зоджээ гэж бичсэнийг үзээд аварга гэхээр нь бөхчүүд санаанд бууж, зоджээ гэхээр өнөөх л балмад архичдын бичигддэг үйлдлүүд бодогдов. Хэдэн жилийн өмнөөс монголчууд “их аварга” гэж ярих болсон. Тэр нь Улсын заан Долгорсүрэнгийн хүү Дагвадорж гэдгийг мэдэхгүй хүнгүй. Тэрбээр хүүхэд байхынхаа нударга зөрүүлдэг байсан гэж яригддаг. Анх арлын Японд очсон цагаасаа л хүнд гар хүрэх авъяасаа таниулаад авсан. Яаж япончуудад гар хүрчихээгүй юм бол гэж бодогдохоор. Сүүлийн үед Дагвадоржийн авир хэрээс хэтэрч их бага. эр эм гэхгүй архинд хөлчүүрэхсэн үедээ өөрт таалагдаагүй нэгэнд гар хүрчихдэг болжээ. Дагвадорж тийм юм бүтээж гэнэ гэх биш, тэр хүн зодож гэнэ гэсэн яриа тогтмол яригдах болов. Саяхан Өвөрхангай аймгийн Есөнзүйл суманд наадам үзэж явсан МҮОНТ-ийн ерөнхий захирал М.Наранбаатарыг зоджээ.

Д.Дагвадоржийг монгол бөх гэхээсээ илүүтэй япон бөх гэж хэлж болно. Түүнийг үндэсний бөхөөр барилдаж байхыг нь мэдэх хүн байхгүй. Хэрвээ тэр аралд очиж тэндхийн дэгэнд баригдаагүйсэн бол эцэг эхийнхээ чихийг халууцуулдаг нэгэн байх байсан бизээ. Тэр бөх хүн зодож гэнэ гэж сонсохоор сэтгэлд нэг л бууж өгөхгүй байх нь бий. Тэгээд эхнэрээ, эмэгтэй хүнийг зоддог бөх хүн байна гэхээр чихүүдэс хүрмээр. Монголчуудад ийм уламжлал байгаагүй болоод тэр. Харин сүүлийн жилүүдэд мэр сэр сонсогдох болсон. Монгол үндэсний бөхийн жудаг алдагдаж байгаа нь тэр бизээ. Бөх хүн олныг тойруулж хөгжөөн баясгаж, түмний хайрыг дааж явснаас биш хүн няслах ч зориг зүрх байхгүй юм шиг харагддаг. Тэд алдар цол ахих бүрдээ түмний хүндэтгэлийг хүлээх нь бий. Ёстой л “Их аварга” гэдэг нэрээр дуудуулж болох аварга Ж.Мөнхбат, Х.Баянмөнх, Б.Бат-Эрдэнэ нарыг хүний өөдөөс гар зангидах нь байтугай хялайн харж байсныг нь үзээгүй гэх юм билээ. Ийм сайхан монгол бөхийн жудаг зааны хүүд заяасангүй юу. Өнөөдөр Д.Дагвадоржоос хүн бүхэн цэрвэх болж. Тэр эвгүйгээ хүрвэл яаж ч мэднэ шүү гэж яригдаж байна.

