Тухайлбал, Н.Алтанхуяг, Ч.Сайханбилэг нар бол намынхаа Х.Баттулга, “фортуна” Н.Батбаяр нарын олигархаас эхлээд С.Эрдэнэ, генсек Д.Эрдэнэбат гээд ил бизнестэй бусад шигээ “Хамгийн их ашгаа энэ бизнесээсээ авдаг хөрөнгөтөн дөө...” гэж онож, цохож хэлэгдэх бизнесгүй. Тиймээс “Хаан жимс”-ээр Н.Алтанхуяг хэзээ ч авлигаа халхалж чадахгүй хэмээн хэвлэлээр ээрэгддэг. Ашиг олдог бизнес нь түүний “жинхэнэ” олдог орлогоос олон дахин бага харагдаад байна л даа. Уг нь тэр эртнээсээ махны бизнестэй. Гэсэн ч сайн нууж чаддаг гэх үү дээ. Өдгөө, Засгийн газрын хэрэг эрхлэх газрын даргын суудалд санаархаж байгаа Ч.Сайханбилэг, С.Баярцогт нар "’MCS’’-ийн “хувь, хишгийнхээ” нэг хэсгээр Н.Алтанхуягийг аргаддаг гэгдэх хийгээд энэ нь л шинэхэн Засгийн газрын тэргүүнээр сонгогдоод байгаа нөхрийн улстөрийн бизнесмэн буюу сандал, суудал зарж хөлждөг гэх нэртэй нь холбоотой байж болох. Хоногийн хэдэн зуун ам.доллараар үнэлэгддэг гэр өргөөтэй хотоос холгүй орших амралтын газрынхаа талаар байтугай авлигыг нь халхалж чаддаггүй “Хаан жимс”-ээ ч Н.Алтанхуяг хөрөнгө орлогын мэдүүлэгтээ дурддаггүй нь нийтийн албанд томилогдохоор нэр дэвшсэн этгээдийн хувийн ашиг сонирхлын урьдчилсан мэдүүлгээс мултрах арга байж чадахгүй. Учир нь, мэдүүлэг гаргагчийн гэр бүлийн хамаарал бүхий этгээдийн эрхэлдэг ажил, бизнесийг илтгэх мэдээллүүд ч хавсаргагдах ёстой. Тухайлбал, Н.Алтанхуягийн эхнэр ямар ажил эрхэлдэг нь тодорхойгүй ч "Хаан жимс” болон орд, харш болсон амралт, зугаалгын газар нь түүний эхнэрийн бизнесээр бүртгэгдэж явдгийг үгүйсгэх аргагүй. Хэрвээ үгүй бол мэдүүлэг гаргагчийн гэр бүл, хамтран амьдрагчийн аав, ээжийн бизнес, ашиг орлогын тухай ч мэдүүлэгт бүртгэгдэх ёстойг хуульд заасан байна. Н.Алтанхуягийн эхнэр гэр бүлийнхээ бизнесийг албан ёсоор толгойлж явдаггүй юм бол Хэрэг эрхлэх газрын даргад зүтгэж байгаа Ч.Сайханбилэгийн эхнэр “Байгаль” гоо сайхны цогцолбор төв ажиллуулахын зэрэгцээ гоо сайхны бүтээгдэхүүний худалдаа эрхэлдэг.

Н.Алтанхуяг бизнесээ хааш нь нуудаг хийгээд, түүний эхнэрт бүртгэлгүй нь тодорхойгүй ч Ч.Сайханбилэгийн хувьд эхнэрийнх нь гоо сайхны төв бол ашиг сонирхлын зөрчлийн тухай мэдүүлэгт бүртгэгдэх л учиртай. Ч.Сайханбилэг ганцхан эхнэрийнхээ бизнесээр амьдардаг эсэх, Н.Алтанхуяг түмэн олонд хэтэрхий тодорхой бизнесээ хааш нь нуудаг гэхчлэн мэдээллийг нягталж, тогтоож, нийтийн албанд дүйх эрх ашгийн зөрчилгүйг нь Авлигатай тэмцэх газар тогтоох учиртай. Н.Алтанхуягийн бол магадгүй эхнэрийнх нь нэр дээр ч бүртгэлгүй бизнесүүд нь тэгээд хэний эд, хөрөнгө болж явдгийг хууль хэрэгжүүлэх хүрээнд Авлигатай тэмцэх газар л олох хэрэгтэй, Тэр үр дүнгээ буюу ямартай ч эхлээд сайдад горилогчид ашиг сонирхлын мэдүүлгээ хэрхэн бөглөснийг нийтэд ил тодоор зарлах, хэвлэн нийтэлбэл Авлигатай тэмцэх газар сая шударга ажилласан цол хүртэнэ болов уу.

Б.Цэнгэл

Эх сурвалж: unen.mn