Д.Дагвадоржид их аварга гэдэг нэрийг монгол бөхийн дэвжээнээс өгөөгүй. Энэ нь арлын японд л дуудагдах гуншин болохоос биш монголчуудад төдийлөн хамаарах зүйл биш бололтой. Тэрнээс биш Төв цэнгэлдэхийн зүлэгт ногоон дэвжээнээ хүчийг үзэж түрүүлэн, цолоо дуудуулж, есөн хөлт тугандаа мөргөж авсан алдар цол биш. Монголчууд бид аливаа юмны учир начирыг зөвөөр тунгааж баймаар. Түүхэн уламжлалт монгол үндэсний бөх гэдэг гэрийн буйран чинээ зайд гэдсээрээ тулж түлхэлцсэнтэй адилгүй спорт билээ. Олон улсын чанартай тэмцээний зэрэглэлд багтдаггүй. Дэлхийд монголоос өөр ямар ч орон “сумо” гэдгийг мэддэггүй. Бид харь гүрний үндэсний бөхөд хэд түрүүлчихсэн нэгнийг “Их аварга” гэж дуудаад байхын оронд дэлхийн томчуудын хүчийг уралдуулсан олимпийн дэвжээнээс алт. мөнгөн медаль хүртсэн Н.Түвшинбаярыгаа “Их аварга” хэмээн яагаад дуудаж болохгүй гэж. Манайхны өнөөх туйлширдаг зан. Япончууд сумогийн их аварга гээд дуудчихсан. Үнэн хэрэгтээ японд энэ сумо гээд байгаа мяраалаг бөхчүүдийн барилдааныг цөөхөн хүрээний хэсэгхэн ахмад хүмүүс үздэг гэдэг. Харин сүүлийн үед гадны хэд хэдэн бөхчүүд барилдаж өрсөлдөөн бий болсон нь олны сонирхолыг татсан аж. Манайхан Д.Дагвадоржийг хаа яваа газар нь их аварга гээд хөөргөчихсөн. Цуг зургаа татуулах гэж уралцах нь холгүй юм болно. Япон бөхийн аваргад монголчуудын хүндэтгэл ахадсан бололтой. Зодоонч бөх монголын түүхэнд байгаагүй юм гэдэг. Монгол Улсын эрүүгийн хуулинд аливаа алдар цолтой хэн нэгэн, хүн зодож гэмтээхэд түүнд хэрэг хүлээлгэхгүй гэсэн заалт байхгүй баймаар. Хэвлэлүүдээр Д.Дагвадоржийн олон удаагийн үйлдлийг хэрэгсэхгүй болгоод замхардаг гэж бичжээ. Тэр ах Д.Сумъяабазарыгаа УИХ-д дэмжсэнгүй гэж МҮОНТ-ийн ерөнхий захирал М.Наранбаатарыг зодсон. Удахгүй болох Сонгинохайрхан дүүргийн нөхөн сонгуульд ах нь УИХ–д сонгогдохгүй бол өрсөлдөгчид нь болгоомжтой байхад илүүдэхгүй бололтой. Яаж өөрөө нэр дэвших гэж яваагүй юм бол гэж бодогдуулахад хүрч байна. Энэ жил сонгуулийн сурталчилгаанаас болж манай хоёр ч сэтгүүлч зодууллаа. Өмнө нь Хөвсгөл аймгийн телевизийн сэтгүүлч зодуулж байхыг бид харсан. Энэ бүхэнд Монголын сэтгүүлчдийн байгууллага дуугарсангүй. Цаашид сэтгүүлчид зодуулж хохироод л өнгөрөх бололтой. М.Наранбаатар ч нутгийн дүү, ард түмний хайртай хүүд зодуулснаа “бахархах” янзтай. Ард түмний гавьяат гэдэг шиг бас болоогүй ард түмний хайртай хүү гэчихжээ. Монголчууд Дагвадоржийн өмнө сөгдөж байх нь л дээ. Үүнийг хуулийн байгууллага толгойг нь илж гааруулахгүй бизээ. Монгол бөхийн нэр хүнд гэж бий. Эрхэм тэр нэрийг япон сумогийн аваргаар гутаалгаж болмооргүй байна.

Н.ЛХАГВА

Эх сурвалж: "ӨДРИЙН ШУУДАН" сонин

Их аварга нэр нь зохиогүй “их зодоонч”
Tweet
Bolod.mn

Сэтгэгдэл (61)

Уншигчдын оруулсан сэтгэгдлийн талаар манай сайт хариуцлага хvлээхгvй болохыг анхаарна уу.
Үгийн санд шүүлтүүр хийсэн болно

Зочин
dabgadopj ep ni yamap epx tapxtai bolood xvn zodox ectoi yam bid chin apdchilcan niigemd amdap ch bgaa bizdee xvmvvc zodox ectoi ep ylcad baidag l zvil gex chig tvvniig oogshvvlj bna tiim bj boloxgvi bie zob abch yabj chadaxgvi bna ene xynd xyyli vilchilex ectoi ogdog gazap ni og ch xvmvvjvvlex xepegtei yacan myy zalyy be

2012-08-26 | 03:27:51 | 78.89.41.16 |

Зочин
их аВРАГА ТЭР МУУ НЫМДОРЖИЙГ НЭГ САЙН ЗОДООД УГУУРҮЭ

2012-08-25 | 22:41:35 | 122.201.18.151 |

Зочин
их аВРАГА ТЭР МУУ НЫМДОРЖИЙГ НЭГ САЙН ЗОДООД УГУУРҮЭ

2012-08-25 | 22:41:33 | 122.201.18.144 |

Зочин
Энэ мууг шоронд xий

2012-08-25 | 12:02:37 | 124.207.38.209 |

Зочин
Долгорсүрэн залуудаа эхнэрээ зоддог байсан юм яг аавыгаа дуурайжээ.Тэнэг усан толгойт гахай,үхсэнийх нь их аварга байхав дээ.

2012-08-25 | 10:19:40 | 202.179.20.182 |

Зочин
яг зодолдвол сымия суга гэдэг шиг л юм бно доо

2012-08-25 | 10:02:26 | 202.179.20.187 |

Зочин
Наранд их аварга байлаа шоронд их овгор боллоо гэж угуй яах вэ эрчуудийг балбахад яах вэ болж байна харин эхнэр хуухнуудэд эр бяр гаргадаг ч харин муу байна шуу эрийн муу эмд гэдэг дээ наранд уйдаад ааг омог нь багтаж ядаад байгаа юм байлгуй нарсанд жаахан амрахгуй дээ хуухэд

2012-08-25 | 08:09:51 | 108.235.14.175 |

Зочин
монголчууд мини битгий туйлширч бай л да энэ ардчиллыг жинхэнэ утгаар ни хогжүүлсэн улс орнуудад энэ бие биенигэ хөөргөж онгироодог цол гуншин алгаа та минь ээ ардын гавьяат гэх мэт их аварга нь тэр япондо л бдаг юм бга биз дэ монголд бол давгаа юу ч биш зайлвал таарна тэр япон руга тэндэ ч багтах байх газаргуй болсон юм биш үү

2012-08-24 | 23:29:27 | 85.24.198.45 |

Зочин
яг унэн сумог мэддэгүй юм бн энэ гадаадинхан чинь ямар спорт гэхэв дэ мантуунудин тулхэлцэн гэдэг юм билээ ухсэних нь их аварга бдаг юм будүүлэг авиртай балиар юма

2012-08-24 | 23:21:06 | 85.24.198.45 |

Зочин
угаса аавтайга таарсан тэнэг гарууд да мичидма тамир 2 яаж зовдпг болоо аймаар

2012-08-24 | 23:16:35 | 85.24.198.45 |

Зочин
МОНГОЛ ХУМУУСЭЭ ЖААХАН БОДОЖ ХУЦАЛДАЦГАА. МОНГОЛИЙН НЭРИЙГ ДАГВАА ГАРГАСАН УУ/ ГОМО ЦАРАЙТ НАРАНБААТАР ГАРГАСАН УУ/ ЭНЭ ХУЦААД БАЙГАА ЛАЛАРУУД МОНГОЛИЙХОО НЭРИЙГ ГАРГАХ НИ БАЙТУГАЙ АМИА АВААД МӨРӨӨРӨӨ САЛГАЛЖ ЦАДААГУЙ ЛАЛАРУУД. ТИЙМ ОВОО ГАРУУД УМ БОЛ САЙХАН ЗОДОЛДОЦГООХ УУ/ ААГАА БАГТААСАН ОМОГ БАРДАМ ХИЙДГЭЭ ХИЙСЭН МОНГОЛ ЭР ДУРГУЙ ХУРГЭСЭН БААСНУУДАД САНУУЛГА ӨГӨӨ Л БИЗ. БИ ХАРИН ТА НАРИЙН УЛДЭЭСЭН СЭТГЭДЭЛ НЭРТЭЙ СОЛИОРЛИЙГ УЗЭЭД ДУРГУЙ ХУРЛЭЭ. ТА НАР УУЦЛАЛ ГУЙГААРАЙ ТЭГЭХГҮЙ БОЛ НАС БАРТЛАА ЦОХИУЛАХ БИЙ. ХУМУУСЭЭ НАРАНБААТАРИЙГ ДАХИАД БАЛБААД ЗОДООД АЖЛААС НИ ЗАЙЛУУЛАХ ХЭРЭГТЭЙ. ДАГВАА ЗӨВ. БИТГИЙ БУУЖ ӨГӨӨРӨИ. ХУЦСАН НОХОЙ ХУЦУУЛСАН НОХОЙТОЙ НИ ХАМТ БУДАА БОЛГО. ЭНЭ ДОРОМЖЛОЛИЙН ХАРИУГ ЗААВАЛ ӨГӨӨРЭЙ . ДАВАРСАН МУУ ХУЛГАРУУД

2012-08-24 | 22:22:27 | 178.184.36.130 |

Зочин
Эцэг Долгорсүрэн нь залуудаа архи их уудаг, шуналтай, хартай, эхнэр Пүрэвбадамаа нэвширтэл нь зодоод хедее явчихдаг байсан шүү дээ гэж нэг евген жолооч ярьж билээ. Тэгэхээр Сумъяабазар, Давгадорж нар нь эцгийгээ согтуу байхад нь олдсон байх, тэгээд л ах дүү хоёр сургуульд сураагүй, боловсролгүй, тэнэгдүү зантай, эхнэрүүдээ бас л нэвширтэл зодоод цус нежтэй нь хутгаад хаячихдаг болсон юм байлгүй дээ. Эднийхэн самаранд их дуртай, Хятад руу хулгайгаар самар хэд хэдэн удаа гаргаж байсан, харин 2 удаа баригдсан боловч ял зэмлэл хүртээгүй харин туслах гэж оролдсон олон гаалийн байцаагч дээлээ немерсен дее, их хар мертэй айл даа.

2012-08-24 | 21:15:15 | 117.53.89.3 |

Зочин
долгорсурэн хуртэл согтуудаа авгайгаа зодож хучинддэг бсан.авгай нь;долгорсурэнгийн нөгөө өвчин нь хөдлөөд гээд давсгаа дарчихсан явдаг бсан гэсэн.Энэ хэдэн хуухэд дотор нь эрүүл хуухдууд бгаа юм уу? бугд сумтай.Согтуудаа хийсэн байх.......мэдрэл муутай эдгээр хумуусийг өрөвдөж бай ХА ХА ХА.Наад давгадорж чинь боловсрол муутай багадаа юу ч тогтоодоггуй тийм мэдрэл муутай бсан юм даа

2012-08-24 | 20:24:11 | 203.169.52.152 |

Зочин
лхагваа өнгөрчээ

2012-08-24 | 20:14:08 | 27.119.251.148 |

Зочин
buruu ziul hiihed 10 jil hadbaatar abarga shorond hiigeel biz dee ter ch gesen abarga hvn l baisan

2012-08-24 | 19:58:00 | 110.45.86.149 |

Зочин
buruu ziul hiihed 10 jil hadbaatar abarga shorond hiigeel biz dee ter ch gesen abarga hvn l baisan

2012-08-24 | 19:57:59 | 110.45.86.149 |

Зочин
ЭЦЭГ Н ОЛИГГУЙ ХУН ТУУНИЙГЭЭ ДУУРАЙЖ БАЙГАА Х ТЭРЭЭ ХЭ ХЭ ХЭ

2012-08-24 | 18:47:26 | 202.179.15.28 |

Зочин
МУУ ГӨЛГИЙГ КЛИЧКОГООР НЭГ САЙН ЗОДУУЛАХ ЮМ САН. ЮМ БОДОГДТОЛ НЬ.

2012-08-24 | 16:40:44 | 49.0.167.252 |

Зочин
ДАГВАДОРЖОО ГЭЖ ХАР ЗАЛУУГААСАА СУМОГООС ХӨӨГДӨӨД ЦУГЛУУЛСАН ХЭДЭН ТӨГРӨГӨӨ ЭНД ТЭНД ҮРЖ ЯДААД ОНЦЫН ХИЙХ Ч ЮМ БАЙХГҮЙ ЁСТОЙ ЗОЛБИРЧ ДУУСЛАА ДАА ХӨӨРХИЙ. ЯДАЖ БАЙХАД ЯМАР Ч БОЛОВСРОЛ БАЙХГҮЙ ХӨӨРХИЙ

2012-08-24 | 16:38:49 | 49.0.167.252 |

Зочин
Аврагаа хуулийг гууль болгогсдыг хэмх нүддэг компани байгуул

2012-08-24 | 16:36:06 | 180.235.172.32 |

Зочин
тэгээд эхнэрээ зодох нь зөв юмуу.ээжээс төрөөгүй л юм бх даа.бусад нь яахав гэхэд

2012-08-24 | 16:22:29 | 202.55.182.82 |

Зочин
үхсэн хатсаных нь их аварга. Дагвадоржийг бөх, аварга гэж л сонсоогүй юм байна. Тэгээд ч ийм ногоон толгой, хөлдүү тархитай абөөх, аварга гэж хаа ч байх вэ. байх ёстой газар нь л байлгавал таарна. тэнд харин ч / шо.../ санаагаар хашраагаад өгөх жинхэнэ аваргууд байгаа байх шүү. хахаха. өмдөө угааж дийлэхгүй дээ

2012-08-24 | 16:02:07 | 202.131.226.166 |

Зочин
долигонуур МОНГОЛЧУУД АВАРГА гэж ергемжилсеер угийн ухаан муутай хуний замыг эвдэж байгаа нь энэ дээ.одоо тэгээд уруудаад ирэхээр нь газар ортол муулна биз, эсвэл архиар шахсаар архин далайд живуулнэ...тэгээд юуны хендий билээ тэнд явуулаад мартана. алдартангуудад иймэрхуу замаар тегсех зуршил бий болжээ.ах дуу, анд найз, хань ижил, аав ээж нь хэлж зевлеж болдоггуй л юм байх даа.

2012-08-24 | 16:01:11 | 62.84.17.236 |

Зочин
ХАР пр хийж байж оороо бас нудуулэб дээ

2012-08-24 | 15:55:15 | 202.170.85.9 |

Зочин
ХУДЛАА зуйл бичиж байж нудуулсэн биз хохино.

2012-08-24 | 15:54:23 | 202.170.85.9 |

Зочин
ХУДЛАА зуйл бичиж байж нудуулсэн биз хохино.

2012-08-24 | 15:54:22 | 202.170.85.9 |

Зочин
Одоо манай залуу бөx уxамсартай боловсролтой болсон байна лээ.энэ xарин давгадорж гэж харийн бөx хэн вэ?давгадорж гэж монгол аврага сонсоогуй би лав¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡

2012-08-24 | 15:33:06 | 223.180.243.15 |

Зочин
За, муу сэтгүүлч нарыг балбаж байвал таарна. Тэд хун биш. Тэд өөрсдөө туунийг эвдэж байгаа юм.

2012-08-24 | 15:29:20 | 203.194.116.113 |

Зочин
одоо болио өөр мэдээ уншмаар бна шуу дээ

2012-08-24 | 15:18:08 | 202.55.191.37 |

Зочин
энэ залуу.ком чин наранбаатараас уxтэлээ айдгийн бнлээ..

2012-08-24 | 15:17:04 | 203.194.115.251 |

Зочин
энэ залуу.ком чин наранбаатараас уxтэлээ айдгийн бнлээ..

2012-08-24 | 15:17:02 | 203.194.115.251 |

Зочин
тэнэг гайхал юм гээч энэ давгадорж чинь.

2012-08-24 | 15:15:08 | 202.179.20.161 |

Зочин
эxнэр нтрээ нудраа л здээ.наран баатр мэтийг зодxын бол юу улдxийнбээ...та нар дэндүү суртэй юмаа.ингэxэд тэр муу наранбаатрыг зодож л байвал таараx золиг бгаа юумаа гэдэгд xумуус санал нийлноо

2012-08-24 | 15:14:24 | 203.194.115.251 |